Morgunblaðið - 18.07.1952, Blaðsíða 5

Morgunblaðið - 18.07.1952, Blaðsíða 5
Föstudagur 18. júlí 1952 MORGUNBLAÐrB !»] í DAG verður Bjarni Magnús- son, fyrrum bóndi í Engey, bor- inn íil grafar. Bjarni var fæddur hinn 2. október 1860 að Digranesi í Sel- tjarnarneshreppi og voru for- cldrar hans þau hjónin Sunnefa Einarsdóttir og Magnús Gíslason. Átta ára að aldri fór hann í fóst- ur til þeirra Guðrúnar Péturs- dóttur og Kristins Magnússonar í Engey og var samvistum með þeim hjónum meðan þau lifðu og síðan með áfkomendum þeirra þar til hann lést hinn 14. júlí s. i. nærri 92 ára að aldri. Á uppvaxtarárum Bjarna Maghússonar var mikill buskap- ur í Engey jafnt til lands og sjávar, auk þess sem Engeying- ar voru lengi kunnir fyrir báta- smíoar sínar. Bjarni vandist því snemma allskonar vinnu, enda var hann allá æfi, meðan kraft- ar éntust, mikiil iðjumaður, ár- risull og áhugasamur um öll þau verk, sem hann tók að sér. Bjarni var maður mjög veður- glöggur og með afbrigðum góð- ur sjómaður. Hann var með fyrstu mönnum, er lærðu sjó- xnannafræði hér um slóðir, og var lengi skipstjóri á Engeynni og fleiri þilskipum. Lenti hdnn stundum í hann krappan á sjó- ferðum sínum, svo sem verða vill. Hrakti hann t. d. einu sinni á Engeynni í 7 daga og var kom- inn langt á haf út áður en veðr- íð lægði. Á meðan verst horfði kom i’ilhveli upp að skipinu og synti með því. Varð hásecunum e'kki um sel og tóku bao til hragðs, að þeir sóttu glóandi kol í éldstóna og héltu í gin skepn- u'rinar og hvarf hun þeim þá. En Bjarna tókst að stýra skipi sínu heilu í höfn að þessu sinni scm endranær. Þó að Bjarná hlekktist aldfei á í sjóferðum átti hann þo um sárt að binda af völdum Ægt3, því að það tók hann sárar en flest eða allt annað, sem íyrir hann bar á langri æfi, þegar har.n varð að horfa á kútter Ingvar farast á Viðeyjarsundi í oísa- roki vorið 1906 rétt utan við aust- urenda Engéyjár, þar sem Bjarm stóð 'Og fékk ekkert að gert, þeg- ar skipverjarnir íýndust einn cft- ir annan úr reiða skipsins. En skipstjóri Ingvars var Tyrfinguf bróðir Bjarna. Eftir það undi Bjarni elcki í Engey og ílufti árið eftir í land, en aldrei heyrði sá, er þetta ritar, hann minncst á þessa ntburði. Bjarni kværítist Ragnhildi Ólafsdóttur húsfreyju í Engey árið 1892, en hún var þá ekkja Péturs Kristinssonár bonda þar. Ragnhildur og Bjarni bjuggu í ' Engey þangað til þau flúttu : land árið 1907, cins og fyrr ,»eg- ir, og áettust þá að kóc í Réykj'ár. 'vík og dvöldu hcr æ síðan meoar: þau 'ifðu. Búskapúf þcirra í Engey stóð með blóma, kom þar hvortfvegt’ja til: Starfsemi og eljá Bjarna og búsýsla konu' hans, cém var óvenjuleg athafna- og" atgerfis- kona, um margt á undan sínum tíma. í Reykjavík blómgaðist og 'hagur þeix'ra, en hér stundaði Bjarni fyrst skipasthíðar, cn s:ð- ar fiskimat og verkstjórn. Auk þess ráku þau lijón lengi kuabú "héf í bæ. Bjai'ni vaf mikill trúnaðarmaðúf Þofsteins heitins Guðmundssonar ’-firfiskimats- manns, sem vann órrteiönlegt starf til umbóta á fiskimati og fiskverkun íslendinga, og feynd- ist Bjarni ólivrkull lærisveinn •hans í starfi sínu. Lengst vann hann sem verkstjóri á íiskvcrk- ■una'rstöð íslandsfélajgsins á Innra •Kirkjusandi,.í,og hsetijt ejrki því .starfi" fyrr e.p. hann vax kpminn omdir sjötugt, on.da naut hann ,í senn trausts yfirboðara Ginna .og óvenjulegra vinsælda vorka- íólksms. Á elliárunum var það aðalstarf Bjarna að huga að og greiða fyrir yngstu kynslóð síns fjölmenna' skylduliðs, enda var. hann óvenju barngóður maður aila æfi. Hann' fylgdist vel með atburðum líð- andi stundar og naut góðrar heilsu þar til fáum dögum fyrir níræðisafmæli sitt haustið 1950. Þá skrikaði honum fótur og lær- brotnaði. Má segja, að síðan hafi hann naumast haft fótavist og' var mjög af honum dregið síð- Ustu vikurnar fyrir andlát hans.' Bjarni missti Rag'nhildi konu sina árið 1928 og áttu þau aðeirts eina dóttur, Krístínu, konu dr. Helga Tómassonar. Kristín andað ist 1949 og varð föðúr sírtu'm áð vonum mjög harmdauði, þótt bót væri í máli, áð 'hún lét eftir sig 3 : nannvænleg börn. Stjúpdætur Bjarna efú fjórar' þær Guðrún, Ragnhildur, Ólafía og Maren Pétursdætur, og var hann tengdur þeim og öllu þeirra fóiki styrkum tryggða- og'vin- áttuböndum. Sonur Guðrúr.ar, Pétur Benediktsson sendihena, var alinn upp á heimili Bjavna en allt það frændfclk hefir litið á heimili háns sem sitt anhað at- hvarf. Ölafía s-tjúpdöttir ’Bjarha héíur ávalið með honurn aPa æfi. Hún var hægri 'hönd móður sirinar í langvinnum sjúkleík 'hennar og var síðan bústýra stjúp föður síns og anntíðist haun af frábærri fórnfýsi í elli hanj og banalegu. Bjárni Magnússoii 'lé't aldroi 'mikið yfir sér í Ííffhu, hann var í sannleika hógvær ög yfirlætis- •laus, én hann laúk miklu 'starfi ög allir þeif, sem þékktu hann, munu ætlð minnsst "hans sökum gL.övildar hans, trygg'ðár og 'virí- semdar. Bjarr.i Benéöikísson. ára sfeffiEUfir á kkm AKUREYRI, 16. júlí —- Skeínmti- íélagið „Litla fiugan“ frá Réýkja vík er hér á ferð nú og hélt skemmíun í leíkhúsi bæjarins í gærkveldi fyrir írcðfullu húSi. Var þar heldur en ekki glaít á hjalla, enda létu 'hinir ungu listamenn ekki á sér standa nð koma leikhúsgcstum í gott skap. Sjgf'ós -Halldórsson röng )Ög eftir sig cg lék sjálfur undir á hljóð- færið. Voru þar á rneðal hin afár vinsælu lög háns, „Litla flugan“ ■og „Tondeleyó“. Höskuldur Skag fjörð las ,upp, Soffía Karlsdéttn- söng gamanvlsur cg hún og Höskuldur léku gamanþátt. í kvöld fer flugan til Ðalvíkur og skemmtir þar, en á morgun vérðúr farið til Kfistrícshælís og Skemmt þar óg svo anr.að kvöJd aftur. hér á Aktfssjjtri. •—H. V ald. eggeWv ‘<am<F.ssr..\ og (H S I AV A. SVEÍNSSi).N ha'íUiréllarlögnienn !>ór*haiiiri við Ttiiuplarasund. Síiiii 11T1. KlUUIIIIIIItlIIOIIIIllllllllt »1*11(1 ;iii*iiiiiiimiiiu HUNDRAÐ ÁRÁ er í dag Ólöf Hannesdóttir á Hraunteig 3 hér í Reykjavík. Hún er fædd á Bjólu í Holtum 1852. í prestsþjónustubók Oddasókn a.r er hún reyndar talin íædd 17. júlí, en sjálf hefur hún, aila sína liíngu ævi, talið fæðingardag sinn 18. júlí og hefur það eftir inóður sinni. Hún fær því að ráða afmælis- degi sínum í dag, sem fyi', þótt prestaþjónustubókin sé á 'cðru máli. Ólöf hsfur verið rúmföst fjög- ur síðastliðin ór og eru likams- kraftar hennar óðum þverrandi, *jónin orðin mjög dauí svo að ríúrí getur ekkert lesið og heyrn- in tekir, að bila, cn minni henn- ar er ennþá trútt og áhuga hef- ur hún á öllum •.viðburðum dag- iegs iífs. Foreldrar Ólafar voru: Hannes rrniður og bóndi á Bjólu, Eyjólfs- son á HelluvaSi á Rangárvöllum, Jórrssonar bónda á Helluvaði, Eyjólfssonar bónda sst. Berg-. steinssonar og koná hans Val- gerður Guðmundsdóttir, bónda á Ægisíðu í Holtum, Felixsonar, bónda í Vatnskoti í Þykkvabæ, Guðmundssonar, bónda í Arabæ í Flóa, Ásmuntíssonar. Kona Guðmundar á Ægisíðu og móðir Valgerðar var Ólöf Jónsdóttir bónda á Hafurbjarn- arstöðum á Miðnesi, Vigfússonar bónda í Valdakoti í Flóa, Álfs- sonar prests í Kaldaðarnesi, Gíslasonar prests sst., Álfssonar prests sst., Jónssonar. Móðir Ólafar og kona Jóns á Hafur- bjarnarstöðum var Þuríður Hafliðadóttir bónda á Hafur- bjarnarstöðum Péturssonar, Suð- urnesjakona að ætt og uppeldi, níðji Halldórs Jónssonar á Járn- gerðarstöðum í Grindavík er ræningjar frá Álgier hertóku 1627, kjarnakarl er kom aftur upp til íslands örkumla maður, en Iifði þó langa ævi. ÞuríSur fluttist á efri árum austur í Holt til barna sinna ér þar voru búsett, hún varð 93 ára gömul og hélt sjón ög minni til hins ríiðasta. Svo vinnusöm var Hún í ellinni, að er hún gat ekki i lengur haft ferilsvist, spann hún band á sríséldu ofan fýrir rum- stokkinn. Mó’ðir Guðmundar Felixsonar var Valgerður Gúðmundsdóttir frá Hlíð í Eystri-Hrepp, hún varð 96 ára gömul, kemmpa mikil ög ern til síns cncfláts. Gestrisni og i liverskbnar fyrirgreiðsla öðrum til hánda var ríkur þáttur í skap- i gérð hénrtar, ertda vár Ægisíðu- heimilið í tíð Guðmundar sbnar heríhar og Félixar sonarsonar ’liennár ríafnkennt fyrir gestrisni og rausn. Móðir Hannesar á Bjólu var Guðrún Hannesdóttir bónda • og skipasmiðs á Litla-Hrauni við Eyrarbakka, Ögmunássonar bónda á Kotleysu, Snorrasonar • bónda í Kakkarhjáleigu, Jóns- ’ sonar. Er fjölmenn ætt frá Snorra komin. óiö.f óist upp hjá foreldrum | sínum á Bjólu ásaint þremur systkinum sínum, er öll komust til fullorðinsára, en þau voru: GUðrún móðir mín, dáin 1942 84J/a árc,, Vaigerður déiir í Reykja vík 1931 74 ára og Guðmúndúi’ lóhgi íshússtjóri í Keflavík, dálnrí í Ilafnaríirði 1942 78 ára. Öíl systkinin unnu hjá "oreldrurn s.'num þar til þau reistu sjálí bú. Bc-rnskuhcirnili þeirra var glatt og gott, þar rikti einstök góð- . vild til nar.na og raálleysingja. Gcðprýði þeirra Vaigerðar og Harmesar var á orði hoíð og upp- éidi barna sinira vontíuðu þau svo sem ouðíð var, rík áherala var. 'Iög3 á áð þau bæru r.ánn- , lcikaíium vittti hvað scm i ,'húíi var. Vittrtusémi vár mikil, og fcörnuiuan köhnd cll þau vinnu- , brögð -er þá voru urrí hönd hofð úti bg, inni, dsíturnar lærðu sþuna, prjón, vefnað og fatasaúm og allar fengu þær að læra list- sáúrír. 'Sönúrinn lærði srrííðar. Allt vár kennt á heimilinu. Það var venja, er hlé varð á striti dagsins,-einkuríi á vetruin, að börn Og unglirígar úr Bjólu- hvérfinu söfnuðust saman á heimili Hannesar á Bjólu, Var þá oftast tekið lagið Og sungið af hjartans lyst, en þau systkinin höfðu öll ágæta söngrödd eins og foreJdrar þéirra. Oft heyröi ég þaú svstkinin minnast teskudaganna, er þau hittust á efri árum, þau urðu þá glöð eir.s og börn og gátu sagt með Þorsteini: „Margt eitt kvöld í dálitlu túr.i og var engin byggtS þar nærlendis nema Rauðará. Þar er nú málleysingjaskólinn. 1909 fóru þau hjón að búa á. Vatnsenda í’ Mosfellssveit en. fluttu þaðan að Selskarði á Álftanesi, sem þá hafði verið í eyði. Þar byggði Jón upp öll bæj- arhús, mun þá hafa verið þyngst- ur róðurinn. Að síðustu fluttusfc þau til Hafnaríjarðar og 'eign- uðust húsið á Vesturbraut 19, þar andaðist Jón 7. des. 1923. Háfði sambúð þeirra verið hirt ástúðlegasta alia tið, svo að hvergi bar á skúgga. Var heimilis bragur glaður og gestrisni mikil, þriínaður og hirousemi til fyrir- myndar. En veraldarauði höfðu þau aldrei safnað. Jón var örlát- ur og stórhuga og vildi hvers manns vandræði leysa og Ólöfu. þótti allt vel gjört, sem hann framkvæmdi. Hún var alltaf reiðubúin að leggja í nýtt íerða- lag með honum yfir óbruaðar ár og vegleysur og nema nýtfc land. Ég man áð Ölöf sagði við mig þegar Jón var nýdáinn: „Nú. langar mig ekki til að lifa leng- ur, ég vona' að árin verði ekki mörg þar.gað til ég' fæ að fara líka“. En þeíta hefur orðið lengra én hana langaði til og hef ég þt> aldrei heyrt hana mögla um það Qg margan aag máttum við í fréfríur érí annað, Sem henni hef náeði æfa saman eitthvert lag eða syngja kvæði“. Eitt ár fór Ólöf að heiman úr foreldrahúsum að Kirkjubæ á Rangárvöllum, en þar ‘bjuggu þá séra ísleifur Gíslason og kona hans Karitas MarkúSdóttir. Minn- ist ÓlÖf þessarar visíar með þakk Iæti Og gleði énda naut huh þar 'hins úgæ’tasía á'tlætis og vár þar sem í bezta -skóla. En þótt vist- ir. yrði ekki lengri í Kirkjubæ vafð vir.áita Kftsbænda og barna ur að höncfum borið í íífirtu. Hun hefur alltaf verið hin glacia góða kona, sem hefur borið yl 'Ög birtu til 'samférðamannanna hvar sem hún ’hefur farið á hinni lÖrígu ævi. Þau hjónin éigrtuðust tvö börfr, dreng, sem ’dó fárra daga og' dóttur, Hánstnu Valgerði, búsetta hér ’í Reykjavík, hún ér ekkja- eftir Þorstein Egilsson skipstjóra, er druknaði 1912. Voru þær , , , mæðgur lengi saman éftir láfc við Ólöfu bæði löríg ög góð. Þar | jóns Qg bjuggu í Reykjavík. Tvt> ófst sá þráður sérti ennþá . erj fóstursyni *áttu þau einnig, þá óslitinn, því sumir niðjár seia j ólaf Gíslason sjómann, Brávalla- ísieiis og frú Karitasar sýna ggtu 8 og Odd ÓlafsSon verk- Ölöfu enn vinattu og góðdild. I stjóra, Hraunteig 3. Þar að auki Þann 13. jan. 1’879 giftist Olöf voru börn og unglingar oft hjá frænda sínum 'Og j’afnaldra Jöríi þeim langdvölum. Sjálf minnist Felixsyni frá Ægisiðu, voru þau <eg meg þakklæti þeirra tíma er ’hJón systkiríabörn. Fyrstú hjú--ég dvaldi á heimili þeirra hér t skaparár sín voru þau í Rifshala-^ Reykjavík. Voru þau mér og öll- koti í Holtum í áambýli við for- um þeim börnum er þau höfðu •eldrö mína. Muríu þau ár hafa Undir 'höndum -eins og beztu ior- verið hamingjuár, íull friðar og oldl-ar. Er nú mál að þakka þaS eindrægni. En brátt syrti að, Ólöf .aljt. veiktist hastarlega svo ao 'hennij s'íg-ustu íjögur árin hefur Ólöf var ekki hugað líí í lc.ngan tima. dvaiist hjá 0ddi Ólafssyni fóst- Reyndist þetta sullavcíki og ursjrni sínum og Guðriýju kontt gengu sullir upp úr henni urn ,hans j hinu bezta yfirlæti en fil langt skeið, lá hún heima allan þeirra kom hún frá clliheinlilinit veturinn 1880—1881 unz þar kom Qrund þar sem hún hafði dválist að henni batnaði undir vorið. nokkur ár. Það sama vbr flúttust þau hjón- ólöf var hin mesta mýndar- in suður til Keflavíkur. Minnist hona í ejón og raun, létt í SþOri Ólöf þeSs oft hve erfitt hún átti og snor í snúningum, dugleg ög með áð sitja á hestittum, sakir áhugasöm í allri vinnu jáfrit inn- máttleysis, er þau lögðu áf stað anhúss sem utan. Vinnuáhugi í bá löngu ferð suður til Kefla- entist henni fram /, tiræóisaldur. vikur, én þá voru óbrúaðar 'allar þegar hun varð 95 ára gckk’hún ár svo sem kúrinugt er. En Jón um sem ung væri. Góðvild og var hinn bezti og umhyggjusam- ' gárttánsemi Var rikur þáttur í asti éiginmaður og ferðin gekk skaþgerð hennar. Hún var langt að óskuríi. í Keflavík bjuggu þau fram eftir aidri hiáturmi!d eins ’njón til ársins 1898, en þá fluttu dg barn og var þá „löngum'hleg- þau til Reýkjavikur og 'keyptu j íj hc-ltt hei.nt að mörgu gaman“. sér hús við Laugaveg 39, þar bjó | Kú er þróttúrinh til að hlæja Jón vel unr, 'gjörði sér smiðju, jii0rfirin óg jafnvel liká til að tala en hann vzr járnsmiður ágætur Jög vörk hr herídi fállið, cn bros- •og aUte smíðár léfcu í höhdúin' iegar hliðar daglegs lífs sér hún ‘hans. Hygg ég aö þau ár sem nú lehnþá og nú ér nægur timi til fóru í hönd hafi vorið bczti 'hlúti ævi þeirra. Jón var ferðsgarpur og bæði höfðu þau ýrtdi af hest- •um, áttu 'þau allaját'na góða hcsta •og stúnclúm nokk-ra í áenn. 'En Jón ferðaðist á suinrum með út- lendingum, einkum Sngleriding- 'og ijúfur blær’ á_ vordegi um, upp um fjöll og firnindi og ag vor er í nánd. naut þéssára feruá í rikum .næ!i. Var gamair að hey.ra jiann segja frá þcísum forðum, énda r.agði hann vel :rá. Nokkru éítir cddamót byggði t að 'ylja sér við minningar lið- innar ævi. Frændkona mín elskulcg. Gu5 blérsi dagana sem frarnundan bíða þln á þessari jörð. Verði þc-ir dagar míldir cins 'þVí er María Vclgerður Jómdóttir. 696 trúboTrr reknlr a'r'IaftQi Jón hús'Við Frakkr.stig 19, bótíi LÚNDÚNJJM — 84 trúbcðiim það hús dtórt' ög vandað að rö’fnvérsk. .kaþólsktb' kirkjunhar t þéirrar tíðar 'hætíi, það hús seldu var vísað úr landi í-Kiná í júní- J-þaú 1908, fluttust- þau þá í 'hús fnánúði siðasfliðnum. Frá ára- 1 inn i F.auoarárholii, cr nefrídist mótúm háfa því samtals <393 trú- I Sólheimar, það- stóð einst-akt þar fccðar verið hraktir :."rá Kína.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.