Morgunblaðið - 22.07.1953, Síða 7

Miðvikudagur 22. júlí 1953
MORGUNBLAÐIÐ
7
Hvað varðaði kommúnista um þótt börn yrðu föðurlaús
Rótfúið stjórnarkerfi þeirra krafðist að
einhver yrði líflátinn þótt saklaus væri
Matthías Jóhannessen rit-
ar um örlög Willi Göttlings
SEM KUNNUGT er, lokuðu
Rússar hernámssvæði sínu í A,-
Berlín eftir uppreisnina þar hinn
17. júní síðast liðinn. Gátu því
engir farið milli hernámssvæða
þeirra og Vesturveldanna nema
verkamenn, sem vinnu sinnar
vegna urðu að komast yfir marka
línuna og fengið höfðu til þess
leyfi rússneskra yfirvalda. í s.l.
viku afnámu Rússar loks sam-
göngubannið — eða voru réttara
sagt knúðir til þess af almenn-
ingi Austur-Berlínar og fékk þá
sá, sem þetta ritar, tækifæri til
að skreppa sem snöggvast bak við
járntjaldið og skyggnast um í því
ríki, þar sem grábrýndir byssu-
stingir og gapandi skriðdreka-
byssur ráða lögum og lofum.
Sól skein í heiði og heit golan
lék um trjákrúnumar, þegar við
gengum — þrír íslendingar —
austur eftir 17. júni-götu í áttina
að markalínunni. Var eftirvænt-
ing okkar mikil, því að í Vestur-
Berlín réðu allir okkur frá því
að reyna að komast inn á rúss-
neska hernámssvæðið. Kváðu
þeir kommúnista þar líta á út-
lendinga sem hverja aðra njósn-
ara og handtækju þá fyrirvara-
laust. Þrátt fyrir þessar viðvar-
anir allar, stóðumst við ekki
freistinguna; við urðum að fara
yfir markalínuna, — landamæri
lífs og dauða, ef svo mætti að orði
komast.
ENGIN SKILRÍKI FRÁ
BRYNJÓLFI
Að baki okkar var Sigursúlan,
glæsilegt og mikið minnismerki
um hetjudáðir og sigra þýzkra
hermanna á síðari hluta 19. ald-
ar, en fram undan blasti við
Brandenborgarhliðið og því til
vinstri handar þýzki Ríkisdagur-
inn, svartar rústir, er minntu á
hrun hinnar nasistísku einræðis-
inn, svartar rústir. Á Brand-
enborgarhliðinu miðju blakti rúss
neski fáninn við hún, svo að veg-
farendur væru ekki í neinum
og eiginlegu húsbændur í Austur orðlð f^lsishetja og pislarvottur þyzku þjoðarmnar,
Þýzkalandi. Er við komum að'
hliðinu, réðu vestur-þýzku lög- að en grunsamlegir „imperíalist- júnigötu skammt frá markalín-
regluþjónarnir okkur frá því að ar“, sem bezt væri að hafa nán- unni. Af því varð að visu ekki
fara inn í Austur-Berlín, en ar gætur á, ef ekki ætti að hljót- og kom vestur-þýzka lögreglan í
bættu því við, að okkur væri ast verra af.
heimilt að fara á eigin ábyrgð. 1
Vorum því á báðum áttum um
stund — en forvitni blaðamanns
ins réði úrslitum: Við römbuðum
gegnum hliðið, en grennlulegir
unglingssoldátar í einkennisbún-
ingum austur-þýzku lögreglunn-
ar (sem reyndar er ekkert ann-
að en fullvopnaður og vel út-
Willi Göttling og kona hans. Myndin var tekin skömmu áður en
Rússar tóku Willi saklausan af lífi. Þessi alþýðumaður hefur nú
veg fyrir það. Sneru verkamenn
irnir, sem skiptu tugþúsundum,
þá við, þrömmuðu til Postdamer
platz, sem einnig er á mörkum
hernámssvæðanna, brenndu bar
HUGLEIÐINGAR A
BLÓÐVÖLLUM BERLÍNAR
Ekki veit ég, hvað samferða
menn mínir hugsuðu, þegar við geysistór vörugeymsluhús, svo að
gengum hægum og hikandi skref- bau eru nú rústir einar, og héldu
um eftir Unter den Linden. — siðan til stjórnarbygginga komm-
Vafalaust hefur þeim þá verið únistastjórnarinnar, heimtuðu
tíðhugsað til júníbyltingarinnar, frelsi og nýjar þingkosningar um
búinn her) gutu til okkar aug-'eins og mér, ekki sízt þeirra at- allt Þýzkaland. Einnig minntumst
unum, tortryggnislegir á svip, en burða, er gerðust við þetta sama við þess vafalaust öll, er rúss-
múnismans, — allra sem unna
frelsi og hata einræði.
Á FORSTOFUHURÐ lítillar
þriggja herbergja íbúðar í húsinu
nr. 60 við Berlíner Strasse, stend-
ur skýrum stöfum Willi Göttling.
Fyrir rúmum hálfum mánuði
mátti heyra hér barnshlátur. Nú
er hér kyrrð, enda er frú Gött-
ling farin með bæði börnin sín
til Vestur-Þýzkalands; er búin
að fá nóg af nábýlinu við hina
„þýzku“ kommúnistastjórn og af-
tökusveitir hennar. Fyrir rúmum
hálfum mánuði bjó hér ánægð,
en fátæk fjölskylda. Nú ríkir hér
þögn sorgar og saknaðar.
FRÁSÖGN ÚR LÍFI
ALÞÝÐUMANNS
WILLI GÖTTLING var ofur-
venjulegur Þjóðverji. Líf hans
var stórviðburðalaust, eins og
þúsunda annarra samborgara
hans. Hann hafði verið svo ó-
heppinn um nokkurt skeið að
þurfa að ganga atvinnulaus, en
hafði þó verið aflögufær vegna
ígripa vinnu, er hann hafði feng-
ið á stundum. Varð hann þó að
halda vel á því litla, er hann hafði
handa á mitli, enda átti hann
fyrir konu og tveimur ungum
börnum að sjá; auk þess bjuggu
foreldrar hans hjá honum, gaml-
ir og farnir að heilsu. Hann var
málari að iðn og hafði fengið lof-
orð hjá stéttarfélagi sínu um
málningavinnu. Skyldi hann
koma til viðtals hinn 16. júní, og
hafði hann því beðið þess dags
með mikilli eftirvæntningu.
Sextándi júní rann upp, Og
Willi Göttling var snemma á fót-
um. Hann hafði í mörgu að snú-
ast, þurfti m. a. að svipast um
eftir atvinnunni. Til þess að spara
sér nokkra peninga, hugðist hann
fara með járnbrautinni yfir rúss-
neska hernámssvæðið. Það var
styttra. Að vísu hafði hann heyrt
um einhverjar óeirðir verka-
manna þar, en hvað varðaði hann
um það. Hann var jú með öllu
ópóltískur, hafði aldrei verið í
pólitísku félagi. — „Ég kem hið
bráðasta aftur“, hafði hann sagt
við konu sína, áður en hann fór
að heiman, „mér verður ekkert
að meini“. Þetta var það síðasta,
sem hún heyrði frá honum,
hinzta kveðjan eftir 12 ára ham-
ingjusamt hjónaband.
krafðist þess
Göttling?
og hví ekki|Willl*
NY FRELSISHETJA J
ÞJÓÐVERJA
Er minningarathöfnin um fórn-
ardýr kommúnista frá 17. júní
fór fram við ráðhús Vestur-Ber-
línar í Schönberg hinn 23. júnf,
vakti það einkum mikla athygti,
að ein kistan, kista Willi GÖtt-
lings, var tóm. Var málið þannig
vaxið, að þrátt fyrir ítrekaðar
óskir frú Göttlings um að fá*
lík manns síns heim, varð yfir-
maður rússneska hernámsliðsins,
Dibrowa, hershöfðingj, ekki vi3
þeim. Þannig bættu kommúnistar
gráu ofan á svart o'g gerðu bók-
staflega allt til þess, að þýzka
þjóðin eignaðist nýja frelsishetjlt,
píslarvott, sem gat sameinað bana
í baráttunni gegn hinum alþjóð-
lega kommúnisma. Hann var ekki
hershöfðingi eða ráðherra. Nei,
hann var óbreyttur alþýðumaður,
iðnverkamaður, sem átti sér þá
ósk heitasta að fá að lifa í friði
með konu sinni og börnum. En
er það ekki táknrænt, er það
ekki saga út af fyrir sig, að hann
skyldi einmitt hafa verið verka-
maður? -— Og nú er mynd af
þessum óþekkta verkamanni í
Bundeshaus í Vestur-Berlín. •—
Undir henni stendur skrifað stóru
letri: „Auf Willi Göttling Befehl
des sowjetchen militár kommand
anten von Berlin am 18. júni 1953
standrjechtlich erschossen . ... “
Þannig er minning hans heiðr-
uð og nafn hans varðveitt. Kom-
múnistar sáu fyrir því.
o—-^r—o
ER við höfðum verið í Austur-
Berlín nokkra stund, og litazt
þar um, lögðum við aftur af stað
til Brandenborgarhliðsins. Kom-
umst við þangað óhult, ríkari að
reynslu og, að ég held, talsvert
þroskaðri. Fórum við síðan yfir
markalínuna, stefndum göngu
okkar til Vestur-Berlínar, héld-
um fram hjá Sigursúlunni og
heim á leið.
Wilii Göttling ætlaði einnig
heim. — Hann er enn í Austur-
Berlín.
þó ekki óvingjarnlegir. Ekki var hlið hálfum mánuði áður, er
laust við að mér fyndist þeir verkamenn Austur-Berlínar rifu
koma við vélbyssugikkina, þegar niður rússneska fánann og
við gengum fram hjá, — en svona brenndu með miklum fögnuði,
er að hafa vonda samvizku, eng- án þess að alþýðulögreglan gæti
in skilríki, hvorki frá Brynjólfi neitt hafzt að, og ætluðu síðan
né friðarhreyfingunni! Og því inn í Vestur-Berlín til að eyði-
vorum við vafalaust í augum leggja hið mikla rússneska stríðs
hinna ungu hermanna, ekki ann- minnismerki, er stendur við 17.

neskir skriðdregar óku á verka-
mennina á þessum sömu slóðum,
bældu í svipinn niður mótþróa
þeirra, kæfðu hungurhrópin. En
eitt var það þó, sem sótti sér-
staklega á mig, er ég virti fyrir
mér kommúnistadýrðina, rúst-
irnar, sem hvarvetna göptu við
manni, því að í Austur-Berlín
hefir tiltölulega litið sem ekkert
verið byggt upp eftir stríðið. —
Verkamenn Austur-Berlínar og
leiðtogar þeirra, sem nú sitja
þúsundum saman í fangaklefum
kommúnisfca, voru vitanlega of ar-
lega í huga mér á þessari stundu,
en þetta eirja, sem á mig leitaði
í sífellu var ofurvenjulegt nafn
þýzks verkamanns, —
Willi GMmm.%.
Rússneskur skriðdreki á ferð um götur Austur-Berlínar, er júní-
bylting verkamannanna var bæld niður.
SAKLAUST FÓRNARDÝR
OFBELDISINS
FYRIR tæpum mánuði var þetta
nafn með öU’ui ókunnugt jafnt
utan Þýzkalands sem innan. Nú
þekkja það Mns vegar allir, —
og hvar sem kommúnistar fremja
glæpi sina, verður Willi Göttlings
minnzt, því að það kom í hans
hlut saklausum, að verða blóð-
exi kommúnismans að bráð og
gerast þjóðhetja allra sannra
Þjóðverja, — allra þeirra mill-
GRUNUR, SEM VARÐ AÐ
HÖRÐUM VERULEIKA
Willi Göttling kom ekki heim.
Enginn vissi, hvað orðið hafði
af honum, engan grunaði, að
glæpurinn, hinn mikli glæpur,
hefði bitnað á honum . . . Loks,
loksins kom það eftir langa bið,
mikinn kvíða, dulda hræðslu. •—
Kommúnistaútvarpið tilkynnti,
að Verkamaðurinn Willi Göttling,
sem búsettur væri í Vestur-Ber-
lín, hefði verið sekur fundinn
um að koma óeirðunum af stað
og skipuleggja þær; hefði hann
ennfremur gengið erinda njósn-
ara í Austur-Berlín. Hefði hann
nafnið þvj hlotið dauðadóm, sem þeg-
ar hefði verið fullnægt. — Hvað
varðaði þessa menn um, þótt tvö
börn í viðbót misstu föður sinn,
enn ein kona fórnardýra þeirra
yrði ekkja og móðir misst son
sinn. Hvað varðaði þá um það,
ef þeir gátu troðið hinu úrelta
og rótfúna stjórnarkerfi sínu upp
á fólkið, haldið frelsisþrá þess
í skefjum og unnið óheillaverk
sín í skjóli rússneskra byssu-
stingja. Hvað varðaði þá um
það, þótt þessi atvinnulausi, ungi
og geðþekki iðnaðarmaður væri
líflátinn. Þeir urðu að lílfáta ein-
jóna, sem stynja undan oki kom-hvern, þjóðfélagsskipulag þeirra
Framhald af bls. 5
hef ég orðið eins hrifinn. MikiV
fágun og nákvæmni, líf og fjör,
einurð og hófsemi, hreinn frawi-
burður, ágæt framkoma á söng-
palli.
Ég minnist t. d. sérkennileg-
asta kórsins, sem í voru eitthva<>
um 80 belgiskir námuverka
menn, þaulæfðir og hafa marga
sigurförina farið. Klæddir voru
þeir sínum bláu verkamannaföt -
um og báru hjálm á höfði Aldrað
ur og ágætur stjórnandi lék á
þetta geysilega hljóðfæri með
fjöri og funa. Mikla ánægju hef ■
ur söngurinn veitt þessum rnönn •
um og þeim, sem á þá hafa hlýtt
fyrr og síðar. Á söngskránni stóð,
að þessi sami söngstjóri hafi
stjórnað kórnum alla tíð frá>
stofnun hans 1898 eða 55 ár. Og
margoft hefur kórinn hlotið verö
laun í samkeppni. Þetta ern
menn, sem kunna að halda á
blysinu! Við, sem berum hita og
þunga dagsins þessa stundina',
þurfum að sýna uppvaxandi kyn
slóðinni að við höfum óbilandi
áhuga á því, sem við erum að
kenna og metum það mikils fyr-
ir okkur sjálfa. Þá lætur æskán
ekki sitt eftir ldggja.
Söngkennslan er e. t. v.
flestum námsgreinum meir kom ■
in undir áhuga og kunnáttu kem>
arans. Dauf söngkennsla ber
dauðann í sér; hún visnar upp
af vitaminskorti. Lifandi söng ■
kennsla er æskunnar yndi.
Fallegur söngur er beinlinis
hjartsláttur æskunnar. Þann
söng þurfum við að fá í hvern
skóla á íslandi. Það kostar mik ■
ið átak, segir Helgi Tryggvason
að lokum.