Morgunblaðið - 07.01.1954, Qupperneq 2

MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 7. janúar 1954
© © (TN^JXL-^S ©
STAKSTIINAR
STRAUMHVÖRF
í KOSNINGUNUM á s.l. sumri
urðu greiniles straumhvörf í af-
istöðu almennings í þremur kaup-
stöðum út á landi tii stjórnmála-
flokkanna. Þessir staðir eru Hafn
arfjörður, ísafjörður og Siglu-
f jörður. Öll þessi kjördæmi höfðu
um langan aldur kosið Alþýðu-
flokksmenn og kommúnista á
Jiing, hin tvö fyrstnefndu alþýðu-
flokksmenn en hið síðastnefnda
kommúnista. Hafnarf jörður og
ísafjörður höfðu í rúmlega tvo
áratugi verið aðaivígi Alþýðu-
flokksins á íslandi.
Hvernig skyldi nú hafa staðið
á þeim straumhvörfum, sem urðu
á þessum stöðum á s.l. sumri?
Ástæða þeirra var engin önnur
«n sú, að fölkið treysti ekki leng
ur Alþýðuflokknum og kommún-
, istum til þess að gæta hagsmuna
sinna á Alþingi. Það hafði kynnst
lúrræðaleysi þeirra gagnvart þeim
erfiðleikum, sem við var að etja.
Almenningur sá, að það var ekki
wóg, að þröngva kosti einstak-
lingsframtaksins á alla lund, eins
og kratarnir á ísafirði höfðu t. d.
tafið höfuðskyldu sína. Hitt var
þýðingarmeira, að því væri
tryggðir atvinnu- og afkomu-
möguleikar.
FENGU SJÁLFSTÆÐIS-
MÖNNUM FORYSTUNA
ALMENNINGUR á ísafirði, Siglu
firði og Hafnarfirði tók þess-
Tegna þá ákvörðun að fá Sjálf-
stæðismönnum forystu mála
siima. Fólkið treysti þeim betur
til þess að hefja baráttu fyrir
liættri aðstöðu þess í lífsbarátt-
únni. Það hafði fylgst með störf
um þeirra undanfarin ár og séð,
að takmark þeirra var fyrst og
fremst almenningsheill. Sjálf-
stæðismenn höfðu liaft forystu
um framlög ríkisins til atvinnu-
bóía á þeim stöðum, sem við
erfiðleika áttu að búa. Þeir höfðu
einnig barizt fyrir og fengið fram
Tcvæmda nýja og raunhæfa um-
bótastefnu í húsnæðismálum.
Fjöldi einstaklinga um land allt
hafði notið aðstoðar við íbúða
byggingar sínar í skjóli þeirra
ráðstafana, sem Sjálfstæðismenn
höfðu beitt sér fyrir á Alþingi og
í ríkisstjórn.
Það var þannig trúin á hina
frjálslyndu umbótastefnu Sjálf-
stæðismanna, sem straumhvörf-
unum olli á ísafirði, Siglufirði og
í Hafnarfirði. Hinum kokhraustu
frambjóðendum krata og komm-
únista var hafnað og Sjálfstæðis-
menn kjörnir á öllum þessum
st öðum.
ÞROSKI KJÓSENDANNA
BÆÐI kommúnistar og kratar
höfðu á liðnu kjörtímabili haldið
uppi ofsalegum árásum á Sjálf-
■stæðismenn og þá ríkisstjórn, sem
hann átti sæti í. Þeir höfðu sagt
fólkinu við sjávarsíðuim að allar
ráðstafanir stjórnarinnar miðuðu
að því að skerða lífskjör þess.
En dómgreind almennings og
pólitískur þroski var meiri en
svo, að hinar rakalausu ádeilur
sköpuðu aukið traust á andófs-
mönnunum, sem sjálfir höfðu
engin jákvæð úrræði á að be'nda.
Og nú heldur skriðan áfram að
falla. Hinir sósíalistisku flokkar
halda áfram að tapa. Allt bendir
til þess að Sjálfstæðismenn muni
vinna hreinan meirihluta í bæj-
arstjórnum ísafjarðar og Hafnar-
fjarðar. Hér í Reykjavík eru
horfur á að réttlínulisti Brnjólfs
Bjarnasonar muni fá hrakalega
útreið. FuIIvíst má eín aig telja að
Aíþýðuflokkurinn fapi hér veru-
lega. Framkoma formanns hans
á s.l. sumri í sambandi við stjórn-
armyndun Iiefur vakið ríka and-
nð meðal gætnara fólks í Alþýðu-
flokknum, sem ekkert vill hafa
.mman við kommúnista að sælda.
Bollaleggingar Hannibals um að
flokkur hans geti fengið 3 menn
Heimskuleg rógslierleri geg
TELJA SÍLDARBRESTINN
HONUM AÐ KENNA(I)
ÓTTI andstæðinganna við dugn-
að og vinsældir Jóhanns Haf-
steins er farinn að taka á sig
býsna broslegar myndir. Þeim,
er lásu Þjóðviljann og Timann í
gær, getur til dæmis ekki bland-
azt hugur um, að tilætlun blað-
anna er, að koma því inn hjá
lesendunum, að tjón það, sem
Hæringur var hér um bil búinn
að valda í höfninni, væri Jóhanni
Hafstein að kenna.
Ofviðrið, sem geysaði í fyrri-
nótt á sem sé að vera á ábyrgð
Jóhanns Hafsteins!
Hlutur árásarmannanna verð-
ur sízt betri, þótt ummæli þeirra
séu skilin á þann veg, að það sé
Jóhanni Hafstein að kenna, að
Hæringur hefur ekki orðið að
því 'gagni, scm upphaflega var
til ætlazt. Með slíkri rökfærslu er
því haldið fram, að Jóhann ráði
síldargöngum hér við land, og að
það sé hans sök, að síld hefur
ekki komið í Hvalfjörð hin síðari
ár og meira og minna síldarleysi
hefur verið fyrir Norðurlandi nú
um átta ára bil.
Þeir einir hafa aðstöðu til að
gagnrýna afskipti Jóhanns Haf-
steins af kaupunum á Hæringi,
sem ekki töldu að gera þyrfti sér-
stakar ráðstafanir til að koma
upp síldarbræðslu hér í Reykja-
vík, eftir hinn mikla síldarafla
1947—’48.
ÞEIR HEIMTUÐU SKJÓTAR
AÐGERÐIR
En þeir, sem síðan hafa gagn-
rýnt kaupin á Hæringi, voru ein-
mitt þá háværastir um, að heimta
skjótar aðgerðir til að unnt væri
að hagnýta síldina. Þjóðviljinn
hamaðist meira að segja út af
því, að ekki skyldu haustið 1947
vera til standandi verksmiðjur,
svo að ekki þyrfti að verða stöðv-
un á hinni óvæntu veiði, vetur-
inn 1947—’48.
Það voru þó ekki aðeins óráð-
síumennirnir vio Þjóðviljann,
heldur allur almenningur, sem
vildi, að viðhlítandi ráðstafanir
væru gerðar strax eftir vertíðina
1947—’48, svo að aflinn hagnýtist
betur næstu vertíð. Eina hugsan-
lega ráðig til þess að svo gæti
orðið var að kaupa skip á borð
við Hæring og setja í það þær
síldarvinnsluvéiar, sem til voru
í landinu ónotaðar. Með þessu
tókst að hafa nýja verksmiðju til
svo snemma, sem vonir gátu
fremst staðið til.
En þá varð raunin sú, að síld-
in sýndi sig ekki aftur í Hval-
firði að neinu ráði og hefur ekki,
svo vitað sé, sótt þangað síðan.
VILJA HAFA SKIPIÐ EF
SÍLDIN SÝNIR SIG AFTUR
Engu að síður hafa menn ekki
til skcrmms tíma, viljað selja Hær
ing eða ráðstafa honum til ann-
arra hluta, bæði af því, að af
slíku hlyti óhjákvæmilega að
leiða töluvert tap, og vegna hins,
að ef síldin gengi hingað á ný,
mundi Ilæringur enn koma í góð-
ar þarfir bæði hér í Reykjavík
og eins t. d. á Austfjörðum. Verð-
ur þó að játa, að þörfin á honum
er nú minni en hún var í fyrstu,
vegna þeirrar stórkostlegu aukn-
ingar, sem siðan hefur orðið á
SýnÍ7 hvefsu
íi'jaslr ótlast vijfsæíáir hans
b: æðsfuaíköstum verksmiðjanna
í landi hér við Faxaflóann. Sú
aukning gat hinsvegar ekki orðið
svo snemma nð gagn yrði að á
vertiðinni i9í8—49 þegar Hæ -
ingur var við hentíir.a, en siidin
því miður brást.
Sumir spekingar segja nú, að
ó-.áð hafi ve;ið að gera aílar þess-
ar ráðstafanir hér við Faxafióa.
KOMMÚNISTAE IIRÓSA SÉE
AF VEfíKS.VxI5íJUM ER
ALDREl HAFA KOMIÐ
Aö GAGNI
Þeir siimu létu furðaniega Htið
til sín heyra á meðan þessar fram
kvæmdir voru i undirbúningi og
menn vonuðu, að síldveiðin yrði
öruggari en hún heí'ur reynzt.
Og alira sízí sttur það á koinm-
únistum, sem til tíæmis hrósúðu
sér ekki svo lítið fyrir aukningu |
síldarverksmiðjanna á Siglufirði
og nýbyggir.garnar á Skaga-1
sírönd á sínum tíma, að fárast
yfir kaupunum á Hæringi. Verk- j
smiðjurnar, sem kommúnistar j
hrósuðu sér af fyrir norðan, hafa
:að engu gagni komið og tjómð á
Hæringi er smáræði miðað við
hið gífuricja tap, sem orðið hefur
af þessuin framkvæmtium norð-
anlands.
Sumir hafa raunar gagnrýnt
kaupin á Hæringi sjálfum og tal-
ið skipið ekki nógu gott. Sá ís-
lendingur, sem beztrar þekking-
ar hefur aflað sér um skipasmíð-
ar, Ólafur Sigurðsson, þáverandi
forstjóri Landssmiðjunnar, réði
skipakaupunum, en ekki Jóhann
Hafstein. Allir þeir, sem til
þekkja, viðurkenna, að Ólafur
Sigurðsson er afburðamaður í
sinni grein, enda tók hann við
miklu trúnaðarstarfi í einni við-
urkenndustu skipabyggingarstöð
Svía, þegar hann flutti héðan,
þrátt fyrir að mjög fast væri sótt,
að hann héldi störfum sínum hér
áfram.
LEGGJA HANN í EINELTI
VEGNA VSNSÆLDA HANS
Árásirnar á Jóhann Hafstein
út af Hæringi missa fullkomlega
marks. Hitt er skiijaniegt, að
andstæðingarnir leggi Jóhanr,
mjög í einelti. Álit og vinsældir
Jóhanns Hafsteins hafa stöðugt
farið vaxandi og eru nú orðnar
andstæðingum Sjálfstæðismanna
mikill þyrnir í augum.
Meðan Jóhann Hafstein starf-
aði fyrst og fremst að flokksmál-
um sern framkvæmdastjóri Sjálf-
stæffcsílokksins, kyntist har.n
fæ.rí möj.nurn en nú og auðveld-
aia var tyiir ar.dstæðingana að
halda þá uppi rógi um hann. |
r lokksi iennirnir, sem tiniiu með :
ho.ium, ViSsu ran.rar frá upphafi
og reyndar æ bctur og betur, að
hann cr cvenjulegur dugnaðar-
starfs- og drengskaparmaður.
Með þátttöku siuni í landsmál-
um oj bæjarmáium hefur Jó-
hann Haístein stöðugt sannfært
fleiri og fleiri um, að þetta álit
sitmstarfsmanna haiis á honum
er rétt. Þeir eru ótaldir borgar-
arnir, sem Jóhanrt hefur veiít lið-
veiziu r j reynt að greíða úr mál-
um fyrir. Þetta hefnr ekki sízt
komiö á daginn nú eftir að hann
tók við bankastjórastöðu í Út-
vegsbankanum.
Annað mái er, að stftrf hafa
svo mjög hlaðizt á Jóhann að
undanförr.u, að hann mæltist
mj.'ig undan því, að taka sæti í
bæjarstjórnaiTistar.um að þessu
sinni.
PRÓFKOSNINGIN
SÝNDI VINSÆLDIR
JOHANNS
Fyrir þrábciðni kjörnefndar og
annarra .forustumanna flokksins
lét Jóhann Hafstein þó til leiðast
að lokum, enöa var hann í hópi
jieirra, se:n allra flest atkvæði
fengu víð hina víðtæku prófkosn-
ingu, sem fram fór meðal Sjálf-
stæffismanna.
Þrátt fyrir þaff, þótt Jóhann
Kaístein hefffii sámkværnt próf-
kosningunni átt aff skipa eitt-
hvert efsta sæta listans. varff
hann viff því að taka áttunda sæt-
ið, sem nú er aðal baráttusætiff,
einmitt vegna þess, að ef hann
tekur þátt í baráttu þá gerir
hann það heill c.g óskiptur, af
drengskap og karlmennsku, er
vekur ótta hjá andstæðingunum
en hvetur samstarfsmennina til
starfa og dáða.
ForeWrafimdtir j
á Patreksfirði
PATREKSFIRÐI, 15. des.: —
Hinn nýskipaði skólastjóri barna-
og unglingaskólans Guðbjartur
Gunnarsson, setti s.l. sunnudag,
13. þ. m. 1. foreldrafundinn, sern'
haldinn er hér á Patreksfirði 3
samkomusalnum „Skjaldborg“.
Eftir að hafa ávarpað foreldr-
ana og gestina, benti skólastjór-
inn á nauðsyn góðs samstarfs
milli foreldra og skólans, til þess
að skapa grundvöll fyrir sameig-
inlegt átak til aukinnar skóla-
menningar. Skólarnir eigi r.ði
haga störfum sínum á þá lur.d,
að hver einstaklingur fái sem
bezt notið sín og hljóti það upp-
eldi og fræðslu, sem hentar bezt
eðli hans. Þessir foreldrafunc-ir
væru einmitt sá rétti vettvan; ur,
tii þess að þokast nær s:‘tu
marki í þeim efnum.
Séra Einar Sturlaugsson, p ó-
fastur, tók því næst til máis og
nefndi kirkjuna þriðja að-
ila í samstarfi um uppeld;":nál
barna, sem væri orðið eiP af
mikilvægustu verkefnum h ers
þjóðfélags, enda varið all ■ 'klu
fé af árlegum tekjum 1 nds-
manna til skólahalds. Mi! og
ábyrgðarfullt starf væri 1 nt í
hendur kennarastéttai; ir.ar.
Mikla áherzlu lagði séra F r á
fræðslu í kristinni trú og s'' æði.
Ásm. B. Olsen, oddviti, unc trik
aði aðallega ræktun við kvtsisa
framkomu og að börnin lr ðu að
bera virðingu fyrir urúverfi
sínu og sjálfum sér. Flciri ■ hópi
foreldra og kennara tóku 1 1 máls
og bar margt á góma, s o sem
tómstundavinna barna, ) esturs-
aðferðir og svo frv. Gaf skóla-
stjórinn jafnóðum greið v;; • og
sagði, að gert væri rá 'i íyrir
auknu verknámi. Með þcssum
verknámsdeildum væri rnnmitt
markvisst stefnt að því -8 hefja
verklega menningu þjéðarinnar
á hærra stig.
Áð lokum sýndi Jón Guðjóns-
son, kennari, 3 fræðs' -myndir.
Góður rómur var gerðu þass-
um I. foreldrafundi o; ákveðið
að koma sem allra fy st aftur
saman. — Karl.
Dánarfregn
HÚSAVÍK, 5. jan.: — í gær lézt
í Landsspítalanum í Reykjavík,
Sigtryggur Jakobsson, bæjar-
póstur hér í Húsavík, 67 ára að
aldri. Flann var mjög vinsæll og
vellátinn maður. Kona hans er
Jakobína Þorbergsdóttir og' lifir
hún mann sinn ásamt tveim börn-
unum. — SPB.
Áreksturinn í Fossvogi
kjörna í bæjarstjórn Reykjavík-
ur eru því gjörsamlega út í blá-
inn. Heiöarlega Alþýðufiokks-
menn langar heldur alls ekki í
bæjarmálasamvinnu um síjórn
höfuðborgarinnar undir forystu
kommúnista.
Kjarni málsins er sá, að í öll-
um flokkum hér í Reykjavík er
fyrir liendi skilningur á nauðsyn
þess að tryggja bænum örugga
mcirihlutastjórn en koma í veg
fyrir að kommúnistum skapist
hér forystuaðstaða. En sú hlyti
að verða afleiðing af ósigri Sjálf-
stæðisflokksins.
á
Indverjfi
WASHINGTON, 6. jan.: — Inn-
anríkisráðherra Suður-Kóreu
| sagði í gær, að komið heí >i í ljós,
að Indverjar hafi ýtt unc :r marga
andkommúniska stríðsfanga að
fara heim til Norður-F.óreu og
Kína. — Kvað ráðherrann tíma
til kominn að frelsa stiíosfanga
úr höndum indversku fangagæzlu
mannanna.
Maxwell Taylor yfirn aður 8.
hersins bandaríska í Kórcu, sagði
í dag, að hann mundi gara allt
sem í hans valdi stæði til; ð koma
í veg fyrir að Suður-Kórc umenn
trufli fangagæzlumenni. a við
störf sín. — Sem kunr.ugt er
verður þeim föngum se: r ekki
vildu hverfa heim sleppt í :• haldi
23. jan. n.k. — Reuter.
Sjaidan mun nokkur bíll hafa orðið eins útleikinn eftir árekstur
og þrssi tékkneski Skoda'bíl). Hann lenti í árekstri í fyrrakvöld við
vörubí! suður í Fossvogi. Myndin þarf engrar skýringar við, en
geta má þess að brakið úr hlið bíisins drógst með vörubílnum
8 metra. — (Ljósm. Rannsóknarlögreglunnar R. Vignir).
Frönsk grein um
unga, íslenzka
maiara
NÝLEGA birtist í franska bl;
inu Art D’aujourd’hui grein i
íslenzka myndlistamenn, þ. e.
s. ungu kynslóðina. Er fjolmc r;
ungra málara getið og myndir
verkum sumra. — Greinina r
íslenzku málarana skrifar Micl
Seuphor, sem mikið hefur ii(
um listmál í ýmis tímarit í Pai
— Geta má þess að lokum,
blað þetta er eingöngu helg
myndlist á Norðurlöndum.