Morgunblaðið - 08.10.1954, Síða 1

41. árgangm.
230. tbl. — Föstudagur 8. okt. 1954
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Áreksturinn á Markarfijótsbrú
Minjasdn Reykjnvikur stofnnð
Þýzkir kallaðir
BONN, 4 okt. •— Fyrstu þýzku
liðsforingjarnir er kallaðir verða
í þýzka herinn er hann kemst
undir yfirráð stjórnar Brussel-
bandalagsins, geta vænzt innköll-
unar sinnar nokkrum vikum eft-
ir að þýzka þingið hefur stað-
fest níuveldasáttmálann, var til-
kynnt í Bonn í dag. — í fyrstu
munu þeir verða til þjálfunar
hjá sVeitum Breta og Bandaríkja-
manna á meginlandinu og kynn-
ast þar hinni nýju tækni eftir-
stríðsáranna á sviði hernaðar.
Lárus Sigurbjörnsson veiti því forstöðu
Samþykkt bœjarstjórnar í gœr
BÆJARRÁÐ samþykkti á fundi sínum í gær að leggja til
við bæjarstjórnina að stofna minjasafn Reykjavíkur og
skipa Lárus Sigurbjörnsson skjala- og minjavörð bæjarins
til að veita safninu forstöðu. Er honum falið að hefja þegar
undirbúning að stofnun safnsins, og gera tillögur um staðar-
val og tilhögun og hafa jafnan vakandi auga á því að varð-
veita sögulegar minjar bæjarins. Starfsemi safnsins sé hagað
á þá lund, að það geti notið hlunninda laga nr. 8/1947, um
viðhald fornra mannvirkja og tun byggðasöfn.
Tillagan var samþykkt í bæjarráði og var tekin til með-
ferðar á fundi bæjarstjórnar í gær.
Frá því var skýrt í Mbl. að litlu hefði munað að stórslys yrði á
miðri Markarfljótsbrú fyrir skömmu. Brotnaði hásingin á bílnum
og fóru afturhjólin, föst á öxlinum, undan bifreiðinni, sem lá skökk
á veginum vegna þess að bolti í fjaðrahengsli hafði farið úr. —
Myndirnar hér að ofan voru teknar s.l. sunnudagog sýnir sú efri
hjólin þar sem þeim hafði verið ýtt út af brúnni að vestanverðu.
Neðri myndin er af áætlunarbifreiðinni, þar sem hún stendur fyrir
utan veginn. Ekki mun svara kostnaði að gera við bifreiðina. Það
mun vera að þakka sérstöku snarræði hjá bifreiðarstjóranum að
hann skyldi geta haldið biíreiðinni á brúnni. (Ljósm. Har. Teitss.)
(\lendes France sam-
þykkur aðiid Þýzkalands
i Atlantshafsbandalaginu
i Paris, 7. oktober.
Frá Reuter-NTB
MENDES FRANCE, forsætis-
' ráðherra Frakklands, heldur
merka ræðu í franska þing-
inu eftir heimkomu sína frá
I.undúnum og ræddi hann þar
um takmarkanir þær og hindr
anir, sem settar voru þar við
endurhervæðingu ÞýzkalandsJ
Hann sagði, að Frakkland
hefði þar öðlast neitunarvald
varðandi það, að Þýzkaland
fengi leyfi til að auka herstyrk!
sinn á meginlandinu, frekar
en ákveðið hefði verið í Lund-
únasáttmálanum.
v ★ ★
Mendes France sagði, að
allur þýzki heraflinn yrði und-
ir sameiginlegri stjórn Atlants
hafsbandalagsins. Hann bætti
og við, að I.undúnafundurinn
hefði aukið vald Atlantshafs-
bandalagsins yfir herafla þeim
sem það hetur hingað til haft
til umráða, og væri það enn
ein trygging fyrir Frakkland.
Að fenginni þessari tryggingu
' væru engin mótmæli frekari
af Frakklands hálfu gegn því,
að Þýzkaland fengi aðitd að,
‘ Atlantshafsbandalaginu.
En jafnframt bætti Mendes
France því við að, áður en
Frakkland samþykkti Lund-
únasáttmálann yrði að nást
samkomulag við Þýzkaland
um Saarmálið. Mendes France
lauk ræðu sinni á þeim orðum,
að eftir Lundúnafundinn væri
meiri von en fyrr um það, að
Frakkland næði þeim mark-
miðum í varnarmálum
Evrópu, sem það hefði alla tíð
barizt fyrir og kvað það fyrst
og fremst yamvinnuviðleitni
Breta að þakka.
Parísarblöðin fara Iofsorð-
um um frammistöðu Mendes-
ar á Lundúnaíundinum.
Þriðji maðuriim
PARÍS, 7. október. Nýr þáttur
hefur bætzt við hið nafntogaða
franska njósnamál. Fréttastofa
Frakklands hefur tilkynnt, að
nýr maður sé kominn í spilið.
Er hann nefndur „Monsieur
Charles“ og nefna frönsk blöð
hann þriðja manninn í málinu.
Síðastliðið ár heimsótti hann
Bandaríkin og ferðaðist þá á
fölsku vegabréfi.
— Reuter-NTB.
Ársþing brezka íhalds-
flokksins hafið
Eden fluffi sfefnuskrárræðuna
Lundúnum, 7. okt.
Frá Reuter-NTB.
★ í DAG hófst þing brezka
íhaldsflokksins í Blackpool.
Hélt Anthony Eden utanríkis-
ráðherra, þá ítarlega stefnu-
skrárræðu á fyrsta fundi þings
ins. Hann sagði, að það væri
skoðun sín, að ekkert þeirra
níu ríkja, sem átt hefðu full-
trúa á Lundúnafundinum,
myndi fella sáttmálann, sem
þar var undirritaður, þegar
til þess væri litið, hverjar af-
leiðingar þess væru.
★ Eden sagði, að ef sátt-
málinn lilyti ekki samþykki
þjóðanna, þá gæti hann ekki
komið auga á neina betri leið
til þess að eiga samstarf í
hernaðarefnum með Vestur-
Þýzkalandi.
Á Ef okkur mistekst í
w*
þessu áformi okkar, sagði Ed-
en, er öryggi allrar Evrópu í
mikilli hættu, varnir hins
frjálsa heims í hættu staddar
og hinir bandarísku samherj-
ar okkar verða að líta annað
til samvinnu en til okkar. —
Eden tók það og fram, að
Rússar hefðu ávallt verið þvi
andstæðir, að Þýzkaland yrði
sameinað í eitt ríki. Hann
sagði, að ef Vesturveldin
hefðu í hyggju að neita Þýzka
landi um sjálfstæði og jafn-
rétti í náinni framtíð myndu
þau einangra alla þá menn,
er Þýzkaland gæti vænt sér
einhvers af í framtíðinni.
ir Landið ætti skilið sjálf-
stæði eftir níu ára hernám,
og það væri skylda Vestur-
veldanna að sjá svo um, að
það tæki brátt sæti í tölu
frjálsra þjóða.

Verkfallið í Lundúna-
höín stóralvarlegt
17.000 manns í verkfalli
Lundúnum, 7. október.
Frá Reuter-NTB.
VERKFALL hafnarverka-
manna í Lundúnum breiðist nú
óðum út. 4000 manns hafa bætzt
í hóp verkfallsmanna síðan í gær.
Er nú samanlagður fjöldi verk-
fallsmanna orðinn 17.000 verka-
manna. Eru þá aðeins 9.000 hafn-
arverkamenn enn að störfum í
Lundúnahöfn.
-4r Eina höfnin, sem enn er
unnið í, er Tilbury. Hafnaryfir-
völdin í Lundúnum hafa tilkynnl,
að skipafélag eitt, sem skarst i
leikinn og notaði indverska sjó-
menn við uppskipun, myndi láta
þá draga sig í hlé í kvöld. Að
nokkru er það íhlutun hinna ind-
versku sjómanna að kenna, hve
verkfallið hefur breitt um sig.
Brezku járnbrautirnar hafa mjög
takmarkað þann flutning, sem
þær taka til hafnanna í Lundún-
um sökum verkfallsins, og sama
.er að segja um önnur flutninga-
félög. Er þetta gert til þess að
forðast vandræði í höfnunum, en
í dag var fjórði dagur verkfalls-
ins.
i ic 130 skip liggja nú í höfn-
inni og bíða afgreiðslu. Verkfall-
ið byrjaði með því að 7000 menn
í Hafnarverkamannafélaginu
neituðu að vinna, sökum þess, að
þeir töldu sig rangindum beitta
varðandi eftirvinnu. Mörg þús-
und flutningaverkamanna gerðu
þá og samúðarverkfall ásamt
hafnarverkamönnunum. í Cardiff
kom það fyrir í dag, að verka-
menn neituðu að afhlaða skip,
sem hafði snúið frá höfninni í
Lundúnum.
if Skipaviðgerðarmenn í Ant-
werpenhöfn hafa ákveðið að
styðja .verkamennina í Lundún-
um og neita að gera við skip, sem
þaðan koma.
í Panamaskurðinum
LONDON — Siglingar í gegnum
Panamaskurðinn settu nýtt met á
síðasta fjárhagsári, er lauk 30.
júní í ár, með 9006 vöruflutn-
ingaskipum, samanborið við 8704
s.l. fjárhagsár. Tekjurnar námu
rúmlega 33 milljónum dollara í
ár, en 31 milljón s.l. ár.
Gunnar Thoroddsen, borgar-
stjóri, fylgdi málinu úr hlaði og
fara hér á eftir aðaldrættirnir úr
ræðu hans:
Reykjavík á sér langan aldur
þó ekki yrði hún kaupstaður fyrr
en 1786. Þó var Reykjavík raun-
ar orðin höfuðstaður nokkru áð-
ur eða með stofnun Innréttinga
Skúla fógeta um miðja 18. öld.
Reykjavík er líka elzta byggt ból
á landi hér, eða frá 877 þegar
talið er að Ingólfur landnáms-
maður hafi tekið þar bólfestu.
Fáar byggingaminjar eru til í
bænum. Þar eru engar hallir frá
eldri tíð, eins og gerist með
-*« ^ ■» r
Lárus Sigurbjörnsson
stærri þjóðum, en því veldur
líka skortur á varanlegu bygg-
ingarefni. Því meiri nauðsyn er
að varðveita það, sem til er. —
Bygging Reykjavíkur er hröð og
þarf að gá að því að gömul hús
og bæir fari ekki forgörðum í
hraða nýbygginganna.
BRÉF ÁRNA ÁRNASONAR
Oft hefur verið minnzt á að
halda til haga gömlum minjum
Reykjavíkur en þó á sú hugsun
ekki mjög langan aldur. — Það
fyrsta, sem finnst um þetta mál,
er að Árni Árnason, þá starfs-
maður Gasstöðvarinnar, skrifar
bæjarráði bréf dags. 20. okt. 1942.
Vekur hann þar eftirtekt á því
livort ekki mundi rétt að stofna
til safns, sem sýndi sögu Reykja-
víkur og þróun bæjarins og bæj-
arlífsins. Ræðir Árni þar nokkuð
fyrirkomulag slíks safns. — Með
bréfinu fylgdi að gjöf til bæjar-
ins klukka, sem næturverðir not-
uðu og átti að gefa merki um að
þeir væru að gæzlu. Er klukka
sú í eigu bæjarins. Bæjarráð
þakkaði bréfið, og var borgar-
stjóra falið að athuga málið. —
Ritaði hann Reykjavíkurfélaginu
bréf í desember 1942 og beidd-
ist tillagna þess. Skömmu eftir
Framh. á bls. 2