Morgunblaðið - 08.10.1954, Qupperneq 9

[ Föstudagur 8. okt. 1954
MORGUNBLAÐIÐ
9
Roto-film hefur efni í áhrsfa-
miklar kvikmyndir af íslandi
Fiétf ar lýsingu á íslenzkum þ jóðliátt-
nm inn í skemmtilegar fræðslnmyndir
KVIKMYNDATOKUFERÐ
Roto-film til íslands í sumar
: cr nú lokið. Hafa starísmenn
félagsins unnið að kvikmynda
tökum hér á landi í sumar og
munu aldrei fyrr hafa verið
teknar svo miklar kvikmyndir
af íslandi bæði af Iandi og
þjóðháttum. Og það sem meira
er, hér er um að ræða kvik-
myndatökufélag, sem alþekkt
er á meginlandi Evrópu fyrir
vandaða framleiðslu. fræðslu-
mynda og kvikmyndir þessar
verða sýndar í öllu Þýzkaladi
og víðar í álfunni.
FARA Á LAUGARDAG
Þátttakendur í förínni buðu
íréttamönnum í gærdag um borð
S seglskipið Meteor í Reykjavík-
urhöfn, en á þessu skipi hafa
þeir ferðast frá meginlandinu til
Færeyja og íslands og kringum
Istrendur landsins. Höfðu þeir
einskonar kveðjuhóf, ætluðu að
'leggj ? í haf þá þegar urn kvöld-
ið, en veðurútlitið var ekki gott.
í dag munu þeir enn doka við,
jþó veðrið batni vegna þess að
það er hjátrú sjómanna að segl-
Bkip megi aldrei leggja upp í ferð
a föstudegi.
ELLEFU ÞÁTTTAKENDUR
Þátttakendur í ferðinni voru
11. Fyrst er að nefna skipshöfn-
jina, sem er skipstjórinn Goretski,
l. stýrimaður Eulenburg greifi
pg Helmrich vélamaður. Farar-
Btjóri var Bodo Ulrich, en kvik-
myndatökumenn Kúhns, sem tók
litmyndir og Krug; sem tók svart
hvítar myndir. Þá voru með þeim
einn ljósmyndari, kokkur og 3
léttadrengir. Framkvæmdastjóri
félagsins Wilhelm Siem kom
hingað skamman tíma í sumar.
Ef frá er talið leiðinlegt bíl-
Blys, sem varpaði nokkrum
skugga á ferðina, hefur förin til
Islands orðið sannkallað ævin-
týri, svo mörg ný og óvenjuleg
atriði hafa kvikmyndatökumenn-
irnir fundið og taka undir þa«
orð að fsland, sé mjög óvenju-
legt iand. öðruvísi en öll önnur
lönd Evrópu.
VEL SKIPULÖGÐ FÖR
Kvikmyndatökumennirnir telja
'Big hafa náð góðum árangri í
þessari för og er það ekkí sízt
að þakka því að hún hafði verið
vandlega skipulögð fyrirfram og
svo því að íslendingar sýndu frá-
bæra greiðvikni, hvar og hvenær,
sem mest þurfti við.
Er spurt er um hvaða myndir
fáist nú úr förinni verður Bodo
Uirich fararstjóri fyrir svörum og
lýsir nokkuð efni þeirra mynda,
sem gerðar hafa verið. Er eftir
að vinna úr filmunum, en von-
andi verður hægt að sýna ein-
hverjar af þeim hér á landi fyr-
ir áramótin.
Fjórar svarthvítar kvikmyndir
voru teknar. Eru þær allar stutt-
ar fræðslumyndir, taka um 20
Jtnínútur og eru ætlaðar til sýn-
inga sem aukamyndir í kvik-
xnyndahúsum.
SAGA AF DRENGJUM f SVEIT
Sú fyrsta heitir Víkivaki. Hún
hefur söguþráð en ætlunin er
fyrst og fremst að sýna sveita-
líf á íslandi. Segir hún frá þrem-
ur strákum, 8, 10 og 12 ára, sem
hafa verið í skóla yfir veturinn.
En þegar vorar fá þeir sumar-
frí og fjallar myndin um sveita-
dvöl þeirra, ferðum á hestbaki
og saman við það er fléttað
myndrænni frásögn af búskapar
háttum á íslandi. Þarna er sýnt
m. a. fuglalíf við Mývatn, æðar-
tekja, réttadagurinn, ferð til
Surtshellis og einnig komið inn
á íslenzkar þjóðsögur, frásögn
um Kvíarstein á Túsafelli. Að
lokum eru sýndir íslenzkir dans-
ar og er dansaður vikivaki.

KtáES‘ö,nmim
"'""'BSí’ö’CDS
æsliráttur sektur
igiiri Oeiediktsson
fyrir iistmunanppboð
Skv. tilskipun frá 1693 má aðcins !
fógeti halda uppboð
HIN skemmtilegu iistmunauppboð, er Sigurður Benedikttssoa
hefur haldíð í Listamannaskálanum, hafa nú með dómi Hæsta-
réttar verið úrskurðuð ólögleg. Skv. núgildandi lögum má enginn
halda uppboð nema fógeti. Mun það senniiega tákna það, að Sig-
urðu Benediktsson getur ekki haldið fleiri slík listmunauppboð.
Virðist það miður farið, því að listmunauppboð hans hafa orðið
vinsæl og einn bezti listaverkamarkaður í okkar litla þjóðfélagi.
Nokkrir þátttakendanna í Roto-film leiðangrinum til íslands.
ELDFJÖLL OG HVERIR
Önnur myndin segir frá jarð-
hita og eidfjöllum á íslandi. Hún
hefst á smá leikþætti, þar sem
Snorri Stúrluson situr við Snorra
iaug, síðan eru sýnd þau not.sem
íslendingar hafa haft af hver-
unum, hvernig brauð hafa verið
seydd í þeim, en síðan hvernig
Islendingar nútimans taka þá til
notkunar með hitaveitu, sund-
laugum og gróðurhúsum. í þessari
mynd er geysimikið efni. Lýst er
íslenzkum eldfjöllum og sýnd
hraun, jarðmyndun Þingvalla,
loftmyndir eru af Öskju og sagt
frá gufuhvernum í Krísuvík að
ógleymdum Geysi í Haukadal.
E. t. v. mun þessi kvikmynd
vekja hvað mesta athygli því að
hin mikla orka jarðhitans vekur
furðu manna á meginlandinu.
Á STÆRSTA JÖKLI EVRÓPU
Þriðja myndin nefnist Vatna-
jökull — króna íslands. Efnis-
þráðurinn er að tveir vísinda-
menn fara til rannsókna á suð-
urhluta Vatnajökuls. Þeir fara
fyrst fljúgandi austur á Fagur-
hólsmýri. Einmitt um sama leyti
og þeir eru að lenda þar, eru
aðrar flugvélar að hefja sig til
flugs í sauðfjárflutningum og
sézt hve flugið er mikilvægt fyr-
ir þessa sveit cem er einöngruð
af jökulvötnum á þáðar hliðar.
Vísindamennirnir fara með bíl
til Svínafells og lokaspölinn að
jöklinum á hestum. Það er kom-
ið við á Skaftaíelli og svo birtist
allt í einu Bæjarstaðaskógur rétt
undir jöklinum. Svo skilja vís-
indamennirnir við bóndann. —
Hann tekur hestana til baka en
þeir ganga áleiðis inn á jökulinn.
Ætlunin er að sýna veldi jökuls-
ins, hinn æðandi kraft jökulfljót-
anna. í bakaleiðinni er komið við
í torfkikrjunni á Hofi og gamli
bærinn á Selja1andi sýndur. Hið
undarlega samsafn af vörðum hjá
Vörðuhólum er lokaatriðið.
ÁST SKAGFIRÐINGA
Á HESTUM
Fjórða myndin heitir Snorri og
stóðhestar hans Aðaluppistaðan
í henni verður að sýna aldrað-
an bónda í Skagafirði, sem heitir
Snorri og er ieikarinn" Júlíus
á Flugumýri og sonarsonur hans,
ungur piltur. í þessari mynd er
sýnd barátta milli þess gamla og
nýja.
Myndin er +ekin i Skagafirði
og það er því ?kki nema eðlilegt
að hún sýni þá ást sem Skagfirð-
ingar binda við gæðinga túna.
Það mun t. d. vera áhrifamikið
atriði í myndinni þegar hestar
eru reknir af fjalli um haust. Var
það atriði tekið 25. sept. s. L og
voru þá hvorki meira né minna
en 3000 hestar í hestaréttinni.
Þarna kveða leitarmenn rímur,
sýnt er lífið í gömlum íslenzkum
torfbæ, sem er Glaumbær, en svo
fljúga flugvélar yfir og gamli
bóndinn ihugar hve tímarnir eru
breyttir, áður var hann marga
daga á leiðinni til kaupstaðar, en
nú fara þessi málmhylki sömu
ieið á klukkutíma. Og tekur hann
þrátt fyrir blessaða hestana fram
yfir tækninýjungarnar. En svo
leggst hann veikur og þegar
Björn Pálsson kemur heim að
bænum hans og flytur hann á
sjúkrahús þá sættir hann sig við
tæknina.
ÁHRIFAMIKLAR
KVIKMYNDIR
Eins og sjá má af þessum lýs-
ingum má vænta þess að kvik-
myndirnar séu bæði fagrar og
áhrifamiklar. Auk þessara verð-
ur svo búin til úr litfilmum ein
lengri mynd, sem lýsir kvik-
myndatökuferðmni til íslands.
Þar eru kvikmyndatökumennirn-
ir sjálfir persónur leiksins, en
kvikmyndin er pó fyrst og fremst
fléttuð úr íslenzkum þjóðlífs-
myndum og landslagslýsingu.
Þessi kvikmynd verður að lengd
eins og venjulegar sýningarmynd
ir, 1 klst. 40 mín.
FRÆÐSLUMYNDIR í SKÓLA
Samtals hafa kvikmyndatöku-
mennirnir tekið 8000 metra af
filmum, en til að gera umræddar
kvikmyndir þurfa þeir aðeins
4000 metra. En ætlunin er að
safn fræðslukvikmynda í Múnch-
en fái allt efnið til afnota til að
gera fjölda stuttra fræðslumynda
um margskonar efni, er ísland
snerta. Þeim myndum verður
dreift í hundruðum eintaka til
þýzkra skóla og má af því sjá
stórfelld landkynning verður af
þessari kvikmyndatökufor Roto-
film.
VILDI STOFNA
UPPBOÐSFIRMA
Snemma árs 1949 fór Sigurður
Benediktsson þess á leit við
dómsmálaráðuneytið, að það
hlutaðist til um að hann fengi
skrásett hér í hæ uppboðsfirma,
er hann hafði í hyggju að setja
hér á stofn. Þessari málaleitun
var synjað, þar sem ráðuneytið
leit svo á að starfræksla slíks
uppboðsfirma væri andstæð lög-
um.
HEFUR HALDIÐ MÖRG
UPPBOÐ
Hinn 2. maí 1953 hélt Sigurður
uppboð á ýmsum listmunum í
Listamannaskálanum. — Uppboð
þetta fór fram án atbeina opin-
berra aðilja. Þar voru seld m. a.
málverk eftir Gunnlaug Blöndal,
Jóhann Briem, Ásgrím Jónsson
og svo eftir fjölda erlendra mál-
ara, m. a. Constable. Var fyrir-
skipuð réttarrannsókn vegna
þessa athæfis Sigurðar. Eftir að
réttarrannsókn hófst í þessu máli
fiélt Sigurður annað uppboð 13.
júní 1953 og einnig hélt hann
uppboð nú fyrir nokkrum dögum,
sem var mjög fjölbreytt, með
málverkum eftir marga kunn-
ustu málara landsins.
FÉKK 2000 KR. SEKT
Á uppboðum þessum seldust
langflestir sölumuna. Fékk Sig-
urður í umboðslaun 18% af mun-
um, er seldust undir 1000 kr. og
14% af hlutum, er seldust fyrir
meir en 1000 kr.
Sakadómur Reykjavíkur komst
að þeirri niðurstöðu, að þessi
uppboð Sigurðar væru ólögmæt
og sektaði hann um 2000 krónur.
Var þessum dómi áfrýjað til
Hæstaréttar.
TILSKIPUN FRÁ 1693
HELGUÐ VENJU
I dómi hans segir m. a. a<F
reglur þær, sem fylgt hafi
verið hér á landi um uppboil
séu í tilskipun um uppboðs-
þing frá 19. desember 1693.
Þessi tilskipun mun aldreí
hafa verið birt hér á landi og
því ekki öðlazt hér gildi sem
sett lög. En tekið var að fylgja.
ákvæðum tilskipunar þessarar
fyrir aldamótin 1800 og hafa
ákvæði úr henni þannig verið
framkvæmd hér á landi í
meira en hálfa aðra öld. Þess
vegna hafa þessi ákvæði helg-
azt af venju og yngri lögum
og orðið gildandi íslenzkar
' lagareglur.
í tilskipun þessari segir m. a.
að það séu eingöngu hinir opin-
beru uppboðshaldarar á hverjum
stað, sem mega halda uppboð.
Skv. þessu gamla ákvæði fra
1693 eru uppboð Sigurðar Bene-
diktssonar dæmd óheimil og stað-
festi Hæstiréttur sektarákvæði
sakadóms.
Níu kórar í Landssam-
bandi blandaðra kóra
Góðar gjafir fil
Þingeyrarkirkju
ÞINGEYRI, 29. sept. — Frú
Svanhiidur Hjartar, frá Þing-
eyri, nú búsett í Reykjavíh, gaf
Þingeyrarkirkju 5. júní s. 1. nýj-
an altarisdúk, er hún sjálf hafði
saumað.
21. sept. gaf kvenfélagið „Von“,
Þingeyri, Þingeyrarkirkju nýtt
altarisklæði, er saumað hefur
Unnur Ólafsdóttir, Reykiavík.
Báðar eru gjafir þessar for-
kunnar-fallegar og vel gerðar.
Gefendur afhentu gjafir r.ínar
í kirkjunni að viðstaddri rókn-
arnefnd og sóknarpresti, séra
Stefáni Eggertssyni.
Form. sóknarnefndar, Matthías
Guðmundsson, þakkaði gjafirn-
ar. —M.
14. ARSÞING L.B.K. var háð í
Reykjavík dagana 17. og 18. sept.
1954.
Til þings komu 11 fulltrúar frá
5 sambandsfélögum. Auk fulltrú-
anna sátu þingið 4 söngstjórar,
— 1 þeirra jafnframt fulltrúi, —
og 2 félaga-formenn, svo og sam-
bandsstjórnin. Þannig sátu þing-
ið alls 19 manns með þingsetu-
rétti.
Þingforseti var kjörinn Gunn-
laugur Jónsson, fulltrúi Sunnu-
kórsins á ísafirði, en ritarar:
Stefán Halldórsson og Björn Guð
mundsson, fulltrúar Söngfélags
verkalýðssamtakanna í Reykja-
vík og Samkórs Reykjavíkur.
Samkvæmt skýrslu sambands-
stjórnar eru sambandskórarnir
talöir 9. Af þeim hafa 2 ekki get-
að starfað síðastliðið starfsár
vegna söngstjóraleysis, — og svo
var einn enn að missa söngstjóra
sinn rétt fyrir þingið.
Talið var að vöntun söngstjóra,
manna, sem af áhuga vildu offra
söngnum starfi sínu, svo og
vandræðin með að fá viðunandi
og viðráðanlegt húsnæði til æf-
inga, mundi standa söngkóra-
starfi mest fyrir þrifum.
1 Inntökubeiðni hafði komið frá
1 söngfélagi í Reykjavík, en
plögg þau, er leggja þarf frarn
jafnframt, til þess að beiðnin
væri tekin fyrir á þinginu, voru
enn ókomin, en upplýst að bæði
söngstjóri kórsins og formaður
voru fjarverandi, svo ekki varð
úr bætt að þessu sinni.
Stuðlað var að utanför Sam-
kórs Reykjavíkur og hún styrkt.
En nokkrir aðrir sambandskórar
höfðu sungið inn á plötur hjá
Ríkisútvarpinu.
Til stóð, samkvæmt ákvörðun
síðasta ársþings, að halda lands-
söngmót í Reykjavík á þessu líð-
andi sumri, í sambandi við 10
ára afmælishátíð lýðveldisins, en«
úr því gat ekki orðið því að kór ■
arnir utan af landi gátu ekki
komið, nema einn, og stærsti kór-
inn í Reykjavík varð að vera.
fjarverandi. Vegna þessa varð-
ekki heidur af því að kynnt væm
ljóð þau og lög, sem fengin höfðu
verið, alveg ný, til að syngja á
þessu fyrirhugaða móti. Var frá
því sagt í skýrslu stjórnarinnag
og lög og ljóð til sýnis á þinginu.
Aftur á móti komu 3 blandaðif*
kórar fram og sungu í Reykjavík
við hátíðahöldin 17. júní í fyrsta
Frsmh, á bls. II ,