Morgunblaðið - 18.11.1954, Blaðsíða 10

26
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 18. nóv. 1954
or?
o
frá Reykhólum sextiiff
ÞAÐ er síðsumarkvöld. Ilmandi
norðangola gárar fjörðinn og
bærir stórvaxinn puntinn við göt-
una heim að hliðinu í Múla í
Kollafirði.
Löng röð af hestum með hey-
sátur vaggar heim göturnar fram
an úr dalnum. Ung kona gengur
hratt frá íbúðarhúsinu út á túnið
og tekur á móti hestunum. Hún
tekur sterklega til höndunum og
hleypir sátunum en segir drengn-
um, sem fer á milli að skreppa
heim og fá sér einhvern glaðning
meðan hún annist um kaplana.
Ég geng til hennar og heilsa.
Hún tekur kveðju minni glað-
lega. Hún er sólbrennd og rjóð,
með glóð í augum og bros á vör-
um. Dugur og kraftur brimar af
hverri hreyfingu. Hún segir mér
hvernig heyskapurinn gangi. —
Hún talar í stuttum setningum,
meitluðum kjarnmiklum orðum,
líkt og rithöfundur frá fyrri öld-
um. Rödd hennar hljómar svo
undarlega millt og hvellt í senn,
líkt og hún sé mótuð af bergmáli
hamranna við klifið eða klett-
anna í dalnum og ljóði lindanna
við árbakkann.
En áður en varir, beygir tal
hennar að fegurð hins komandi
kvölds, sveigir inn á stíga hins
ljóðræna og skáldlega, með heim-
spekilegum athugasemdufn fjærri
hversdagsleika, en þó mitt í önn
dagsins.
Og konan er búin að breiða
kaplana. Drengurinn kominn af
stað með hrossin. Mér boðið til
stofu. Allt svo hratt og hljótt og
sjálfsagt, eins og straumur árinn-
ar niður eyrarnar.
Þetta er Ingibjörg í Múla.
Mér finnst raunar ómögulegt,
að hún sé búin að lifa sex ára
tugi, og standi nú á tindi þess
þroska, sem háður er árum og
öldum þessarar jarðar. Og þótt
hún sé nú löngu orðin húsfreyja
við nýja götu hér i höfuðborg
inni, þá finnst mér alltaf að
Eyjólfur og hún séu ung hjón í
nágrenni mínu í draumalandi
minninganna vestur við Breiða-
fjörð.
Þar var Ingibjörg bæði hús-
freyja og kennari í senn, bæði
vösk og vitur og sameinaði við
það, eitt hið helzta, sem mér
fannst einkenna Reykhólasyst-
kinin, en einkum þau tvö, sem ég
þekkti bezt, Ingibjörgu og Jón.
En þetta tvennt var dugur og
starfsgleði hversdagslífsins og
draumkennd íhygl skáldsæisins
sem vakti athygli á öllu fögru og
vakti þrá þess, sem hlýddi á tal
þeirra, til alls sem er fallegt og
sælt og gott, hinna eilífu verð-
mæta tilverunnar. Marta og
María báðar í einni persónu, sem
ekki er auðvelt að gleyma.
Ég ætla ekki að rekja ævisögu
Ingibjargar, en það er staðreynd
að hún er fædd 14. nóv. 1894 að
Borg í Reykhólasveit og ein
þeirra mörgu barna Hákonar og
Arndísar Reykhólahjóna, sem
vörpuðu birtu yfir stórbýlið í
LJ
vitund okkar kotakrakkanna í
sveitunum í kring.
Ég óska henni og ástvinum
hennar innilega til hamingju með |
marga og bjarta daga, við störf
ofin draumsætu hins ósýnilega og
eilífa, hins liðna og ókomna. Við
glóð minninga og stjarnaglit vona
er svo inndælt að orna sér, þegar
líður á daginn.
Rvík, 12. nóv. 1954.
Árel.
AðaHundur
Mngeyingafélagsins
FÉLAG Þingeyinga í Reykjavík
hélt aðalfund sinn þriðjudaginn
9. nóv. s.l. í Breiðfirðingabúð,
uppi. Fráfarandi formaður fé-
lagsins, Barði Friðriksson, hér-
aðsdómslögmaður, gaf skýrslu
um störfin á liðnu ári. Starfandi
eru innan félagsins margar nefnd
ir er hafa með framkvæmdum
hin ýmsu störf.
Verið er að vinna að undir-
búningi að því að reisa minnis-
varða yfir Skúla landfógeta að
fæðingarstað hans í Keldunesi.
Þá er og í athugun um kvik-
myndum héraðsins og er nefnd
starfandi í því máli, en nokkuð
hefur verið gert af einstökum
mönnum af smáþáttum, ósam-
stæðum. Unnið hefur verið að
örnefnasöfnun. Á s.l. sumri var
fyrir forgöngu örnefnanefndar
safnað örnefnum í 3 hreppum eða
á um 70 býlum, gerði það Skúli
Skúlason. Formaður örnefna-
nefndar Kristján Friðriksson, for
stjóri, styrkti starfið með 4 þús.
króna framlagi. Landnámsnefnd
hefur unnið að skógrækt í Heið-
mörk og voru gróðursettar þar
s.l. vor 3500 plöntur af félags-
mönnum. Er vaxandi áhugi fyrir
skógræktinni og rætt um að
reisa skála í landi félagsins þar
efra. Formaður landnámsnefndar
er Kristján Jakobsson, póstmað-
ur, en í nefndinni eru 19 manns,
einn úr hverju hreppsfélagi.
Út er að koma á vegum sögu-
nefndar félagsins, Byggða- og
sveitalýsing Suður-Þingeyjar-
sýslu eftir Jón Sigurðsson í Yzta-
felli, stór bók og fróðleg með
mörgum myndum. Þá er og verið
að rita byggðalýsingar úr Norð-
ur-Þingeyjarsýslu og hefur Gísli
Guðmundsson, alþingism., tekið
að sér forgöngu þess verks.
Stjórn félagsins til næsta árs,
skipa, formaður Tómas Tryggva-
son jarðfræðingur, ritari Indriði
Indriðason rith., gjaldkeri Valdi-
mar Helgason leikari, með-
stjórnendur, Jónína Guðmunds-
dóttir kaupk. og Andrés Krist-
jánsson blaðamaður. — Félags-
menn eru rúmlega 300 að tölu.
Ný IJóðabók effir
Þórodd Guðmunds-
son á Sandi
NÝLEGA er útkomin ný ljóðabók
eftir Þórodd Guðmundsson frá
Sandi. Er það þriðja Ijóðabók
hans, en hann hefur einnig látið
frá sér fara þrjár bækur aðrar.
Þær eru Skýjadans (sögur), Guð-
mundur Friðjónsson (ævísaga)
og Úr vesturvegi (ferðasaga). —
Þessi nýja ljóðabók heitir Sefa-
fjöll og er 112 bls. útgefin af höf-
undi sjálfum. í bókinni eru 40
ljóð frumsamin og þýdd.
Haiiie Seiassie
Kaupmannahöfn, 15. nóv.
HAILIE SELASSIE, keisari af
Eþíópíu, kom til Kaupmanna-
hafnar í kvöld á leið sinni frá
Þýzkalandi til Stokkhólms, en
þangað ætlaði hann I opinbera
heimsókn. Keisarinn átti klst.
viðdvöl í Kaupmannahöfn. Hins
vegar mun hann koma aftur til
Hafnar n.k. sunnudag og þá í
opinbera heimsókn eftir að hafa
heimsótt Ósló. — NTB.
Ingjaldur Jónsson sextugur
HANN er fæddur að Melshúsum
í Leiru. Sonur hjónanna, sem þar
bjuggu þá, Jóns Bjarnasonar og
Margrétar Ingjaldsdóttur. Næst
elztur 13 systkina.
Jón, faðir Ingjalds, var atorku-
maður og svo mikill jarðabóta-
maður, að af bar. Margrét
Ingjaldsdóttir var ekki úr sér
vaxin, en kom til leiðar dags-
verki, sem mörg konan hefði lát-
ið ógert eða aðeins komið áleiðis.
Að Melbæ fluttu þau eftir eins
árs búskap. Þar var stórt heimili
og mannmargt. Öll systkinin
heima til fullorðins ára. Auk þess
1—2 skipshafnir á vetrarvertíð-
um.
Á slíkum heimilum voru mikil
umsvif og um margt að hugsa.
Á þeim tíma voru heimilin ein-
dreginn vinnuskóli strax og börn-
in fóru nokkuð að geta unnið.
Þau Melbæjarhjón áttu því láni
að fagna, að börn þeirra voru
vinnugefið fólk, sem litu á hag
heimilisins sem sinn hag. Þeir
Melbæjarbræður voru svo dug-
miklir og framsæknir, að aðeins
fáum verður til jafnað, þegar alls
er gætt. Sólmundur, hinn elzti,
varð formaður á vetrarvertíð
tvítugur að aldri. Góður afla-
maður og skipasmiður. Orðlagður
stjórnari í vondum veðrum á sjó.
Þriðji var Bjarni. Hann var góður
sjómaður. Bjarni andaðist á Víf-
ilsstaðahæli fyrir mörgum árum.
Hann var heyskaparmaður á
sumrum. Meðan hann hélt heilsu
mun það hafa komið fyrir eftir
Gullbrúðkaup
Margrét Finnsdóttir og Árni Árnason
Hlaupabóla í brezka
þinginu
LONDON, 15. nóv.
★ EINN þingmanna íhalds-
flokksins, Lawrence Turner,
lagðist s. 1. föstudag í rúmið með
hlaupabólu. Það hefir valdið leið-
togum flokksins talsverðum á-
hyggjum, að einmitt þennan dag
átti Turner viðræður við forsætis
ráðherrann, Winston Churchill,
innanríkisráðherrann og heil-
brigðismálaráðherrann, en sjúk-
dómur þessi er einkum smitandi
daginn áður en bólurnar koma
út á sjúklingnum. Smitunin kem-
ur venjulega ekki í Ijós fyrr en
eftir 18 daga svo að bíða verður
í óvissu þangað til daginn eftir,
að drottningin hefir sett þingið
á áttræðisafmæli Winston Chur-
chill þann 30. nóv.
^ BEZT AÐ AVGLfSA A
W t MORGUNBLAÐINU W
SUNNUDAGINN '14. nóvember
áttu gullbrúðkaup hjónin
Margrét Finnsdóttir og Árni
Árnason trésmíðameistari á
Akranesi. Þau hjónin eru bæði
Borgfirðingar að ætt og upp-
runa, Margrét er fædd að Sýru-
parti á Akranesi hinn 3. nóvem-
ber 1881, en Árni er fæddur að
Ósi í Skilamannahreppi hinn 15.
maí 1875. Uppalinn er Árni að
Efra-Skarði í sömu sveit, en Mar-
grét ólst upp á Akranesi.
Árið 1905 hófu þau búskap
sinn á Akranesi og hafa ætíð
síðan verið þar búsett, enda til-
heyra þau bæði því fólki, sem
með elju sinni og atorku hafa
byggt þann bæ, og sem sér nú
á gamals aldri ávöxt verka sinna,
þar sem hið framsækna byggðar-
lag er. Bæði hafa þau hjónin
verið með afbrigðum dugmiklar
og starfsamar manneskjur, enda
liggur mikið og gott dagsverk að
baki þeirra. Árni hefur lengst af
lagt stund á smíðar. Lærði hann
þá iðn ungur að árum og enn í
dag á áttugasta aldursári gengur
hann, hvern dag að vinnu sinni
sem ungur væri. Er starfsþrek
hans næsta einsdæmi, enda
mundu fæstir trúa, að þar færi
áttræður öldungur, þar sem
hann er, svo létt er lundin og
starfsviljinn ákafur. Sama er og
um atorku Margrétar að segja,
því dyggilega hefur hún staðið
við hlið manns síns í allri hans
lífsbaráttu, og rækt með miklum
sóma húsmóðurstarfið. Er heim-
ili þeirra rómað fyrir gestrisni og
hjálpsemi alla, enda eru þau
hjónin rík bæði af frændum og
vinum.
Um störf þessara mætu hjóna,
þá hálfu öld, er þau hafa búið á
Akranesi mætti margt segja og
skrifa. En sú frásögn yrði ekki
fyrst og fremst saga stórra at-
burða eða ævintýralegra stór-
! virkja, heldur saga íslenzkra
I hjóna úr alþýðustétt, sem háð
; hafa lífsbaráttu sína af þraut-
seigju og dugnaði. En með því
að athuga lífsbaráttu þessara
hjóna og þeirra annarra, sem á
. Akranesi hafa búið í svo langan
tíma, þá erum við um leið að
fræðast um sögu byggðarlagsins,
því saga hvers byggðarlags,
hvers lands og hverrar þjóðar
er fyrst og fremst saga þess fólks,
sem staðina byggja hverju sinni.
| Lífi sínu hafa þau hjónin Árni
og Margrét lifað í friði og sátt
við alla menn, enda hefur skap-
lyndi þeirra beggja mótazt af
vináttu og hjálpsemi í garð ná-
ungans. Má sem dæmi um hjálp-
’ semi þeirra nefna, að áður fyrr
meðan Margrét naut fullrar
heilsu, þá lagði hún oft á sig
mikinn saumaskap fyrir þær
konur, sem mörg börn áttu til
að létta þeim störfin. Aldrei vildi
hún neina borgun fyrir taka, en
kaus frekar vináttu og innilegt
þakklæti þeirra að launum. 1
bindindishreyfingunni hefur Mar
grét einnig verið starfandi um
langan tíma og eru nú næstum
60 ár síðan hún gekk í þann
félagsskap. Hefur Stúkan jafnan
átt hug hennar allan, og málefni
hennar öll verið hjartans mál
Margrétar.
Fjóra syni hafa þau hjónin átt
og eru þeir allir uppkomnir og
búsettir á Akranesi. Eru þeir eins
og foreldrarnir allir dugmiklir
ágsetismenn. Systurdóttur Mar-
grétar hafa þau einnig alið upp
og dvelst hún enn á heimili
þeirra.
Þeir urðu margir, er færðu hin
um öldnu merkishjónum heilla
og hamingjuóskir í tilefni gull-
brúðkaupsins um leið og þeim
var þakkað mikið og gæfuríkt
ævistarf.
Guð blessi hin öldnu hjón og
hinn langa starfsdag þeirra.
G.
Kjarnorka
[ NEW YORK, 15. nóv.
j ic Stjórnmálanefnd SÞ hélt í
dag áfram viðræðum um stofn-
setningu alþjóða kjarnorkumið-
stöðvar til friðsamlegrar hagnýt-
I ingar kjarnorkunnar. Andrei
Vishinsky, aðalfulltrúi Rússa í
SÞ, skýrði frá því, að Ráðstjórn-
arríkin hefðu lagt fram nokkrar
breytingartillögur á áætlun
þeirri, er vestrænar þjóðir hefðu
þegar gert til slíkrar stofnunar.
Kvað hann breytingartillögur
þessar hafa verið fengnar í hend-
ur fulltrúum Bandaríkjanna,
Bretlands, Frakklands og Kan-
ada.
★ Menn gera sér nokkrar vonir
um að áætlun þessi komízt í
framkvæmd með tímanum, a. m.
k. meðal vestrænna þjóða. Bent
hefir verið á erfiðleika smærri
þjóða á sviði kjarnorkufram-
leiðslu en með samstarfi við aðr-
ar þjóðir og með einbeitingu að
takmörkuðum sviðum slíkrar
framleiðslu, ættu þær að geta
bætt sér slíkt upp.
Höröur Ólafsson
Málflutningsskrifðtofa.
Laugavegi 10. - Símar 80332, 7673.
að fjölskyldan fluttist að Stóra-
Hólmi, að hann sló samsumars
Melbæjar- og Stórahólmstúnin
einn. Allt slegið með orfi og ljá.
Annar var Ingjaldur, sem er sex-
tugur á morgun. Hann var fljótt
ósérhlífinn, sem bræður hans og
verkmaður svo mikill, að fáum
verður til jafnað. Eftir að hann
hafði verið í hörðum skóla á opn-
um skipum, varð hann vélstjóri
á mótorbáti 17 ára gamall. For-
maður á árabáti á Austfjörðum
varð hann 18 ára. Góður formað-
ur og aflasæll. Eftirsóttur í fé-
lagsskap vegna frábærs dugnaðar
og glaðlyndis. Togararnir drógu
þá að sér hugi ungra manna.
Ingjaldur var á þeim mörg ár.
Stýrimannaskólinn hafði þá þann
góða sið, sem allir skólar ættu
að hafa, að hleypa nemendum út
í vertíðarbyrjun, — þeim, sem
ekki tóku lokapróf. Það mundi
eyða námsleiða og verða til
þjóðþrifa.
Ingjaldur Jónsson var í fremstu
röð í Stýrimannaskólanum, Það
var gaman að lesa með honum,
þ.e.a.s. hafa stuðning af honum
fyrir þann, sem skemmra var
kominn. Það getur sá borið um,
sem þessar línur ritar. Hann var
boðinn og búinn til þess að segja
öðrum til og gerði það rétt og
vel, því að hann var sjálfur
ágætis námsmaður. Á togurum
var Ingjaldur eftirsóttur maður
og í miklu áliti. Mér er sagt, að
í ársbyrjun 1925 hafi atvik ráðið
því, að hann fór ekki 1. stýrimað-
ur á togara, sem fórst með allri
áhöfn.
Á næstu árum varð Ingjaldur
smiður. Allt lék í höndum hans.
Húsasmiður og síðar húsasmíða-
meistari hefur hann verið á 3.
áratug.
Ingjaldur Jónsson kvæntist
1919 Kristjönu Kristjánsdóttur.
Þeim varð 4 barna auðið. Hann
missti konu sína vorið 1940.
Seinni kona Ingjalds er Soffía
Ólafsdóttir, er hann kvæntist
1944. Þau eiga 2 sonu. Búa á Silf-
urteig 6 hér í Reykjavík.
Ingjaldur hefur nú nær hálfa
öld unnið hörðum höndum. —
Lengst af þeim tíma hefur hann
unnið öðrum í einhverri mynd.
Á meðan Ingjaldur var á léttasta
skeiði, vann hann tveggja manna
verk. Hvort hann vann sjálfum
sér eða öðrum breytti þar engu
um. í sjávarplássinu, þar sem
hann var borinn og barnfæddur,
lærði hann þá verkmenningu,
sem hefur dugað honum til þessa
dags vel, og öllum þeim, sem hafa
notið verka hans.
T. Ó.
BEZT AÐ AVGUtSA
I MORGVNBLA9INU