Alþýðublaðið - 11.09.1929, Blaðsíða 2

2
alþýðublaðið
Útvarpsstððin.
Samningar undirskrifaðív í morgnn.
Tilboð Marcoui-félagsins langlægst.
Stöðin verður prefalt stærri en ráðgert var i upphafi,
hefir 16 kw. orku S loftneti og á að ná til filestra
stöðva í Evrópu.
60°/o landsmanna geta heyrt tíl hennar í krystaistækj-
um, er kosta 20—30 krónur.
ALÞÝBUBLAÐIi) |
*emur út á hverjum virkum degi. |
fitigraiösla 1 AlfsýðuhúBÍnu við ;
Hveriisgötu 8 opin frA kl. 9 árd, •
m kl. 7 síðd.
Skvilstola á sama stað opin kl. | i
9«/, —105 ', árd. og kl. 8—9 síðd.
Simari 988 (algreiðnian) og 2394 ■
(skrUstotan). :
Verðlaig! Ásbriftarverð kr. 1,50 á >
mfinuði. Auglýsingarverðkr.0,15 I
hver mm. eindálka •
Prentsmiðja' 'iuprentsmi&jan :
(i sama hús ..m 1294). ;
Sildin 8fi einkaframtakit.
Útlit fyrlr afsbaplegari beitu-
sildarskort.
í alt sumar hafa íhaldsblcfðhi
flutt láitlaust níð um Síldarefn'ka-
söluna. Þau hafa bírt tröllaufcnar
lygasiögur um tunmisfco-rt, sem
pau hafa kent hieuna, þótt vitað
sé, að irmflutriáingur á ttmnmn var
öllum frjáls, Þau hafa fliutt átak-
anlegar lýsáng'ar á þyí, að „fá-
tækir sjóme!nn“ (ekki vanitar svio
sem umhyggjuna fyrir þeim) hafii
lOirðfe að ffléygja þúsundum tunna
af sifd í sjóinn vegna hsimsku
og MrðuHeysis einfcasölustjómar-
'innar, en efcki nefnt einu orði
verksimðjusfcortinin, secm fcefir
bakaö landsmöimnuim meira em
m'illjónar tap. Alt er Sfldareiimfca-
söllunni að keana, jafnvel veiðii
N'orðmanna og kolkrabbinn, seim
dreifði síildargöngunu m.
Afllur þess'i blekkingavefur er
tffl þess ofinn að reyna að telja
iandsmönnum trú urn, að Síldar-
einkasallan sjé óhæf með öllu og
um teið allar opinberar tóðstaf-
anir í verzl umrmáium. Etnka-
framtafcið, samkeppnim, eigi að fá
að njóta sín- óhindrað. Fitikafram-
takið, taiumllaust fjárbrali „sfldar-
spefcúHanta", sem ár eftir ár gefði
sfldina-verðlausa og mestu afla-
árin að stærstu tapsárunlum.
Enn þá fær „eiinikafra,mtakið“ að
njóta sSn í verziuninni með beitu-
sfld. Mjög mikfll hiluti af síLd-
'inni er á hverju ári settur í is-
hús og seldur þaðan til beitu. Velit-
ur á afarm'ifclu fyrir sjómenn og
útgerðarmenn iínubáta, smánra og
stórra, áð ávtált sé tii nægileg
beitusffld og verði’ð sanngjarnt.
Á undanfömum árum hefjr ottð-
Sð á þessu hinn mesti másbrestur
oft og einatí.. Stundum hiefir beita
verið ófáanteg með öllu og mjög
oft rándýr. Síðast liþið vor var
t. d. béitusfld seld hér á 80—100
aura hvert kgr., og margir bátax
gátu enga beitu fengið tímiuro
sjaman. En eigendur íshiúsantna
græddu stórfé, flestir þeirra hiöfðu
fceypt sffldína fyrir 10—13 fcrónur
hverja tunnu. Má af því marfca,
hvílik óhemjuálagning hsfir verið
á síldinni, er þau seldu i vor,
en þann skatt hiafa sjómenn og
útgerðafm:.nn OTðið að greiða.
Þær fregnir berast nú hvaöan-
zefa að, að íshúsin vanti sffld. Sum
■hin stærri hafa að elnis feingið
í gær var lokið við athugun og j
útreiiknimga þeirria 5 tilboða, er
borjst höfðu í útvarpsstöðina. Var
tilboð Marooni-félagsins í Lund-
um langlægst og gekk rlkisstjórn-
in að því. Samningamir voru und-
irTitaðir í dag kl. 11 f. h.
Ailþýðubiaðið náði tali af l'ands-
siroastjóra, Gísla J. Ólafssyni, og
skýrði hamn svo frá:
Tilbeð Marconi-félagsins var
321 þús. króraur ísleniz'kar, en í
þeárri upphæð er ekki telið með
möstrln, jarðstrsenigir o. þ. h., og
svo auðvitað ekki húsið. Enn
fremur lánar félagáð ríkisstjóm-
inni 28000 sterlingspund, um 616
þús. krónux, tfl 5 ára. Lánið eir af-
fallalaust með öllu. Vextár verða
6ýa% á ári. Næsta tfflboðið var
frá Standard Electric, og var það
43 þú's. kr. hærra. Það bauð einnig
að lána féð, en vexlfinnár áttu
að vera 7«/o. Hftin tfflhoðin voru
öill imklu hærri.
Stöðiin verður þrefallt aflmeilri
en ráð var fyriir gert í upphafij.
beifir 16 kw. orku í loftnetii. Það
sýndii ,sig, að verðxnunuriinn var
itffltölulega páitifl, liðega 10%, og
þóttd því réttaria að hafa hana
nægiiega stóra strax. Hún á að
mofckur hundruð tunmur, önnur
eru Mðlega hálf. Þriiðjungtur af
september er liðínn og ef efcki
láiniast að fá sfld næstu daga, er
ekki aranað fyrírsjáaiMiegt en að
almennur beitusfcoírtur verði á
næsta vetri, að verðið fari upp
úr öllu valdi og hver veít hve
mikill hluti fflskifiliotanis verðl að
hætta veiðum. Gagnkunnugur
maður hefir áætlað, að ishúsln)
muni enn vanta að minsta fcosti
15000 tunnur tffl þess að geta
fuillnægt beituþörfinná næata vet-
ur.
Hvein'ig stendur á því, að eig-
endur íshiús|a|n|na, sem hafa gert
sér það að atvlrmu- og gróða-
vegi að sjá útgeröairmöninum fyrir
beitu, skuli ekki hafa Migt' sig
upp í tima? Hvers vegna keyptu
þeir ekki eitthvað af öillum þeiiim
þúsundum tunna af óskemdri sffld,
sem íhaldsblöðin fullyrtu dagliega
frá 1.—20. ágúst að fileygt væri í
sjóinn ?
Vioru sögumar „Morgunhlaðs-
sannteikur“, eða brást eámfcafram-
takið svona hrapallega ?
ná til flestra stöbva í Evrópu. 1
120 km. fjaiilægð á að heyrast vel
tjffl hennar í einföldum krystals-
tækjum, sem kosta 20—30 krón-
ur, og mun láta nærr'i, að 60»/o
landsbúa eagi heima innan þeirr-
ar fjaiiægöar. Þeiir sem fjær búa
þurfa eins iampa tæki, og þeir.
sem lengst eru héðan frá Rvík, um
20% landsmanna, þurfa iíklega
tveggja til þriggja lampa tæki
’tffl þess að geta ávalt heyrt vel
tffl hennar. Góð tveggja lamipa
tæM fcosta sennfflega um 100 króm-
ur.
Stöðin uppfcoaniin með húsi.
leáðslum hingað til Reykjavífcur
og útbimaði hér ætiti' efcki að fara
fram úr 650 þús. krónum. Er það
Ilitlu meira en við áætluðúm í
fyrstu, þótt stöðin sé þrefált orku-'
meiri en þá var ráð fyrir gesrt..
Enn hefir efcki verið ákve’ðfið
hvar stöðin verður ireist, en það
verður ákveðið einhvem niæstu
daga. Við höfum urn maxga góða
staði að velja í hæfitegri fjar-
lægð, h. u. b. 10 km. fyrir.utan
bæiinn . ,
Næsta sumar í júní'máinuði ætti
stöðln að geta tekið tiíl starfa.
Marsvín rekin á land
á Ströndnm.
Seftnt í ágúst voru um 200 mar-
sviín rekin á land vijð Öfeigs-
fjöiið á Ströndum. Var torfan
geysjistór og er giizfeað á, að um
1000 miarsvín hafi oxðið laradfföst
um ffjöruraa, en fflest jieirra losn-
ujðu aftur með aðfall'irau.
Síldveiðl
bypjað aftnp iiopöaai-
laads.
í gær komu 8 skip tii Siglu-
fjarðar með um 2000 tunnur
samtais.
Sfldveiðin viröíist raú aftur vera
að glæðast fyrir Norðurlandii. f
gær kotmu þessi skip tffl Siglu-
fjarðar með sfld:
Nomni 400 tn.
Björiiinra 400 —
Sæfari 300 —.
Vífciragur 200 —
Afldien 150 —
Hröran 70 —
Noreg 250 —
Söstjemera 200 —
Öll feragu skiipira síldiwa á
SkHgafiírðd mjög raærtó laradi, o@
var húra talsvert misstór. Um 800
tunraur voru kryddaðar, íshúsih:
tófcu það, sem þau gátu, og af-
giaragurinra var settur í hxæðslliu.
Skólaskipið ,Köbenhavn‘
taiið aí.
Öll von er nú úti um að firaraa
skóiasfcipið „Köbenhavn“, semi
teitað hefir raú verið að rúmt
hálft ár. Fregnir bárust eitt sdrara
um, að skipið hafði sést vúð eyj-
una Tristan da Cuinha, era sú
fnegn reyradíst rörag. Var það
f’inskt skip, sem hraffði sést á þess-
um s’lóðum, Austur-Asíiufélagið
heíir nú látið hætta loitinrai og
er raú talið víst að skipið haK
flarist. „Köbenhavn“ fór ffrá Bue-
nos Ayres 14. desember s. L, og
voru 45 uragir merara nxeð skipinh.
Voru þeir að læra sjómensku og
áttu síðar að garaga í þjónustii
Austur-Asíu-félagsins. — Blöðira í
Kaupmanraahöfra hafa nú birt nöfra
allra þedrra, sem á skipinu vuru.
(Sendiherrafrétt.)
Erlend siBnslseyti*
Khöfn, FB., 10. sepi
Rætt um Bandariki Evrópn.
Frá Genf er simað: EormeMrí
sendinefmda evrópiskra ríkja, sem
þáltt taka í þiragi ÞjóðabandaJlags-
ins, voru í gær boðnir á furad
Brirands, íorsætisráðherra Frak'k-
írands, til þess að ræða tillögur
hans um stofnura baradalags méð
rífcjunum í Evxópu. Brlarad lýsti
hugmynd sinrai fyrfr þc-im, kvaðst
vena sannfærður um, að raauðsyn-
tegt ,sé að stofna til samtaka á
milli Evrópuríkjanna viðvíkjairadl
fjáfhagsmáflum og verkamanina-
raiállum,, en seinina yrði ef til vili
hægt að færa út kvíarraar. Bxiarad
kvað tilgangirara ekki vera þann,,
að þessum samtökum Evrópu-
rífcja yrði beint gegra öðrum rikj-
um eða öðrum heimsálflum. Bri-
arad bar fram þá ósk, að stjórnjir!
Evrópuríkjanna tafci tffllögumar til
íthugunar, svo að hægt verði að
fcoma málirau á fastari grundvöll
og hem tillögu/nar fyrir raæsta
þlrag. Vimsir tóku þátt í umræð-
um um málið, þar á meðal Stre-
semann og Henderson. Tófeú þeir
tillögum Bríands vel og satoþyfctu
fyrir ;sitt Úteyti, að frafckmeska
stjómin isendi öOlum ríkjum í Ev-
rópu tffliögur Briands til umsagn-
ar.
Fufltrúasæfi í Þjóðabandaiag-
íuu.
Kiosið var í fulltrúaisæti þriggja
rífcja í ráð I > jóðab and alagsins x
gær, þar eð kjörtimabffl Póllands.,
Rúmeníu og Chffle var út runmið.
Pólland var endurkosið, en Júgó-
stevia og Perú voru kosin í stað,
Rúmenffu og Chi'la.