Morgunblaðið - 04.01.1956, Qupperneq 11

Miðvíkudagur 4. janúar 1956
MORGUNBLAÐIÐ
11
Jens Bjarnason í ásprði jAimaA. Hansson
Minningarorð
í DAG verður til grafar borinn
í Hvammi í Dölum Jens Bjarna-
son hreppstjóri í Ásgarði. Þar
verður hann lagður til hinztu
hvíldar við hlið föður og móður,
Bjarna Jenssonar hreppstjóra og
Salbjargar Ásgeirsdóttur fyrri
konu hans. Faðir Bjarna var Jens
hreppstjóri á Hóli í Hvamms-
sveit, sonur Jóns Magnússonar í
Sælingsdal og síðar í Ásgarði,
skálds í Magnússkógum Jóns-
aði sér aldrei óvildar, enda vildi IHlJSBliSlQ
i hann allra vandræði leysa eftir Fædd 1906 — Dáin 1955.
I því sem hann gat, því að hann HÚN lézt í svefni aðfaranótt
var að eðlisfari góðviljaður, fimmtudagsins 1. september á
greiðvikinn og Ijúfmenni. Hann heimili sínu 474 Beresford í
var því vellátinn af sýslubúum, Winnipeg. Anna var dóttir Hall-
sem áttu við hann mikil viðskipti. dórs Gíslasonar og Guðlaugar
Hann deyr ókvæntur og barn- Kristjánsdóttur konu hans. —
laus. Þó getur hann ekki talizt Systkini Önnu eru Kristján, bú-
hafa verið einmana maSur. Hann settur í Reykjavík, íslandi. Gísli
lifði alla ævi í sambúð við ná- búsettur í Winnipeg Sigurbjörn,
komna vandamenn og naut þeirra búsettur í Moe Donald. Sigríður,
og æskuheimilisins til dauðadags. gift Albert Watts, búsett í Van-
Hans er nú saknað af ættingjum couver. B. C. Móðir þeirra, er
og samferðamönnum og minnzt hjá Sigríði dóttur sinni og tengda
með þakklæti. I syni.
Ásgeir Ásgeirsson. Halldór er dáinn fyrir nokkr
um árum. Hann var Húnvetning-
ur að ætt, en Guðlaug skagfirzk.
Anna var fædd á Blönduósi í
Húnavatnssýslu. Halllór fluttist
tíl Bandaríkjanna árið 1910, en
fór síðan til Kanada.
i\/r^Tj/-.rTn/r t í. „ i Anna giftist eftirlifandi manni
MORGUM fannst mikið til um , _ T , . TT
. , . . , . ,, . smum, Franz Lambertsson Hans
þa framtakssemi SIS, er auglyst ’ . _ . . ,
var eftir nýyrði á „sjálfsaf'
greiðsluverzlun", og neitið verð-
Bréf til Morgunblaðsins:
Um nýyrði
Sýning Gannars Mngnússonnr
í glnggn verzlnnnr Mólarnns
son. Þeim varð tveggja barna
auðið, Níels og Sharan, sem er
*"•"'**V 12 ára, í föðurhúsum. Níels er
launum fyrir. Fyrir valinu varð , . , ..
orðið kjörbúð, — og augljóst er, ^ur skozkn konu þau eiga tvo
að endalaust má deila um ágæti £°rn’ dr“g °g. stulkn> Grant
nýyrða. Reyndin verður sú, að Kaflren’ þau bua i Wmmpeg
■ Anna og Franz bjuggu oll sin
búskaparár í Winnipeg. Þau
mættu miklum veikindum á sam-
almenningur sker úr, hvort ný-
yrðið festist í málinu eður ei.
Það er ekki ætíð svo að einhver
(eða einhverjir) geti sagt sem
svo, að hér sé komið bezta ný- i
yrðið; tíminn leiðir e. t. v. annað
í ljós. Þess vegna finnst sumum
að eðlilegra hefði verið, að ný-
leiðinni, en tóku það á réttan
hátt og léttu hvors annars byrði.
Franz er ágætis maður og vel
gefinn. Hann er af góðum ætt-
stofni. Thorleifur Hansson, faðir
yrða-nefnd SÍS hefði valið úr hans’ er aí?ætum hæfileikum bú
sonar og fyrri konu hans Ingi-
bjargar Bjarnadóttur í Ásgarði
Ásgeirssonar. Faðir Salbjargar,
móður Jens, var Ásgeir bóndi á
Kýrunnarstöðum Jónsson Páls-
sonar, Þorsteinssonar Pálssonar
bónda á Laugalandi í Skjald-
fannadal í Norður-ísafjarðar-
sýslu, föður Ásgeirs bónda á
Rauðamýri, föður Ásgeirs bónda
á Arngerðareyri, föður Ásgeirs
skipherra á ísafirði, Guðmundar
bónda á Arngerðareyri og þeirra
mörgu systkina.
Jens ólst upp hjá foreldrum
SÍnum ásamt 4 systrum og 5
bræðrum og eru nú af þeim að
eins 1 systirin lifandi, Jóhanna,
hin elzta þeirra, búsett hér i
Reykjavík og 4 bræðurnir,
Daníel í Ameríku, Torfi héraðs-
læknir, nú á Akranesi, Kjartan
innheimtumaður hér í Reykjavík
og Ásgeir alþingismaður og
bóndi í Ásgarði.
Jens var elzti sonurinn og
mæddi snemma mikið á honum
til aðstoðar við búskapinn, því að
faðir hans hafði oftast mörg járn
í eldinum auk búskaparins og
var eitt af þeim hestakaup á
sumrum fyrir kaupmenn og kaup
félög. Hann hafði Jens son sinn
með sér i þau ferðalög strax og
hann hafði aldur tiL Voru þau
ferðalög oft erfið með vökum og
vosbúð og mun Jens hafa löngum
búið að erfiðleiltum þeirra. Jens
var aöalstarfskrafturinn við bú-
skapinn með föður sínum á með-
an hann lifði og dvaldist aldrei
langdvölum að heiman, nema 2
vetur, er hann stundaði búnaðar-
nám á Hvanneyri. Jens var af-
burða fjárglöggur og ágætur fjár-
hirðir og hafði fjárgæzluna á
hendí allan ársins hring á meðan
hann hafði heilsu til.
Auk hreppstjórnar o. fl. hafði
Bjarni á hendi gjaldkerastarf við
Sparisjóð Dalasýslu og var Jens
bókari sjóðsins nokkur síðustu
starfsár föður síns. Að Bjarna
látnum 1942, var Jens skipaður
hreppstjóri og kosinn gjaldkeri
sparisjóðsins og gegndi hann því
starfi til dauðadags með aðstoð
Ásgeirs bróður síns, er kosinn var
bókari sjóðsins, þar sem þeir
bræður báðir ráku búskapinn á-
fram í Ásgarði sameiginlega og
hafa gert síðan. Við landsíma-
stöðina í Ásgarði hefur Jens
einnig starfað frá fyrstu tíð. Þar
var oft mikið að gera, erill og
arg. Jens tóku öllu með stillingu,
reyndi að bæta úr því, sem hann
gat, fékk oft aðfinnslur, en bak-
t. d. 10 nýyrði, sem álitin væru
inn og Kristín móðir hans, er
tækilegust, og síðan hefði almenn indæl og gefin kona- Hún
ingur orðið fundvís á, hvað bezt var fstlr Dr' Lambertsson, sem
hæfði 1var *yrstl skurðlæknir 1 vVmni-
Orðið kjörbúð finnst mér Peg. Bróðir Franz heitir lafur
óheppilegt, og mér er ekki ljóst, Hansson og byr i Bandarikjun-
að það nái hugtakinu „sjálfsaf-jllrn' ■, ,
greiðsluverzlun", svo sem ætlazt* 1, tAnna.var elsknl,eg moðir og
var til i augl. SÍS. Kjörbúð þýðir astnk eigmkona, hun var orð fa
kosningabúð (sbr. kjördeild), og kona’ en sk>'r 1 hugsun og lag’
hvgg ég. að mörgum hafi dottið Vlrk’ sve hvert verk lek henni
í hendi.
þetta orð í hug, — sem á annað
borð hugsuðu um þetta mál, —
en ekki viljað festa það á pappír,
þar sem það náði ekki þeirri
hugsun, sem tilskilið var. Og mér
Hún kendi hjartabilunar, sem
mun hafa svæft hana hinzta
blundi í friðinn eilífa. Mörg
hjörtu blæða af sorg að sjá á
er það róðgáta, hvers virði ný- bak ,þefari. elskulegu konu. Nú
yrði eru, ef þau eiga ekki að er hun komm heim i faðm Drott-
merkja það, sem gert er, hugsað
o. s. frv. — kjörbúð getur ekki
merkt sjálfsafgreiðsluverzlun. Er
ins vors Jesú Krists
Blessuð sé minning hennar.
Kveðjuathöfnina flutti séra
G. G.
það nokkur nýyrðasköpun' að PhiliP M' pétursson.
taka einhverja orðstofna í ísl.,
skeyta þá saman og segja; Þetta -------------------------
þýðir sjálfsafgreiðsluverzlun? Er
þá ekki orðinn lítill munur á,
þótt tekin væru erlend orð, sett-
ar á þau íslenzkar endingar og EFTIRFARANDI grein birtist í
sagt: Þetta skal þýða o. s. frv. búnaðarblaðinu Bondevennen
Aðall ísl. tungu er myndauðgi (Stavanger) 18. nóv. s.l.;
málsins; — maður sér í hugskotil
sínu mynd — og skilur hvað felst „ÓVENJULEGA
Skærpe plégtir
á bak við orðið.
LJÓSAR UPPLÝSINGAR
Nú er í tízku að hafa nýyrði íslenzka landbúnaðari-áðuneyt-
sem allra stytzt, og er það rétt- ið hefur fyrir nokkxu gefið út
lætt með því, að fólk nenni ekki óvenjulega fróðlegan og gagn-
að bera fram löng orð, — og er orðan vélritaðan bækling, með
þá tvisýnt, hvort nýyrði verða mörgum heilsíðu myndum. Und-
til fregrunar málinu. | ir einni þeirra stendur „Jarða-
| Undírritaður bar fram till. m. j bætur með Skerpiplógi“.
a. um þessi orð (yfir sjálfsaf-! Bæklingurinn er á ensku og
greiðsluverzlun): Kjörtaksbúð, heibr ..A brief survey of the
kjörtaksverzlun (eða aðeins kjör- Iceland farming industri today“,
tak, hvk). Er þetta auðskilið: °S er saminn af Árna G. Eylands,
Kjörtak: kjósa og taka. ;sem margir Rogalendingar kann-
Mýmörg orð höfum við áþekk ast. vet við-
að samsetningu: handtak, inntak, Hg hef sjaldan séð og lesið svo
mótak, framtak(-ssemi). Ekki er agætan fróðleiksbækling, — það
orðið óþjált né heldur langt, er blátt áfram otrúiegt. hve mað'
mörg lengri þvilík orð höfum ur fræðlst bar,um Island og ís’
við, sem þó ganga í daglegu tali, lenzkan landbunað og kvikfjár-
t. d. matvörubúð, nýlenduvöru- rækt 1 Þ!ssum u0 blaðslða bæk'
verzlun o. s. frv.; þá er og til orð, llngl'Hg Þakka hofundmum fyrir
sem hljómar á likan hátt: tóbaks- alrek hans og oska,Þess að bokm
búð, tóbaksverzlun (kiörtaksbúð, kaemi einnig ut ,f norsku eða
kjortaksverzlun ).
H. Aa.“
Nú er eftir að vita, hvernig
fólki fellur þetta nýyi’ði; — tím-
Ritstjóri blaðsins „Bondevenn-
sigrar.
inn einn leiðir í ljós, hvaða orð en 1 Han Aanestad, er óumdeil-
anlega ritskarpasti búnaðarblaða-
i maður, sem um getur í Noregi,
■ og er kunnur fyrir það, að hann
kallar ekki allt ömmu sína.
Gunnar Finnbogason.
Sigurður Reynir Pétursson
Hæstaréttarlögmaður.
Agnar Gústafsson og
Gísli G. Isleifsson
Héraðsdómslögmenn
Málflutningsstofa, Fasteigna-
og verðbréfasala.
Austurstr. 14. Rvík. Sími 82478
Landbruksradet í Kaupmanna-
höfn ritar 16. nóv. 1955: „Land-
brugsradet þakkar eintakið af
hinu greinargóða yfirliti yðar
„The Icelandic Farming Industry
Today.“
ÞAÐ má deila — og verður deilt
— i það óendanlega — um allt
það breytilega handbendi, sem
útstillt er undir nafninu list —
hvort sumt af því, sem kemur í
glugga eða á sýningu hlýtur vel-
þóknun fyrir augum vegfaranda
— — enn sú heppni — vegfar-
anda, sem kannski er að svipast
um eftir einhverju, sem gaman
væri að hafa heim með sér og
eiga.
Ég held satt að segja að eitt-
hvað sé til í náttúrunnar um-
hyggjusömu dutlungum, eða
jafnvel fremur ætti maður að
segja fyrir afskiptaleysi náttúr-
unnar fyrir mönnunum (er þetta
vitleysa), sem listleitandi fólk er
að leita að og reyna að finna,
sjálfum sér og öðrum til yndis-
auka. — Yfirleitt hafa flest allir
fundið þetta eitthvað — i prakt-
ísku, daglegu lífi — gert sér það
fyllilega ljóst. Aðferðirnar til
þess að öðlast þetta eitthvað,
þessi viðurkenndu þægindi, sem
gera daglegt líf að því, sem það
er, verður hinn náttúrlegi þyngd-
arpunktur — verund — óhaggan-
legleikinn — mann-mennskan —
innunnin á reynslu — sett í mót,
eins og nokkurs konar steypa —
mótun — þegar til þess kemur að
taia um list, það, sem búið er að
gera, ef það er myndlist, þá
nokkurs konar prentun, fjölda-
framleiðsla, af því að eitthvað
hefur gerzt með ágætum, vegna
þess að það hefur öðlazt eitthvert
gildi, sem jafngildir einhverju,
sem viðurkennist hjá mann-
mennskunni — hafi átt erindi. —
En áfram heldur sá, sem er að
leita, vill finna meira í ríki nátt-
úrunnar til að auðvelda sér til-
veruréttinn meðal hinna traust-
settu í riki viðurkenningarinnar
— og hann á oft bégt vegna sinna
hlutlægu eiginda með öðrum,
sem hann hvorki vill né getur af-
neitað. En hann gerir aukakröfur
til sjálf sín. Hann hefur á til-
finningunni að hann eigi að leysa
einhvern vanda, sem hinir allir
langi ekki til að vera neitt að
fást um. Hann veit að allir vita
þetta með honum, að eitthvað
nýtt bætist alltaf við i þessu,
sem er óendanlegt — en hann
Þakkarávarp
ÞEGAR að syrtir og erfiðleikar
steðja að i einhverri mynd, finn-
ur maður það bezt, hve dýrmætt
það er að mega njóta þess, sem
velvild og vinarhugur er manni.
Aldrei eins og þá skilur maður,
hvað kærleikurinn er góður og
hve indælt það er, að eiga vini,
skilingsrika og hjálpfúsa. Þegar
svo stendur á, er þakkarefnið
stórt, og meira, en hægt er að
segja nxeð orðum.
Við hjónin höfum átt slíka
vini í erfiðleikum okkar á mörg-
um undangengnum mánuðum.
Við eigum Akurnesingum mikið
að þakka. Svo mikilli ástúð höf-
um við verið umvafin og hver
höndin hefur verið annarri fyrri
til að gera það, sem kærleikanum
er eiginlegt, og honum einum er
unt að gjöra. Vinir okkar góðir!
Við þökkum ykkur hjartanlega.
Við teljum ekki upp nöfnin, þó
sérstaklega nágrannakonur okk-
ar, húfreyjurnar Úrsúlu Guð-
mundsdóttur og Steinunni Þórð-
ardóttur, sem aldrei hafa látið
neinn dag niður falla, að þær
ekki kæmu inn i heimili okkar
með sinar góðu hjálparhendur.
Allt geymist þetta í þakklátu
hjarta og gleymist ekki. Guð gefi
ykkur öllum, kærleiksríku vinir,
gleðilegt nýjár. Eins og þið hafið
borið bjarta og blessandi geisla
inn á heimili okkar, svo lýsa þeir
sömu geislar ykkur og vermi nú
og jafnan.
30. des. 1955.
F. h. okkar hjónanna
Sigurjón Sigurðsson,
Neðri-Teig, Akranesi.
veit lika að allir vita það með
honum, að ekkert þarf að vera
að argast í þvi, þvl að það kemur
af sjálfu sér á sínum tima, hvað
svo sem það er. — Svona er þetta,
Og hafi eða fái einhver maður
köllun, svokallaða, þá veit hann
líka, að enginn getur að því gert,
því það gætu verið allir aðrir
þess valdandi en sá sem köllun-
ina fær, og sá eini verður að sita
með það og þá er hann orðinn
leitandi — stenzt hann köllunina,
er hann likamlega hæfur og and
lega — á hann annað en móttöku-
leikann — verður hann til athlæg
is fyrir sjálfum sér — en vorkunn
armaður allra hinna, sem betur
vita. — Var það ekki einmitt
þetta — betur vita — dómui
almennings i listum — sem veit
og skynjar að náttúran er undur-
samleg — veit að listin er til —
hún er þar — okkur varðar ekk •
ert um það — en vilji einhver
sýna okkur hana — það er annað
mál — jú blessaður — þetta er
ágætt — þú hafðir heldur ekki
annað að gera ■—- okkur er sama
— og vertu velkominn — þe-tta
hlaut að vera til. Svona er listin
og viðurkenning hennar:
Hvrað sæmir öðru.
Inn á þessari meginbraut er
hverjum listamanni þvi skipaður
rúmgóður heimur, þar sem hægt
er að spígspora fram og aftur og
til hliðar órabrautir sjáandans og
glevma ekki stjörnumerkjunum,,
sem afar og ömmur langfeðga-
talnanna hafa séð sínum sjáöldum
á vegalengdum — sem samræma
allt i ljósárum.
Er það furða, þó að einn upp-
götvari i samjarðvist verði
tafsamt við allar þessar Ijósanna
staðreyndir — og fari sér ekki
óðslega í framleiðslunni — þess
er heyrir þó til hinni undursam-
legu grein — málaralistinni.
Jóhannes S. Kjarval.
VIÐ sem úti á landsbyggðinni
búum höfum sem aðrir hlustað á
áramótaræður forystumanna
þjóðfélagsins, forseta vorn og
forsætisráðherra og virtust mér
þær ræður báðar með ágætum,
hver á sínum vettvangi.
Forseti vék máli sínu aðallega
að þjóðlegri menningu og vitn-
aði mjög til fortíðarinnar. Hvatti
til kynningar á sinu eigin lancl
og upphafsstöðum ættmenna er
tvinnuðu saman fortíð, nútíð o-»
framtið, og leiddi til fastari viðja
við land og lýð.
Þau orð eru óhrekjandi sann-
indi sem hverjum og einum ís-
lendingi er holt að hafa i huga
og breyta eftir.
Forsætisráðherra talaði hir '*
vegar meira um efnahagsmál og
afkomumöguleika þj óðfélagsins,
út frá þeim staðreyndum er blasa
við á líðandi stund, og var
ómyrkur i máli að vanda, enda
höfuðnauðsyn hverjum forystu-
manni að skýra undandráttar-
laust og af hreinskilni frá hvernig
aðstæður allar liggja fyrir, finna
að þvi sem þegnarnir sjálfir éiga
sök á, og hverju það geti valdi ’J
i framvindunni.
Ráðherrann hefir bæði djörf-
ung og hreinskilni til þess og
ekki verður það hans sök þótfc
skellt sé skollaeyrum við aðvör-
unum hans um tilgangslauissar
kröfur um hækkað kaup, og þar
af leiðandi hækkandi verðlag a
öllum hlutum.
Við sem í sveitunum búum
ósftum yfirleitt ekki eftir að sú
svikamylla verði teild áfram,
þar til allt fjárhagslíf kollsteyp-
ist, heldur verði nú spyrnt fasfc
við fótum og athugað ráð sitt.
Hver stétt innan þjóðfélagsín3
hverju nafni sem nefnist vérður
að hætta að gera kröfur: lim
hækkandi kaup, styrki og vérð-
lag. En sameinast hins vegar urn
„stétt með stétt“ að framléiðsla
Frh. & bla. 12.