Morgunblaðið - 26.01.1956, Page 8

8
MURGUNBLAÐItí
Fimmtudagur 26. jan. 1956

Otg.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
Frsmkv.stj^, gigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr iöfeíánsson (ábyrgðsrm.)
Stj örnmálaritstjðri: Sigurður Bjarnason frá Vigw.
Lesbók: Árni Óla, sími 3049.
Augiýsmgar: Árni Garðar Kristinsaon.
Ritstjóm, auglýsingar og afgreiðsía:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjaid kr. 20.00 6 mánuði iuimalaada,
! lausasölu 1 króna eintakið.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
ALMAR sferifar:
SuMsdrunffaröiIin
átuarpinu
i ái
duóta i/i Im
skemmtilegustu og fróðlegustu,
og erindið, sem vænta mátti, af-
bragðsvel samið og skörulega
flutt. — Hygg ég að þessi nýi
útvarpsþáttur verði vinsæll með-
al hlustenda ef svo vel tekst um
önnur erindi hans sem þetta
fyrsta.
„I.ANGS OG ÞVERS“
RÆS>A Bjarna Benediktssonar
dómsmálaráðherra á fundi Heirn-
dallar s. 1. sunnudag, sem birtist
hér í- blaðinu, hefur vakið al-
þjóðarathygli, fyrir það með hve
mikilli gagnrýni og skarpskyggni
ræðumaður fjallaði um dýpstu
rætur þjóðfélagsvandamálanna,
en þær eru, að hér i þjóðfélági
okkar er hópur manna, sem vinn-
ur að því öllum árum að sundra
þjóðfélaginu sjálfu.
Vilja niðurrif
þjóðfélagsíns
Til að ná þessu markmiði eru
þeir reiðubúnir að beita öllum
brögðum. Þeir láta engin sið-
ferðislögmál aftra sér frá að
beita hinum svívirðilegustu
vopnum, aðeins ef það getur
stuðlað að þessum eina tilgangi,
sem þeir hafa í huga, sundrungu
þjóðfélagsins, afnám lýðræðis og
frelsis. Um þetta komst ræðu-
maður svo að orði:
— Kommánistar eru sann-
færðir um, að íslendingum
geti ekki vegnað vel, meðan
við njótum frelsis og lifum í
borgaralegu þjóðfélagi. Þess
vegna vilja þeir rífa þjóðfélag
okkar niður og svipta okkur
frelsi. Það er þeirra keppi-
kefli.
Kommúnistar á íslandi Iáta
siff nú raunverulegar kjara-
bætur verkalýðsins litlu eða
engu skipta, því að þeir telja
'þær ekki fáanlegar í núver-
andi þjóðskipulagi.
Þess vegna leggja þeir allt
kapp á að rífa sjálft þjóð-
félagið til grunna og til þess
eru völd þeirra i verkalýðs-
félögunum notuð-
Þess vegna eru gerðar og
knúnar fram kröfur er fara
langt fram úr gjaldgetu at-
vinnuveganna.
A8 sjálfsögðu reyna kommún-
tstar að dylja og skrökva til um
sinn sanna tilgang. En enginn,
se*n hið sanna vill vita, þarf að
vera í efa um það.
Þeir sem valda
vandræðunum
Það skorti ekki að kommún-
istar töluðú fjálglega um það, að
verkfallið s.l. vor værí háð til
kjarabóta fyrir verkalýðinn. Sam
tímis og á öðrum tímum gerðu
þeir þó allsherjarkröfur í öllum
stéttum, svo að öllum var ljóst,
sem vildi vita, að engin stétt
hlyti raunhæfar kjarabætur áð-
ur en lyki.
Þunginn af glapræðisverkum
þessara óheillamanna hefur lagzt
á framleiðsluatvinnuvegi þjóðar-
innar. Útflutningsframleiðslan,
sem hveigi fær hækkað verð fyr-
ir afurðirnar, þarf að greiða
miklum mun hærra kaupgjald og
tilkostnað, heldur en hún fær
fyrir framleiðslu sína. Væri nú
ekki eðlilegt að þeir óheillamenn,
sem lagt hafa hin auknu útgjöld
á atvinnuvegina, reyndu að
benda á hvernig á að fá fé til
að standast kostnaðaraukann. En
því vand máli varpa þeir frá sér.
Úm þetta rnælti Bjarni Bene-
diktsson m. a.:
— Ifommúnistar vita að Al-
þingi og rikisstiórn munu ekki
þola að undirstöðuatvinnuveg-
Ir þjóðarinnar séu lagðir í
rústlr. heldur munu þau gera
ráðstafanir þeim til viðhalds
og viðréttingar.
Þar af leiðir, að taka verð-
ur með einhverjum hætti af
almenningi aftur það fé, sem
hann tekur um of af atvinnu-
vegunum með hærra kaup-
gjaldi en þeir geta raunveru-
lega greitt.
Þannig skapast miklir fjár-
hagslegir öðrugleikar og jafn-
vel þótt unnt sé að bæta úr
þeim, vinnst það frá sjónar-
miði niðurrifsmannanna, að
auðveldara verður en ella að
skapa og ala á öfund og úlfúð
innan þjóðfélagsins.
Mönnum er talin trú um,
að þeir séu með framlögum
og sköttum að styrkja þá und-
irstöðuatvinnuvegi, sem við
öll eigum afkomu okkar undir
og gætum ekki Iifað skaplegu
lífi, ef ekki væru reknir að
staðaldri.
En einmitt af þessu einkennist
öll starfsemi kommúnista, að
reyna að ala á öfund og úlfúð
innan þjóðfélagsins. Allur al-
menningur hefur enga trú á fyr-
irheitum kommúnista um bætt
lífskjör undir sósíalisma. Þess
vegna minnast þeir varla einu
orði lengur á boðun sósíalisks
sæluríkis. En öll alþýða þessa
lands þarf að öðlast meiri skiln-
ing og þroska á því að vopnum
niðurrifsmannanna er beitt til
sundrungar og úlfúðar.
Þegar fólk skilur það til fulls
getur það betur snúizt gegn
hættunni með því að sýna holl-
ustu við þjóðarheildina.
Lögbrot viðgangast
vegna veikíeika
ríkisvaldsins
Annað atriði í ræðu Bjama
Benediktssonar, sem mikla at-
hygli vakti, var samanburður
hans á þjóðfélagi íslendinga til
forna og í nútímanum.
Til forna, sagði hann, skorti
það, sem þurfti til þess að
halda lögunum í heiðri, vald-
hafann til að sjá um fram-
kvæmd þeirra og afl hans, til
að knýja þá er lögin brutu,
til hlýðni.
Enn sagði ræðumaður:
— Við höfum lært af reynsl
unni að því leyti, að nú höf-
um við séð þjóðfélagi okkar
fyrir allsherjarstjóm, rikis-
stjórninni, sem fer með fram-
kvæmdavaldið.
En það skulum við íhuga,
að liðstyrkur íslenzka ríkisins
nú er ekki nema lítið brot af
því liði, sem einstakir fslend-
ingar drósru saman í deilum
sinum á söguöld.
Hér er sannarlega um íhugun-
arvert vandamál að ræða. Lög-
reglan, sem er meginstyrkur ís-
lenzka ríkisins, er svo fámenn,
að hún nægir naumast til að
halda uppi reglu á almannafæri.
Það má í þessu sambandi
minna á, að á þingi þvi er nú
situr. bafa þinf'menn einstakra
kjördæma borið sig illa und-
an því, að algerlega skorti lög-
reglulið í sv hirn peirr til að
halda upni lögom oi, reglu. —
Fólk í dreifbýlinu býr varnar-
laust gegi’ þvi fjöldi aokomu-
fólks safnisí á samkomur þeirra
og haldist uppi allskvn: beldi
og óspektir. Svo áberavdi er
mannleysi ríkisvaldsins.
Hér þerf v 'ulega un ei 'ð.
Ræða dóm; iájar. ðherrií, os
fundur Heimdallar nefu, vakið
marga til1 íhu'MUar.
AFMÆLISERINDI
ÚTVARPSINS
SUNNUDAGINN 15. þ. m. hófst
nýr þáttur í útvarpinu, er nafn-
ist: Afmæliserindi útvarpsins. í
þætti þeesum munu ýmsir þjóð-
kunnir menn, stjórnmálamenn sérstaklega. Skýrði hann mál sitt
Og fræðimenn flytja erindi um með mörgum dæmum úr ís-
margskonar efni, fræðilegt og lenzkri stjórnmálasögu síðari ÚTVARPIÐ er nú með mörg ný-
hagrænt eftir frjálsu vali. Bjarni tima og benti á ýms vafa- og mæli á prjónunum og sýnir með
Benediktsson, menntamálaráð- ágreiningsatriði er risið hefðu Þv' lofsverða viðleitni til þess
berra reið á vaðið með erindi með stjórnmálamönnum vorum gera dagskrána sem fjöl-
um íslenzkt þingræði. Hóf hann um þingræði þegar hin pólitísku breyttasta. Að sjálfsögðu er hér
mál sitt með því að skilgreina átök voru hvað mest á fyrstu fymt og fremst um tilraunir að
hugtakið þingræði og ræddi sögu tugum þessarar aldar. Voru hug- ræða og því líklegt að sum ný-
þess frá upphafi og hér á landi leiðingar ráðherrans hinar mælin eigi sér aðeins kamman
aldur á dagskránni. Meðal ný-
------ -----------------------------------—■—— ----------- | mælanna eru ýmsar getraunir,
' sem margir hafa vafalaust gam-
j an af að spreyta sig á. Hið nýj-
t asta af þessu tagi er þátt.urinn
antU &KVIT&P! i „Langs og þvers“, krossgáta með
tónleikum, sem hóf göngu sína
brigffisnefnd og borgarlækni að 15 þ. m. 0g Jón Þórarinsson hef-
\JelvahanJi ihriíar:
S H
„Sorphaugarnir
hefir orðið:
. S.l. 20 ár hefir öllu
sorpi úr bænum verið ekið í sjó-
inn við Eiðisgranda. Við þessar
framkvæmdir hefir myndazt tölu
vert land, og með því verið
stöðvað landbrot þarna. Áður en
byrjað var að aka sorpinu þang-
að, var sjórinn á góðri leið með
að gera Seltjarnarnesið að eyju.
Fyrir ofan haugana er stór
mýrarfláki, sem virðist óbyggi-
legur, a.m.k. eins og er. Væri
ekki tilvalið að hækka landið frá
Eiðisgranda að Kaplaskjólsvegi
um tvo metra, og nota sorpið
til þess? Það ætti ekki að losa
það með þeim hætti, sem nú er
hafður á, heldur grafa það jafn-
óðum og nota til þess skurðgröf-
ur. Með því að grafa sorpið losna
bæjarbúar við bréfarusl, er fýk-
ur af haugunum, og sömuleyðis
við fýluna, er leggm- af þeim.
Einnig losnar bærinn við kostn-
að — er nemur nokkrum tugum
þúsunda króna — við að hafa
verkamenn á verði til þess að
slökkva elda a haugunum.
Við þessar framkvæmdir myndi
landið þorna og verða til ein-
hverra nota. T. d. væri hægt að
byggja þarna stórar vöruskemm
ur. Til mála kæmi að nota þetta
landrými fyrir íþróttavöll Vest-
urbæjarins — í stað Melavallar-
ins, sem á að rífa vegna bygg-
ingaframkvæmda.
Sorpeyðingarstöð.
UM síðustu áramót var gerður
samningur við Vélsmiðjuna
Héðinn um smíði á sorpeyðingar-
stöð, sem áætlað er að reisa við
Ártúnshöfða. Stofnkostnaður
slíkrar stöðvar nemur mörgum
milljónum króna, og ég er viss
um, að borgarlæknir gerir sér
ekki fyllilega ljóst, hversu mikill
rekstrarkostnaðurinn verður
Sagt er, að sorpeyðingarstöðin
muni skila töluverðum tekjum
af áburðarmold, sem framleiða á
úr sorpinu. En hefir það verið
tekið til athugunar, að 30—40%
af því, sem flutt er á haugana, er
ekki bréfarusl eða matarleifar,
en það er aðalefnið í þann áburð,
sem á að framleiða í sorpeyðing-
arstöðinni. % þess, sem kemur á
athuga málið betur, áður en lagt ur Veg og vanda af. Of snemmt
er í mikinn kostnað við byggingu er að dæma úm verðleika þessa
sorpeyðingarstöðvar?
w
þáttar, en ef ráða mætti af byrj-
uninni, þá þykir mér ekki ó-
sennilegt að þátturinn geti orðið
hvorttveggja í senn, skemmtileg-
ur og fróðlegur.
í stað sorphauga —
skemmtigarðar.
'ÉR hefir verið sagt, að í Kaup
mannahöfn sé sams konar j
sorpeyðingarstöð og byggja á hér.' UM DAGINN OG VEGINN
Fylgdi það sogunm, að hun væn ÓLAFUR PRÓF. BJÖRNSSON
ekki notuð vegna þess, hve ræcl(ii mánudaginn 16. þ. m. um
reksturskostnaður hafi reynzt <jagjnn 0g Véginn. Fjallaði hann
mikill. Sé sorpið nú notað til að um þau miklu vandamál, sem
fylla upp og fá nýtt land, sem um þ;jóð vor á nú við að etja Beindi
leið er ræktað — og gerðir þar þann orgUm sínum meðal ann-
skemmtigarðar, leikvellir og ars að stjórnmálaleiðtogunum óg’
tennisvellir. þingmönnum, sem hann talði
, ★ ★ skorta einurð og festu og láta
Eg vil benda heilbrigðisnefnd um Gf leiðast af sókn eftir kjör-
og bæjarráði á stað, sem flytja fylgi { stað þess að vísa fjöldan-
má sorpið á um næstu 50—60 Um veginn og vera hinir raun-
ár. Sá staður er Grafarvogur, er verulegu forustumenn um lausn.
fylla mætti upp með sorpi — og vandamálanna. — Var erindi
byrja mætti uppfyllinguna inn- prófessorsins hið athyglisverð-
an við grjótnám bæjarins. í Graf asta, — alvarleg og tímabær
arvogi er ekki mikil hætta á, að hugvekja.
sorpið berist út á sjó eða á fjör-
urnar í kring, því að þar er sjór- LF.TKSTARFSEMI BARNA
inn oftast lygn. Nóg er þar af ÞETTA sama kvöld ræddi Loft-
sandi og mold til þess að hyija ur Guðmundsson blaðamaður ví»
sorpið, og þarf því ekki að vera Skeggja Asbjarnarson, kennara»
óprýði af haugunum — og bær- um leikstarfsemi barna og ungl-
inn losnar við margs konar inga. Hefur Skeggi um áratugi
vandamál í sambandi við ilian haldið uppi leikstarfsemi meðal
daun, eld og bréfafok. Þar er líka skólabarna og hafði hann margt
nóg grjót, sem ekki er hægt að fróðlégt um þetta starf sitt a»
nota i byggingarefni. Væri þvi segja.
tilvalið að fylla með því kantinn
fram við sjóinn.
Og engin vandræði munu vera og almennur og taldi hann rétti-
með að koma í lóg þeim pening- iega að slík starfsemi hefði mjög
um, sem ætlaðir voru til bygg- þroskandi áhrif á börnin, og
ingar og reksturs sorpeyðingar- gæti þvi verið merkur þáttur f
stöðvarinnar." kennslustarfinu og skólaiífinu,
ef rétt væri á haldið.
Afi fór á skauta.
VINUR minn — nokkuð við BENJAMÍN FRANKLÍN
aldur — herti upp hugann ERINDI það um Benjamin
eina síðdegisstund fyrir nokkr- Franklín, er prófessor Simon.
um dögum og labbaði með skaut Jóh. Ágústsson flutti þriðjudag-
ana sína niður á Tjörn. Settist inn 17. þ. m. i tilefni af 250 ára
hann á bakkann og tók að festa afmæli þessa frábæra snillings og
skautana á sig i mestu makind- göfugmennis, var greinargott
um. Nokkrir smásveinar á skaut- yfirlit um líf hans og starf. Hafa
um hringsóluðu fyrir framan fá mikilmenni sögunnar staðíð
hann á svellinu — með glettnis- Franklin framar um siðferði-
bros á vör og striðnisglampa í þroska og vitsmuni, enda hefur
augum og biðu þess í ofvæni, að hann verið ungum mönnum fyrr
„sá gamli“ klöngraðist niður og síðar lýsandi fordæmi og vís-
bakkann. Annar snáðanna gat að mörgum veginn til sannrar
ekki á sér setið lengur: „Nei, sko, hamingju. — Jón Sigurðsson,,
afi gamli er að fara á skauta!" okkar mikilhæfi leiðtogi, var
Afa gamla“ var innilega manna líklegastur til að kunna
■kemmt: „Já, afi gamli þarf líka meta Franklin að verðleik-
að fá sér hreint loft í lungun.“ um, enda þýddi hann rit Frank-
Kvikur í hreyfingum renndi lins „Auðnuveginn", sem er eitt
hann sér niður á svellið og fór af öndvegisritum heimsins um
nokkra hringi í kringum strák- siðfræði og uppeldisfræði.
I Gat hann þess að áhugi bam-
anna á leikstarfsemi væri mikil.
hnugana er járnarusi, tómar tunn
ui, timburbrak, glerbrot og ýmis
legt annað, sem hlýtur að verða;
að aka aftur i burtu. Yrði af
þeSsú mikill tvíverknaður og
kostnaður — auk þess að hafa
yrði sérstaka ,• orphauga fyrir
' þetta drasi. é'/I.t 'u un tm ;
Væri nú ekki rétt fyrir héil-
1 ana. „Afi gamli" hafði sem sé
verið mjög góður skautahlaupari
á yngri árum. Stríðnissvipurinn
var horíinn af andliti strákanna,
er horfðu nú á „þann gamla“
fúllir áhuga.
Mer'ílS,
sem
klæðli
landMI
LÆKNINGAUNDRIN
í LOURDES
MIÐVIKUDAGINN 18. þ. m.
flutti /Evar Kvaran fyrsta erind-
ið af þremu" um læ’xningaundr-
in frægu í I.ourdes er bandarisk
blaðakona egir frá Margit'
hlustendur munú hafa iieyrt get-
ið þeirra úndúrsamlegú lækh-
inga, sem þárná hafa átt sér stað
um langt skeið og allt til þéSSa
dags og er hætt við að sumir hafi
Framii. á blsj • 12