Morgunblaðið - 07.02.1956, Page 2

8
MORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 7, febrúar 1056 ]
SSætmr vi3 ®>$snwM
kgarxutrksssýnixttpar
í GÆR var kjs rnorkusýning-
in opnuð í Listamannaskálan-
um með nokkrri vi'ðhöfn. Við-
staddir ppnunma voru forseti
íslanðs og frú h ins, ráðherrar,
alþingismenn svo og ýmsir ís-
lenzkir vísindanenn og stærð
fræðingar.
THÖFN þessi hófst með því, að
dr. med. Björn Sigurðsson,
formaður Rannsóknaráðs ríkisins
■flutti inngangsorð. Hann sagði
m a. að niðjar okkar í 5. eða
10 lið myndu minnast 20. aldar-
ínnar fyrir það, að þá hætti
meirihluti mannkynsms að búa
í skýlum úr hálmi eða leir', mold
eða bjálkum og fiutti í hús. Þá
var ekki lengur þörf þrælahalds
eða nýiendukúgunar til að fá-
mennar hópar gætu haft alls-
náegtir og lifað siðmenningarlífi.
iO’ó taldi hann að niðjar okkar í 5.
eða 10. lið myndu þó fyrst og
fremst eftir 20. öldinni vegna
þess, að þá beizluðu eðlisfræð-
lingar kjarnorkuna.
Dr. Björn sagði, að sýning þessi
iSKýrði þróun kjarnorkunýtingar
; í „Bandaríkjum Norður Ameríu“,
I en þau taldi hann „eitt af forustu
jlöndunum“ í þeim efnum. Hann
kváð það vona sína, að „mýndir
og ritaður texti“ yrði sýningar-
gestum tii góðrar glöggvunar.
: Var máli hans vel tekið.
|ydESTUR talaði John J. Mucc-
j'itl io, sendiherra Bandaríkj-
j anna á íslandi. Hann sagði m. a.:
jj Það er fyrir nána samvinnu
„Rannsóknarráðs rikisins og Upp-
j ilýsipgaþjónustu Bandaríkj anna,
að kleift var að koma upp þess-
ar: sýningu. Starfsmenn beggja
þt ,<ara stofnana hafa unnið ötul-
lega að því að koma fyrir þeim
synmgarmunum, er ver sjaum
hér í dag. Samstarf beirra er að
eins eitt dæmi um mörg ágæt
og vinsamleg samskipti milli
landa vorra, báðum þjóðum til
gagns.
Sýnigin, sem vér sjáum hér í
dag, er annað og meira en skrýtn
ir vísindalegir fróðleiksmolar. —
i. R. framsýnir €a Mra-Loft ansiað kvöM
Félagið ráigerir ieikför til færey fa
LEIKFÉLAG Reykjavíkur hefur að undanförnu verið að æfa
Galdra-Loft, sjónleik Jóhanns Sigurjónssonar. Tafir hafa orðið
á undirbúningi leiksins, einkum vegna þess hve Leikfélagið á í
miklum örðugleíkum hvað vinnuskilyrði snertir svo og vegna
veikinda leikenda. Félagið er á hrakhólum með húsnæði fyrir leik-
tjöld sín og stað þar sem hægt er að vinna að gerð þeirra. Ætlunin
Henni er ætlað mikilvægt hlut- i var í upphafi að leikritið yrði frumsýnt í miðjum fyrra mánuði,
verk. Þeir, sem unnið hafa að en frumsýning verður annað kvöld. Leikstjóri er Gunnar R. Han-
henni, hafa reynt að gefa oss a. sen, en aðalhlutverkin leika þau Gísli Halldórsson, sem leikur
m. k. örlitla innsýn í, hvemig Loft og Erna Sígurleifsdóttir, sem leikur Steinunni.
hinar stórkostlegu vísindaupp- ■
finningar vorra daga geta auðgað LEIKSTJORINN HEFE’R
mannlífið. Við skoðun þessarar SÉBÞEKKINGU A \ EBKUM
sýningar verður oss þegar ljóst, JOHANNS
Lárus Sigurbjörnsson form.
L. R. og leikstjórínn Gunnar R.
að hve miklum notum kjarnork-
an getur komið við framleiðslu
vélaorku, eflingu landbúnaðar- Hansen, áttu í gær fund með
dóttur í aðalhlutverkunum. Hef-
ur félagið sýnt Galdra-Loft 47
sínnum áður en sýningar hefj-
ast að þessu sinni.
rannsókna, lækningu sjúkdóma
og í ögru mannúðarstarfi.
blaðamönnum og skýrðu þeir frá
undirbúr.ingi leiksins o. fl. í sam-
í lokakafla ræðu sinnar skýrði bandí við starfsemi L. R.
sendiherrann frá því, að ver-j Galdra -Loftur er fyrsta leik-
ið væri að ganga frá áætlun- j rit eftir Jóhann Sigurjónsson,
um um að gefa Islendingum sem Gunnar R. Hansen sviðsetur
kost á margskonar rannsóknar hér á landi, en hann er manna
skýrslum og vísindalegum fróð- j kunnugastur öllum verkum
leik um kjarnorkuna. Er það
liður í alþjóðlegri kynningar-
starfsemi Bandaríkjamanna á
sviði kjarnorku í þágu friðar-
ins.
¥
AÐ lokum flutti Steingrímur
Steinþórsson, landbúnað-
arráðherra skemmtilega ræðu,
þar sem hann ræddi almennt um
kjarnorkuna og tækmíramfarir í
heiminum, Líkti hann uppfinn-
ingu kjarnorkunnar að nokkru
við þann atburð, þegar maðurinn
uppgötvaði eldinn. Eldinn gat
hann notað bæði til að verma
sig og til að sjóða og búa til góðan
mat, sem og til eyðingar. Eins
er með kjarnorkuna. Hún get-
ur orðið til mikls góðs, en henni
fylgir mikii áhætta. Því næst
lýsti hann sýninguna opnaða.
|j Arsdvöl við háskóla, verðiaun
4 ritgerðasamkeppni Oil-o-matic
TL'ÍÐÞEKKT bandariskt firma, Eureka Williams Company, sem
| W framleioir m. a. Williams Oil-o-matic olíubrennara, sem notaðir
eru hér álandi, hefur ákveðið að efna til ritgerðasamkeppni í
tilet'ni 50 ára afmælis fyrirtækisins. Verðlaun í samkeppninni eru
'eíns árs námsdvöl við háskóla í Bandaríkjunum, svo og fargjöld
fram og til baka.
1KINNIB
IOLÍITBRENNARAR
Ifrá heimalandi sínu og heim að
loknu námi, greitt verður allt
Eureka Williams Company er fæði og húsnæði hans og aðrar
'rótgróið iðnaðarfyrirtæki, með lífsnauðsynjar, greiddar verða
bækistöð í Bloomington í Illinois. allar námsbækur og skólagjöld
Eru framleiðsluvörur þeirra o. fl. —
þekktar víða út um heim, eink- I Frekari upplýsingar um verð-
; anléga olíubrennararnir Williams launasamkeppni þessa veitir
Oíl-o-matic, en umboð fyrir þá Gísli Jónsson & Co., Ægisg. 10.
■ hér á- landi hefur Gísli Jónsson
■ & Co.
I; Vegna 50 ára afmælis fyrir-
tækisins, sem nú er á næstu grös-
| vm, ákvaS það að stofna öflugan
;:námssjóð, þar sem útlendum
námsmanni, væri árlega veittur
! Etyrkur til náms við háskóla í
; Bandaiákjunum. Tilgangurinn
f með þessu er að efla kynni mílli
þjóða.
1000 ORÐA RITGERÐ
Til þess að skera úr um á
bverju ári, hver skuli njóta náms
ctyrksins, er efnt tiL ritgerða-
eamkeppni og er ritgerðarefnið
„Why l want to win the Williams
! OiLo-matic fellowskip“. Skal
ntgérðin vera 1000 orð, Aðrar
réglur eru þær, að þáttakandi sé
21 árs, geti talað ensku, hann á
að senda með ritgerðinni' ljós-
' mynd af sér og meðmæli frá
einum vini sínum, atvinnuveit-
anda, ef hanil heíur starfaðhj.á
einhverjum, frá kennara og frá
presti.
MÍKIL OG GÓÐ VERÐLAUN
Verðlaunin eru eins árs náms-
4vpl við einn þriggja háskóla:
Furdoe University í Lafayette,
Uríiversity of Illinois í Urbana
éðá Indian Univers tý í Bloom-
togton, Þá verður kostuð för hans
SíórMnir lónleikar
AÐRIR tónleikar Tónlistarfélags-
ins á þessu ári voru haldnir í
Austurbæjarbíói síðastl. fimmtu-
dags- og föstudagskvöld.. Amer-
íski píanósnillingurinn Eugene
Istomin lék verk eftir Haydn,
Beethoven, Schumann, Ghopin og
Debussy og eitt verk eftir nú-
lifandi amerískt tónskáld,
Abram Chasino.
Um þessa tónleika hlýt ég að
verða fáorður. Þeir voru 1 alla
staði stórkostlegir. Þessi ungi,
Jóhann Sigurjónsson.
skáldsins og hefur m. a. sviðsett
„Bóndann á Hrauni“ í Danmörku.
Átti hann útgáfurétt að verkum
Jóhanns og meginið af handrit-
’ um hans, en útgáfuréttinn afhenti
hann íslenzkum aðilum og gaf
Landsbókasafni handritin árið
1946. Hafði hann áður undirbúið
heildarútgáfu á verkum Jóhanns
fyrir Gyldendals-bókaforlag, sem
j þó varð ekki af vegna forstjóra-
skipta við forlagið, en íslenzka
heildarútgáfan 1940—42 naut
góðs af þessari undirbúnings-
vinnu Gunnars á ýmsan hátt.
Gunnar R. Hansen er nú á förum
til útlanda til þess að fullgera
kvikmynd þá er hann hefir unnið
að um starfsemi S.Í.B.S., en hann
verður fjarverandi í 1 mánuð.
l FYRRI SÝNING L. R. Á
GALDRA-LOFTI
• Leikfélag Reykjavíkur sýndi
Galdra-Loft í fyrsta skipti á
jólum 1914. Það var þriðja leik-
rit Jóhanns Sigúrjónssonar, sem
félagið sýndi, og þótti mikill leik-
listarlegur viðburður. Var leik-
ritið sýnt 15 sinnum og að auki
5 sinnum haustið 1916 með sömu
leikendum og var það mikil að-
sókn þar sem íbúatala bæjarins
var aðeins um 14 þúsund. Þá léku
þau Jens Waage og Stefanía
GuðmundsdóttLr aðalhlutverkin,
þroskaði snillingur er einn í hópi Loft og Steinunni. Emilía Indriða
hinna fáu stóru. AUt leikur í dóttir lék Dísu, Andrés Björns-
höndum hans, og allt túlkað af son ráðsmanninn og Árni Eiríks-
djúpum skilningi, þrótti og skap- son lék Ólaf. Þá má neína að
hita. Heimsóknir slíkra manna Friðfinnur Guðjónsson lék blinda
eru stórviðburður, sem aldrei ölmusumanninn og Anna Borg
verður fullþakkaður.
P. I.
litlu dóttur-dóttur hans. — Síð-
an hefur félaginu þótt mikils um
það vert að hafa þetta öndvegis
leikrit öðru hverju a sýningar-
skrá og vandað þá sem bezt til
60 ARA STARFSFERILL
OG FÆREYJAFÖR
Á næsta ári verður L. R. 60
ára og nálgast þannig rperkileg
tímamót i sögu félagsíns. Starf
þessa aldna félags hefur seinni
árin í æ ríkari mæli hlotið að
byggjast á framlagi hinna yngri
leikenda bæjarins, sem hafa
heldur ekki látið sitt eftir liggja,
þó að tækifærin til að glíma við
íslenzk viðfangsefni hafi verið
helzt til fá. Vel má segja, að
Galdra-Loftur sé nú valinn til
sýníngar sem prófraun rétt fyrir
hin merku tímamót í sögu félags-
ins, en það ýtti líka undir, að
blinda ölmusumanninn. Aufe’
Brynjólfs hafa aðeins þeir Árni
Tryggvason og Guðjón Einarssoa
leikið áður í Galdra-Lofti, báðir
ölmusumenn, en nú leikur Árni
blinda ölmusumanninn og Guð-
jón biskupinn á Hólum. Litlu
dóttur-dóttur blinda ölmusu-
mannsins leikur Kristín Waage,
sonardóttir Jens Waage, ers
biskupafrúna leikur Edda Kvar-
an. Dísu og Ólaf leika þau Helga
Bachmann og Knútur Magnús-
són, en aðrir leikendur eru: Einaí
Ingi Sigurðsson, Valdimar Lárus-
son, Auróra Halldórsdóttir, Stein-
grímur Þórðarson, Björn Magnúe
son, Karl Sigurðsson og Bene-
dikt Benediktsson.
Gunnar R. Hansen leikstjórí,
hefur gert alla uppdrætti og fyr-
irmyndir tjalda og búninga.
VAXANDI ÍBÚATALA,
VAXANDI LEIKHÚS AÐSÓKN
Leikfélagið hefur nú sýnt fyrra
viðfangsefni sitt á leikármu,
Kjarnorku og kvenhylli, gaman-
leik Agnars Þórðarsonar, 31 sinnl
og hefur ekki orðið neitt lát á
aðsókninni. Verður sýninguirtt
haldið áfram á gamanleiknum,
fyrst um sinn á fimmtudögum og
laugardögum. Er sýningartíminni
á laugardögum kl. 17 til 19,30 og
ekkert kaffihlé, en þessi tilhögun
gafst vel í fyrra, þegar félagið
s. I. sumai kom til tals, að félagið sýn(jj „Frænku Charleys" á þess.
færi leikför til Færeyja og hefði
þá að sjálfsögðu íslenzkt leikrit
í förinni. Nokkur undirbúningur
hefur farið fram og mikill áhugi
á málinu á báða bóga, en
vitanlega ekkert ráðið af endan-
lega um förina fyrr en séð er,
hvernig tekst um sýningar hér
og trygging fengin á fjárhags-
hliðina,
Af hálfu Færeyinga hafa lagt
þessu máli lið þeir William Heine
sen rithöfundur og Knut Vang
ritstj. sem báðir hafa nýlega
dvalizt hér á landi. Til tals hefir
komið að fara með Pi-Pa-Kí í
þessa leikför til Færeyja, en það
er sem annað í þessu sambandi
óráðið enn.
LEIKENDUR í GALDRA-LOFTI
Aðalhlutverkin í Galdra-Lofti
Loft og Steinunni, leika þau Gísli
Halldórsson og Ema Sigurleifs-
dóttir. Munu margir minnast
samleiks þeirra í leikriti
Kambans „Vér morðingjar“, en
Erna hefur dvalið erlendis á ann-
að ár, m. a. í Færeyjum, þar sem
hún hefur starfað með leikfélag-
inu í Þórshöfn. Föður Lofts, ráðs-
manninn, leikur Brynjólfur Jó-
hannesson, lék það hlutverk áður
1933—34 en haustið 1948 lék hann
um tíma. Galdra-Loítur verður
svo sýndur á venjulegum sýning-
ardögum félagsins, miðvikudög-
um og sunnudögum.
Annars hefur Ieikhúsaðsókra
verið mikil í vetur, og er ekkS
nema eðlilegt að hún fylgi
íbúatölu bæjarins, sem fer örí
vaxandi. Vöxtur bæjarins frá
því Gaidra-Loftur var sýndur
hér síðast 1948 er rösk 10 þús,
en með aukningu í Kópavogí
og öðrum byggðarlögum, sens
eiga nú leikhússókn til bæjar-
ins, ekki undir 14 þús. eða
svipuð íbúatala og þegas
Galdra-Loftur var fyrst sýnd-
ur í bænum.
'1
FREKARI STARFSEMI
L. R. í VETUR
Um frekari starfsemi Leik-
félags Reykjavíkui’ í vetur, sagW
Lárus Sigurbjörnsson, að ákveð-
ið væri að Gísli Halldórssora
myndi sviðsetja næsta viðfangs-
efni félagsins, sem verður sjón-
leikurinn „Bonaventure“ eftir
Charlotte Hastings í þýðingu Ás-
geirs Hjartarssonar. Er hér um
að ræða sérkennilegan enskara
leik, sem að mestu fer fram i
klaustri, og gerist í nútímanum.
Versta veður siðan af-
takaveðrið í marz 1938
Mykjunesi, 6. febr.
Fj’FTIR hinar miklu og langvinnu frosthörkur, brá til sunnan-
Ci áttar rétt fyrir síðustu mánaðamót, Hefur síðan gengið á
ýmsu með veðurfarið. Það hefur rignt og það hefur snjóað, en
sérstaklega hefur gengið á með rokhrinum, er allt hafa ætlað um
koll að keyra.
REGNIÐ GERDI VI.DRID
OFBODSLEGRA
i kindur voru í húsinu og var
það happ, því að þakið lenti f
Eins og annars staðar gerði hér' tóftinni og hefði eflaust orðið
afspyrnuveður af suðri hinn 1. þeim skepnum að fjörtjóni, cr
febrúar. Hófst það upp úr hádeg-
inu og stóð' fram á nótt. Mjög
mikil rigning var samfara rokinu
og gerði það veðurhaminn of-
boðslegri.
TJÓN Á BYGGINGUM
Nokkurt tjón hlauzt af veðri
þessu hér í sveitinni, en þó minna
en búast hefði mátt við, miðað
við það, hve það stóð lengi. í
New York,
' Atlantshafsbandalagið mun nú sýninga á þvL Leikritið var sýnt
á næstunni halda sameiginlegan veíurínn 1933—34 í sviðsetningu
fund og námskeið fyrir sérfræð- Haralds Björnssonar, en Indriði Saui’bæ rauf hluta af þaki íbúð
inga í smíði eldflauga. V-Þjóð- Waage og Soffía Guðlaugsdóttir
verjar munu verða meðal þátt- léku aðalhlutverkin og öðru sinni
takendanna, óg verða í þeirra setti Haraldur leíkrítíð á svið
hópi m. a. sérfræðingar, sem Haustið 1948 og nú með Gunnari
unnu að framleiðslu V 1 og V 2. Eyjólfssyni og Regínu Þórðar-
þar hefðu verið.
í Kvíarholti íauk hey um, en
af því mun ekki hafa tapazt
neitt að ráði. Á allmörgum bæj-
um öðrum urðu minni skemmdir„
járnplötur losnuðu og fuku og
ýmislegt lauslegt færðist úr stað.
MESTA VEÐUR SÍÐAN 1938
Almennt er þetta álitið mesta
veður, er hér hefur komið síðara
í marz 1938, en þá gerði hér af-
er olli miklurra
arhússins og járn losnaði af fjósi. taka veður,
A Lýtingsstöðum fauk þak af skemmdum.
lambhúsi og hlöðu og í Kaldár-1 Yfirleitt er nú snjólaust héc
hlöðu og I Kaldárholti fauk' í Holtum og hagar fyrir fé þegar
þak af lambhúsL — Engar veður er sæmilegt. — M. G.