Morgunblaðið - 29.08.1956, Qupperneq 8

8
MORCUi\BLAÐ1Ð
Miðvikudagur 29. ágúst 1958

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Iramkv.stj.: Sigíús Jónsson
Ritstjóri: T7altýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Lesbók: Árni Óla, simi 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600
Áskriítargjald kr. 25,00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1,50 eintakið
Röddin Jakobs og höndin Esaú
ÞJÓÐIN hefur nú séð fyrstu' manns en hendurnar eru Stefáns
ráðstafanir hinnar nýju rík-! Jóhanns, En nú heita þessar
isstjórnar í efnahagsmálunum. Á ^ ráðstafanir allt öðru nafni á
þessu stigi málsins er ekki ástæða
til þess að fara um þær mörgum
otðum. Til þess er fyllsta ástæða
að þær séu hugleiddar og krufn-
ar til mergjar enda þótt varla
verði sagt að þær séu marg-
þaettar eða feli í sér nokkrar
merkilegar nýjungar. Þær eru
fyrst og fremst bráðabirgða
þvingunarráðstafanir, sem ekki
fela í sér neina lausn á þeim
vanda, sem kommúnistar og hand
bendi þeirra hafa leitt yfir ís-
lenzkt efnahagslíí á undanförn-
um árum. Það eru kommúnistar,
sem hrundu af stað kapphlaupinu
milli kaupgjalds og verðlags. Af
því leiddi síðan hallarekstur
framleiðslunnar, greiðslu útflutn-
ingsuppbóta úr ríkissjóði og stór-
felldar álögur á þjóðina til þess
að rísa undir þeim.
„Fjandskapur við
verkalýðinn“
Sjálfstæðismenn vöruðu laun-
þegasamtökin við afleiiðngum
taumlauss kapphlaups milli kaup
. gjalds og verðlags. Kommúnistar
og fylgilið þeirra t öldu slíkar
aðvaranir ævinlega sýna „fjand-
skap við verkalýðinn“. Þeir héldu
því fram, að hækkun kaupgjalds-
ins fæli ævinlega í sér kjara-
bætur til handa launþegum, alveg
án tillits til þess, hvort fram-
leiðslan gæti risið undir auknum
tilkostnaði eða ekki.
Kommúnistar bera
ábyrgðina
Það er af þessu auðsætt að
lcoinmúnistar bera fyrst og
fremst ábyrgðina á þeim erfið-
leikum, sem skapazt hafa í
íslenzkum efnahagsmálum. —
Það er vissulega kaldhæðni
örlaganna, að þeir verða nú
að láta það vera sitt fyrsta
verk í ríkisstjórn, að skerða
laun verkaiýðsins um veruleg-
an hluta þeirrar kaupliækk-
unar, sem knúð var fram með
stórverkföllunum veturinn
1955.
Þannig hafa kommúnistar étið
ofan í sig allar staðhæfingar um
að aðvaranir Sjálfstæðismanna
hafi byggzt á „fjandskap við
verkalýðinn11. Þeir hafa lýst því
yfir, að þeir hafi sjálfir farið
með fals og blekkingar er þeir
hrundu af stað kapphlaupinu
milli kaupgjalds og verðlags.
★
Kommúnistar hafa ekki aðeins
fvivirt Sjálfstæðismenn fyrir að
vinna gegn því að framleiðslan
sykki i hallarekstur og vandræði.
Stefán Jóhann Stefánsson og
stjórn hans fékk sinn hluta af
skömmum þegar hún reyndi að
festa vísitöluna og stöðva verð-
bólguna. Þá hétu þessar ráðstaf-
anir „árás á verkalýðinn". — Nú
eru það kommúnistar, sem að
svipuðum ráðstöfunum standa.
„Röddin er rödd Jakobs en
hendurnar eru hendur Esaú“, seg
ir í frægu spakmæli í heilagri
ritningu.
★
Svipað má segja nú um þessar !
bráðabirgðaráðstafanir hinnar
nýju ríkisstjórnar.
Röddin er Hannibals og Her-
máli kommúnista. Nú heita þær
„bjargráð“.
Þannig rekur allt sig á annars
horn í málflutningi hinna nýju
valdhafa.
Ræða Hermanns
Hermann Jónasson flutti í gær
bragödaufa útvarpsræðu um hin-
ar nýju bráðabirgðaráðstafanir.
I henni kom ekki fram neitt nýtt
frekar en í bráðabirgðalögum
Hannibals. Hún var svipuð að
efni, þegar sleppt er venjuleg-
um derringi Hermanns Jónason-
ar, og aðrar ræður, sem fluttar
hafa verið af hálfu undanfarinna
ríkisstjórna, um nauðsyn þess að
stöðva dýrtíð og verðbólgu.
★
í henni fólst þó sú blekking, að
ríkisstjórnin hafi haft samráð
við verkalýðssamtökin um þess-
ar ráðstafanir. Stjórnir verka-
lýðsfélaganna í Reykjavík voru
boðaðar á fund með nokkurra
klukkustunda fyrirvara á mánu-
dagskvöld. Þar var þeim skýrt
frá því, sem til stæði.
Sumstaðar út á landi höfðu
verkalýðsfélögin ekki fylgst
betur en svo með ráðagerð-
um ríkisstjórnarinnar, að þau
höfðu auglýst kauptaxta fyrir
september án tillits til vísitölu
bindingarinnar. Þannig hafa
þá verkalýðssamtökin fylgzt
með undirbúningi stjórnarinn-
ar að hinum nýju þvingunar
ráðstöfunum.
Tillögur Sjálfstæðis-
manna
f þessu sambandi má svo að lok
um minna á það, að ráðherrar
Sjálfstæðisflokksins lögðu á s.l.
vori fram tillögur um það í rík-
isstjórninni, að varið skyldi fé
úr ríkissjóði til þess að halda
vísitölunni niðri til ársloka.
Lögðu þeir til að hún yrði greidd
niður um 8 stig frá apríllokum.
Ef það hefði verið gert hefði
verið unnt að hindra hækkun
hennar svo nokkru næmi út allt
árið. Var talið að hún myndi þá
aðeins hækka um 3—4 stig.
En Framsóknarmenn, kratar
og kommúnistar snérust gegn
þessu. Afleiðingin er auðsæ. Vísi-
talan verður í árslok raunveru
lega komin upp undir 200 stig.
Og vegna þess að ráðum Sjálf-
stæðismanna var ekki fylgt verð-
ur nú að grípa til miklu tilfinn-
L.
>úsundir rar.nna gengu daglcga framhjá líkbörum Stalins í grafhýsi Lenins. Samsærismennirnir í
Kreml grétu þurrum tárum og fluttu hugðnæmar minningarræður um manninn, sem þeir réðu af
dögum. Þá var hann „Ijós heimsins“ — en nú segja hinir sömu, að hann hafi verið hinn versti þrjótur.
Stciíin íézt
^ormcefi
í
incjcir ct
me
uorum
óecjir
JL 'ci éJhrenbun
'9
í
fyrri viku birtist i
blaðinu fregn, sem franska blað-
ið „France Dimanche" birti þá,
og skýrði þar frá því hvernig
dauða Stalins hefði borið að
höndum. Nú heíur okkur borizt
franska blaðið og segir þar, að
franski rithöfundurinn Jean-
Paul Sartre hafi nýlega verið á
ferð í Moskvu, og hafi rússneski
rithöfundurinn Ilja Ehrenburg
þá sagt honum öll málsatvik. —
Sartre er hins vegar heimildar-
maður „France Dimanche".
Samkvæmt frásögn hans höfðu
samverkamenn Stalins byrjað að
undirbúa dauða hans löngu áður
en hann lézt. Höfðu þeir ásamt
læknum einræðisherrans gert
samsæri gegn honum á þá h;nd,
að sprautur, sem Stalin fékk
reglulega — og hugði vera styrkj
andi vítamínsprautur, voru skað-
legar — og hlutu fyrr eða síðar
að leiða hann til dauða.
i rumkvæðið að sam-
særinu átti Kaganovitj, gamall
baráttufélagi og mágur 'Stalins.
Lét hann til skarar sltriða árið
1952, er Stalin ákærði hóp lækna
af Gyöingaættum um að hafa
reynt að ráða sig af dögum, og
ennfremur haíði hann á prjónun-
um áætlanir um að ílytja olla
Gyðinga nauðuga til Síberíu, en
öllum er fullkunnugt um hvaða
örlög bíða manna þar. Kagano-
anlegri ráðstafana en ella hefði vitj hafði lengi veigrað sér við
þurft.
að hlýða á allar þær sakir, sem
æðstu undirtyllur Stalins báru á
hann að tjaldabaki, og hann hafði
ekki meira en svo lagt trúnað á
þann orðróm, sem borizt hafði
út í Kreml, um að Stalin hefði
í byggju að „losa sig við“ þá
Molotov, Mikojan og Krúsjeff.
Þegár Stalin sýndi það hins veg-
ar svart á hvítu, að hann ætlaði
að hefja allsherjarherferð gegn
Gyðingum, steig Kaganovitj hið
örlagaríka skref.
" ann 15. janúar árið
1953, er Stalin dvaldist á sveita-
setri sínu við Svartahafið, kvaddi
Kaganovitj stjórn kommúnista-
flokksins saman til fundar til
þess að undirbúa fund miðstjórn-
ar flokksins. Slíkt hafði enginn
vogað sér að gera hingað til, þvi
að Stalin var einráður um fund-
arhöld innan flokksins, eins og á
öllum öðrum sviðum. Af ófyrir-
sjáanlegum ástæðum varð ekki
unnt að halda stjórnarfundinn
fyrr en þann 1. marz þá um vet-
urinn, og höfðu þá Stalin og
Beria, yfirmaður leynlögreglunn-
ar, gert ýmsar varúðarráðstafan-
ir, svo sem vænta mátti.
Þegar stjórnin kom loksins
saman var Stalin vitanlega mætt-
ur, en þegar í upphafi fundarins
tók Kaganovitj stjórn fundarins í
sínar hendur upp á sitt eindæmi.
Hann reifaði mál sitt ekkert,
þrátt fyrir nærveru einræðis-
herrans — heldur vatt sér þegar
að efninu: „Ég legg til, að nefnd
Ekki allt með felldu um dauða þeirra
LJÓSMYNDARAR frá Scot-
land Yard hafa undanfarið
tekið myndir frá tveimur graf
reitum, þar sem gamlar kon-
ur hvila, en konur þessar dóu
mjög skyndilega. Orsökin til
þess að þessar Ijósmyndir cru
teknar er sú, að morðdeild
lögreglunnar hefur fengið upp
lýsingar, sem benda til þess
að um árabil, hafi morðingjar
verið að verki, sem stytta
gömlum konum aldur, í því
skyni að erfa þær.
í öðrum þessara grafreita
eru jarðneskar leifar Júlíu
Bradnum, sem dó fyrir fjór-
um árum, 82 ára gömul. Þá
bjó hún með þrem jafnöldrum
sínum. Ein þeirra hefur nú
upplýst, að það hafi orðið
mjög snöggt um Júlíu, og
ekkert tóm unnizt til að ná í
lækni til hennar. Ekki vissi
kona þessi hver var dánar-
orsökin.
Þá hefur Scotland Yard
einnig haft til meðferðar rann
sókn á líkum tveggja eldri
ua, sem grafin hafa verið
upp, vegna þess að sams kon-
ar grunur lá á að ekki væri
allt með felldu um dauða
þcirra. I.æknir annarrar kon-
unnar erfði 50,000,00 krónur,
og Roils-Royce-bifreið að
henni látinni.
sú, sem sett var á laggirnar til
pess að rannsaka sanngildi ásak-
ana þeirra, er bornar voru á
Gyðingalæknana, verði leyst
upp. Ég krefst einnig, að ákvörð-
un sú, er félagi Stalin hefur
tekið án samþykkis flokksstjórn-
arinnar, að flytja alla Gvðinga
til Síberíu, verði að engu höfð“,
sagði Kaganovitj.
Samkvæmt frásögn Ehren-
burgs mun Kaganovitj hafa not-
ið stuðnings allra stjórnarmeð-
lima nema Beria, sem var ein-
dreginn Stalins-maður.
T ið þessi orð Kagano-
vitj varð Stalin öskugrár af
reiði og mátti vart mæla fyrst
í stað. Síðan hóf hann að ausa
skömmum og svívirðingum yfir
stjórnarmeðlimina og — virtist
algerlega ætla að ganga af göfl-
unura. Þá greip Mikojan inn í:
„Ég ræð þér til að segja ekkert
eða gera að óhugsuðu máli. —
Gættu þess nú að gera engin
axarsköft, því að við höfum
einnig gert okkar varúðarráð-
stafanir". Mikojan leit síðan á
armbandsúr sitt — og sagði:
„Klukkan er nú 11. Ef við höfum
ekki komizt að niðurstöðu eftir
hálfa klukkustund, kemur her-
inn og umkringir Kreml“. Við
þessi orð Mikojan spratt Beria
þegar í stað á fætur og sagði —
fljótmæltur: „Ég sé ekkert því
til fyrirstöðu, að umgetin nefnd
verði lögð niður“.
B
ena hafði séð sitt
óvænna, er hann sá, að hann
stóð einn með Stalin, og hann
reyndi að bjarga sér með því að
segja skilið við Stalin í skyndi.
Orð Beria komu auðsjáanlega
eins og reiðarslag yfir Stalin. —
Hann stóð nú einn /— hann, ein-
ræðisherrann, virtist verða að
lúta í lægra haldi fyrir undirtyll-
um sínum, sem hann alltaf „hafði
haft í vasanum". Stalin missti
algerlega stjórn á skapsmunum
sínum, og ofsaæði það, sem hann
fékk, bar það með sér, að hann
var sleginn miklum ótta. Hann
skipti litum og varð eldrauður í
andliti. Augu hans urðu blóð-
hlaupin og útstæð og hann hóf
að formæla stjórnarmeðlimunum
og kalla bölvun yfir þá.
xjfamli baráttufélaginn,
Kaganovitj, reis hægt úr sæti
sínu, er Stalin þuldi bölbænir
yfir hausamótunum á samsæris-
mönnunum, dró upp flokksskír-
teini sitt, reif það í sundur og
Frh. á bls. 15