Morgunblaðið - 19.09.1956, Síða 6

%
MÖRCUNBLAÐIÐ
MiSvikudagur 19. sept. 1956
< / fáum orðum sagt: ]
kAAAAAAAAAAA tAAAAAAAA A aÍ.
Hofa hug d uð efnu til
Vínlundsfurur d vikinguskipi
#,>
Góð auglýsing, segir Njáll Símonar-
son — og ætiar að safna alske«2Í
íslenzkir víkingar gera strand- skipið í auglýsingaskyni að ferð-
— TT'RTU tilbúinn að slást í för-
tl ina með okkur til Vín-
lands? Við verðum tuttugu sam-
an, allt hraustir karlar.
— Hverjir verða með?
— Það er ekki á’- veðið ennþá.
En við verðum ' reiðanlega í
vandræðum með að velja úr
skipshöfnum, þegar þar að kem-
ur.
'hh
— Ertu ekki sjóveikur?
— Jú, — jú, bullandi sjóveikur,
blessaður vertu. En það er hægt
að fá sjóveikitöflur, eins og þú
veizt. Og þeir hljóta að framleiða
sérstakar töflur fyrir víkinga.
| — Nei, ég sé að þú dugar ekki
j til ferðarinnar: köld er sjávar-
! drífa.
—Já, það er rétt hjá þér. Það
— Þú hefir þá ekki haft ástæðu
til að fýla grön yfir „humbúkk-
inu“ í Hollywood?
— Nei. Nú það kemur ýmislegt
gott þaðan. Farðu bara í Tjarnar-
bíó og sjáðu Tattóveruðu rósina.
— Satt segirðu, ég þarf endi-
lega að gera það. En heyrðu ann-
ars, vorum við ekki komnir með
annan fótinn vestur til Man-
hattan?
högg á þessum slóðum. Fluglið-
arnir eru þarna að vísu, en þeir
eru svo ósköp fámennir.
ÍSLENDINGUR —
NORÐMAÐUR
— En svo að við snúum okkur
nú að alvprunni, Njáll minn,
hvert á þessi hugmynd rætur að
rekja? Hver stakk eiginlega upp
á því að íslendingar efndu til
Vínlandsferðar á víkingaskipi í
auglýsingaskyni?
— Þetta hefur borið á góma
á stjórnarfundum Ferðamálafé-
lags Reykjavíkur. Og menn hafa
verið sammála um það þar að
það sé aðeins brot af Ameríku-
mönnum, sem veit að íslending-
urinn Leifur Eiríksson fann
Ameríku fyrstur manna.
— Norðmaðurinn?
— Nei, íslendingurinn. Norð-
menn hafa haft talsverðan áróð-
ur í frammi í Bandaríkjunum og
inni lokinni. Þegar Danir efndu
til svipaðrar ferðar til Englands,
fengu þeir ríflegan styrk frá
brezka stórblaðinu Daily Mail,
já, ég held jafnvel að blaðið hafi
keypt skipið af þeim.
PÍLAGRÍMSFERÐ TIL
„MÓÐURLANDSINS“!
Slík ferð mundi vafalaust
vekja athygli Bandaríkjamanna
á íslandi.
Það
— Já, þegar þar að kemur. — ' er bezt að ég fari hvergi.
Annars var Lúðvíg Hjálmtýsson er kominn einhver bölvaður
að segja það um daginn að þið , hrollur í mig. En hvernig er það,
ætlið að skipuleggja Vínlandsför j ætlið þið ekki að gera strand-
— og sigla í kjölfar Leifs heppna. j högg fyrir vestan?
Þið eruð líka til þess vaxnir að — Jú, auðvitað, maður. Strand-
standa uppi í stafni, stýra dýrum | högg, ég er nú hræddur um það.
knerri — og höggva mann og ; Og aðalstrandhöggið gerum við
annan! En segðu mér, þú ert auðvitað í Nýju Jórvík. Þegar
ekki farinn að safna alskeggi j við komum þangað, verður skips-
ennþá? | höfnin að vera klædd fagurlega
— Nei, liggur ekkert á. En þegar að fornum höfðingjasið. Og svo
haldið verður af stað þurfum við , verður maður auðvitað að bera
aftur á móti ekki á neinum rak-
vélum að halda, skal ég segja
þér. Og það verður gaman að
brosa í kampinn, þegar kvenfólk-
ið tekur á móti manni á Man-
hattaneyju — og fellur fyrir ís-
spjot —
—• og skildi til varnar kven-
fólkinu?
— Já, og svo skildi. Maður lif-
andi. Kannske aðallega skildi,
ætli við fáum nokkurn frið. Þær
lenzku víkingaskeggi. Þær hafa j geta verið ágengar þarna fyrir
Víkingar ólíkra kynslóða — Njáll Símonarson og Leifur heppni.
margar gaman af því að toga í
þéttar granir.
— Ja, heyrðu annars, kannski
ég sláist í förina — eða varstu
ekki að bjóða mér með?
— Jú, en-------
— en hvað?
vestan, ekki síður en —
— Þú ættir nú að þekkja þær,
nýkominn úr Vínlandsför með
Guðlaugu fegurðardrottningu.
— Já, en það var nú svolítið
annað. Þá rakaði maður sig á
hverjum degi.
— Jú, alveg rétt. Við vorum
að tala um Vínlands-kvenfólkið.
Þær eru ákaflega hrifnar af öllu
sem er útlent, ekki síður en bless-
aðar dúfurnar hér heima. Og
það er ekki á hverjum degi sem
shrifar úr
daglega lifinu
Gamla þvottalaugin
að eyðileggjast
J. P. vekur athygli á eftirfar-
andi:
ÞAÐ er þetta með gömlu þvotta
laugina í Laugardalnum, hún
er greinilega að verða eyðilegg-
ingunni að bráð. Veggir hennar
eru teknir að hrynja, grindurnar
yfir hana rifnar upp og fjalirnar
á barmi hennar, sem notaðar
voru til að leggja þvottinn upp
á, orðnar fúnar og úr lagi færð-
ar — ein þeirra liggur úti í læk.
Laugin er nú ekki lengur í
notkun, nema hvað fyrirtæki hér
í bænum hefir notað hana til segl
þvotta um það bil einu sinni á ári
hverju. Er þá veitt heitu vatni
í hana, því að heita vatnið var
leitt úr henni, þegar hitaveitan
var lögð til Reykjavíkur — og
nýja þvottalaugin var þá hrein-
lega rifin, — sú gamla var látin
standa.
J þessa gömlu þvottalaug og
verja hana eyðileggingu. Ein-
hvern tíma var ætlunin að endur
bæta hana með því að múra hana
að innan og var það gert að ein
hverju leyti. Þetta múrverk
ætti að taka burt og láta laugina
vera eins og hún var upphaflega.
Sumum kann að þykja það
óþarfa fyrirhöfn að vera að
„lappa upp á“ þessa gömlu laug,
sem nú kemur svo sem að engu
gagni nema til þessara seglþvotta
endi-um og eins — hún sé búin
að gegna sínu hlutverki og sé
þar með úr sögunni. — Vonandi
eru líka til menn, sem líta á þetta
mál frá öðru sjónarmiði: Gamla
þvottalaugin, þar sem reykvísk-
ar húsmæður frá upphafi vega
og svo öldum skipti, komu með
þvottinn sinn og strituðust með
hann langar leiðir að og frá, er
einn af merkustu og sérkenni-
legustu þáttum í sögu Reykja
víkur, sem við þykjumst vilja
varðveita og virða í hvívetna. —
Getum við þess vegna látið það
viðgangast að gamla þvottalaugin
verði látin eyðileggjast fyrir
augunum á okkur, án þess, að
hafast nokkuð að? — Ég held
eindregið ekki. Reykjavíkurbær
ætti að sjá sóma sinn í að taka
hér í taumana, áður en ver er
farið. —J.P.
NÆSTUM daglega heyrum við
talað um nýja sigra lækna-
vísindanna. — Þessi og hinn sjúk
dómurinn, sem hrjáð hefur mann
fólkið um aldir, er sagður úr sög
unni, eða a. m. k. fundnar svo
öruggar varnir gegn honum, að
af honum stendur miklu minni
stuggur en áður.
En það er einn sjúkdómur, einn
hinn algengasti, sem við þekkj-
um, stundum meinlaus, stundum
hinn hatramlegasti, — sem lækna
vísindin virðast hafa staðið gegn
ráðalitlir. — Það er kvefið. Þetta
er „bara kvef“, segjum við oft,
þegar náunginn eða við sjálf, er-
um afleitlega á okkur komin, með
kettlingsaugu og hvolpanasir og j en nú.
höfuðið allt í uppnámi. — Eigin-
lega er það ekkert „bara“ — en
svona er þetta nú — kvefið er
orðinn þetta sjálfsagður þáttur í
tilverunni, hversu hvimleitt sem
það er.
Nú berast fréttir utan úr heimi
um það, að fundið hafi verið upp
bóluefni gegn kvefi. Það kvað
hafa verið notað í ameríska hern
um og borið 70% árangur. Þetta
virðist þó nokkuð í áttina.
Aldrei ánægðari?
ÞAÐ er regla innan ensku kon
ungsfjölskyldunnar, að þeg-
ar einhver meðlimur hennar á af-
mæli, þá er send út opinber af-
mælismynd, sem birt er sam-
kvæmt vali og fullkomnu sam-
þykki afmælisbarnsins. Nýlega
átti Margrét Rós 26 ára afmæli
og nú eru háværar umræður um
það í Englandi, hvort hún hafi
valið þessa mynd, þar sem hún
er svo dapurleg á svipinn, vegna
ástarsorga sinna. — Aðrar raddir
mótmæla þessu, segja það hrein-
asta slúður, prinsessan hafi
aldrei verið ánægðari með lífið
reynt að hamra á því að Leifur
hafi verið norskur. Nú, og ég er
viss um að þeir fara í víkingaferð
vestur yfir haf, ef við verðum
ekki fyrri til.
— Það er ekki ósennilegt.
Norðmenn hafa vakandi auga
með því, hvernig unnt er að auka
ferðamannastrauminn til Noregs.
En hvemig heldurðu að þessi
„strandhögg" ykkar muni nú
takast?
— Vel. Ég er ekki í neinum
vafa um það. Þegar Bandaríkja-
menn ákváðu að gefa okkur
styttuna af Leifi Eiríkssyni, urðu
miklar deilur um það í banda-
ríska þinginu. Það má eiginlega
segja að það hafi orðið talsvert
hitamál. Menn sem voru af norsk-
um ættum mótmæltu því að
Leifsstyttan væri send hingað;
sögðu að Leifur hefði ekki ver-
ið íslendingur heldar Norðmað-
ur. Sögðu þeir að Bandaríkja-
þing viðurkenndi það að Leifur
hafi verið íslendingur, ef þingið
gæfi íslenzku þjóðinni styttuna.
Sú varð nú samt raunin á, eins
og allir vita, og ég get ekki séð
annað en það mundi falla í góðan
jarðveg, ef á þessu yrði nú hamr-
að aftur. — Þegar Leifsstyttan
var til umræðu í þinginu, setti
það á laggimar nefnd vísinda
manna, sem skyldi segja áiit sitt
á málinu. Niðurstöður nefndar-
innar voru þær að enginn vafi
væri á því að Leifur hafi verið
íslendingur — og þar með var
björninn unninn í þetta skipti.
Á styttunni stendur, eins og þú
manst: Leifur Eiríksson, sonur
Islands, fann Vínland. — Um
þetta veit almenningur í Banda-
ríkjunum lítið sem ekkert, enda
stendur í flestum kennslubókum,
að Kólumbus hafi fundið Amer-
íku.
FRJÁLSSAMSKOT(
— En fjárhagshliðin?
— Einn fjársterkur maður hef-
ur heitið aðstoð sinni, ef út í
þetta fyrirtæki væri farið. Og
ég er sannfærður að margir aðr-
ir mundu fúslega styðja að því
að hægt væri að fara ferðina. Þá
er ég þess einnig fullviss að
bandarísk blöð mundu vera fá-
anleg til að leggja fé að mörkum.
— Já, áreiðanlega. Og ég er
ekki í vafa um að margir Banda-
ríkjamenn mundu fara í píla-
grímsferðir til „móðurlandsins“.
Þú veizt, hve Bandaríkjamenn
eru áfjáðir í að grafa upp fortíð
sína. Þeir eiga svo stutta fortíð,
ef svo mætti segja. Kannske er
það þess vegna. Já, ég er viss
um að þeir mundu koma hingað
hópum saman.
— En þá er bara að við
þurfum ekki að flagga frá.
— Það er einmitt það. Með
þessari hugmynd okkar viljum
við líka ýta við þeim ágætu
mönnum, sem sjá eiga um ferða-
málin í landinu. Það er nauð-
synlegt að þau mál verði tekin
föstum tökum. Við verðum að
bæta aðstöðu erlendra ferða-
manna hér á landi, ef við ætlum
okkur að gera ísland að ferða-
mannalandi. Það er ekki hægt að
nota sömu aðferð og Eiríkur
rauði, blessaður karlinn. Græn-
land er fallegt nafn, maður lif-
andi. En —
— ja kuldinn, menn drepast
ekki úr kulda nú á dögum. En
ekki er Vínland síðra. Leifur
vissi líka, hvað hann söng.
— Já, hann vissi það. En Vín-
land er meira réttnefni. Það er
aðlaðandi nafn — og ég hlakka
til að gera þar strandhögg.
— Já, ég efast ekki um það.
Góða ferð — og ég vona að þær
togi ekki of fast í skeggið á þér.
M.
Tékkneskir
námsslyrkir
MENNTAMÁLARÁÐUNEYTI
Tékkóslóvakíu hefur boðizt til að
veita tveim íslenzkum stúdentum
námsstyrki á þessu hausti. Styrk-
irnir eru ætlaðir stúdentum, er
leggja vilja stund á nám í efna-
fræði, jarðvegsfræði, jarðfræði
eða rafmagnsverkfræði (bygging
aflstöðva). Stúdentar, sem lokið
hafa fyrri hluta prófi við verk-
færðideild Háskóla íslands, verða
látnir sitja fyrir styrkjunum. —
Styrkþegarnir mega gera ráð fyr-
ir að þurfa að dveljast eitt ár í
En ákjósanlegast er að unnt væri Tékkóslóvakíu í sérstökum skóla
að efna til ferðarinnar með
frjálsum samskotum hér á landi.
Svo mætti segja mér að eitthvert
fyrirtæki fyrir vestan vildi kaupa I árið 1957—58.
til þess að nema tékkneska tungu
en munu að því búnu geta hafið
| nám í sérgreinum sínum háskóla-