Morgunblaðið - 23.06.1957, Blaðsíða 8

MORGVNTtT. 4fíia

Sunnudagur 23. júní 195V
CTtg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
í'ramkvæmdastjóri: Sigfús Jónssun.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Ami Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
Reikningar, endurskoðun og útsvör
AÁRI hverju eru reikningar
Reykjavíkurbæjar gefnir út
í stórri, prentaðri bók. Reikning-
amir fyrir 1956 eru fyrir nokkru
komnir út og hafa verið ræddir
tvisvar í bæjarstjórn Reykjavík-
i*r. í þessu sambandi er rétt að
athuga það, að reikningar bæj-
arins fyrir sl. ár eru lagðir fram
tæpu misseri eftir árslokin, en
reikningar ríkisins koma ekki
fram fyrr en 1—2 ár eru liðin.
Reikningar Reykjavíkurbæjar
eiga að vera gagnrýndir af sér-
stökum endurskoðendum, sem
gera efnislegar athugasemdir við
þá og eru þær prentaðar með
reikningunum sjálfum, svo öllum
gefist færi á að fylgjast með,
hvað þeir telja athugavert. End-
urskoðendurnir eiga að gera at-
hugasemdir við þá liði reikning-
anna, sem þeir telja þörf á að
hreyfa við, t. d. ber þeim að
benda sérstaklega á, ef þeir telja
að um óhóflega eyðslu sé að
ræða í einhverjum greinum. For-
ráðamenn bæjarins fara síðan
yfir athugasemdirnar og gefa sín
svör og útskýringar, sem einriig
eru prentaðar með reikningun-
um. Útgáfa prentaðra reikninga
stuttu eftir árslok og endurskoð-
un þeirra, af þar til kosnum
mönnum, er gerð því til trygg-
ingar, að almenningur fái að
fylgjast með fjármálum bæjar-
ins, eins og þau eru á hverjum
tíma.
Þegar reikningar bæjarins voru
lagðir fram fyrir síðasta ár, kom
í ljós, að allir endurskoðendurn-
ir, sem bæjarstjórn hafði kosið,
höfðu skrifað athugasemdalaust
ur.dir reikningana, og þar á með-
al endurskoðandi kommúnista.
Voru því engar athugasetndir
prentaðar með reikningunum, en
löngu eftir að reikningarnir voru
prentaðir, eða daginn áður en 2.
umræða skyldi fara fram um þá
í bæjarstjórn vor.u lagðar fram
á einu blaði stuttar athugasemdir
endurskoðanda kommúnista um
nokkra liði í bæjarreikningunum.
Engin af þeim athugasemdum
skipti nokkru verulegu máli í
sambandi við heildarhag bæjar-
ins, en kommúnistar hafa vafa-
laust hnippt í endurskoðandann
og fengið hann til að gera þess-
ar athugasemdir til málamynda.
Við umræðurnar svaraði borg-
arstjóri athugasemdum endur-
skoðandans og benti á að ef
heildarmynd reikninganna væri
athuguð, þá kæmi í Ijóss, að hrein
skuldlaus eign bæjarsjóðs hefði
aukizt á árinu úr 300 milljónum
í 354 millj. kr. eða um 54 millj.
kr. Á þremur árum hefði hrein
eign aukizt um nærri 113 millj.
króna. Á það mætti líka benda,
að lausaskuldir hefðu á sl. ári
lækkað um eina og hálfa millj.
kr Þetta væru þær tölur, sem
gæfu gleggsta heildarmynd af
því, hvernig hagur bæjarins
stæði. Hann benti einnig á, að
Reykjavíkurbær fylgdi fjárhags-
áætlun sinni miklu nákvæmar en
ríkið eða yfirleitt nokkur annar
opinber rekstur í landinu.
Það hefur lengi verið mikið
áróðursefni gegn Reykjavíkurbæ
að hann héldi uppi allt of miklu
og dýru „skrifstofubákni", eins
og það er kallað. í þessu sam-
bandi benti borgarstjóri á, að
rekstursgjöld bæjarins hefðu
yfirleitt staðizt áætlun, en ástæð-
an til þess að þau færu nú rúm-
lega 5% fram úr áætlun væri
launahækkanir í sambandi við
nýja launasamþykkt og óhjá-
kvæmilegar útgjaldahækkanir
vegna gatnagerðar, íþróttasvæð-
is og húsbygginga, svo tekin séu
dæmi. Varðandi „skrifstofubákn-
ið“ hafði endurskoðandi komm-
únista sérstaklega bent á aukinn
tilkostnað við skrifstofu fræðslu-
stjóra, og útskýrði borgarstjóri
ýtarlega, hvernig á því stæði. Á-
stæðan væri sú, að reynzt hefði
nauðsynlegt að auka húsrými og
ennfremur mannafla hjá þeirri
stofnun bæjarins, sem hefur yfir-
umsjón með öllu skólahaldi í höf-
uðborginni, auk margra annarra
mála sem varða fyrst og fremst
yr.gstu kynslóðina í bænum. —
Munu bæjarbúar yfirleitt ekki sjá
eftir því, að slíkri stofnun sé séð
fyrir sæmilegum skilyrðum til
þess að geta leyst verkefni sín
af hendi. Það er auðvitað lengi
hægt að taka einstök atriði út
úr umfangsmiklum rekstri og
fetta fingur út í þau. Það er svo
fyrst þegar málin hafa verið
skýrð, að í ljós kemur hvernig
í málinu liggur. Það er rétt að
bæjarbúar gæti að því, að meira
en helmingur allra útgjalda
Reykjavíkurbæjar er lögboðinn.
Það er m. ö. o. Alþingi, sem
ræður að verulegu leyti hver út-
gjöld bæjarins eru. Af þessu leið-
ir að Alþingi hefur einnig úrslita-
áhrif á, hver er þörf bæjarins
fyrir skrifstofuhald á hverjum
tíma, með því að bæjarfélög-
unum eru lagðar margvíslegar
skyldur á herðar, sem hafa í för
með sér umfangsmikið skrif-
stofuhald. Allir kannast við hið
mikla skrifstofuhald ríkisins, sem
margfaldast hefur undir stjórn
Eysteins Jónssonar og má nærri
geta, að „skrifstofubákn" Reykja-
víkur og annarra bæja hlýtur að
verða að fylgja þeim kröfum, sem
ríkið gerir á hverjum tíma til
bæ j arf élaganna.
Annars er höfuðáróðursefnið
gegn stjórn Reykjavíkurbæjar,
hve útsvörin séu há. Má í því
sambandi minna á það sem áður
er sagt, að meira en helmingur
allra útgjalda bæjarins er lög-
boðinn. Útsvörin eru nærfellt
eini tekjustofn Reykjavíkur og
annarra bæjarfélaga og er það
úrelt fyrirkomulag, sem engin
leiðrétting hefur fengizt á. Gunn-
ar Thoroddsen, borgarstjóri, bar
fram þá tillögu á Alþingi, fyrir
fáum árum, að hluti af söluskatti
skyldi lagður til bæjarfélaganna,
tiJ þess að létta útsvarsbyrðina,
en ráðherrar Framsóknar, sem þá
voru í samstjórn með Sjálfstæðis-
mönnum lýstu því yfir, að þeir
segðu af sér ef tillagan næði fram
að ganga. Þeir töldu enga þörf á
að létta útsvarsbyrðina þá, og þeg
ar borgarstjóri bar fram sömu til-
lögu á Alþingi í vetur, strandaði
hún á mótstöðu stjórnarflokk-
anna, sem á því herrans ári 1957
töldu að Reykvíkingar og aðrir
bæjarbúar í landinu gætu hjálp-
arlaust borið þau útsvör, sem á
þé væru lögð.
Þannig stangast framkoma
stjórnarflokkanna á Alþingi við
það, sem sömu flokkar halda
fram í blöðum sínum, þegar rætt
er um reikninga Reykjavíkur-
bæjar.
Sophia í Hollywood. Hún er að skoða kvikmyndaver í fylgd með
hinum aldna „konungi“ kvikmyndanna, Cecil B. de Mille (t.v.)
og Don Hartman, sem framleiðir næstu kvikmynd hennar, „Desire
Under the Elms“, eftir hina fræga leikriti Eugene O’Neilis.
enn var kynþokki hennar notað-
ur til hins ýtrasta í um 20 léleg-
um ítölskum kvikmyndum. En
svo kom á daginn, að hún gat
ekki aðeins sýnt frábæran kyn-
þokka, heldur gat hún líka leik-
ið, og þá opnaðist henni leið inn
í nokkrar góðar ítalskar kvik-
myndir, og það leiddi aftur til
þess, að hún var kölluð til
Hollywood.
S ophia hefur ávallt
verið bundin sterkum böndum
við fjölskyldu sína, þ. e. a. s. við
móður sína og systur. Faðir
hennar heimsækir hana stundum,
en foreldrarnir eru löngu skiljn
að skiptum, en þau voru aldrei
gift, enda þótt faðirinn gangist
við báðum dætrum þeirra. Oft
var þröngt í búi hjá þeim mæðg-
unum. Sophia var svo horuð, að
hún var uppnefnd stuzzicadenti
(tannstöngull). „Þegar maður er
fátækur, er hungrið ekki það
versta sem fyrir mann kernur",
hefur Sophia sagt.
E n „tannstöngulllnn"
óx og dafnaði. Áður en Sophia
var fullra 15 ára tók hún þátt 1
fegurðarsamkeppni (hún var
með lífið í lúkunum) og vann
sér inn peninga fyrir tveimur
farmiður til Rómaborgar.
Mamma hennar fór með henni
E yrir 10 árum var
Sophia Loren hungraður og skin-
horaður krakki á götunum í
Napoli. Svo var hún „uppgötv-
uð“ og vann sér frægð í ítölsk-
um kvikmyndum, en heimsfrægð
vann hún sér fyrst fyrir tveimur
árum, þegar myndir af henni
fóru að birtast á forsíðu hinna
stóru vikublaða víða um heim.
Nú er Sophia komin til
Hollywood og hefur fengið samn-
ing upp á hæstu laun, sem nokk-
urn tíma hafa verið greidd er-
lendum leikara í Bandaríkjun-
um. Fyrir þrjár kvikmyndir, sem
þegar eru fullgerðar, fær hún
alls 600 þús. dollara. Auk þess
hefur hún gert samning við fjög-
ur helztu kvikmyndafélögin, sem
munu færa henni 2 milljónir
dollara, og ennfremur á hlutur
hennar í ágóða af kvikmyndun-
um að geta orðið hálf milljón
dollara.
Jc etta gengur ævintýri
næst jafnvel í kvikmyndaheim-
inum, og þetta „ævintýri” hefur
gerzt í þremur áföngum. Sophia
hóf ferii sinn sem fyrirsæta
myndasmiða fyrir vikurit og var
þá mest lagt upp úr kynþokka
hennar. Stökkið yfir í kvik-
myndirnar var ekki erfitt, því
„Þrjár systur“ eins og þær eru oft kallaðar, systlr Sophiu, Mariu
20 ára gömul, móðir hennar Romilda Villani, 43 ára og Sophia sjálf.
Sophia í „stellingum". T. V. sýnir hún ást, en t. h. auðmýkt. Hún
hefur sérstaka ánægju af að leika og er alltaf miður sín, þegar
kvikmyndatöku er lokið. „Þá fara allir burt — það er eins og að
leysa upp fjölskyldu", segir hún.
og fengu þær statista-hlutverk f
bandarísku kvikmyndinni „Qou
Vadis“, þar sem þær unnu sér
inn 21.000 lírur (550 krónur) sem
þeim þótti fjársjóður.
Hún tók þátt í fieiri
fegurðarsamkeppnum, varð fyr-
irsæta við og við og lék smá-
hlutverk í kvikmyndum. Loks
fékk hún aðalhlutverkið í „Aida“
árið 1952, og þá var framtíð henn
ar ráðin. Kvikmyndaframleið-
andinn Carlo Ponti hefur verið
persónulegur ráðgjafi hennar
síðan og hjálpað henni mikið, en
móðir hennar hefur ekki síður
hvatt hana og stutt.