Morgunblaðið - 30.06.1957, Síða 6

«
MORCUNBIAÐIÐ
Sunnudagur 30. júní 1957
Troðin gafa a milli
brœðraþjóðanna
Ávarp forseta Islands við komu
Svíakonungs og drottningar
Yðar Hátignir, Gústaí VI
Adolf Svíakonungur og Louise
drottning!
Það er mér sérstök ánaegja
að bjóða yður hjartanlega
velkomin í opinbera heimsókn
Ui íslenzku þjóðarinnar. Þetta
•r mér kærkomið tækifæri til
að þakka yður innilega þær
ágætu viðtökur, sem við hjón-
in fengum, þegar við fyrir tæp
um þrem árum vorum gestir
yðar í Stokkhólmssloti og
gestir sænsku þjóðarinnar.
Vér Islendingar höfum einnig
aðra þökk að gjalda. Sem
krónprins Svía veittuð þér,
herra konungur, oss þann
heiður og ánægju að heim-
*ækja oss á 1000 ára hátíð Al-
þingis, og áttuð yðar ríka þátt
í þeim hátíðarblæ, sem hvíldi
yfir þessu mikla þingstjórnar-
afmæli. Þá hlutum vér að
*jöf frá Svíum safn allra
þeirra bóka, sem íslánd varða
ag gefnar hafa verið út í Sví-
þjóð, og í mörg ár upp frá
því, bárust oss verðmætar
gjafir gamalla íslenzkra bóka
®g sænskra. Þær vinargjafir
voru að vísu nafnlausar, en oss
renndi grun í hvaðan þær
voru komnar, og beinum nú
þakklæti voru til yðar, herra
konungur. íslendingar eru
minnugir þessarar fyrstu við-
kynningar, og fagna nú í senn
gömlum vini og Svíakonungi.
Oss er það einnig fagnaðar-
efni, að Hennar Hátign, Louise
drottning, sækir oss nú heim
í fyrsta sinn, og minnumst
ágætrar viðkynningar í henn-
ar heimalandi.
Leiðin milli íslands og Sví-
þjóðar var um aldir löng og
fáfarin. Það er að vísu talið,
að sænskur maður hafi fyrstur
komið til íslands af Norður-
landabúum, og Snorri Sturlu-
son gerði sér ferð til Skara
til að safna heimildum um
fornsögu Svíþjóðar. Ári síðar
hófst í Svíþjóð ritun Vest-
Gautalaga og þar með ritöld.
Allt fram á síðustu aldamót
var það fágætur viðburður, að
íslendingar og Svíar heim-
sæktu hvorir aðra. Sambandið
slitnaði þó aldrei til fulls, því
íslendingar hafa jafnan fylgzt
með hinni mikilfenglegu sögu
sænsku þjóðarinnar. Og einn
af lögmönnum vorum á saut-
jándu öld, orti um það, að
friðurinn í sínu hjónabandi
▼æri álíka haldgóður og frið-
arsamningar milli Svía og
Dana. En nútímaskáld, sem
vildi lofsyngja sitt hjónaband,
gerði ekki betur en að taka
líkingu af bræðralagi Norður-
landaþjóða, eins og nú er kom-
ið. Einkum hefir oss verið
hugleikin saga hinna mörgu
gáfuðu og mikilhæfu Svíakon-
unga alla frá Gústav Vasa og
fram á þennan dag, og dregur
það sízt úr fögnuði vorum yfir
þessari komu núverandi
drottningar og konungs Sví-
anna.
Nú á síðustu áratugum er
troðin gata á milli þessara
tveggja bræðraþjóða. Grasið
grær ekki lengur í götunni.
Og vér höfum mikla þökk að
gjalda fyrir hönd íslenzkra
námsmanna, fræðimanna og
Islenzks atvinnulífs fyrir
heillarík skipti við hávelborna
sænska menningu. Menning
Svíþjóðar er háreist og fjöl-
ikrúðug eins og landið sjálft,
allt sunnan frá kornökrunum
á Skáni og norður til málra-
fjallanna í Norrlandi. Svíþjóð
*r að vísu eitt ríki, og þó nán-
ast bandaríki, eða að minnsta
kosti „Nordens Förenade
Landskap".
Vor íslenzka þjóð er fámenn
og þó engu að síður stolt þjóð,
sem ætlar sér langa framtíð.
Svíþjóð hefi ég lengi hugsað
mér sem hina stærstu af öllum
smáþjóðum. En gagnvart s'tór-
veldum nútímans erum vér
allir smáir í hernaðarlegu til-
liti —eða eins og Svíar mundu
máske orða það: „Inför vor
Herre aro vi Alla Smálann-
ingar“. Smáþjóðir skilja hver
aðra, ekki sízt þegar þær búa
við sameiginlegan menningar-
arf, líkaj^ hugsunarhátt og
stjórnarfar. Með Svíum og ts-
lendingum eru þar hin beztu
skilyrði fyrir hendi.
Ég hefi þegar þakkað Herra
konunginum og sænsku þjóð-
inni gjafir og góða hluti. En
það sem ég vildi bæta við, er
líkt og Gunnar sagði við Njál:
„Góðar eru gjafir þínar, en þó
met ég meir vináttu þína og
sona þinna“. Oss er vina þörf;
vinlaus þjóð væri einstæðing-
ur. Sjálfstæðum þjóðum hefir
aldrei verið samstarfið nauð-
synlegra en nú. Vér metum
mikils vináttu og frændskap
við Svia og aðrar Norðurlanda
þjóðir. Vér höfum tekið í arf
hamingju hins norræna ætt-
ernis, og vildum gjarnan sjálf-
ir reynast liðtækir í samfélagi
lýðræðisþjóða.
Yðar Hátignir! Vér lyftum
glösum vorum með mikilli
virðingu og vináttu í yðar
garð, vér minnumst allrar
konungsættarinnar og sænsku
þjóðarinnar með beztu óskum
um frið, farsæld og framtíðar-
heill!
„Hefði eigi Snorra Sturlusonar notit
við vœri fróðleikur vor Svía um forn-
sögu þjóðar voi.ar mjög í molum"
Avarp Sviakonungs i veizlu forseta íslands
Herra forseti:
Við drottningin færum yður
innilegar þakkir fyrir hin
hlýju orð, ■ sem þér fyrir
skemmstu létuð falla í okkar
garð. Við þökkum jafnframt
af alhug þær glæsilegu mót-
tökur, sem við hlutum í dag,
þegar við komum hingað til
lands í opinbera heimsókn.
Ræða yðar og hinar hlýju
móttökur munu sannarlega
gleðja alla sænsku þjóðina, því
að hvorttveggja ber vitni um
hin sterku tengsl frændsemi
og vináttu, sem tengja þjóðir
vorar, og um þá samstöðu,
sem þær telja sig eiga hvor
með annarri.
Vér minnumst einnig þeirr-
ar heimsóknar, sem þér, herra
forseti, og forsetafrúin, gerðuð
oss fyrir þrem árum, og í Sví-
þjóð er hennar minnzt með
óblandinni ánægju.
Þótt nú séu liðin 27 ár, síðan
ég steig fyrst fæti á land á
íslandi, á þúsunda ára hátíð
Alþingis, eru mér enn í fersku
minni hin sterku áhrif frá ís-
lenzku þjóðinni, hinum virðu-
legu þjóðarerfðum hennar og
hinni sérkennilegu og hrika-
legu náttúrufegurð landsins.
Það er mér einkar kært og
hefur verið mér tilhlökkunar-
efni að fá að lifa aftur þessar
minningar og efna á ný til
persónulegra kynna af landi
yðar.
Þegar forfeður núlifandi Is-
lendinga reistu sér bú á ís-
landi, á landnámsöld, fyrir
meira en þúsund árum, var
einnig meðal þeirra fámennur
hópur Svía. Það er oss því
fagnaðarefni, að Svíar áttu,
þótt í smáum stíl væri, þátt
í þeim stórmerka sögulega at-
burði, sem gerðist, þegar ís-
land var numið. Síðan hafa
haldizt góð kynni milli þjóða
vorra, að sjálfsögðu ekki jafn-
náin, en ávallt nokkur, þótt
margt hafi á dagana drifið.
Á þessari hátíðastundu lang-
ar mig einkum til þess að
leggja áherzlu á þá miklu
þakkarskuld, sem vér eigum
íslendingum að gjalda að því
er snertir þýðingu íslenzks
skáldskapar og sagnaritunar
fyrir þjóðarvitund annarra
norrænna þjóða og þekkingu
þeirra á eigin sögu. Hefði eigi
Snorra Sturlusonar notið við,
væri fróðleikur vor Svía um
fornsögu þjóðar vorrar mjög í
molum. íslendingar áttu sér
auðuga bókmenntalega sagna-
ritun, að öðrum þræði sann-
fræðilega, á þeim tíma, er
sænskar bókmenntir voru, að
því er vér bezt vitum, tak-
markaðar við stuttorðar rúna-
ristur. Þessi mikla sagnaritun
hefur einnig haft þýðiagu fyr-
ir heim allan. Það verður ekki
gengið á hlut annarra nor-
rænna bókmennta, þótt ságt
sé, að ísland hafi lagt af mörk-
um eitthvert þýðingarmesta
framlag Norðurlanda til heims
bókmenntanna.
Einnig á vorum tímum hafa
íslendingar unnið mikil bók-
menntaafrek. Arfurinn frá
fornum tímum hefur verið
varðveittur. Það var oss Sví-
sbrifar ur
daglega lifinu
D
ÁLKUNUM hefir borizt bréf
frá íþróttamanni.
Þar segir svo: Nú stendur norr-
æna sundkeppnin sem hæst en
mér þykir áhuginn ekki vera
nógu almennur né þátttakan nógu
mikil. í þeim sUndkeppnum, sem
áður hafa verið, varð maður var
við eldmóð fjöldans, svo að nærri
lá við að hrifningin bæri sigurinn
í skauti sér. En nú megum við
herða sóknina ef vel á til að
takast.
Á sjóskíðnm
EN það er önnur íþrótt, sem ég
vil gera að umræðuefni hér
nú og það er að fara á sjóskíðum.
Það er ókunn íþrótt með öllu hér
á landi, en mér er kunnugt um
að þó nokkrir íslendingar hafa
lagt stund á hána erlendis, sum-
ardvalafólk við Bláströndina
frönsku og á Flórídaskaganum
hefir iðkað þessa góðu og æsandi
íþrótt af mesta fjöri og lætur vel
af. Ég vildi með þessum skrifum
mínum hvetja til þess að hafizt
verði handa um iðkun sjóskíða-
íþróttarinnar, þvi til þess eru öil
skilyrði hin beztu hér á landi.
Maður þarf aðeins að eiga skíðin
sem eru mjög einföld, miklu ein-
faldari í sniðum en venjuleg skíði
sem við drögum fram úr skápun*
um á haustin og dustum af rykið.
Og svo er það báturinn. Lítii
kæna dugar, með utanborðsvél,
en hún þarf að vera allaflmikil.
Hér á landi eru hin pfýðilegustu
skilyrði til iðkunar þessarar
íþróttar. Mér dettur nú strax i
hug Skerjafjörðurinn lognvær á
sólheitum sumardögum. Þing-
vallavatn og mörg önnur. Þar
gætu sjóskíðamennirnir þotið um
og gárað vatnsflötinn í slóða þeg-
ar báturinn þýtur áfram og skíð-
in lyftast ímjúklegum sveig frá
yfirborði sjávarins.
Unaðsleg íþrótt
ASLÍKUM stundum kann mað-
ur bezt að meta gildi þessarar
íþróttar, við sjó og sól, í seltu. Og
lítil hætta er á því að illa fari.
Til að sjá lítur íþróttin út sem
glæfraleg í meira lagi, en
í rauninni er hún næstum jafn
hættulaus og að leggja kapal
heima í rúmi.
Ekki getur verr farið en að
maðurinn sporðreisist á skíðunum
eða missi af sér annað eða bæði
skíðin, en það kemur ekki fyrir
nema byrjendur eða þá í mjög
mikilli öldu. Þá er leikurinn hæg-
ur að sleppa reipinu frá bátnum,
og láta sig falla niður í sjóinn, og
engin hætta er á að maður tapi
skíðunum því þau eru úr tré og
fljóta.
Slysahætta er því nær engin.
Reyndar get ég ekki á hvítu þurru
pappírsblaði lýst öllum dásemd-
um þessrar skíðaíþróttar. Það er
unun að þjóta ýfir vatnsflötinn,
og manni finnst þyngdarlögmálið
með öllu upphafið og að maður
deili örlögum fuglsins fljúgandi á
þeirri stundu. Og þegar dálítil
bára er eykur það enn gleðina,
menn neyta vöðva, snerpu og
fimi til þess að stökkva af öldu-
faldinum niður í öldudalinn, og
svo koll af kolli. Útivistin í sjáv-
arloftinu, sundiðkunin sem íþrótt
inni er ávallt samfara og sjáif
íþróttin er heillandi og sá sem
hefir einhvern tímann lagt stund
á hana hættir ekki aftur. Sjálfur
fer ég nú á hverju ári til St. Tro-
pez eða Cassis á Miðjarðavhafs-
ströndinni frönsku og flatmaga
þar á sfröndinni milli þess sem
ég renni á sjóskíðunum út yfir
bláan sæinn. Og enn einn kostur-
inn (fyrir piparsveina) :Hvergi
hefi ég kynnzt fegurri né föngu-
legri stúlkum en á þessum sktða-
ferðum, — og þá gleðst maður
líka yfir því hvað er stutt til
lands!
Býflugnarækt
CRASAFRÆÐINGUR ritar:
Ég er nýkominn úr ferð um
Bretlandseyjar. Það sem þar vakti
sérstaklega athygli mína var hve
býflugurnar auka mjög upp-
skeru Breta. Brezkir landbúnaðar
menn sögðu mér frá því að bý-
flugurnar væru nú taldar ein
beztu húsdýr Breta vegna þess
hve þær ættu stóran hlut í því að
auka allan gróður landsins með
aðstoð sinni við plöntufrjóvgun-
ina. Og reyndar átti það jafnt
við um ræktaðar nytjaplöntur
sem aðrar, en í rauninni eru allar
plöntur nytjaplöntur, í þess orðs
fyllstu merkingu. Telja þeir bý-
flugnarækt sína hafa mikið þjóð-
hagslegt gildi, að þessu leyti og
er hunangssöfnunin þá undanskil-
in.
Bretar spurðu nokkuð um það
hvort við á íslandi ræktuðum bý-
flugur og varð ég að neita því.
Þeir urðu allundrandi, og kváðu
náttúruaðstæður vart mundu
hindra. Og reynsla annarra þjóða
sýndi augljósan hag af því i aukn
um gróðri og afrakstri jarðar. Og
nú vil ég vekja máls á þessu hér.
Hví tökum við ekki upp býflugna
rækt?
um því mikið fagnaðarefni,
þegar hinn mikli nútíma-skáld
sagnahöfundur íslendinga,
Halldór Laxness, var sæmdur
bókmenntaverðlaunum Nobel*
fyrir tveim árum.
Hinn vakandi áhugi íslend-
inga á bókmenntun sínum,
einkum hinum fornu, er kunn.
ari en frá þurfi að segja. Tæp.
lega eiga slíkar tilfinningar
sinn líka með nokkurri ann-
arri þjóð. Af þeim leiðir sjálf-
sagt einnig tryggð þeirra við
þjóðlegar erfðir, og þarf ég i
þessu sambandi ekki annað en
minna á hina einstöku virð-
ingu, sem ættfræði nýtur á ís.
landi, og hin þýðingarmiklu
gögn, sem hennar vegna eru
nú aðgengileg.
Milli íslands og Svíþjóðar
gerast samskipti á sviði vís-
indanna æ örari. íslenzkir
vísindamenn hafa i samstarfi
við erlenda starfsbræður
byggt upp rannsóknir sínar á
sviði eldfjalla- og jöklafræði.
og njóta þær hins mesta álit*
um víða veröld. íslenzkir
námsmenn sækja nú æ meir
háskóla vora og æðri skóla og
eru þar jafnan aufúsugestir.
Vera má að þetta hafi að sínu
leyti stuðlað að því, að sva
margir sænskir námsmenn —
nærri eitt þúsund 6 éri —
leggja nú stund á forn-
íslenzku, sem er þýðingarmito-
ið atriði í námi þeirra f nor-
rænum málum.
Heimsákn okkar drottning-
arinnar er tákn þeirrar óskar
sænsku þjóðarinnar að styrkja
og auka vináttutengslin milli
þjóða vorra. Vér Svíar fögn-
um því góða samstarfi, sem
tekizt hefur milli þjóðanna
innan vébanda Norðurlanda-
ráðs og með reglubundnum
fundum utanríkisráðherra
landanna og annarra ráðherra
ríkisstjórnanna. Með vakandi
áhuga fylgjumst vér Svíar
með hinni markvissu sókn ís-
lendinga að því að skapa nú-
tíma-þjóðfélag á Islandi I
beztu merkingu þess orðs í vin
samlegu samstarfi við önnur
lönd. Það er oss gleðiefni og
aðdáunar, hversu margt hefur
áunnizt á þessu sviði Vér ósk.
um íslendingum heilla í þessu
starfi að andlegri og efna-
legri velferð þjóðarinnar.Megi
íslands bíða björt og hamingju
rík framtíð.
Ég lyfti glasl mínu f innL
legri ámaðarósk til forseta ís-
lands, forsetafrúarinnar, fg-
lands og íslendinga með von
um áframhaldandi samstarf og
vináttu milli þjóða vorra.
GÖLFSLÍPUNIN
Barmahlíð 33
Sími 3657
Viðgerðarverkstæði
að Bogahlið 11. — Viðgerðir
á hjólbörðum og slöngum.
Reynið viðskiptin. — Opið
8—7. —
L Ö G M E N N
Geir Hallgrímsson
Eyjólfur Konráð Jónsson
Tjarnargötu 16. — Sími 1164.