Alþýðublaðið - 14.10.1929, Blaðsíða 2

2
'AfcÞÝÐUaií AÐIÐ

Verklýðssamtðkin
m gnðfræðikennarl ihaldsins.
Nýlega flutti Magnús Jónsson
guðfræðikennari predikun í sælu-
húsi íhaldsins. Var „fulltrúunum“,
sem fengu „Bláa blaðið“ og
„Gula bréfið“, sérstaklega boðið
að hlýða á hana.
Otdráttur úr predikun þessari
var svo birtur í „Mgbl.“ og
„Verði“ í gær og fyrra dag. Ber
þeim báðum saman um, að
kennimaðurinn hafi lagt út af
textanum:
„Eiga verkaroenn að vera
sosialistar
Textavalið er bein viðurkenn-
ing þeirrar staðreyndar, að mik-
ill hluti verkalýðsins, og það
einmitt sá hlutinn, sem bezt er
mannaður orðinn og félagslega
þroskaður, telur sjálfsagt og
eðlilegt, að verkamenn yfirleitt
fylgi jafnaðarstefnunni. Ella væri
óþarft að eyða andagift predik-
arans og rúmi blaðanna til þess
að reyna að telja þeim hughvarf.
Guðfræðikennarinn byrjar á
því að taka það fram, „til þess
að fyrirbyggja misskilning", að
hann hafi ekkert á móti verklýðs-
samtökum. Þvert á móti. Hann
segist álíta mjög eðlilegt, „að
verkamenn séu i þessum félags-
skap“ og að verklýðsfélög hafi
„komið mörgu góðu til leiðar“,
~ Sjálfsagt léttir verkamönnum
afar-mikið við að heyra, að þessi
kennifaÖir íhaldsins ekki ætlar að
bannfæra þá fyrir það eitt að
vera í verklýðsfélögunum!!
En böggull fylgir þessu
skammrifi. Verklýðsfélagsskapur-
inn má hreint ekki ginna verka-
menn til verkfalla eða skifta sér
af stjórnmálum. Það er „misnotk-
un þess félagsskapar“ segir guð-
fræðikennarinn.
Hvað segja Dagsbrúnarmenn
og sjómennirnir um þenna boð-
skap: Þið megið svo sem stofna
til samtaka, hafa verklýðsfélög,
en þið megið alls ekki neyta
samtakanna til þess að koma
fram kröfutn um kauphækkun
eða verjast kauplækkun með
verkfalli; slíkt er ósvínna, eins
þótt ekkert annað dugi. Og þið
megið heldur ekki neyta samtak-
anna til þess að koma verklýðs-
fulltrúum í bæjarstjórn- eða á
þing eöa á annan hátt að hafa
áhrif á löggjöfina og meðferð
opinberra mála. Ef verklýðsfélög-
in ekki eru „pólitísk". og aldrei
gera verkfall, þá höfum við í-
haldsmenn ekkert út á þau að
setja.
Hvað ætli kaupið væri nú ef
Dagsbrún, Framsókn og Sjó-
mannafélagið hefðu hegðað sér
eftir þessari kenningu guðfræði-
kennarans — aldrei gert verk-
fall? Og hverjar myndu verða
undirtektir atvinnurekenda,
„vinnuveitenda“, sem M." J. kall-
ar, ef verklýðsfélagið segði við
þá um leið og það tilkynti þeim,
að félagsménn vildu fá kaup-
hækkun: Þó að þið ekki viljið
verða við tilmælum félagsins og
hækka kaupið, þá dettur félags-
mönnum ekki í hug að leggja
niður vinnu. Nei, sei sei nei! Þeir
vinna þá bara fyrir lága kaupið,
Ætli atvinnurekendur myndu þá
vera fljótir á sér að hækka kaup-
ið? Eða þegar atvinnurekendur
ætla að lækka kaupið. Myndu
þeir hætta við það, ef verklýðs-
félagið segði: Við viljum helzt
enga kauplækkun, en auðvitað
dettur engum í hug að gera
verkfall, þó að þið lækkið það
eins og ykkur sýnist. Hvað væri
sjómannakaupið nú, ef Sjó-
mannafélagið hefði ekki neitað
að ganga að tilboðum útgerðar-
manna í fyrra? Eða ef sjómenn-
irnir hefðu farið út samnings-
laust?
Því geta sjómennirnir svaráð,
Og hvað myndi um löggjöfina,
ef verklýðssamtökin ættu engan
fulltrúa á þingi? Ætli vökulögin
yæru þá komin á? Eða lögin um
verkamannabústaði? Eða slysa-
tryggingin, þar sem atvinnurek-
endur greiða öll iðgjöldin? Eða
lækkun á kaffi- og sykur-tollin-
um? Eða lækkun kjöraldurs nið-
,ur í 21 ár og afnám réttindamiss-
is fátæklinga við kosningar í
sveita- og bæja-stjórnir? Eða
lögin um greiðslu verkakaups?
— Ekkert af þessu hefði gengið
fram, ef verklýðssamtökin hefðu
ekki átt fulltrúa á þingi.
Og ekki hefðu útsvörin á al-
menningi lækkað í ár eins og
raun varð á hér í bænum, ef Al-
þýðuflokkurinn hefði engan fuH-
trúa átt í niðurjöfnunarnefnd og
bæjarstjórn.
Þrælalögin, ríkislögreglan,
skattgjafirnar til burgeisanna,
nefskattarnir og sjóveðsránið.
Ekki hefðu þessi óskabörn íhalds-
ins sálast á alþingi, ef verjca-
lýðurinn hefði ekki átt fulltrúa
þar.
Einhvern pata virðist guðfræði-
kennarinn hafa haft af því, að
þessi boðskapur myndi láta und-
órlega í eyrum verkamanna, því
að hann játar, að áður fyr hafi
það verið eðlilegt, að verkamenn
fylktust „undir fána sosialism-
ans“. „Verkamenn áttu pá við
að stríða atvinnuleysi, lágt kaup-
gjald og illan aðbúnað.“ Þá
„var annars vegar verkalýður,
sem vegna fátæktar gat ekki
komist til neinnar menningar,
hins vegar skammsýnir og Harð-
drægir vinnuveitendur," segir
hann.
Ná virðist M. J. álíta, að alt
sé þetta breytt orðið, svo að ó-
eðlilegt sé, að verkamenn nú að-
hyllist kenningar jafnaðarstefn-
unnar og vilji vinna að skipu-
lagsbyHingu. Eftir því ættu
verkamenn nú ekki lengur að
eiga „við að stríða illan aðbún-
að, atvinnuleysi og lágt kaup-
gjald", og „skammsýnir og harð-
drægir“ atvinnurekendur ekki
lengur að vera til.
En er það svo?
Búa verkamenn við allsnægtir?
Hafa þeir stöðuga atvinnu? Er
kaupgjald þeirra hátt í saman-
burði við dýrtíðina og laun ann-
ara stétta?
Nei! Húsnæðisskýrslunar segja
til um aðbúnað verkalýðsins.
Ekkert ár líðuf svo, að ekki séu
hundruð manna atvinnulaus mán-
uðum saman. Og meðalárstekjur
verkamanns eru ekki nema tæpur
þriðjungur af launum guðfræði-
kennarans, sem hann þó varla
telur of há.
Og atvinnurekendur, eru þeir
nú allir orðnir víðsýnir og eftir-
látssamir?
Nei! Því miður er ekki hægt
að segja það. Yfirleitt eru at-
vinnurekendur svo skammsýnir,
að þeir telja sér mesta hagnaðar-
vVon í því að lækka kaup verka-
fólksins og toíla allar nauðsynjar
þess. Og flestir þeirra berjast
með hnúum og hnefum gegn
hvers konar opinberum ráðstöf-
unum til hagsbóta fyrir verka-
lýðinn, svo sem lögtryggðum
hvíldartíma, almannatryggingum
og verkamannabústöðum. Og eft-
irlátssemina í kaupdeilum þekkja
allir.
En guðfræðikennarinn er á
annari skoðun. Að hans dómi
hafa verkamenn hér þegar fengið
of mikið af þessa heims gæðum,
og útgerðarmenn verið alt of eft-
irlátssamir, Það sýnir þessi
klausa úr predikun hans:
„Ég er pess fulltrua, að ef
saga útgerðarinnar yrði rann
sökuð itarlega, pá mundi sann-
að að verkamenn hafa farið [of
geist“ þ. e. fengið of mikið
kaup, of mikia hvild og of
góðan aðbúnað.
Þarna hafið þið það.
Við þessu er auðvitað bara eitt
ráð: að draga aftur úr, lækka
kaupið og lengja vinnutímann og
tolla enn meira nauðsynjar fólks-
ins.
Og þetta er hægt.
Ef verklýðssamtökin fara að
ráðum kennimannsins, ákveða að
gera aldrei verkfall og skífta sér
ekki af stjórnmálum,
þá lánast þetta.
F. U. 1.
Félag ungra jafnaðarmanna
hefur vetrarstarfsemi sína með
fundi i alþýðuhúsinu Iðnó annað
kvöld kl. 8Vs. Á fundi þessum
verða ýms merk mál tekin til
umræðu, sem varða vetrarstarf-
semi félagsins. Enn fremur verða
sagðar fréttir af hreyfingunni og
ferðasögur. Félagarnir eru allir
ámintir um ‘að koma á fundinn
stundvíslega. — Nýir félagar eru
beðnir að mæta nokkru áður en
fundur á að hefjast.
„ilda sociaIismans“
á Bretlasdl.
8*360 883 kjósendur greiddu
frambjóðendumVerkamannaflokks-
ins brezka atkvæði i kosningunum í>
vor, en árið 1900 greiddu að eins.
62 698 kjósendur frambjóðendum
verkamanna atkvæði. (FB)
Erlend simskeyti.
FB. 12. okt.
Vináttumál Breta og Banda-
rikjamanna.
Tortryggni kafbátastórveld-
anna.
Frá Lundúnum er símað:.
Heimsblöðin ræða mikið um Am-
eríkuferð McDonalds og árang-
urinn af henni. Alment álíta
menn, að ferðalag hans hafi haft
mikla þýðingu og muni það bet-
ur koma í ljós síðar. Ætla menn5
að vináttan á .milli Breta og
Bandaríkjamanna muni mikið efl-
ast við heimsóknina, en um tals-
verða tortryggni hefir verið að
ræða á milli þessara þjóða á
undanförnum árum, þótt sjald-
an hafi farið hátt.
Hins vegar er erfitt að segja,.
hverja þýðingu heimsóknin hefir
um framtíðarúrlausn flotamál-
anna, nema að Bandaríkjamena
og Bretar munu fylgja sömra
stefnu á ráðstefnunni í Lundún.
um ívetur. Hins vegar munmegaf
telja víst, að Frakkar, Japanar ogj
Italir muni alls ekki vilja fallasí
á afnám kafbáta. Frakkar og
Itali? segja, að Bretar og Banda-
ríkjamenn hafi í sameiningu svq
fullkomið drottinvald á höfunum,.
að jafnvel sameinuðum flotum
hinna stórveldanna myndi ekkí
tjá við þá að etja. Segja flota-
málasérfræðingar þessara ríkja,.
að ef kafbátarnir verði afnumdir,
— en þeir séu þýðingarmestu.
varnartæki minni flotaveldanna
—, þá verði hagnaðurinn af kaf-
bátaafnáminu allur Bandaríkja-
manna og Breta megin. Er þetta
nú alt rætt af miklu kappi í
heimsblöðunum með tilliti til
þeirrar afstöðu, sem aukið brezk-
amerískt vináttusamband kann að
skapa. óttast sumir, að flotamál-
in muni leiða til tvískiftingar á
flotamálafundinum væntanlega,
þ. e. að Frakkland, Japan og It-
alía sameinist um sínar flota-
málakröfur og vinni á móti til-
lögum Breta og Bandaríkja-
manna, að minsta kosti sumum
þeirra. Þannig hefir skeyti frá.
Tokio vakið mikla eftirtekt, því
að í því Stendur, að japanska
stjórnin álíti æskilegt að, sam-
komulag náist á milli Frakka, It-
ala og Japana, áður en Lundúna-
fundurinn hefst. Yfirleitt virðist
Ameríkuferð McDonalds hafa
leitt af sér viðleitni til nýrra
sambanda eða bandalaga á milli
stórveldanna.