Morgunblaðið - 07.06.1958, Qupperneq 9

Laiigav^sgur 7. júní 1958
mokarnvnr 4Ð1Ð
Haldið mour brauatin ofan í Merkigilr*
Um Skagafjarðardali
með Páli í Varmahlíð
Egyptalandi og setið flötum bein-
um í moldarkofum Súdansbúa.
Hún sagði heimsóknina í litla
bæinn vera eitt mesta ævintýrið
sem hana hafði hent hér á landi.
Samkvæmt gömlum íslenzkum
sið fylgdi húsbóndinn okkur úr
hlaði og reið með okkur að land-
merkjum jarðar sinnar en við
þeystum áfram út í Flatartungu
þar sem samferðafólkið beið
okkar. Nú var á ný haldíð af
stað og Héraðsvötn riðin unrian
Silfrastöðum. Gunnar Oddsson
hinn ungi bóndi í Tungu fylgdi
okkur yfir Vötnin.
Ferðin gekk vel. Hestar Páls
voru fjörugir og skemmtitegir.
Hrifning frú Bruns af íslenzka
hestinum var með eindæmum.
Hún dáði sérstaklega fótfimi
hans og undraðist hve hratt var
hægt að ríða honum í kargaþýfi
og um grýtt og óslétt landslag.
Mér gafst tækifæri til þess að
rabba við hana nokkra stund er
við riðum eftir veginum fyrir
norðan Varmalæk, en þar höfðum
við áð og notið góðgerða. Frú
Bruns hefir af lífi og sái unnið
undrun vekur það hjá henní að
íslenzkir valdhafar skuli standa
í veginum fyrir því að út verði
fluttir hestar til yndis fólki á
meginlandinu. Henni er ómögu-
legt að skilja það sjónarmið
dýraverndunarmanna að betra sé
fyrir folöldin okkar að þeim sé
slátrað hér heima heldur en þau
fái að njóta hamingjusamrar ævi
úti í heimalandi hennar. Út af
fyrir sig er ekkert við því að
segja þótt folöldum sé slátrað.
Slíkt er alls staðar gert En þegar
frú Bruns er kunnugt um, að við
framleiðum meira kjöt í landinu
en við höfum not fyrir og útflutn-
ingur þess er mjög erfiður, þá
furðar hana á að við skuium
ekkj vilja selja folöldin okkar til
lífs erlendis fyrir ekki lakara
verð en við fáum fyrir þau til
siátrunar. Hér á landi hefir hún
orðið vör við ríkan vixja bænda
til þess að selja heldur folöld
sín til lífs og raunar hesta á
ýmsum aldri. Einnig heíir h'in
orðið vör mikillar andúðar gegn
nýsettum lögum um söiu og út-
flutning hrossa. fsland mun vera

Því að slátra hesfunum
því ekki að flytja þá út?
spyr þýzka skáldkonan Ursula Bruns
DAGINN eftir skoðuðum við
stóðið. kýrnar og útihusin. Það
er orðið reisuiegt á Merkigiti,
myndarlegt stemhús og fjós og
fjóshlaða einnig úr steini, svo og
fjárhúshlaðan. Það þarf ekki að
lýsa því hve mörg handtök hefir
þurft til þess að koma byggingar-
efninu í þessi hús og það voru
fyrst og fremst konuhendur, sem
unnu það verk. Mér flugu andar-
það að fullu fyrir útlendingi hve
fjölþætt íslenzkt sveitalíí er.
Rétt áður en við fórum daginn
eftir gafst mér tækifæri til þess
að rabba svolitla stund við Mon-
iku í eldhúsi hennar. Talið barst
m. a. að hrossum og hrossarækt,
því á Merkigili er allmikið stóð.
Veturinn síðasti hafði venð erf-
iður og strangur, einn hinn versti
í hennar búskapartíð. Þótt snapir
Hér hefur frá Ursula brugðið sér á berbakan stóðhest.
tak í hug setningar, er éghef stund
um heyrt í kaupstöðunum og
fjalla um vinnukonuleysi, vand-
ræði með uppeldi tveggja barna
og hvílík sorg það væri að kom-
ast ekki í bíó eða leikhúsið í
kvöld. Frú Ursula Bruns spurði
hvað eftir annað hvort þessu
fólki leiddist ekki, hvort það væri
ekki einmana hér langt inni í
landi og allt að því samgöngu-
laust við umheiminn. í sannle'ka
sagt gat ég ekki svarað þessu,
en benti henni á öll verkefnin
sem fyrir þessu fólki lægi, aiit
það sem það hafði áorkað við
svo eindæma erfiðar aðstæður.
Þar að auki hefði það bækur að
lesa, útvarp að hlýða á og handar
verk að vinna. Við skoðuðum út-
saum heimasætanna, sem var
gerður af stakri prýði. Það hefði
þurft ranga ræðu, jafnvel marg-
ar ræður til þess að geta útskýrt
ég bauðst til að sýna henni slíkan
bæ þar sem enn væri búið. Hrtd-
um við svo þaðan eftir góðar
viðtókur og námum næst sta^ar
á Tyrfingsstöðum, en þar er enn
búið með gamla laginu í 120 ára
gamalli baðstofu. Samferðafólk
okkar hélt áfram út í Tungu og
beið okkar þar.
Heimsóknin að Tyrfingsstöðum
fannst útlendinginum líkjasi æv-
intýri. Henni fannst gamli bærinn
Síðor/ grein
hlýlegur þótt hrörlegur væri og
hún spurði: „Hvers vegna byggja
ekki íslenzkir bændur nýju húsin
sín í þessum stíl?“ Ög það vildi
svo skemmtilega til að Jóliann
bóndi sagði mer að hann vildi
hafa nýtt hús á Tyrfingsst.öðum
eitthvað í líkingu við gömlu bað-
stofuna. Vissi hann þó ekkert um
spurnin,gu frúarinnar. Og enn
drukkum við kaffi, framreitt á
boiðinu undir baðstofustafnin-
um. Allt var hreint og fágað, gólf
og þiljur hvítskúrað, en köttur-
inn malaði við hiiðina á okkur
þar sem við sátum á rúmbálknum
og drukkum kaffið. Allt þetta
hreif hina erlendu skáldkonu
svo að hún gat ekki orða bundizt.
Einmitt gamall lítill torfbær í
íslenzkri sveit gat hrifið hemis-
borgarann, sem hafði gist hallir
meginlandsins, gengið um hof
Grikklands, legið í tjöldum Bed-
úina. riðið á drómedara suður í
Tveir kunnir kvenskörungar. Önnur ræktar hesta á íslandi,
hin kynnir þá í Þýzkalandi. T. v. Monika á Merkigildi, t. h. frú
Bruns. Monika: — Vertu nú sæl og blessuð og þakka þér fyrir
komuna.
að því að kynna íslenzka hestinn
í Þýzkalandi. Ems og monnum
mun kunnugt hefir hún af sum-
um hlotið ámæli fyrir þetta hér
á landi. Það er ekki einasta það
að hún þurfti að standa í stíma-
braki við hestaframieiðendur 1
heimalandi sínu, heldur þarf hún
að liggja undir ámæli skilnings-
lausra manna hér. Og mesta
eina landið í heiminum, sem set-
ur tímatakmörk um útflutn-
ing hrossa. í því sambandi nefndi
hún mér dæmi um vetrarflutning
á hrossum frá Hollandi og Bret-
landi allt vestur til Kanada.
Ég hafði lengi undrazt þann
lifandi áhuga, sem þessi þýzka
skáldkona hefir á íslenzka
Framh. á bls. 14
væru einstöku sinnum voru
svellalög svo mikil að hrossin
gátu ekki borið sig eftir þeim.
Það varð því að gefa þeirn út.
Eitt slys henti þarna í brattlend-
inu þar sem hrikalegt Jökulsár-
gilið tekur við undir brekkun-
um. Monika missti þriggja vetra
hest stóran og fallegan niður í gil.
Hafði hann farið út á svellbunka
og ekki getað stöðvað sig. Slík
slys eru sjaldgæf, því unghross-
in eru jafnaðarlega höfð á húsi
yfir veturinn, en hin eldri eru það
gætin að þau kunna að varast
hættuna. Allar skepnur virtust
mér vel íóðraðar og í góðu út-
liti. Konan í dalnum er sýnilega
gcður bór.di.
Skömmu eftir hádegið héldu’.n
við af stað. Við komum að Gils-
bakka og drukkum þar kaffi,
sltoðuðum gamia bæinn, sem
ílutt var úr fyrir ári síðan. Vakti
hann athygli frú Bruns svo að
Hér sést hið hrikafagra Merkigil, þar sem vegurinn liggur í krókum og sveigum svo mjór að vart
er hægt að teyma tvo hesta samsíða. Ljósm. vig.