Morgunblaðið - 01.11.1958, Side 1

16 síður og Lesbók
45. árgangur.
250. tbl. — Laugardagur 1. nóvember 1958
Prentsmiðja Morgunblaðsim
Vilja svipta Pasternak
borgararéttindum
Herferðin gegn honum heldur áfram
í heimalandinu
MOSKVU, 31. okt. — I út-
varpssendingu M o s k v u -
útvarpsins á grísku í kvöld
var frá því skýrt, að rithöf-
undafélagið í Moskvu hefði
s k o r a ð á Ráðstjórnina að
s v i p t a Nóbelsverðlaunarit-
höfundinn Boris Pasternak
rússneskum ríkishorgararétti.
Fundur Moskvu-rithöfunda
samþykkti einróma ákvörð-
un rithöfundasambands Ráð-
stjórnarríkjanna um að reka
Pasternak úr sambandinu. í
ályktun fundarins var Paster-
nak nefndur „svikari“ og enn-
fremur sagt, að gjörðir hans
væru ósamrýmanlegar nafn-
bótinni sovéthöfundur, sem
hann og hefur verið sviptur.
Einn af ræðumönnum sagði,
að Pasternak væri ó v i n u r
fólksins og hefði hann svívirt
októberbyltinguna, sem væri.
af öllu hér á jörðu kærust
Ráðstjórnarborgaranum o g
framfarasinnuðu mannkyni.
í Stokkliólmi var orðsveimur
um það í kvöld, að fuiltrúi við
rússneska sendiráðið þar, Voi-
nov, hefði gengið á fund ritara
sænsku akademíunnar, öster-
lings, og mótmælt úthlutun bók-
menntaverðlauna Nobels. Öster-
ling sagði hins vegar í kvöld, að
honum hefði borizt bréf frá Voi-
nov, sem svar við heillaóskum
til hans frá akademíunni í sam-
bandi við úthlutun verð-
iaunanna. Kvaðst Öster-
ling ekki geta tekið bréf-
ið sem diplomatisk mót-
mæli.
Samtök rithöfunda, mennta
manna og stúdenta um ger-
völl Vesturlönd hafa í gær og
í dag samþykkt ályktanir eða
s e n t samtökum rússneskra
rithöfunda vítur vegna svik-
samlegrar framkomu v i ð
Pasternak, svika við frelsi
andans, frjálsa hugsun.
Alls kyns félög í Ráðstjórn-
arríkjunum keppast að sama
skapi við að gera samþykktir
um „svik“ Pasternaks við
kommúnismann og föðurland
ið. —
Nasser
KAIRO, 31. október. — Egypzk
blöð eru nú upp full af því, að
ísraelsmenn séu að draga saman
lið við landamæri sín og hyggist
láta til skarar skríða gegn Aröb-
um, strax eftir að brezka herliðið
er horfið frá Jórdaníu. Fregnum
þessum hefur verið vísað á bug
í ísrael. Stjórnmálafregnritarar
eru þeirrar skoðunar, að Nasser
sé með þessu að reyna að egna
andstæðinga Husseins Jórdaníu-
konungs og hvetja tii uppreisn-
ar gegn honum, því að Hussein
hefur ekki þótt jafnskeleggur í
áróðri sínum gegn Gyðingum og
aðrir leiðtogar Arabaríkjanna. Þá
er og hugsanlegt, að Nasser ætli
sér að reyna að þröngva Hussein
með þessu til þess að gera ein-
hvers konar samning við ara-
bíska sambandslýðveldið, eem
tryggi einhver áhrif Nassers í
Jórdaníu.
En eigi þessi nýja herferð Nass
ers ekkert skylt við brottfiutn-
ing brezka hersins frá Jórdaníu
og „varnarleysi" Husseins — þá
er hann aðeins að draga athygl-
ina frá ófremdarástandi.
Flugvélaútsalan hafin
Þotan ryður ,gömlu' flugvélunúm úr vegl
KAUPMANNAHÖFN, 31. október. — Þeir, sem áhuga hafa á því
að fá sér flugvél, fá nú loksins tækifærið, því að verðið hefur aldrei
verið lægra. Flugvélaútsalan mikla er hafin. Þoturnar hafa rutt
gömlu flugvélunum úr vegi — og nú byrja stóru flugfélögin að
bjóða þær gömlu til sölu hvert í kapp við annað.
ráðstöfun, því að nú eru þessar
flugvélar í mjög litlu verði vegna
hins stóraukna framboðs.
Vitað er, að önnur flugfélög
eru að undirbúa „útsölur" flug-
véla og er búizt við, að mörg
smá-flugfélög, sem ekki hafa bol-
magn til þess að taka þotuna í
sína þjónustu, geti gert góð kaup
á næstunni.
SAS varð fyrst til og hefur því
mesta möguleika til þess að fá
sæmilegt verð fyrir vélar sínar.
Hér er um að ræða 5 flugvélar,
sem boðnar eru til sölu. Þær eru
af gerðinni Douglas DC-6, eða
hinar svonefndu Cloudmaster-
flugvélar. Annars á SAS alls 12
slíkar vélar, auk 13 af gerðinni
DC-6b — og sennilegt er, að
flestar þeirra verði seldar í
haust og á næsta ári.
Það er franska þotan Cara-
velle, sem á að leysa DC-6 og
DC-6b af hólmi. Félagið fær
fyrstu þotuna af þeirri gerð í
apríl nk. og síðan 6 þotur í við-
bót með stuttu millibili. Vegna
þess hve þessar þotur eru miklu
hraðfleygari en „gömlu“ flugvél-
arnar þarf félagið mun færri
vélar en áður til þess að anna
sömu flutningum.
SAS losaði sig einnig við 5
Douglas DC-3 fyrir skemmstu og
þóttust forráðamenn félagsins
hafa sloppið vel — að sitja ekki
uppi með þær. Þá heppnaðist líka
að selja Skandia-vélarnar, sem
SAS hafði í förum á stuttum inn-
anlandsleiðum. Þær voru seldar
til S-Ameríku.
Haustið 1956 losaði SAS sig
við allar Skymasterflugvélar sín-
ar og segja forráðamenn félags-
ins, að það hafi verið heppileg
Laugardagur 1. nóvember
Efni blaðsins er m.a.:
Bls. 2: Eiríkur Kristófersson skipherra
segir frá landhelgisgæzlunni.
— 3: Hross flutt út.
— 6: De Gaulle og Alsír.
— 8: Forystugreinin: Verzlunarólag-
ið nýja.
Vorkuta — rússneskar þræla-
búðir (Utan úr heimi).
— 9: Bókaþáttur (Frú Lúna í snör-
unni).
Fréttabréf frá Dalvík.
í LESBÓKer fylgir blaðjnu er
efni m.a.:
Harðangur inn himinblíðl
(ÁGE).
Leiði tveggja vina.
Töframaðurinn Houdini.
Nýtízku „engísprettur".
Hið dásamlega vatft.
Álagablettir.
Fjaðrafok o. fl.
Myndin hér að ofan var tekin á Vesturgötunni í gær. — Litla
stúlkan er sex ára og var að koma úr tíma þegar ljósmyndari
Mörgunblaðsins mætti henni. Hún er vel klædd, í úlpu og með
hettu um höfuðið, og veitti ekki af, enda var kalt og snjór
í Reykjavík í gær.
Flokksaginn fyrsta bodorðið
þrumaði Pospelov yfir dönskum
kommúnistum
Kaupmannahöfn, 31. október.
Einkaskeyti til Mbl.
ÁRSÞING danska kommúnista-
flokksins hófst í dag. Aldrei hefur
þing danskra kommúnista vakið
jafnmikla athygli, enda stendur
nú fyrir dyrum ein mesta
hreinsun í flokknum, sem nokkru
sinm hefur átt sér stað. Fullvíst
er talið, að Aksel Larsen, sem
sviptur var formennsku í flokxn-
um fyrir nokkru, verði gerður
brottrækur fyrir „endurskoðun-
arstefnu sína“. Margir eru þeirrar
skoðunar, að flokkurinn klofni —
og það verði til þess, að komm-
únistar fái engan þingmann kjör-
inn við næstu þingkosningar.
Þingið er haldið í Christians-
borgar-höll og strax í upphafi
kom til átaka. Komrnúnistar
stóðu vörð á göngum hallarinnar
og meinuð blaðamönnum og ljós-
myndurum aðgang að þingsaln-
um.
Forseti Fólksþingsins tók í
taumana og skipaði vörðunum á
brott, en kommúnistar gerðu samt
tilraunir til þess að hindra blaða-
ljósmyndara og fréttamenn við
störf sín. Margir fulltrúar ut-an
af landsbyggðinni voru mættir
til þings auk miðstjórnar flokks-
Vesturveldin vilja ársbann,
en Rússar eilífðarbann
Eftirlitskerfi sérfræðinganna lagt
til grundvallar
GENF, 31. október. — Fulltrúar
stórveldanna komu saman í dag
á ráðstefnu til þess að ræða bann
við tilraunum með kjarnorku-
sprengjur. Fyrsti fundurinn var
fyrir opnum tjöldum og flutlu
fulltrúar Breta, Bandaríkjamanna
og Rússa þar stuttar ræður og
gerðu grein fyrir stefnu sinni i
kjarnorkumálunum. Aðrir fundir
verða haldnir fýrir luktum dyr-
um og er búizt við að ráðstefnan
standi nokkrar vikur.
Rússneski fulltrúinn Tsarapkin
skýrði frá því, að hann mundi
bera fram tillögu um eilífðar-
bann við tilraunum með kjarn-
orkuvopn undir eftirliti, í
samræmi við kerfi það,
sem fulltrúarnir á sérfræð-
ingaráðstefnunni um eftirlit með
tilraunum með kjarnorkuvopn
komu sér saman um fyrr á árinu.
Sagði hann Ráðstjórnina aðeins
mundu fallast á slíkt bann — og
ef Vesturveldin vildu ganga að
þessu mundu Rússar ekki gera
fleiri tilraunir með kjarnorku-
vopn enda þótt þeir hefðu ekki
gert jafnmargar tilraunir og Bret
ar og Bandaríkjamenn til sam-
ans.
Frh. á bls. 19.
ins og erlendra gesta — frá komm
únistaríkjunum. Meðal hinna ar-
lendu bar mest á Pospelov, sem
sæti á í miðstjórn rússneska
kommúnistaflokksins, og er einn
af höfuðandstæðingum endurskoð-
unarmanna. Hann héfur stjórnað
herferðinni gegn Tító og var nú
sendur til þess að kveða niður
„endurskoðunar“-drauginn i
danska kommúnistaflokknum.
Aksel Larsen var mættur til
þings, en sem vænta mátti tók
hann ekki til máls við þingsetn-
ingu.
Strax og þingið hafði verið sett
var sendiboðanum frá Moskvu,
Pospelov, gefið orðið og þrumaði
hann yfir þingheimi, að enginn
sannur kommúnisti yrði titoism-
anum að bráð. Sagði hann, að
mörgum aðferðum væri beitt til
þess að reyna að veikja kommún-
istaflokkinn, allar „endurskoðun-
ar“-aðferðin væru liður i þeirri
árás.
Sagði hann, að nútíma-„end-
urskoðunarstefna", hin andkomm
únisku og andmarxisku sjónar-
mið og tilraunir til þess að sam-
hæfast kapitalismanum spegluð-
ust í stefnu Júgoslava. Þar mið-
aði allt að því að grafa" undan
marx- og leninismanum. En sann
ir kommúnistar yrðu að standa
saman sem einn. Flokksaginn væri
fyrsta boðorðið og allir meðlimir
flokksins yrðu að lúta boði hans
og banni. Hér væri ekki um neina
málamiðlun að ræða. Kommúnist-
ar yrðu að gera það, sem þeim
væri sagt að gera í nafni lenin-
ismans og marxismans.