Morgunblaðið - 28.11.1958, Síða 1

24 slður
45. árgangur.
273. tbl. — Föstudagur 28. nóvember 1958
Vitnisburður hagfrœðings Alþýðusambandsins:
Lán fökuskeiðið
runnið á enda
Af erl. lánum sem tekin
höfðu verið fyrir lok
1957 nema vextir og af-
borganir árlega 160
milljón krónum
A ÞINGI ALÞÝÐUSAMBANDSINS í gær var útbýtt fjórum þing-
skjölum, sem öil voru eir.s konar hagfræöiskýrslur frá Xorfa Ás-
geirssyni, hagfræðingi Alþýðusambandsins.
Skýrslurnar voru þessar:
1) Um nýju vísitöluna.
2) Þjóöarframleiðsla íslendinga 1950—58.
3> Atvinnutekjur verkamanna, sjómanna og iðnaðarmanna.
4) Kaupmáttur tímakaups gagnvart nokkrum algengum
neyziuvörum.
Forseti sambandsstjórnar, Hannibal Valdimarsson, sagði að
hagskýrslur þessa ættu að vera hagfræðileg undirstaða fulltrúanna,
er þeir tækju afstöðu til efnahagsmálanna.
Hannibal bað afsökunar á því,
hvað hagskýrsium þessum væri
útbýtt seint. Æskilegt hefði verið
að þær hefðu verið tilbúnar fyrr,
því að langan tíma tæki að kynna
sér þær. Það væri þó bót í máli,
að sjálf Alþýðusambandsstjórn-
in hefði ekki fengið þennan
grundvöll að standa á fyrr en
fulltrúarnir. Sjálfur kvaðst
Hannibal fyrst hafa séð hann
kvöldið áður, þegar Torfi Ás-
geirsson, höfundur skýrslnanna,
hefði komið með þær í KR-húsið.
er senn
manna. Er þar listi yfir ýmsar
vörur og segir þar að nú taki
lengri tíma en áður að vinna fyr-
ir sumum vö»um en styttri tíma
fyrir öðrum.
Furðulegur munur virðist vera
á sumum vörum, eins og t. d.
kakó. Árið 1950 tók 59 mín. að
vinna fyrir 1 kg. af kakói, en nú
tekur það 2 klst. og 16 mín. Eða
Frmnh. á bls. 23
Á að taka upp nýja vísitölu?
Eitt helzta sltjalið í þessum
hópi er „Um nýju vísitöluna". í
því er skýrt frá nýjum vísitölu-
grundvelli og er þar miðað við
að meðalútgjöld fjölskyldu nemi
53 þús. kr. á ári.
I framsöguræðu með þess-
um þingskjölum, sagði Hanni-
bal Vaidimarsson, að gamla
vísitalan hefði verið orðin al-
gerlega úreit. Hún hefði verið
samin fyrir löngu, þegar fólk
hefði ekki gert sömu kröfur
til lífsins sem það gerir nú.
Nú væri það hins vegar tekið
til greina. Mætti geta þess m.
a. að nú yrðu tekin með í
vísitölugrundvöllinn trygg-
ingagjöld, sem væru orðin
stór liður.
Sagði Hannibal Valdimars-
son, að ríkisstjórninni hefði
verið afhentur þessi nýi vísi-
tölugrundvöilur 15. nóv. í
fyrra. Hefði hann verið til at
hugunar síðan og nú bæri
að taka hann upp og byrja
nýja vísitölu upp frá grunni
við 100.
Lántökuskeið senn runnið
á enda
Annað plaggið, sem útbýtt var,
heitir: Þjóðarframleiðsla íslend-
inga 1950—58. Þetta er alllangt
skjal og á ýmsan hátt mjög fróð-
legt. 1 því er m. a. skýrt frá því
að aukning þjóðarframleiðslunn-
ar hafi verið mjög hröð 1952—56
en nokkur afturkippur hafi kom-
ið 1957.
Sérstaka athygli vekur það,
að sagt er í skýrslunni, að
gengislækkunin 1950 hafi ver-
ið eðlileg afleiðing af versn-
andi viðskiptakjörum við út-
lönd, svo sem lægra fiskverði.
Er hér um alveg nýja afstöðu
ASl að ræða.
Þá er í því allmikil
gerð um hin stórvaxandi er-
lendu lán og segir þar m. a.:
„Sé horft fram á við, þá er
það augljóst mál, að þetta lán-
tökuskeið er senn runnið á
enda og við blasir tímabil,
þar sem þjóðin í stað þess að
hafa tii ráðstöfunar allt verð-
mæti sinnar eigin framleiðslu
og að auki 5—10% af erlendu
fé, aðeins hefur til umráða
eigin framleiðslu að frádregn-
um vöxtum og afborgunum
hinna erlendu lána.
Samkvæmt áætiun, sem
gerð var í árslok 1957, nema
vextir og afborganir erlendra
lána, ef miðað er við þau lán,
sem þá var að fullu gengið
frá, um og yfir 160 milljónum
króna á ári hverju næstu ár.
Hér er miðað við núverandi
gengi og yfirfærslugjöld. Séu
meðtalin þau lán, sem síðan
hafa verið tekin og eru í
undirbúningi, eykst skulda-
greiðslubyrðin að sjálfsögðu
enn meir“.
Lægri tekjur í Reykjavík
en úti á landi
Þriðja skjalið er „Atvinnutekj-
ur verkamanna, sjómanna og
iðnaðarmanna". Þar er komizt
að þeirri niðurstöðu, að meðal-
atvinnutekjur manna á öllu
landinu sé 59,600 krónur. Þar
segir að meðalatvinnutekjur
manna séu 4000 krónum lægri í
Reykjavík en í kaupstöðum úti
á landi og um 1400 krónum lægri
en meðaltekjur manna í kaup-
túnunum.
Kaupmátturinn
Að lokum er svo skýrsla um
kaupmátt .iímakaups verka-

Prentsmiðja Morgunblaðsin*
De Gaulle fer
til Alsír
PARÍS, 27. nóv. — Reuter. —,
Samkvæmt góðurri heimildum
mun de Gaulle, forsætisráðherra
Frakka, fara til Alsír innan
skamms, að líkindum í desember-
byrjun. Undanfarna tvo sólar-
hringa hafa Frakkar fellt eða
tekið höndum 55 uppreisnar-
menn í Alsír.
Myndin er af kirkju Hákons Noregskonungs, sem vígð var á
dögunum til minningar um hinn látna konung. Hjá kirkjunni
stendur hinn konunglegi norski lífvörður og bíður þess að
vígsluhátíðin hefjist.
Dæmdir fyrir
njósuir
PRAG, 27. nóv. — Reuter. —
Fjórir Tékkar hafa hlotið fang-
elsisdóm, allt upp í 11 ár, fyrir
njósnir. Blaðið „Rude Pravo“
sagði fró því í dag, að tveir þess-
ara manna hefðu látið Vestur-
veldunum í té upplýsingar um
hermál, sumar rangar, svo sem
þær að verið væri að koma upp
f lugskey tastöð íum í Vestur-
Tékkóslóvakíu.
Nýstárleg ópera
MOSKVU, 27. nóv. — Reuter.
Moskvu-útvarpið skýrði frá því
í dag, að tónskáldið Dmitri Sjo-
kostakóvitsj hefði samið gaman.
sama óperttu, sem væri mjög
ólík fyrri verkum hans.
Fundi frestað
GENF, 27. nóv. — Reuter. —
í dag átti að hefjast 15. sérfræð-
ingafundux austurs og vesturs
um kjarnorkumál í Genf. Á síð-
ustu stund var hætt við fundinn
og engar ástæður færðar fyrir
því. Næsti fundur verður vænt-
anlega haldinn síðdegis á morg-
un. —
Rússar vilja gera V.-Berlín
sjálfstætt borgríki
Vesturveldin talin treg til oð fallast á
tillögu þeirra
BERLIN, 27. nóv. (Reuter).
í morgun voru sendiherrum
Vesturveldanna í Moskvu af-
hentar orðsendingar um
Berlínarmálið. Er þar Iagt til
að Vestur-Berlín skuli verða
óvopnað, frjálst borgríki, og
skuli Sameinuðu þjóðirnar
taka þátt í að ábyrgjast rétt-
Stjórnarkreppa í Flnn-
landi óhjákvœmileg
HELSINGI, 27. nóv. NTB. — Nú
eru allar horfur á að ekki verði
stýrt hjá stjórnarkreppu í Finn-
landi, eftir að þingflokkur
Bændaflokksins ákvað í kvöld að
gefa fimm ráðherrum sínum í
samsteypustjórninni undir for-
sæti sósíaldemókratans Fager-
holms heimild til að segja af sér
greinar- * ráðherraembættum.
Fagerholm forsætisráðherra
var síðar tilkynnt um ákvörðun
Bændaflokksins, þegar hann
stýrði fundi allra stjórnarflokk-
anna, þar sem rætt var um
stjórnmálaástandið. Af yfirlýs-
ingu Bændaflokksins má ráða, að
hann ætlast til að stjórnin fari
frá og önnur stjórn verði mynd-
uð
arstöðu þess. Þá segir í orð-
sendingunum, að Bússar
muni afhenda Austur-Berlín
austur-þýzkum stjórnarvöld-
um. Samhljóða orðsendingar
voru nokkru síðar afhentar
stjórnarvöldum Vestur- og
Austur-Þýzkalands.
í orðsendingu Sovétstjórnar-
innar er m. a. sagt, að í hinu
fyrirhugaða borgríki skuli banna
alla starfsemi og afskiptasemi
annarra ríkja. Sé Sovétstjórnin
fús til að tryggja efnahagslega
þróun hins nýja borgríkis. Þá
segir þar, að vitfirringar einir
mundu vilja grípa til þess ráðs
að hefja enn eina heimsstyrjöld
til þess að tryggja forréttindi
hernámsþjóðanna í Vestur-
Berlín.
Hótanir
I orðsendingunum er einnig
vikið að Varsjár-bandalaginu og
sagt að Sovétríkin og önnur
sósíalistaríki muni verja réttindi
sín og landamæri á hverju sem
gangi, og að árás á eitt aðildar-
ríki bandalagsins verði skoðuð
sem árás á þau 011,
brögðin verða í
það.
og mundu við-
samræmi við
Aróður
Lögð er áherzla á, að Rússar
hyggi ekki á neina landvinninga,
heldur vilji þeir með tillögu þess-
ari binda endi á óeðlilegt og
háskalegt ástand í Berlín, sem
Framh. á bls. 23
Föstudagurinn 28. nóvmber 195*
Efni blaðsins er m.a. :
Bls. 3 Hörð gagnrýni á stjórn A.S.Í.
— 6 Breyting á hagkerfi undir-
staða þátttöku í fríverzlunu
(Frá Alþingi).
Einn glæsilegasti samkomusal-
ur landsins opnaður í Kefiavík
— 8 „Þegar nóttin kemur“ (leik-
dómur).
— 9 Karfamiðaleit og tilraunir met
síldarvörpur.
Aukið öryggi og efling land-
helgisgæzlunnar. (Helgi HaH-
varðsson).
— 10 Kvikmyndaþáttur.
— 11 Bókmenntaþáttur (Frostnótt f
maí).
— 12 Forystugreinin: Efnahagsmál-
in og Alþýðusambandsþingið.
Danny Kay — leikari og söngv-
ari (Utan úr heimi).
— 13 Jón Pálmason sjötugur.
— 15 Æskan og framtíðin
(Síða SUS).
— 18 íþróttir.