Morgunblaðið - 28.11.1958, Blaðsíða 3

Fostudagur 28. nóv. 1958
WORCUNBL.4Ð1Ð
3
Fráfarandi stjórn ASÍ sætti
harðri gagnrýni fjölmargra
HINAR almtnnu umræður á |
Alþýðusambandsþingi stóðu
langt fram á nótt í fyrrinótt.
Sætti stjórn Alþýðusambands-
ins harðri gagnrýni úr ýmsum
áttum, en engir urðu henni til
varnar nema nokkrir fylgis-
menn Hannibals og fáeinir
Framsóknarmenn.
Hér verður nú tekið til að
segja frá umræðunum, þar
sem frá var horfið í blaðinu
í gær. Var þá búið að skera
ræðutíma manna niður í 5
mínútur.
Garðar Jónsson Sjómanna-
félagi Reykjavíkur sagði að
sneitt hefði verið að félagi sínu
í skýrslu formanns fyrir það, að
það hefði verið að brölta með
stofnun Sjómannasambands. Því
væri til að svara að þeir í Sjó-
mannafélaginu væru að vinna
verk, sem ASÍ hefði átt að vera
búið að gera fyrir löngu.
Þá sagði ræðumaður frá af-
gieiðsiu 19-manná nefndarinnar
á tillögum ríkisstjórnarinnar.
Sannleikurinn væri sá að nefndin
hefði fellt þær efnislega með 14
atkv. gegn 11. Þá hafi Hannibal
gripið til þess ráðs að panta at-
kvæði meðstjórnarmanna sílm-
leiðis utan af landi — og með
þeirri óvenjulegu aðferð tókst að
merja fram meirihluta, 15 atkv.
gegn 14. En þeir fulltrúar, sem
samþykktu höfðu á bak við sig
3300 atkv. meðan þeir sem voru
á móti höfðu 10 þús. atkv. —
Finnst ykkur að þetta hafi verið
rétt? — Ég segi að hér hafi verið
farið rangt að.
Þá talaði Eðvarð Sigurðsson.
Hann sagði að það væri ömurleg-
ur kafli í sögu verkalýðssamtak-
anna, að Alþýðuflokkurinn og
kommúnistar hefðu ekki borið
gæfu til að standa saman. Sagði
hann að nú væri meir en kominn
tími til að slíðra sverðin. En Al-
þýðuflokkurinn hefði ekki viljað
samstarf við neina aðra en Sjálf-
stæðismenn.
Þvínæst réðist Eðvrð með of-
stæki á Sjálfstæðismenn. Kvað
þá ekki verðuga til að starfa í
verkalýðsfélögunum. Verkalýðs-
leiðtogar Sjálfstæðisflokksins
eins og Pétur Sigurðsson væru
nýkomnir inn í samtökin. Það
væri ekki vegna eigin verðleika
sem þeir væru þar, heldur vegna
flokksins.
★
Nú var um sinn gert hlé á al-
mennum umræðum, en Snorri
Jónsson framsögumaður kjör-
bréfanefndar tilkynnti að nefnd-
in hefði orðið sammála um að
samþykkja kjörbréf Félags
hljóm'listarmanna, Trésmiðafél-
agsins, Verkalýðsfélagsins Jökuls
í Ólafsvík, Verkakvennafélagsins
Snótar í Vestmannaeyjum og
Verkalýðsfélagsins Harðar í Hval
firði. Samþykkti þingheimur
þau.
Þar sem nú var lokið afgreiðslu
kjörbréfa var ákveðið að kjósa
þegar í nefndir.
Eðvarð Sigurðsson framsögu-
maður Nefndanefndar tók til
máls. Hann sagði, að Nefnda-
nefnd hefði orðið sammála um
að fækka nefndum þingsins. Þær
voru 11 síðast en verða nú 7.
Verða iðnaðar-, sjávarútvegs-
og landbúnaðarnefndir lagðar
niður og sameinaðar í verkalýðs-
og atvinnumálanefnd. Aðrar
nefndir eru: Skipulags- og laga-
nefnd, fræðslunefnd, fjárhags-
nefnd, trygginga og öryggismála-
nefnd, allsherjarnefnd og kjör-
nefnd sambandsstjórnar.
Voru allar tillögur Nefnda-
nefndar í þessu efni samþykkt-
ar í einu hljóði og umræðulaust,
svo og tillögur hennar um skip-
un í nefndirnar. Á öðrum stað í
blaðinu er sagt frá nefndaskipun.
★
Aftur hófust hinar almennu
umræður með því, að Guðm. H.
Guðmundsso* frá Sjómannafél.
Reykjavíkur tók til máls. Taldi
hann að skörin væri farin að
færast upp í bekkinn, þegar
Framsóknarmenn kæmu hérna
og þættust vera orðnir einhverj
ir verkalýðsvinir. Hann sagði að
sjómannastéttin myndi seint
gleyma ýmsum ummælum Fram
sóknar í hennar garð. Ekki
myndi hún heldur gleyma fjand
skap Framsóknar við nýsköpun-
artogarana, þótt hún væri nú
loks farin að styðja togarakaup,
þegar þeir kostuðu 15—20 millj.
krónur.
Þá mótmælti Guðmundur ár-
ásum og ósannindum Eðvarðs
Sigurðssonar um Pétur Sigurðs-
son, svo sem að hann væri nýliði
í verkalýðsbaráttunni. Staðreynd
in er sú, að Pétur hefur verið
virkur félagi í Sjómannafélagi
lögum ríkisstjórnarinnar fyrr en
að íhuguðu máli og fyrr en við
höfðum fengið umboð frá félög-
um ’okkar.
Varðandi myndun sterkrar fag
legrar stjórnar, sagði Eggert, að
öll blöð landsins hefðu skrifað
um nauðsyn á slíkri stjórn fyrir
ASÍ. Að lokum kvaðst Eggert
vona, að Alþýðusambandið megi
skipa svo málum sínum, „að við
þurfum ekki að ganga hryggir af
þessu þingi, samtakanna vegna“.
Þá talaði Þá talaði Árni
Agústsson frá Ðagsbrún. Hann
sagði að óþarfi væri fyrir vinstri
flokkana að vera að deila. Þeir
væru sammála um höfuðatriðið
— ríkisstjórnina og þeir ættu að
mynda sams konar samstarf um
miðstjórn ASÍ. Sagði hann að Al-
þýðuflokksmenn ættu að hætta
sagt mikið breyttur og engin goð-
gá þó hann ætti aðild að nýrri
sambandsstjórn, ef það gæti orð-
ið til að styrkja hana.
Gústaf Halldórsson frá
Hvammstanga lýsti því yfir að
hann væri eindréginn Framsókn-
armaður. Hann sagði að það væri
mikill misskilningur að Fram-
sóknarmenn væru fjandsamlegir
sjómönnum. Minnti hann á það,
að það hefði verið Framsóknar-
flokkurinn sem bar vökulögin
fram til sigurs á sínum tíma.
Guðmundur Björnsson frá
Stöðvarfirði flutti örstutta ræðu
þar sem hann ítrekaði það að
hann gæti ekki tekið það ósoðið,
að það hefðu verið fulltrúar fé-
laganna í Reykjavík og Hafnar-
firði, sem hefðu greitt atkvæði
gegn efnahagsmálatillögum ríkis-
stjórnarinnar í 19 manna nefnd-
inni.
Óskar Hallgrímsson leiðrétti
enn nokkrar villur í skýrslu for-
mannsins. Þar væri sagt að félag
rafvirkja hefði ekki svarað bréfi
frá stjórn ASÍ. Sannleikurinn
væri sá að ekkert slíkt bréf hefði
Frá Alþýðusambandsþinginu í KR-húsinu. Þarna sjást nokkrir fulltrúar Sjómannafélags Rvíkur.
Reykjavíkur í 16 ár og alls staðar
unnið af sama dugnaði að fram-
faramálum félagsins.
Næstur talaði Magnús Guð-
mundsson. Hann sagði, að það
gæti verið rétt, sem Hannibal
hefði sagt, að verkamenn fengju
fleiri krónur í vasana en nokkru
sinni fyrr. En á hina staðreynd-
ina hefði Hannibal ekki minnzt,
að það væri erfiðara að láta þess-
ar krónur endast en nokkru
sinni fyrr. Skírskotaði hann til
hinna fjölmörgu kvenna, sem
þingið sitja, hvort þeim þætti
kaup sitt eða manna sinna drýgra
en áður til heimilisþarfa.
Hann kvaðst sérstaklega vilja
á það benda, hve ósmekklegt það
hefði verið hjá Hannibal Valdi-
marssyni að ráðast á Jón Sigurðs-
son með skömmum og svívirð-
ingum, einmitt þegar Jón var að
vinna þýðingarmikil störf fyrir
þingið í kjörbréfanefnd og gat
því ekki hlýtt á ásakanirnar né
svarað þeim.
Eggert G. Þorsteinsson fulltrúi
múrara sté upp í pontuna. Hann
kvaðst hafa tekið eftir því að þeir
sem lýstu blessun sinni yfir
störfum síðustu sambandsstjórn-
ar hefðu í ræðum sínum fyrst og.
fremst veitzt að Jóni Sigurðs-
syni. Það sannaði bezt að Jón
hefði í framsöguræðu sinni hitt
naglann á höfuðið.
Þá svaraði Eggert ræðu, sem
Fíamsóknarmaður austan af
fjörðum hafði haldið, þar sem
hann hafði ráðizt á minni hluta
19 manna nefndarinnar og hafði
verið mótfallinn því að mynduð
yrði sterk fagleg stjórn.
Eggert sagði m. a.: Ég tek því
ekki með þökkum að ég eða aðr-
ir sem þann minnihluta skipuðu
séu sakaðir um að hafa brugðist
trausti verkalýðsfélaganna. Ég
hugsa heldur ekki að Eðvarð
Sigurðsson, fulltrúi Dagsbrúnar,
taki slíku með þökkum. Við tók-
um heldur ekki afstöðu gegn til-
andstöðu sinni við Framsóknar-
menn. Hann myndi eftir því fyr-
ir nokkrum áratugum, að þá
hefði Alþýðuflokkurinn komið á
helztu umbótamálum sínum í
samstarfi við Framsóknarflokk-
inn. Að lokum sagði Árni, að nú
hefðu Sjálfstæðismenn tekið upp
hið versta frá kommúnistum.
Nú ætluðu þeir sér eins og
kommúnistar áður fyrr að ná
völdum með verkföllum.
Örstuttar ræður fluttu Ólafur
Björnsson og Kristján Guð-
mundsson frá Sjómannafélagi
Reykjavíkur. Ólafur taldi eitt
vanta inn í skýrslu forseta ASÍ
um kjarabaráttu sjómanna. Það
hefði átt að þakka Jóni Sigurðs-
syni persónulega fyrir hans
mikla og góða starf. Kristján
lagði fram tvær fyrirspurnir:
1) Hvar í lögum ASÍ er mælt
svo fyrir, að félög sem vilja
stofna sérgreinasamband beiti
sér fyrir því án atbeina ASl?
2) Hvers vegna vildi Hannibal
halda leyndri yfirlýsingu frá
Jónasi Haralz varðandi kjara-
j deilu háseta og kyndara?
Þá talaSi Kristján Guðmunds-
son frá Eyrarbakka og kvaðst
vilja gera grein fyrir hvers
vegna hann heiði greitt atkvæði
með efnahagsmálatillögum ríkis-
stjórnarinnar í 19 manna nefnd-
inni. Það hefði verið vegna þess,
að hann væri nú svo gamaldags
að sjá, að þær kjarabætur, sem
verkalýðurinn hefði fengið á síð-
ustu árum hefðu verið fólgnar í
því að setja eina krónu í einn
vasa verkamannsins, en taka
tvær krónur úr öðrum vasa hans.
Þá kvaðst Kristján þannig
gerður, að hann óskaði þess að
ný sambandsstjórn yrði mynduð
á sem allra breiðustum grund-
velli. Þó Sjálfstæðisflokkurinn
hefði einu sinni beitt verkalýð-
inn ofbeldi, væri hann nú sjálf-
borizt frá stjórn ASÍ, svo ekki
hefði verið hægt að svara neinu.
Þá kvaðst hann undrast það ó-
samræmi, að á einum stað í
skýrslunni væri veizt að ágætum
manni, Jóni Sigurðssyni með á-
sökunum um að hann væri full-
trúi atvinnurekenda, en á öðrum
stað hefði Hannibal skipað þenn-
an sama fulltrúa í mikilvæga
nefnd verkalýðssamtakanna. En
svo virðist sem skýrsla Hanni-
bals úi og grúi af slíkri hlut-
drægni, ósamræmi og hreinum
villum.
Hannibal Valdimarsson talaði
næst. Hann sagði að það gæti
verið að félagi rafvirkja hefði
ekki verið sent bréf, en þá hefði
verið rætt munnlega við fulltrúa
þeirra og væri drátturinn á svari
þeirra óhæfilegur.
Þá mótmælti Hannibal frásögn
Jóhanns Möllers frá Siglufirði
um að atvinnuástand væri slæmt
þar. Sagði hann að meðaltekjur
verkamanna þar myndu vera
meiri en víða annars staðar. Þá
réðist hann harðlega á flugmenn.
Sagði að þeir væru hátekjumenn
eins og ráðherrar og hefðu ekki
I átt rétt á síðustu kjarabótum.
| Marías Þ. Guðmundsson frá
ísafirði sagði að mörg ljón hefðu
verið lögð á veg sambandsstjórn
ar. Væri það ljótur kafli í sögu
verkalýðshreyfingarinnar hvern
ig ýmsir fulltrúar verkalýðsins
hefðu þannig gert sambands-
stjórninni erfitt fyrir. Hann
sagði að eðlilegt hefði verið að
19 manna nefndin samþykkti
efnahagsmálatillögur ríkisstjórn
arinnar, því að með þeim var
verið að fleyta framleiðslunni á-
fram.
Björgvin Sighvatsson frá fsa-
firði sagði að það væru tvær
meginkröfur, sem verkalýðurinn
gerði til ríkisstjórnarinnar. 1) að
atvinna væri næg og 2) að kaup
Frh. á bls. 22
STAKSTEINAR
„Glöggt er það enn, (
hvað þeir vilja“
Þjóðviljinn gerir landhelgis-
málið að umræðuefni í forystu-
grein sinni í gær og er enn með
sömu fjarstæðurnar og fúkyrðin
í garð Sjálfstæðisflokksins fyrir
að hafa komið með þá tillögu
að kæra Breta fyrir Atlantshafs-
bandalaginu vegna ofbeldis hér
við land og krefjast þess að fyrir
því verði séð að Bretar láti af
ofbeldi sínu. í þessu sambandi
var bent á þær hættur, sem vofa
yftir íslenzkum sjómönnum og
sem hefði orðið lýðum Ijósar við
tiltæki brezka skipherrans, þeg-
ar hann hótaði að skjóta íslenzkt
varðskip í kaf.
Af forystugrein Þjóðviljans
sést greinilega, að það sem komm
únistar fyrst og fremst vilja eru
áframhaldandi illindi um land-
helgismálið og koma þeir enn
fram með sömu tillögurnar og
fyrr að Jsveðja sendáherra ís.
lands í London heim og annað
því um líkt. Fyrir kommúnistum
vakir fyrst og fremst að spilla
vestrænni samvinnu og við það
miðast allar þeirra aðgerðir og
viðbrögð í landhelgismálinu.
Forystugrein Þjóðviljans í gær
sýnir þetta svo glöggt sem verða
má, eins og bent er á hér að
ofan, en kommúnistar mega ekki
heyra það nefnt að málið sé flutt
á vettvangi Atlantshafsbanda-
lagsins til þess að kæra Breta og
gerá þar úrslitatilraun til að
koma í veg fyrir frekara lífs-
hættulegt ofbeldi af hálfu Breta.
Samráðin
við verkalýðinn
Þegar V-stjórnin kom til valda
og í kosningaáróðrinum 1956, var
því hátíðlega lofað að nú skyldi
verða haft náið samstarf við ís-
lenzkan verkalýð í öllum höfuð-
málum. Þetta var eitt af lof-
orðunum, sem ekki hefur verið
haldið og hefur þetta samstarf,
sem svo er kallað, komið fram
í undarlegum myndum og lítið
átt skylt við samráð eða sam-
starf.
Jón Sigurðsson benti á þessa
staðreynd á Alþýðusambands-
þinginu í gær og samkvæmt
heimild Alþýðublaðsins þá vék
Jón að því, „hversu vel Hanni-
bal hefði komizt í ráðherrastól
sem ráðherra að halda góðu sam
ráði við verkalýðssamtökin. Jón
benti í þvi sambandi á, að Hanni-
bal hefði komizt í ráðherastól
vegna þess að hann var forseti
ASÍ og hefði honum því öðrum
fremur borið að gæta hagsmuna
verkalýðssamtakanna. En útkom
an hefði samt verið sú, er efna-
hagsráðstafanir ríkisstjórnarinn-
ar S.L vor hefðu verið teknar til
meðferðar í 19 manna nefnd ASÍ,
að þá hefði ríkisstjórnin verið
búin að fullganga frá þeim og
engu unnt að breyta. Það var
ekki spurt hvað verkalýðshreyf-
ingin vildi gera í efnahagsmál-
unum, sagði Jón. Nei, það var að-
eins um það að ræða að sam-
þykkja eða hafna framkomnum
tillögum. Hannibal hefur því
einnig brugðizt í þessu máii mál-
anna, sagði Jón“.
Sambandsst j órnin
nýtur lítils trausts
Á það var bent í umræðunum
á þingi Alþýðusambandsins i
fyrradag, að flestir sambands-
stjórnarmanna hefðu lítils
trausts notið í félögunum, enda
aðeins tveir úr stjórninni verið
kjörnir á þingið. Meira vantraust
var tæplega hægt að sýna stjórn
Alþýðusambandsins en fara þann
ig með sjálfa stjórnarmennina
[við fulltrúakjör.