Morgunblaðið - 20.02.1959, Síða 6

I
MORCIJN RL 4fílÐ
Fðstudagur 20. febr. 1959
Við minningarathöfn í Alþingi í gær.
„Helfregnir berast nú dag eftir dag,
dauðans er mikilvirk hönd“
Hermóðsslyssins minnzt í sameinuðu Alþingi
í gær.
ER FUNDIR höfðu verið settir í Alþingi í gær, tilkynntu deildar-
forsetar, að dagskrá félli niður, en boðaður væri fundur í Samein-
uðu Alþingi vegna hins hörmulega atburðar, er kunnur hefði orðið
kvöldið áður, að vitaskipið Hermóður hefði farizt með allri áhöfn.
.Tafnframt tilkynntu deildarforsetar að boðaður væri fundur í
Sameinuðu þingi. Forseti Sameinaðs þings, Jón Pálmason, setti
fund og mælti á þessa leið:
Háttvirtir alþingismenn!
Helfregnir berast nú dag eftir
dag
dauðans er mikilvirk hönd,
úthafið syngur sitt útfarar lag
öldurnar grenja við strönd.
íslenzka þjóðin er harminum
háð,
hrópar í neyðinni á guðlega náð.
Það mun vera einsdæmi í sögu
Alþingis, að stórkostleg sjóslys
verði svo hvort á fætur öðru, að
nauðsyn beri til að kalla saman
sorgarfund í Alþingi dag eftir
dag. Þetta ber oss að höndum nú.
I gær komum við öll hér sam-
an til að lýsa hryggð okkar og
samúð í tilefni af því, að 30 sjó-
menn fórust með togaranum
Júlí frá Hafnarfirði. En áður en
við gengum til svefns í gær-
kveldi var þjóðinni allri sagt frá
öðru hörmulegu sjóslysi, því, að
vitaskipið „Hermóður" hafði far-
izt með allri áhöfn við Reykja-
nes aðfaranótt gærdagsins þess
18. þ. m. í tilefni af þessum sorg-
arfréttum komum við hér saman
i dag.
Ber það nú að höndum okkar
fámennu þjóðar, að skammt er
stórra högga milli, þar sem í
þessu slysi fórust 12 hraustir sjó-
menn á bezta aldri.
Vitaskipið „Hermóður" var
byggt í Svíþjóð fyrir vitamála-
stjórnina árið 1947. Það hefur
annazt flutninga fyrir vitana
kring um landið, en að öðru leyti
stundað landhelgisgæzlu og eft-
irlit með fiskibátum þegar hætta
var á ferðum, einkum við Vest-
mannaeyjar. Má því segja, að
þetta skip hafi beint og óbeint
verið dýrmætt björgunarskip til
aðstoðar öðrum meðfram strönd-
um Islands. Að missa það frá
sinni þýðingarmiklu starfsemi, er
því mikið áfall fyrir fjölda þeirra
manna, sem sjóinn stunda með-
fram okkar hættulegu strönd.
En missir skipsins hverfur þó í
skuggann fyrir þeim hryggilegu
örlögum, að missa 12 vaska sjó-
menn í djúp hafsins í viðbót við
allt, sem á undan er gengið.
Fimm ekkjur, 17 börn innan 15
ára aldurs, foreldrar, fullorðin
börn, systkini, frændur og annað
venzlafólk, horfir harmþrungið á
eftir þessum éstvinum sínum,
sem svo snögglega og óvænt eru
burtu kallaðir.
Við, sem hér erum saman kom-
in, kveðjum þessar horfnu sjó-
hetjur í nafni þjóðar vorrar með
þakklæti og virðingu fyrir unnin
afrek á liðnum árum. Ástvinum
þeirra öllum og frændfólki vott-
um við einlæga samúð og hlut-
tekningu í sorginni. Ég lýsi hér
þeirri afdráttarlausu tilfinningu
okkar allra. En þó hún sé flutt
af einlægum og hryggum hug, þá
vitum við öll, að við stöndum
máttvana og varnarlaus gagn-
vart því harmþrungna fólki, sem
hugsar til þeirra ástvina, sem í
djúpið eru sokknir, ef eigi væri
til önnur þýðingarmeiri huggun,
en samúð okkar. Sú huggun, sem
felst í grundvallaratriðum okkar
háleitu trúarbragða. Þess vegna
treystum við því, að hið sorg-
bitna fólk fái að njóta þeirra
fornu og nýju fyrirheita, að
Drottinn leggur líkn með þraut.
Og á þessari sorgarstund tengj-
um við geisla vonarinnar við
það, að þeim fjölmenna hópi ís-
lendingá: kvenna, karla og
barna, sem um þessar mundir
harma sína látnu vini, verði sú
huggunin bezt, sem felst í þýð-
ingarmestu orðum meistarans
sjálfs, sem þannig hljóða: „Ég
lifi og þér munuð lifa“. í því
trausti, að sú verði huggunin
áhrifamest, sendum við öllu
hinu harmandi fólki beztu kveðj-
ur og góðar óskir.
Ég bið háttvirta alþingismenn
að taka undir orð mín með því
að rísa úr sætum.
Örn steinsson, núverandi
formaður
Vélstjórafélag Islands 50 ára í dag
Stofnendur voru 8, en nú eru félagar
nœr 50L
í DAG á Vélstjórafélag íslands
50 ára starfsafmæli. — Hinn 20.
febr. 1909 komu átta vélgæzlu-
menn saman til fundar og stofn-
uðu með sér stéttarfélag. Hét það
fyrstu árin hiniu heldur óþjála
nafni „Gufuvélagæzlumannafé-
lag Reykjavíkur“, en á aðalfundi
1916 var nafninu breytt í „Vél-
úr
skrifar f .
daglega lifmu
Samvinna kennara og
foreldra.
'17LESTIR foreldrar vilja vafa-
* laust mikið á sig leggja til
að stuðla að þyí, að börn þeirra
nái sem beztum árangri í námi.
En margir vita ekki vel hvernig
þeir geta bezt orðið að liðí, og
veigra sér við að fara að blanda
sér í málið, án þess að vera vissir
um að taka það réttum tökum.
Þes vegna gera foreldradagar,
eins og sá, sem haldinn var í
Laugarnesskólanum í gær, ómet-
anlegt gagn. Kennarar skólans
gáfu foreldrum og öðrum skyld-
mennum barnanna kost á að
koma og ræða við sig um nám
þeirra og fá upplýsingar um h /að
eina sem að skólagöngunni lýtur.
Nú eru nýafstaðin miðsvetrar-
próf, og aðstaða kennarans því
e. t. v. betri til að gera sér gcein
fyrir því hvernig einstakir nem-
endur eru staddir.
Nokkrum sinnum áður hefur á
ýmsan hátt verið reynt að koma
á samvinnu milli kennara og for-
eldra. T. d. var foreldrum leyft
að koma í tíma og fylgjast með
kennslu í einum eða íleiri skólum
í vikutíma veturinn 1953—54.
Auk þess voru starfandi foreldra
félög, sem halda fundi með kenn-
urum. Þó vantar víða mikið á, að
foreldrar og kennarar vinni sem-
an sem skyldi. Mér virðist, að í
flestum tilfellum eigi foreldrar
nú meiri sök á þessu. Kennarar
hafa sagt mér, að það sé aðeins
lítill hópur foreldra sem fáist til
að koma á fundi og fylgjast með
námi barna sinna og að það sé
venjulega sama fólkið, sem hafi
reglulega símasamband við kenn
ara þeirra.
Of fastskorðuð
kennsluskrá.
VELVAKANDI átti fyrir
skömmu tal við nokkra
barnakennara. Töldu þeir allir,
að hin stranga starfsskrá, sem
þeim er ætlað að vinna eftir í
skólunum, hái þeim talsvert í
starfi. Oftast verði kennarinn að
taka það fram yfir að eyða tím-
anum í það sem kemur til prófs,
heldur en í annað, sem hann e. t.
v. telur að komi börnum að meira
gagni og hafi betri uppeldisleg
áhrif á þau. Eins voru þeir sam-
mála um, að það gæfi slæma raun
að hafa eina og sömu starfsskrá
fyrir öll börn á sama aldri. Það
geti legið margfalt meiri vinna
og erfiði bak við einkunnina 2—
3 hjá einu barni en 9 hjá öðru.
Sum börnin gætu afkastað meiru
en þeim er ætlað, en öðrum reyn-
ist hörmuega erfitt að fylgjast
með. Þetta verði til þess að halda
aftur af þeim beztu og alltof
mikið sé lagt á þau sem erfiðast
eiga með að fylgjast með.
Úr því þannig er ástatt, þyrfti
kennarinn að geta veitt þeim
börnum aukahjálp, sem þess
þurfa með, og það sagði ég við
áðurnefnda barnakennara. Þeir
voru því alveg sammála,
kváðust fúsir til þess, en aðstæð-
ur gera þeim það ókleift. Hús-
næðiskortur er svo mikill í flest-
um skólunum að hver kennarinn
tekur við kennslustofunni af öðr-
um. Þó kennari vilji nú aðstoða
eitthvert barn eftir skólatíma eða
ræða við það utan kennslustund-
arinnar, sem ákveðin er undir
afmarkað námsefni þá hefur hann
engan stað til þess.
Vegna þess hve námsskráin er
í föstum skorum og að kennarinn
getur ekki veitt einstökum börn-
um neina aðstoð utan skólatím-
ans, ríður enn meira á því, að
kennari hafi samvinnu við for-
eldrana, og að þessir aðilar geti
í sameiningu gert sér grein fyrir
því hvar barnið stendur gagn-
vart náminu og hvernig bezt
megi verða því að liði. Það er
lítið gagn í því, þó foreldrarnir
sjá um að börnin mæti ískólanum
á ákveðnum tíma og kennarinn,
að haft sé yfir ákveðið náms-
efni — sá undirbúningur undir
lífið dugir þeim skammt.
Þess vegna er þessi viðleitni
skólastjóra og kennara Laugar-
nesskólans ákaflega lofsverð og
ættu fieiri að fylgja dæmi þeirra.
stjórafélag íslands“, og
félagið svo heitið síðan.
hefir
í tilefni afmælisins áttu for-
ystumenn Vélstjórafélagsins tal
við fréttamenn sl. þriðjudag og
skýrðu þeim frá ýmsu varðandi
sögu félagsins og störf. Félags-
menn eru nú nær 500 að tölu, og
er Vélstjórafélag íslands eitt
stærsta og öflugasta félagið inn-
an sjómannasamtakanna.
Af hinum átta stofnendum eru
tveir enn á lífi, þeir Sigurjón
Kristjánsson, fyrsti formaður
félagsins, og Magnús Daðason.
Sigurjón er enn starfandi, vinn-
ur hjá Rafmagnsveitu Reykjavík-
ur, en Magnús starfaði sem vél-
stjóri á togurum ,allt þar til í
fyrra, að hann hætti störfum. —
Fyrstu stjórn félagsins skipuðu
j »k"k «>»'»»•
jánsson, fyrsti son, Eyj olfur
form. véistjóra- Björnsson, Magn
feiagsms. ýs Daðason og
Sigurður Árnason. —
Afmælisrit.
Vélstjórafélag íslands á sér á
ýmsan hátt merka sögu, og er hún
rakin allgreinilega í myndarlegu
afmælisriti, sem félagið hefir gef
ið út í tilefni þessara tímamóta í
sögu þess. í ritinu eru m.a. birt
fyrstu lög félagsins. Þar segir
svo í 1. gr. 2. kap.: „Tilgangur
félagsins er að efla félagslíf með-
al íslenzkra vélgæzlumanna, sem
í félagið ganga, og auka þekk-
ingu þeirra á starfinu, og yfir
höfuð efla og viðhalda hag félags
manna, og sjá um, eftir mætti, að
félagsmönnum sé ekki gjört ó-
rétt í þvx sem að vélgæzlu lýtur“.
Skólamálið — Samningar
Mannúðarmál
Þegar félagið var stofnað, var
engin fræðslustofnun fyrir vél-
gæzlumenn til hér. Varð það því
eitt af fyrstu baráttumálum Vél-
stjórafélagsins, að stofnað yrði
til slíkrar fræðslu. Um það bil 2
árum eftir að félagið var stofnað,
hófst vélkennsla í sérstakri deild
við Stýrimannaskólann, og um
fjórum árum síðar var Vélstjóra-
skólinn stofnaður. Átti vélstjóra-
félagið drjúgan þátt í framgangi
skólamálsins.
Fyrsta launasamninginn gerði
félagið árið 1916 við Félag ísl-
botnvörpuskipaeigenda. Síðan
hafa að sjálfsögðu verið gerðar
margvíslegar breytingar á samn-
ingum, en hvort sem þær hafa
verið meiri eða minni, hafa samn
ingar alltaf náðst, án þess að til
vinnustöðvunar kæmi, allt þar til
í farmannadeilunni 1957 — þá
gerðu vélstjórar í fyrsta sinn
verkfall, og má geta þess í því
sambandi, að verkfallssamþykkt-
in var gerð algerlega einróma.
Mannúðarmál hafa löngum ver-
ið ofarlega á baugi í Vélstjóra-
félaginu, og var það ekki gamalt,
þegar stofnaður var styrktarsjóð-
ur, sem einkum var ætlaður til
úthlutunar fyrir ekkjur og börn
félagsmanna, þegar brýnasta
nauðsyn bar til — svo sem er slys
bar að höndum. Árið 1926 byggði
félagið hús við Framnesveg hér í
bæ í sambandi við styrktarstarf-
semi þessa.
Erindreki ráðinn
Er starfsemin jókst og meðlimum
fjölgaði, var talið nauðsynlegt að
hafa sérstakan erindreka starf-
andi. Var hann ráðinn árið 1931,
og varð K. T. örvar fyrir valinu.
Á Bárugötu 9 hafði verið tekið á
Framhald á bls. 19.
Smurt brauð
og snittur
Sendum heim.
Brauðborg
Frakkastíg 14. — Sím. 18680.