Morgunblaðið - 20.02.1959, Síða 18

Morgunblaðið - 20.02.1959, Síða 18
18 MORGl’NBw"*rjr Föstudagur 20. febr. 1959 Utsvarsstiginn — Framh. af bls. 1. r f komið á 7 mánuði fyrra árs en 'i kæmi nú á 12 mánuði, 6% og 9% ■j grunnkaupshækkunin hefði kom- i ið á 4 mánuði s.l. árs, en kæmi nú : á 12 mánuði. Að meðaltali yrðu árstekjur launamanna 2V2% hærri í ár en í fyrra, sem þýddi hærri launagreiðslur fyrir bæj- arsjóð, sem þessu næmi. Ef bor- in væri saman fjárhagsáætlunin í fyrra og fjárhagsáætlunin í í ár yrði þó munurinn enn meiri : en þetta, því 6% og 9% grunn- kaupshækkanirnar hefðu ekki verið reiknaðar með í fjárhags- áætluninni í fyrra. Launagreiðsl ur væru því nærri 5% hærri í þessu frumvarpi en í frumvarp- inu i fyrra. | Fólgsfjölgun hér í Reykjavík væri til jafnaðar 3% á ári og mikið af útgjöldum bæjarins hækkaði af þeirri ástæðu um ; svipaðan hundraðshluta. Mætti nefna að tala lögregluþjóna, ! skólarekstur, framlag bæjarins til almanna trygginga, sjúkra- samlags o. fl. miðaðist meira og minna við íbúatölu. Mætti því segja, að 3% útgjaldaaukning stafaði beinlínis af samsvarandi fólksfjölgun. Kvaðst Gunnar Thoroddsen í þessu sambandi vilja leiðrétta ranghermi, sem Oft væri haldið á lofti, en það væri að í tíð vinstri stjórnarinn- ar hefði fólksflóttinn til Reykja- víkur verið stöðvaður. Sannleik urinn væri sá, að sl. 2% ár hefði fólksfjölgun hér verið sízt minni en áður. j Þá vék borgarstjóri að því, að j í umræðum á fundinum hefðu bæjarfulltrúar Alþýðubandalags ins talað um að kaup hefði lækk að um 13 4% og ættu útsvör og bæjargjöld að lækka sem því svaraði. Þetta væru hinar mestu blekkingar, þeir miðuðu við launin með hinni háu vísitölu i í desember og janúar, en hins- vegar væri fjárhagsáætlunin 1958 byggð á vísitölu 183. I Vitaskuld yrði að miða við árs launin, en þau yrðu hærri í ár en s.J. ár. Guðmundur Vigfússon hefði lagt áherzlu á, að meiri- hluti bæjarstjórnarinnar væri enn trúr því hlutverki sínu að ;hækka útgjöldin, og hefði hann talið að þessa þróun yrði að stöðva. Megin ástæðan fyrir jhækkun útgjaldanna vær sú, að kaupið hefði hækkað og væri því ekki hægt að skilja þessi ummæli Guðmundar Vigfússonar á ann- ‘ an veg en þann, að hann vildi annaðhvort láta segja upp fjölda starfsmanna hjá bænum eða ilækka kaupið ena meira. | Þá sagði bórgarstjóri að bæjar- fulltrúar Alþýðubandalagsins töl uðu mikið um það, að bæjar- stjórnarmeirihlutinn dræpi allar þeirra tillögur. Guðmundur Vig- fússon hefði þó áðan minnzt á tvær tillögur, sem þeir hefðu bor ið fram, og samþykktar hefði ver- ið í bæjarstjórninni. Önnur hefði verið á þá leið að kosin yrði nefnd til þess að rannsaka starfs mannahald bæjarins. Væri at- hyglisvert að rifja þetta mál upp, því það sýndi vel inn í hugskot þessara manna, og af hve mikilli alvöru þeir legðu fram tillögur sínar. Bæjarstjórnarmeirihlutinn hefði samþykkt þessa tillögu, en þá hefði dottið botninn úr flutn- ingsmönnum. Þjóðviljinn væri að jafnaði óspar á stór letur og hefði ötulan blaðamann á bæjar- stjórnarfundum, en þó hefði ekki verið minnzt á afgreiðslu tillög- unnar vikum saman í blaðinu. Hefði það sýnilega valdið von- brigðum hjá þeim Alþýðubanda- lagsmönnum að tillagan skyldi vera samþykkt. Og áhugi þeirra fyrir málinu sæist á því, að full- trúi þeirra í nefndinni hefði að- eins mætt á 6 af 17 fundum henn- ar. Gagnrýni þeirra Alþýðubanda- lagsmanna væri að mörgu leyti undarleg, annars vegar gagn- rýndu þeir að of margir starfs- menn væru hjá einni ríkisrek- inni stofnun, en þeir gerðu einnig að ádeiluefni, að fækkað væri um einn starfsmann um tíma hjá sömu stofnun. Væri erfitt fyrir venjulega menn að komast til botns í slíkum hugsunarhætti. Þá vék borgarstjóri að því, að Alþýðubandalagsmenn hefðu vilj að lækka um helming styrk til kirkj ubygginga í bænum. Þessi styrkur væri óbreyttur frá því árið 1953 og teldi því meirihluti bæjarstjórnar óeðlilegt að lækka hann nú. Það væri gagnlegt og nauðsynlegt að styðja kirkju- byggingar og aukið kirkjulíf í bænum. Nú væri það tíðkað að byggja félagsheimili í sambandi við kirkjurnar og væri það til mikilla hagsbóta fyrir æskulýð bæjarins. Þá vék borgarstjóri að fyrir- spurn frá Þórði Björnssyni um störf hagsýslustjóra. Meðal margra verkefna hans nefndi borgarstjóri þrjú: í fyrsta lagi hefði hann gert tillögur í sam- ráði við borgarritara, aðalendur- skoðanda og aðalbókara um end- urbætur á bókhaldi í sambandi við útsvarsinnheimtu. Hefði verið lagt til að keyptar yrðu bókhalds- vélar sem spöruðu 2—3 menn og hefðu þær þegar verið pantaðar. í öðru lagi væri hagsýslustjóri að kynna sér í heild allt bókhald bæjarins og bæjarfyrirtækja til þess að gera tillögur um sparnað. f þriðja lagi hefði hann unnið að endurskoðun bæjarins og iægju þegar fyrir í því efni tillögur, sem mundu þýða mikinn sparnað fyrir bæjarsjóð. Auk þessa hefði hagsýslustjóri með höndum fjölda annarra verkefna. 130.000 námumenn í Belgíu í verkfalli Briissel, 19. febrúar. VERKFALLSALDAN í Belgíu náði hámarki í dag, og allur námuiðnaðurinn iamaðist, en jafnframt tryggði ríkisstjórn kaþólskra og frjálslyndra sér traust á þingi vegna stefnu sinn- ar í koiamálum. Eftir langar og heitar umræður studdu 118 þing- menn stjórnina, 78 greiddu at- kvæði gegn stefnu hennar. (Það voru sósíalistar og kommúnist- ar), en 3 sátu hjá. | Atkvæðagreiðslan fór fram eftir að sósíalistar og kommún- istar lögðu í gærkvöldi fram til- lögu um, að stjórnin drægi til baka frumvarp sitt um að láta loka nokkrum námum, sem ! stæðu ekki undir kostnaði. Nám- ur þessar eru í Borinage-héraði | í Suður-Belgíu. Jafnframt kröfð- ust flokkarnir tveir þjóðnýtingar ‘ á námuiðnaðinum. Undanfarna daga kom til verk- falla í ýmsum námum, en í dag urðu þessi dreifðu verkföll að einu allsherjarverkfalli námu- manna, þ. e. a. s. 130.000 af 137.- 000 námumönnum í Belgíu höfðu lagt niður vinnu. Ástandið er samt með kyrrum kjörum, nema í bænum Mons þar sem óeirðir brutust út. Verkfalismenn segj- ast ekki munu gefast upp, en belgíska stjórnin hefur farið þess á leit við Koia- og stálsamsteyp- una, að lýst verði yfir neyðar- ástandi í kolaiðnaðinum í aðild- arríkjunum. Endurkjörinn KEFLAVÍK, 18. febr. — í dag fór fram kosning forseta bæjar- stjórnar og kosning bæjarráðs. Alfreð Gíslason, bæjarfógeti, var endurkjörinn forseti bæjarstjórn- ar, og varaforseti var kjörinn Guðmundur Guðmundsson. í bæjarráð voru .einnig endur- kjörnir Tómas Tómasson, full- trúi, Marteinn Árnason og Ragn- ar Guðleifsson. Fastanefndir all- ar voru einnig endurkjörnar.—H. Miðherji Sheffieid Utd., Simpson, skorar eftir 90 sek. gegn Arsenal sl. laugardag. Eins og sjá má er vörn heimaliðsins sundurtætt. — Til vinstri — liggjandi — er Kelsey, mark- vörður Arsenals. liðinu fræga. Norwich vann 1:0. Arsenal var slegið út af Sheffield United á Bramall Lane, Sheffield, með þremur mörkum gegn engu. Nottingham Forest og Birming- ham gerðu aftur jafntefli eitt mark gegn einu eftir framlengdan leik. Eftir 90 mín. var staðan 0:0. Preston og Bolton gerðu einnig jafntefli eitt mark gegn einu. Sex lið eru örugg í sjöttu um- ferð, en þau eru: Aston Villa, Blackpool, Burnley og Luton Town úr 1. deid, Sheffield Utd. úr 2. deild og Norwich City. Úrslit á mánudag: 1. deild West Ham. Utd — Blackpool 1:0 2. deild. Stoke City Ipswich Town 1:0 Úrslit á miðvikudag: Arsenal og Tottenham „slegin út" úr bikar- keppninni JAFNTEFLISLEIKIR 5. umferð- ar bikarkeppninnar ensku voru „endurteknir" á miðvikudags- kvöld, flestir flóðlýstir, Það þótti tíðindum sæta, að 3. deildar liðið Norwich Citykomst í 6. umferð bikarkeppninnar, með sigri yfir Tottenham, Lundúna- Bikarkeppnin Nottingh. Forest — Brimingh. 1:1 Norwich City — Tottenham 1:0 Preston — Tottenham 1:1 Sheffild Utd. — Arsenal 3:0 1. deild Aston Villa — Blackburn 1:0 Everton — West Bromwich 3:3 Portsmouth — Newsastle (frest.) — Kýpursáttmálinn Framh. af bls. 1. Þegar áður en fundurinn hófst, lýstu þeir Averoff, utanríkisráð- herra Grikkja, og Zorlu, utan- ríkisrá,ðherra Tyrkja, því yfir, að sáttmálinn yrði undirritaður á fundinum. — Forsætisráðherrar Grikkja og Breta tóku í fyrsta sinn í dag þátt í fundi á yfir- standandi ráðstefnu um Kýpur- málin, og var það þegar tekið sem merki þess, að fullt sam- komulag hefði náðst. Makaríos erkibiskup lýsti því yfir eftir fundinn, að hann fagn- aði því að búið væri að undirrita sáttmálann. Jafnframt sagði for- mælandi brezka utanríkisráðu- neytisins, að texti sáttmálans yrði birtur opinberlega næstkom andi mánudag kl. 6 e. h. Averoff sagði að sáttmálinn væri prýði- iegur. * Macmillan skýrir þinginu frá sáttmálanum Formælandi brezka utanríkis- ráðuneytisins upplýsti ennfrem- ur, að Macmillan mundi tala í neðri málstofu þingsins einhvern tíma í kvöld og gefa nákvæmar upplýsingar um, hvað Kýpur- sáttmálinn fæli í sér. Mun Mac- millan rjúfa umræður málstof- unnar um utanríkismál til að koma með greinargerð sína um Kýpurmálið. Á mánudaginn verð ur hins vegar sáttmálinn í heild birtur samtímis í London, Aþenu, Ankara og Nikósíu. Makaríos fyrsti forseti? Það þykir sennilegt, að Makari os verði fyrsti forseti iýðveldis- ins á Kýpur, en hann mun koma aftur til eyjarinnar sem sigurveg- ari þrátt fyrir allt. Þangað til í september í fyrra var Makarios ákafur stuðningsmaður „Enósís“, þ. e. a. s. sameiningar Kýpur og Grikklands. En í fyrrahaust féll hann frá þeirri kröfu og hóf bar-. áttu fyrir því, að Kýpur yrði sjálfstætt lýðveldi. Þegar hann kunngerði stefnubreytingu sína, vöknuðu vonir um að hægt yrði að binda endi á blóðbaðið á Kýp- ur. Sjónarmið Makaríosar hafa sigrað, en sáttmálinn útilokar all ar framtíðarmöguleika á samein- ingu Kýpur og Grikklands, þannig að „Enósís“-hugmyndin er þá úr sögunni. Ferill Makaríosar Makaríos varð andlegur leið- togi grískumælandi Kýpurbúa fyrir átta árum. Strax eftir að hann tók við forustunni endur- skipulagði hann „Enósis“-hreyf- inguna og tókst að beina athygli heimsins að Kýpur. Síðustu fjög- ur árin hefur neðanjarðarhreyf- ingin EOKA barizt gegn Bretum á Kýpur. Makaríos hefúr verið sakaður um að hafa náið sam- starf við EOKA. Eftir að lýst hafði verið yfir ófriðarástandi á eyjunni í nóvember 1955, bárust böndin æ meir að Makaríosi, sem var handtekinn af Bretum í marz 1956 og fluttur til Seychelles- eyjanna. Ári síðar var honum leyft að fara til Aþenu, þar sem hann hefur dvalizt síðan. Nokkur atriði sáttmálans Meðal þeirra atriða, sem sam- þykkt voru í dag, var krafa Breta um að halda fullum yfirráðum yfir herstöðvum sínum á Kýpur og þeim mannvirkjum, sem þar kunna að verða byggð. Sam- kvæmt sáttmálanum verður sett á stofn löggjafarþing á Kýpur, þar sem 70% þingmanna verða grískumælandi, en hinir frá tyrkneska þjóðarbrotinu. Forseti lýðveldisins á að vera grískumæl andi Kýpurbúi, en varaforsetinn af tyrkneskum uppruna. í ríkis- stjórninni 'verða 10 ráðherrar, 7 þeirra griskumælandi, 3 úr tyrkneska þjóðarbrotinu. Bæði griski og tyrkneski þingmanna- hópurinn á löggjafarþinginu fær neitunarvald í ákveðnum atrið- um, sem varða utanríkismál og efnahagsmáL í stjómarskránni verður ákvæði um að Kýpur geti aldrei sameinazt Grikklandi eða Tyrklandi. Þríveldin, Bretland, Grikkland og Tyrkland eiga að tryggja sjálfstæði Iýðveldisins. Þá er gert ráð fyrir að bæði Grikkir og Tyrkir sendi hersveit ir til eyjarinnar til viðbótar brezku hersveitunum, sem fyrir eru. Alls verða það 900 grískir hermenn og 600 tyrkneskir her- menn, sem verða undir sameigin- legri stjórn grísks eða tyrknesks herforingja, þannig að skipt verð ur um frá ári til árs. Lýðveldið mun einnig hafa sinn eigin fasta- her. Opinberum embættum verð- ur skipt milli grískumælandi og tyrkneskra Kýpurbúa í sama hlutfalli og þingsætin. Fögnuður í London Seint í kvöld bárust fregnir um, að Macmillan forsætisráð- herra hefði verið ákaft fagnað, þegar hann gaf neðri málstof- unni skýrslu sína um Kýpursátt- málann. í Níkósíu og öðrum borg um á Kýpur var kirkjuklukkum hringt þegar tilkynningin kom, og fréttin barst á örskammri stund um alla eyjuna. Hernaðar- ástandinu á eynni verður aflétt eins fljótt og kostur er, allir þeir sem í fangelsum sitja vegna æs- inga og óeirða verða látnir laus- ir, og allir sem reknir hafa verið úr landi fá að snúa heim aftur. Greinargerð Macmillans Fréttinni hefur einnig verið tekið með fögnuði í vestrænum höfuðborgum, sem og í Ankara og Aþenu. Þegar Macmillan talaði í þinginu í kvöld var bæði þing- salurinn og áhorfendapallar þétt- skipaðir. Hann gaf fyrst yfirlit yfir aðdraganda sáttmálans, og sagði að Bretar hefðu sent Grikkjum og Tyrkjum bréf þar sem þeir lýstu yfir því, að þeir væru fúsir til að gefa eftir yfir- ráðin yfir Kýpur, ef það væri örugglega tryggt að þeir fengju full yfirráð yfir herstöðvum sín- um á eynni og tryggingu fyrir því, að þeir gætu verið þar áfram. Hann kvað samninga Grikkja og Tyrkja, sem gerðir voru í Ziirich, vera nauðsynlega málamiðlun, sem hefði á ný bundið þessar tvær þjóðir vináttuböndum. Hann sagði að sáttmálinn full- nægði öllum þörfum Breta. Vantrauststillaga í Aþcnu tilkynnti stjórnarand- staðan, að hún mundi leggja fram vantraustyfirlýsingu í þinginu, þegar sagt var frá sáttmáianum á þingi. Skömmu áður höfðu blöð in komið með aukaútgáfur, þar sem sagt var frá undirritun sátt- málans. Stjómarandstaðan held- ur því fram, að stjórnin hafi brot ið í bága við hagsmuni ríkisins með því að heimila Tyrkjum þátttöku í samningagerðinni. Var á það bent, að Tyrkir hefðu afsalað sér öllu tilkalli til Kýpur í Lausanne-sáttmálanum 1923. Kýpronos biskup, sem er nánastl samstarfsmaður Makaríosar, vildi ekki láta neitt uppi um sáttmál- ann, fyrr en hann hefði séð text- ann í heild, en hann kvað sjónar- mið sín vera kunn, hann hefðl þegar ráðist á sáttmála Grikkja og Tyrkja í Zúrich.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.