Alþýðublaðið - 08.11.1929, Blaðsíða 2

e
AfcP'ÝÐUBfcABIÐ
F. U. J.
Félag ungra jafnaðarmanna var
stofnaÖ fyrir réttum tveim árum,
8. nóvember 1927. Stofnfélagar
voru um 40. Síðan hefir félaga-
talan fimmfaldast, er nú um 200.
Auk pess hafa félög ungra jafn-
aðarmanna verið stofnuð á ýms-
um stöðum utan Reykjavikur, og
i vor mynduðu pau eitt alis-
herjarsamband fyrir landið alt,
S. U. J. Félagatala pess er nú
um 450.
Pessi 2 ár hefir F. U. J. haldið
yfir 30 fundi. Hafa félagsmenn
rætt þar um skipulag starfsem-
innar og önnur félags- og menn-
ingar-mál af hinum mesta áhuga,
tamið sér ræðuhöld, rökvísi og
prúðmensku í orðasennum. Á
mörgum fundum hafa og verið
fluttir fyrirlestrar um verklýðs-
samtök, jafnaðarstefnuna og fjöl-
mörg önntxr efni og þau síðan
rædd af félagsmönnum. Öðruro
félögum hefir og verið boðið til
umræðufunda.
Starfsemi ungra jafnaðarmanna
er afar-mikilsverður þáttur í sam-
takakerfi íslenzkrar alþýðu. Hún
undirbýr æskulýðinn til fram-
haldsstarfs í stétta- og stjóm-
mála-félögum alþýðunnar.
Eftir margra ára baráttu er nú
ioks komið svo, að allir menn
og konur, sem orðin eru 21 árs
að aldri, hafa rétt til að kjósa
við kosningar í málefnum sveita-
og bæja-stjórna. Næsta skrefið
hlýtur að verða stigið bráðlega:
að veita unga fólkinu einnig rétt
til að kjósa við kosningar til
alþingis.
Réttindum fylgja skyldur. Kosn-
ingaréttinum fylgir sú skylda að
skapa sér sjálfstæða skoðun á
þjóðfélagsmálum, að meta rétt
stefnur og málavexti alla.
Enginn ungur maður, sem vill
sjá og skilja, getur verið íhalds-
eða kyrstöðu-maður. Ungir menn
sækja fram. Þeir vilja ryðja úr
vegi öllu því, er heftir framsókn
mannkynsins, gömlum og úrelt-
um kreddum, sérréttindum og
aðstöðumismun. Þeir vilja gera
lífið fegurra og auðugra, þjóðina
vitrari og betur mannaða, lífs-
kjörin bjartari en nú er.
Ungir menn vilja ekki, að
þurfamenn séu fluttir sveitar-
flutningi og börn slitin frá mæðr-
um; þeir vilja ekki afnám eða
takmörkun kosningaréttar fátæk-
linga eða sparnaö barna- og al-
þýóu-fræðslu; þeir vilja engin
þrælalög eða ríkislögreglu; þeir
vilja ekki hlaða tollum á nauð-
synjar almennings til þess að
hlífa auðmönnum við réttlátum
sköttum; þeir vilja fá tækifæri
til að vaxa, þroskast og neyta
krafta sinna, en ekki vera rétt-
lausir launaþrælar; þeir vilja ekki
láta meta sig til jafns við „kol,
salt, húsavið og aðrar nauðsynj-
ar atvinnufyrirtækjanna“. Þeir
vilja vera frjálsir menn í frjálsu
landi.
Afnám sveltarflutninga.
Bœjarstjérn Reykjavikar skorar á alþlngi að nema
úr lðgnm heimild til fátækratlutninga.
Á bæjarstjómarfundinumj í gær
sagði Ólafur Friðriksson átakan-
lega sögu um sveitarflutninga
héðan úr Reykjavík, sem ekki er
langt síðan að framkvæmdir
voru. Fátækur verkamaður, sem
dáinn er fyrir hálfu öðru ári,
vann baki brotnu fyrir börnunum
sínum meðan honum var það
unt heilsunnar vegna, og var
hann hinn mesti dugnaðarmaður.
Svo veiktist hann og varð að
liggja lengi í sjúkrahúsi þangað
til hann andaðist. Svo virðist,
sem honum hefði verið það ærinn
harmur að verða þannig að
hverfa burtu frá konu sinni og
börnum og bíða dauða síns. En
samt sem áður leyfði þjóðfélagið
honum ekki að deyja óáreittum.
Áður en hann 'dó var búið að
sííta börn þeirra hjónanna frá
móðurinni, sem var myndarkona
og mjög vel trúandi fyrir upp-
eldi þeirra. Hún fékk ekki að
halda þeim hjá sér, heldur voru
þau flútt sveitarflutningi langt
pustur á land og þar var þeim
komið fyrir hjá ókunnugu fólki.
Sú ánægja, að fá að hafa þau
hjá sér, var vægðarlaust tekin af
henni og sjúklingurinn, maður-
inn hennar, fékk ekki að deyja í
friði. Svo mikið þótti liggja á
sveitarflutningi bama hans, að
hann fékk ekki að gefa upp önd-
F. U. J. er ungt. Það er á
réttri leið; það sækir fram. Og
ungu mennirnir og stúlkumar
sækja jafnt og þétt/um upptöku
i félagið-
Alþýðublaðið óskar F. U. J.
til heilla. Slíkt hið sama gerir
íslenzk alþýða. Hún væntir mik-
ils af félagsskap æskulýðsins.
Það er skylda hans að láta
þær vonir rætast.
Maffnúsi Kjaran
oefnar 1000 krónnrnar.
Á næstsíðasta bæjarstjórnar-
fundi var felt með jöfnum at-
kvæðum að gefa Magnúsi Kjaran
1000 kr. ur bæjarsjóði, er hann
fengi með þvi móti, að bærinn
hafnaði forkaupsrétti, sem hann
(hefir á Þvottamýrarbletti XIII, fyr-
Ár 2000 kr., en leyfði Magnúsi að
selja þetta erfðafestuland fyrir
3000 kr. Jafnframt var þá felt,
einnig með jöfnum atkvæðum, að
fcla fasteignanefndinni að athuga
málið nánar. Lá það síðan í salti
þangað til í gær.
Þá var málið tekið fyrir á ný.
Haraldur Quðmundsson flutti svo
hljóðandi tillögu:
„Bæjarstjómin samþykkir að
neyta kauprétteu ó erfðaíestu-
landinu Þvottamýrarbletti XIII
ina áður en heimilinu hans var
sundrað.
Ólafur brýndi það fyrir bæj-
arfulltrúunum, hve slík aðferð er
frámunalega ómannúðleg. Guð-
rún Jónasson tók undir það, að
fátækraflutningar séu svartur
blettur á löggjöfinni, en æskileg-
ast sé, að landið verði gert að
einu fátækrahéraði. Hallgrímur
Benediktsson kvaðst og vera á
því máli, að sveitarflutningar
væm vandræðaúrræði.
Haraldur Guðmundsson kvað
gleðilegt að heyra þessar undir-
tektir Guðrúnar og Hallgríms.
Kvaðst hann vona, að það væri
ekki að eins þau ein af- meiri
hlutanum í bæjarstjóminni, sem
fyndu og viðurkendu, að sveit-
arflutningarnir eru óhæfa. Flutti
hann síðan þessa tillögu:
„Bæjarstjórnin skorar á alþingi
að afnema þegar á næsta þingi
þau ákvæði fátækralaganna, er
veita heimild til að flytja þurfa-
menn sveitarflutningi."
Tillagan var samþykt með öll-
um greiddum atkvæðum. Þrír
greiddu ekki atkvæði: Pétur Hall-
dórsson, Jón Ásbjörnsson og
Theódór Lindal. —
Þetta er gleðileg samþykt og
til heiðurs bæjarstjóminni.
Væntanlega tekur alþingi á-
skorunina fullkomlega til greina.
fyrir samningsbundið verð.“‘
Haraldur benti á, að bæjarfé-
lagið á að njóta verðhækkunar
erfðafestulanda að frádregnum
ræktunarkostnaði. Fyrir því bæri
bæjarfélaginu þessar þúsund
kr. að frá dregnu verði girðing-
arinnar, og hann gæti fengið það
sfé á þann hátt, að bæjarstjórnin
neytti kaupréttarins, og gæti hún
þá, ef hún vildi, selt þeim manni
erfðafesturéttinn aftur, sem ætl-
aði nú að kaupa hann af Kjaran,
fyrir sama verð og hann vildi
greiða honum fyrir hann. Ef
Kjaran neitaði að selja bæjarfé-
laginu erfðafestulandið á þessum
grundvelli, þá yrði að fá úrskurð
dómstólanna um, hvort kaup-
réttur bæjarfélagsins er ekki skil-
yrðislaus. Þar með fengist skorið
úr öllum sams konar málum og
• slíkan úrskurð sé bæjarfélaginu
nauðsynlegt að fá, ef réttur þess
sé véfengdur.
Þórður Sveinsson lagði til, að
tillögu Haralds væri vísað til
fasteignanefndar til athugunar og
málinu þar með frestað. Jafn-
framt tók hann undir það, að
ófært sé að erfðafestujarðir lendi
í braski. Haraldur félst á uppá-
stungu Þórðar um frestun máls-
ins, svo að fasteignanefnd at-
hugaði það að nýju.
Hins vegar lagði Knútur til og
Jón Ásbjörnsson með honurn, að
bæjarstjórnin hafnaði forkaups-
réttinum og leyfði söluna.
Var nú gengið til atkvæða.
Frestunartillaga Þ. Sv. var
fyrst feld með jöfnum atkvæðum,
7 gegn 7. Jafnaðarmenn, Þ. Sv.
og Th. Líndal greiddu atkvæði
með henni, hinir á móti, nema
Kjaran varð að sitja hjá þessum
atkvæðagreiðslum. Ágúst Jósefs-
son var þá farinn af fundi vegna
lasleika. Tillaga Haralds var
síðan feld með 8 atkv. gegn 6.
Með henni greiddu atkv. jafnað-
armennirnir og Þ. Sv. Hinir á
móti. Að síðustu var tillaga
Knúts samþykt með 8 ihaldsat-
kvæðum, gegn atkv. jafnaðar-
manna og Þ. Sv.
Þar með gaf borgarstjóri og 7
íhaldsfélagar hans Magnúsi Kjar-
an 1000 kr. af bæjarins fé.
Vmnukonustarfið.
Af tilefni „Vísis"-greinanna um
vinnukonurnar vildi ég biðja AI-
þýðublaðið fyrir eftirfarandi
sögukorn, sem eiga að sýna, að
sökin er ekki alt af hjá vinnukon-
unum, þótt sumum gangi illa að:
■fá þær í vistir:
Stúlka nokkur réðist í vist fyrir
skömmu. Heimilið var efnaheim-
ili. Fyrsta daginn, sem stúlkan
var i vistinni, var elduð kjöt-
súpa. Þegar búið var að bera á
borð miðdegismatinn kvartar hús-
móðlrin um, að þröngt sé við
borðið og segir við stúlkuna, að
hún geti beðið þar til fjölskyld-
an sé búin að borða. Stúlkac
lætur þetta gott heita og fer fram
í eldhús. Að máltíð lokinni kem-
ur húsfreyja fram i eldhúsið og
segir, að nú hafi illa tekist til,
hún hafi ekki varað sig á þvi,
aö fleira væri fólkið; kjötið sé
búið. Fer hún síðan inn í búr-
skáp og tekur fram disk með
saltfiskstöppu og segir við stúlk-
una, að hún geti borðað þetta í
dag. Stúlkan sagðí ekkert, en
gerði stöppunni lítil skrl. Næsta:
dag var á borðum saltfiskurí
þröngt var enn við borðið, en
svo mikið gekk af, að stúlkan
fékk nógan mat. Þriðja daginn
voru soðinar kjötbollur og end-
urtók sig þá sagan frá fyrsta
deginum; stúlkan fékk ekkert
Sagði hún þá upp vistinni og fór.
Á öðru heimili, sem var reglu-
legt auðborgaraheimili, fengu
stúlkurnar aldrei mat fyr en eftir
að fjölskyldan hafði borðað.
Kæmi það fyrir, að húsbóndinn
kæmi seint heim á kvöldin, borð-
aði húsmóðirin með krökkunum,
en sagði stúlkunum að láta mat-
inn standa á borðinu þar til hús-
bóndinn kæmi heim. Kæmi hann
þá mjög seint heim, sem stundum
kom fyrir, urðu þær að hátta
matarlausar. Á þessu heimili var
það enn fremur alið upp i krökk-
unum að lita niður á vinnufólk-
ið og sýna því lítilsvirðingu.