Morgunblaðið - 06.01.1963, Blaðsíða 12

MORCUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 6. janúar 1963
12

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson,
Sigurður Bjarnason frá Vigur,
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 65.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 4.00 eintakið.
NÝ STJÓRN
í FÆREYJUM
TVTý landsstjórn hefur verið
mynduð í Færeyjum.
Standa að henni þeir flokkar,
sem hraðast hafa viljað fara í
baráttu Færeyinga fyrir
sjálfsstjóm. Eru það hinn
gamli Fólkaflokkur ásamt
Þjóðveldisflokknum, Sjálf-
stjórnarflokknum og svoköll-
uðum Framfaraflokki, sem á
einn fulltrúa í Lögþinginu. Á
stefnuskrá stjómarinnar er
aukin heimastjórn til handa
Fær-eyjum og fyrirheit iurx
ýmsar viðreisnar- og upp-
byggingarráðstafanir.
Þessi nýja landsstjórn í
Færeyjum stefnir ekki að
skilnaði við Dani. Lögmaður
verður Hákon Djurhuus, úr
Fólkaflokknum, sem er einn
af reyndustu og þekktustu
stjórnmálamönnum Færey-
inga.
I samtali, sem Morgunblað-
ið átti í fyrradag við Hákon
Djurhuus, komst hann m. a.
að orði á þessa leið um stefnu
hinnar nýju stjómar:
„Þetta er stjóm, sem mynd
uð er af þjóðemisflokkum,
svo að það er víst, að það mun
eiga sér stað breyting, hvað
snertir heimastjórnarlögin. Á
hvern hátt, er ekki endanlega
ákveðið. Hins vegar munum
við krefjast aukins réttar til
að sinna sjálfir málum okkar
út á við.“
Af þessum ummælum lög-
manns verður það ljóst, að
fyrir honum vakir fyrst og
fremst að svipuð þróun verði
í Færeyjum og gerzt hefur
annars staðar á síðustu ár-
um. Um Iokatakmark Færey-
inga í sjálfsstjómarbaráttu
þeirra virðist þó enn ýmislegt
á huldu. En auðsætt er að hin
nýja landsstjóm stefnir ekki
að hreinum skilnaði við Dan-
mörku, enda þótt einn flokk-
ur hennar, Þjóðveldisflokkur-
inn, hafi lýst því yfir, að
hann vilji slíta öllu sambandi
við Dani og stofna lýðveldi í
Færeyjum.
Þessi nýja færeyska sam-
steypustjóm nýtur stuðnings
15 þingmanna af 29, sem sæti
eiga í lögþinginu. Meirihluti
hennar er því mjög naumur.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
GERIST AT-
VINNUREKANDI
Igær birtir Alþýðublaðið
fimm dálka rosafyrirsögn
á forsíðu um „nýtt hneyskli
íhaldsforstjóra Bæjarútgerð-
ar Hafnarfjarðar". Þar tekur
blaðið sér fyrir hendur að
segja til um það, hvernig
reka eigi skip útgerðarinnar.
Greinin er síðan krydduð
með dylgjum og aðdróttun-
um, sem heldur eru þó barna-
legar.
Aðalatriðið er það, að rit-
stjórar Alþýðublaðsins telja
sig þess umkomna að segja
til um, hvemig haganlegast
sé komið fyrir rekstri Bæjar-
útgerðar Hafnarfjarðar í
hverju einstöku tilfelli. Nú er
það á allra vitorði, að meðan
fyrri stjórnendur Bæjarút-
gerðarinnar voru við völd var
þeim hælt á hvert reipi af Al-
þýðublaðinu. Stjórn þeirra
var þó með þeim endemum,
að líklega er leitun að dæmi
úr íslenzkri atvinnusögu, sem
sýni meiri óstjórn og sukk.
Afleiðing hinnar algjöm ó-
stjórnar Bæjarútgerðar Hafn-
arfjarðar er sú, að fyrirtækið
er raunverulega gjaldþrota og
þannig á vegi statt, að allar
líkur em til að fólksflótti
verði úr bænum ef Hafnfirð-
ingar eiga einir að standa und
ir óreiðaskuldunum, þar sem
útsvör yrðu þá að vera gífur-
leg. —
Endanlegu uppgjöri er ekki
lokið fyrir óreiðutímabilið, en
þegar það liggur fyrir þurfa
menn ekki að deila um það,
að reksturinn hefur verið
með hreinum endemum, lík-
lega svo, að hann yrði ekki
verri, þótt sá nýstárlegi hátt-
ur yrði upp tekinn, eins og
Alþýðublaðið gerir í gær, að
ætla að stjórna atvinnufyrir-
tæki af ritstjórnarskrifstofum
sínum!
En það kemur sannarlega
úr hörðustu átt, þegar stuðn-
ingsblað þeirra manna, sem
sett hafa einn blómlegasta bæ
í byggð landsins í versta
skuldafen, sem um getur, ætl-
ar nú að vanda um og segja
þeim mönnum fyrir verkum,
sem gera tilraun til að bjarga
því, sem bjargað verður.
„GAMALREYND
GLEÐIKONA"
17" ommúnistablaðið lýsir
**■ Framsóknarflokknum í
gær sem „gamalreyndri gleði-
konu, sem grípur kaupskap-
inn urh leið og hann býðst.“
Kommúnistum >er þannig
ljóst, eins og öðrum, að Fram-
sókn hefur löngum verið laus
á kostunum og væntanlega
byggjast áform þeirra um
„þjóðfylkinguna“ einmitt á
þeirri vitneskju.
í framhaldi af þessari fram
angreindu lýsingu á Fram-
Hið umdeilda hérað Kashmír
EINS og kunnugt er af fréttum
komu stjórnir Indlands og Pak-
istans sér saman um það fyrir
skömmu að tilhlutan Breta og
Bandaríkjamanna, að hefja við-
ræður um hið umdeilda hérað
Kashmír. Hófust viðræðurnar
milli jóla og nýárs í Rawalpindi,
höfuðborg Pakistan, en eftir tvo
daga var þeim frestað fram í
miðjan janúar.
Indverjar og Pakistanbúar
hafa deilt um Kashmír frá því
að yfirráðasvæði Breta á Ind-
landsskaga var skipt í tvö ríki,
Indland og Pakistan, 1947, en
þetta er í fyrsta skipti, sem þjóð-
irnar hafa fallizt á að ræða
málið og reyna að semja um það
á friðsamlegan hátt.
Kashmír liggur frá háfjöllun-
um í Gilgit og Ladakh í norðri,
suður fyrir hinn frjósama Kash-
mír-dal, en þar er höfuðborg hér-
aðsins Srinagar.
1947 var Kashmírbúum gefinn
kostur á því að sameinast annað-
hvort Indlandi eða Pakistan, og
þar, sem 77% hinna 4,2 milljóna
íbúa héraðsins eru Múhameðs-
trúar, var augljóst, að íbúar hér-
aðsins kusu að sameinast Pakist-
an. Furstinn, sem ríkti í Kashmír
á þessum tíma var Hindúi og þó
að hann undirritaði bráðabirgða-
verzlunar- og stjórnarsamning
við Pakistan, varð hann Pakistan
stjórn brátt erfiður, því að hann
bar í brjósti ósk um að sameina
Kashmír Indlandi. — Pakistan-
stjórn gramdist óhlýðni furstans
og sendi herlið inn í Kashmír til
þess að knýja hann til hlýðni.
Furstinn bað þá Indverja um
hernaðaraðstoð, sem þeir veittu
góðfúslega.
Stýrjöld geisaði síðan í Kash-
mír, þar til Indverjar sneru sér
til Sameinuðu þjóðanna, sem
drógu vopnahléslínu og skiptu
Kashmír þannig, að Indland
hlaut tvo þriðju hluta auðugustu
landssvæða héraðsins, þ. e. Lad-
akh, Kashmírdal og Jammu, en
flestir íbúar Jammu eru Hindú-
ar. Nehru forsætisráðherra Ind-
lands lét á þessum tíma i ljós ósk
um það, að Kashmírbúar fengju
sjálfir að ráða framtíð sinni og
lýsti því yfir, að Indverjar væru
reiðubúnir að láta fara fram
þjóðaratkvæðagreiðslu í hérað-
inu undir alþjóðlegu eftirliti, t.d.
eftirliti SÞ, þegar friður væri
kominn á.
Nehru var þó fljótur að gleyma
þessum ummælum sínum, því að
ljóst var, að Kashmírbúar myndu
annað hvort kjósa sjálfstæði eða
sameiningu við Pakistan.
Múhameðstrúarmaðurinn Mo-
hammed Abdullah, sem stjórnaði
•indverska hlutanum af Kashmír,
vildi sjálfstæði héraðsins. Stofn-
aði hann flokk, sem hafði það að
aðal baráttumáli. 1953 hnepptu
Indverjar Mohammed Abdullah
í fangelsi og hófust handa um að
bæla niður þær hreyfingar í
Kashmir, sem börðust annað
hvort fyrir sjálfstæði héraðsins
eða sameiningu þess við Pakist-
an.
Mohammeð Abdullah hefur
setið í fangélsi til þessa dags, að
undanteknum þremur mánuðum
1958, en hann sakaður um sam-
særi gegn stjórninni.
Sameinuðu þjóðirnar hafa gert
mikið til þess að fá Indverja og
Pakistanbúa til þess að setjast að
samningaborði og reyna að leysa
Kashmírdeiluna á friðsamlegan
hátt, en það hefur ekki tekizt.
í haust, þegar Kínverjar réð-
ust inn í Indland, fóru sendi-
menn frá Bretlandi og Banda-
ríkjunum til Indlands og Pak-
istan og ræddu við leiðtoga
þjóðanna og reyndu að gera
þeim ljóst, að þeir gætu ekki
varizt ágangi Kínverja, ef þeir
stæðu ekki saman.
Samþykktu leiðtogarnir þá, að
hefja viðræður um hið um-
deilda hérað Kashmír. Óánægju-
raddir heyrðust í báðum lönd-
um vegna samkomulagsins um
samningaviðræður, en á milli
jóla og nýárs hittust samninga-
nefndir Indverja og Pakistanbúa
í Rawalpindi. Sama kvöldið og
viðræður þeirra hófust var til-
kynnt í höfuðborginni, að Pak-
■istanbúar hefðu gert bráða-
birgðasamning við Kínverja um
landamæri Kashmír. Þetta vakti
að vonum gremju Indverja, en
Pakistanbúar fullvissuðu þá um,
að þessir samningar giltu aðeins
þar t'il samið hefði verið um
Kashmír. Viðræður samninga-
nefndanna stóðu þó ekki nema
í tvo daga, en þá var þeim frest-
að fram í miðjan janúar. Þegar
tilkynnt var um frestun viðræðn
anna urðu margir áhyggjufullir
og töldu, að þær væru farnar út
um þúfur, en formenn samninga-
nefnda Indverja og Pakistanbúa
fullvissuðu fréttamenn um það,
að viðræðunum hefði miðað 1
rétta átt.
sóknarflokknum biðla komm-
únistar líka til hans og segja
í ritstjórnargrein:
„Eigi að vera veruleg um-
skipti í kjaramálum verka-
fólks, þarf víðtækar stjórn-
málaráðstafanir. Er Fram-
sóknarflokurinn reiðubúinn til
þvílíkra ráðstafana? Er Fram
sóknarflokkurinn reiðubúinn
til samvinnu við Alþýðu-
bandalagið í því skyni að ná
meirihluta í næstu kosning-
um og framkvæma síðan þær
þj óðf élagsbrey tingar, sem
tryggja hóflegan vinnutíma
og viðunandi kjör?
Tíminn svarar þessum
spumingum daglega neitandi.
Hann lýsir æ ofan í æ yfir
því, að samvinna við Alþýðu-
bandalagið komi ekki til
greina. Eigi að taka þau svör
gild er umhyggja sú, sem Þór
arinn Þórarinsson þykist
gagntekin af einber hræsni.“
Kommúnistar taka þannig
ekki „gild“ svör Framsóknar
við „þjóðfylkingartilboðun-
um“ fyrir kosningar. Þeir
vita, að Framsókn verður
hverflynd fram um kosning-
ar, og þess vegna er ekki
furða þótt ritstjómargreinin
beri nafnið: „Hvert stefnir
Framsókn?“