Morgunblaðið - 09.02.1963, Blaðsíða 1

24 síður
50 árgangur
33. tbl. — Laugardagur 9. febrúar 1963
Frentsmið.ia iViorgunblaSsins
CJnglr liðsforingjar í íralt gera stjórnarbyltingu:
Stuöninffsma
Kassem sagður fallinn (
í loftárás á aðsetur
landvarnaráðuneytisins
Washington, London, Bagdad, Beirut, 8. febrúar.
(NTB: REUTER: AP).
0 í DÖGUN í morgun tilkynnti útvarpið í Bagdad, að
stjórnarbylting hefði verið gerð í írak. Aðsetur land-
varnarráðuneytisins hefði verið lagt í rúst og forsætisráð-
berrann, Abdul Karim Kassem, grafizt undir rústunum. í
kvöld tilkynnti útvarpið, að Abdul Salam Muhammed
Aref hafi verið skipaður forseti í frak, en hann var vara-
forsætisráðherra landsíns eftir júlíbyltinguna 1958. Vitað
er að Aref er ákafur fylgismaður Nassers, forseta Egypta-
lands. Ennfremur var sagt, að Ahmed Hassan^Badr hers-
höfðingi hefði verið skipaður forsætisráðherra byltingar-
stjómarinnar.
£ Eftir því, sem næst verður komizt, eru það ungir liðs-
foringjar í her íraks, er að byltingunni standa, undir
forystu Ahdul Karim Mustafa Nasrapti, ofursta. Þeir hafa
lýst yfir stofnun „Þjóðbyltingarráðs“ er fara muni með
völd í landinu fyrst um sinn. Talsmenn utanríkisráðuneyt-
anna í London og Washington telja ekki óhugsar'1'. '* Xass-
em sé enn á lífi.
0 Byltingarmenn virðast hafa allar útvarpsstöðvar á
sínu valdi og vísan stuðning meginhluta hersins. Flug-
völlum hefur verið lokað, svo og landamærum öllum. Fregn
ir frá Teheran herma, að hersveitum nálægt landamærum
íran og írak hafi verið skipað að vera viðbúnar og íranskur
floti í Persaflóa mun hafa fengið sams konar fyrirmæli.
Stjórnir Egyptalands, Kuwait og Jemen hafa fagnað bylt-
ingunni og lýðræðisflokkur Kúrda í írak lýst yfir stuðningi
sínum við Þjóðbyltingarráðið.
Ahemed Mohammed E1 Awawi
og Ahmed Nurredin, allir liðs-
foringjar.
Fréttamenn i höfuðborgum
nágrannaríkja íraks segja, að
Ijóst sé af skipan Þjóðbylting
arráðsins, að hér hafi verið að
verki andkommúnistar, en
meðlimir séu allir fylgjandi
hinum arabiska sósíalisma,
flesti.r félagsbundnir í Ba’ath-
hreyfingunni, sem Kassem
hafði bannað. Sú hreyfing hef
ur mjög stutt Nasser, hann
átti þar til dæmis öflugastan
stuðning er sambandinu milli
Egyptalands og Sýrlands var
komið á 1958. Er því ekki ólík-
legt talið, að þessi uppreisn í
írak kunni að hafa einhver
áhrif í Sýrlandi. Ilreyfing
þessi er sögð mjög andvíg
auknum áhrifum kommúnista
í Asíu.
LJÓST er að byltingarmenn
eru vinveittir Nasser, forseta
Egyptalands, því að hann hefur
þegar viðurkennt nýju stjórnina
— en samkvæmt siðustu fregn-
um hafa ekki sézt þess merki,
að byltingin hafi verið gerð
beint fyrir hans tilstilli. Hins-
vegar bendir ýmislegt til að
byltingin sé and-kommúnisk,
m.a. tilkynningar Bagdad-út-
varpsins, að eitt fyrsta verk Þjóð
byltingarrálðsms hafi verið að
breinsa til meðal yfirmanna hers
ins, víkja þaðan öllum yfirlýst-
um kommúnistum og nánustu
samstarfsmönnum Kassems, for-
sætisráðherra.
Bagdad-útvarpið byrjaði send-
ingar sínar með venjulegum
hætti kl. 6 í morgun (isl. tími),
en tveim klukkustundum síðar
var lesin upp fyrsta tilkynning
byltingarmanna. Þar sagði, að
bundinn hefði verið endir á ó-
stjórn Kassems, flugvélar og
skriðdrekar hefðu gert árásir á
stöðvar landvarnaráðuneytisins,
en forsætisráðherrann grafizt
undir rústunum. Karim Kassem
hafði einkaíbúð í ráðuneytisbygg
ingunni og dvaldist þar oft. Skýrt
var frá stofnun „Þjóðbyltingar-
ráðs“, er fara skyldi með öll
völd í landinu fyrst um sinn.
í forsseti þess var fyrst sagður
Abdul Karim Mustafa Nasratpi,
ofursti, — forsprakki bylting-
arinnar, en í fregnum í kvöld var
sagt, að Ahmed Hassan Badr,
hershöfðingi hefði verið skipaður
forsætisráðherra landsins. Aðrir
í Þjóðbyltingarráðinu ' eru, að
eögn AP-fréttastofunnar, Abu
Taleb E1 Hasmini, Najat Mahm-
oud E1 Safi, Saba Mohammed,
lassers skipaðir forseti
Abdul Karim
Eftir að sagt hafði verið frá
byltinguhni voru lesnar í út-
varpinu tilkynningar forystu-
manna hennar á fárra minútna
fresti en á milli leikin ættjarðar
lög frá írak og Egyptalandi. Sagt
var, að öllum deildum hersíns
hefði verið fyrirskipað að hálda
kyrru fyrir og taka engum boð-
um nema frá Þjóðbyltingarráð-
inu eða mönnum skipuðum af
því. íbúar landsins voru hvattir
til þess að skipa sér við hlið
byltingarmanna og ráða niður-
lögum stuðningsmanna Kassems,
hvar sem þeir létu á sér bera.
„Ó, þjóð“, sagði í einni til-
kynningunni,“ þetta er dagur
Framh. á bls. 23
Hver er forsprakki
byltingarinnar?
Fjarri fer því að ljósar séu ofursti hafi fyrir þrem árum
orsakir eða endanlegur til- verið rekinn úr her Íraks fyrir
gangur byltingarinnar í frak. að reka stjórnmálaáróður innan-
Bent er á það í fregnum frá hersins. Hafi Mustafa verið
nágrannaríkjunum, að sam- ákafur þjóðernissinni. Bagdad
bandið milli íraks og Egypta- útvarpið hefur í dag lýst
lands hafi að undanfömu farið Mustafa ofursta forystumann
mjög versnandi. Aðeins eru byltingarinnar, en haft er
liðnir nokkri? dagar frá því eftir innflytjendum frá írak,
Kassem sakaði stjóm Egypta- búsettum í Kairo, að hinn
lands um að hafa rænt einum raunverulegi forvígismaður
starfsmanni sendiráðs fraks í byltingarinnar sé Abdel Chani
Kairo. Egyptar neituðu, en í E1 Rawi, hershöfðingi og yfir-
fregn frá Kairo í dag segir, maður 11. herdeildarinnar,
að umræddur sendiráðsmaður sem staðsett er í Elramadi,
non grata“ í
se „persona
Egyptalandi.
Ennfremur herma óstaðfestar
fregnir, að Kassem hafi fyrir
rúmri viku vikið úr starfi 58
þjóðemissinnuðum liðsforingj dómurum
um og sett í þeirra staði stuðn- fjallaði
er í
skammt frá Bagdad. Rawi er
sagður ákafur arabískur þjóð-
emissinni, eins og Mustafa.
Hann hafði tekið þátt í bylt-
ingunni 1958 og verið einn af
herdómstólsins
a mál manna
er
úr
ingsmenn kommúnista. Sömu stjóm Feisals, en þeir voru
fregnir herma, að hervörður flestir dæmdir til dauða. Er
hafi í dag verið við sendiráð haft eftir mönnum þessum að
Rússa í Bagdad. Rawi eigi eftir að koma fram
A hinn bóginn segir í fregn á sjónarsviðið meira en orðið
um frá Moskvu, að Mustafa er. Sjá greinar á bls. 10.
Fiskveiðitakm örk viS Fær-
eyjar ekki iærS út í hráS
í EINKASKEYTI, sem Morg-
unblaðinu barst frá Færeyj-
um í gær, segir, að danska
ríkisstjórnin hafi hafnað
kröfu færeysku stjórnarinnar
um að færa út fiskveiðitak-
mörkin við Færeyjar 27. apríl
næstkomandi.
Afríku stafar hæffa
af Ben Bella
— segir utanríkisráðherra Portúgals
Lissafoon, 8. febrúar. NTB-
Reuter.
UTANRÍKISRÁÐHERRA Portú-
gal Alberto Nogueira sagði á
fundi með fréttamönnum í dag,
Tiffany-stelnmum stolið
ásamt flelri eðalsteinum
— al!s um 10 millj. kr. virði
New York, 8. febr. — AP.
í GÆRKVELDI var brotizt
inn í hótel-íbúð í New York
og stolið skartgripum með
eðalsteinum, sem virtir voru
á rúmlega tíu milljónir ísl.
kr. Þar á meðal var Tiffany-
demanturinn frægi, sem einn
er virtur á hálfa fimmtu
milljón króna.
Eigandi skartgripanna er
frú Irene M. Selznick, sem
gift var kvikmyndaframleið-
andanum David O. Selznick.
Hún hafði íbúðina á leigu og
uppgötvaði ránið, er hún kom
heim úr samkvæmi skömmu
eftir miðnætti.
Tiffany demanturinn var
sýndur á heimssýningunni í
New York árið 1939.
að stjórn.Portúgals hefði í hyggju
að senda í samvinnu við önnur
ríki fjárhagslega og hernaðarlega
aðstoð til þeirra ættflokka í Al-
sír, er reyndu að brjótast undan
einræðisstjórn Ahmed Ben Bella,
forsætisráðherra landsins.
Nogueira sagði, að stjórn Porfó
gals gerði sér fulla grein fyrir
því, að Ben Bella beitti kúgunar
aðferðum við ýmsa ættflokka í
Alsír og hefðu forystumenn
þeirra óskað aðstoðar utanfrá,
bæði fjárhags- og hernaðaraðstoð
ar og einnig, að sjálfboðaliðar
kæmu og veittu þeim lið. Nú
í skeytinu segir:
Þeir Hakon Djurhuus og Er-
lendur Patursson eru nú á heim-
leið frá Kaupmannahöfn með
Dr. Alexandrine. Þeir hafa rætt
við danska ráðamenn um út-
færslu fiskveiðitakmarkanna við
Færeyjar, en danska stjórnin vill
ekki heyra á það minnzt, að
takmörkin verði færð út 27.
apríl n. k., svo sem lagt var til
— og raunar alls ekki fyrr en
samningur Bre*a og íslendinga
um fiskveiðilögsöguna rennur út
11. marz 1964.
Færeyska lögþingið hefur ekki
rætt um aðra möguleika en að
færa út takmörkin í 12 mílur.
Tilraunir í Nev-
ada-auðninni
liafnar að nýju
Washington, 8. febr. — AP.
KJARNORKUMÁLANEFND
Bandaríkjanna skýrði frá því í
væri í athugun hvorf ekki væri! dag, að tilraunir með kjarnorku-
rétt, að Portúgalar tækju hönd- ( vopn hefðu að nýju verið hafnar
um saman við aðrar þjóðir, er t í Nevada-auðninni. Fyrsta tilraun
stafaði hætta af Alsír og veifctu in var gerð í dag.
ættflokkum þessum stuðning.
ÞesSi yfirlýsing utanríkisráð-
herrans er talin beint svar við
þeim ummælurti Ben Bella í
Algeirsborg fyrir nokkru, að
Kennedy, forseti tilkynnti
fyrir nokkrum dögum, að undir-
búningur að tilraunum yrði haf-
inn að nýju, þar sem viðræðum
stjórnarfulltrúa Bandaríkjanna
Alsír-stjórn hefði veitt uppreisn- J og Sovétrikjanna hefði verið
Framh. á bls. 23, hætt, að ósk hinna síðarnefndu.