Morgunblaðið - 29.05.1963, Page 14

14
MORCUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 29. maí 196S
ENN var norðaustan krapa-
farið og stormur, er við vökn-
uðum snemma morguns norður
á Kópaskeri. Veðrið hindraði
okkur þó ekki í þvi að heim-
sækja ungan nýbýling, sem býi
skammt fyrir utan kauptúnið.
Nýbýii þetta heitir Hjarðarás og
bóndinn þar Árni Sigurðsson.
Hann er stúdent að menntun og
ættaður úr Núpasveit. Núpa-
sveit takmarkast af tveimur
núpum, Öxarnúpi og Snartar-
staðanúpi. tJr landi jarðarinnar
Snartarstaða er Kópasker
byggt. Auk þess hafa veri-5
byggð tvö nýbýli úr landi jarð-

Árni Sigurðsson og fjölskylda hans að Iljarðarási.
Byrjaöi með ívær hendur tómar
Byggði upp nýbíli án víxillána
arinnar, og heita þau Hvoll og
Iljarðarás.
Við skjótum öxlinni í vindinn
og göngum þennan spöl upp að
Hjarðarási. Heima við húsið hitt-
um við börn og spyrjum, hvar
húsbóndann sé að finna.
— Pabbi er í fjósinu og
mamma líka, segja krakkarnir.
Við göngum að fjósdyrum,
opnum þær og snörumst inn úr
hríðinni inn í hlýjuna. í sama
mund og við komum inn stend-
ur Ragnheiður Daníelsdóttir hús
freyja í Hjarðarási upp frá einni
kúnni. Hún hefur verið að Ijúka
mjöltum. Árni bóndi kemur með
fangið fullt af ilmandi töðu inn-
an úr hlöðu og kastar henni í
fóðurganginn fyrir kýrnar. Sjald-
an hefi ég séð kýr, sem betur
hafa verið fóðraðar, hreinrií og
snyrtilegri að allri hirðingu. Það
var sama, hvar litið var á þessu
nýbýli. Allt bar vott um ein-
staka hirðusemi og smekkvísi.
Fátt er ánægjulegra en að koma
í gripahús, þar sem fallega hirt-
•ir gripir standa á básum eða
raða sér á garðana. Við göng-
um gegnum hlöðuna, og þar er
mikið og gott hey enn, þótt
komið sé fram á vor, og sýni-
legt, að Árni fyrnir mikið á
þessu vori. Úr hlöðunni göng-
um við inn í fjárhúsin, þyí að
bæði fjós og fjárhús eru byggð
við sömu hlöðu. í nær öllum fjár
húsunum eru grindur og kind-
urnar því hreinar á lagðinn og
þrifalegar útlits. Það er kannski
aldrei meiri þörf fyrir grindur
í fjárhús en einmitt í vorum eins
og þessum, þegar fé verður að
standa stöðugt á húsi fram yfir
burð. Mér virtist fé Arna þokka-
lega vænt, en þó varla í sam-
ræmi við þann mikla heyforða,
sem hann átti. Það var þó í mikl
um bata og auðséð, að því var
vel gefið, og það mundi ganga
vel fram um þaþ bil, er því yrði
hleypt út og sleppt. Ástæðuna
fékk ég fljótt að vita. Innistaða
þess var nú um miðjan maí
ekki lengri en sem svaraði tveim-
ur mánuðum, allan veturinn.
Hið fyrra sinni var féð á húsi
um mánaðartíma í kringum ára-
mótin, eða um fengitímann. Þá
var því sleppt aftur út í góða
tíðarfarið, sem þá var, og ekki
tekið á hús fyrr en áhlaupið
gerði um páskana. í góðri tið
er all góð beit í Snartarstaða-
landi, bæði mólendi og ágæt
fjörubeit. Þarna var komin skýr-
jngin á hinum miklu heybirgð-
um Árna bónda.
Er ég hafði góða stund horft
á Árna gefa fé sínu, séð það
raða sér á garðann og byrja að
maula í sig ilmandi töðuna, séð,
hvernig krakkarnir lærðu til
verka og gáfu á einn garðann,
héldum við öll saman heim í
snoturlega byggt íbúðarhús
þeirra hjóna. Meðan við biðum
eftir morgunkaffinu fékk ég að
vita í stórum dráttum, hvernig
nýbýli þetta var tilkomið.
Árni Sigurðsson er maður hóg-
vær í óllu tali, lætur lítið yfir
gerðum sínum, er brosmildur
og gamansamur og vill ekkert
'síður sveigja talið að hestum og
hestamennsku en því, hvernig
hann hefur komið upp myndar-
legu búi með öllum byggingum,
þótt byrjað hafi verið með tvær
hendur tómar.
— Já, ég byrjaði fyrir réttum
10 árum á að koma þesgu ný-
býli upp. Ég átti þá ekkert og
fyrsti gripurinn, sem ég keypti,
var hestur, og ég keypti hann
mest vegna þess að hann var
talinn fárra meðfæri. Átti ég
varla fyrir kaupverði hans, þeg-
ar ég fékk hann. Hestur þessi
varð síðan þokkalegur gæðing-
ur. Fyrsta veturinn, sem ég bjó
hérna, kenndi ég, því að búið var
þá lítið sem ekkert, og nú síð-
ustu tvö árin, eftir að nýbýlið
er komið, hef ég getað tekið að
mér að annast skólastjórn barna-
skólans hér á Kópaskeri.
— Þar sem þú áttir ekkert til
að byrja með, þurftir þú þá ekki
á miklum lántökum og halda við
að koma búi þínu upp?
— Ég fékk hin venjulegu lán
til nýbýla, en ég þurfti aldrei að
taka víxil fyrr en í fyrra, að ég
keypti mér nýja dráttarvél.
Fyrri dráttarvélin, sem ég eign-
aðist, reyndist hinn megnasti
gallagripur og var *aunar aldrei
nothæf.
— Og hvernig gaztu komist
yfir allaivbyggingarkostnað með
þeim myndarlegu húsum, sem
þú hefur reist?
— Aðkeypt vinna við bygg-
ingarnar var sáralítil sem eng-
in. Ég naut hjálpar bróður
míns, sem er góður smiður, við
ýmislegt í sambandi við b.vgg-
ingarnar, og svo smíðaði ég mik-
ið af því, sem hér er að sjá, sjálf
ur, t.d. glugga, hurðir og svo
það, sem þú sérð hér í stofunni,'
skrifborð, skáp og borð, segir
Arni og hlær við.
Ég horíi furðu lostinn á þessi
smekklegu húsgögn og hinn
myndarlega frágang sem á öllu
er þarna og undrast að maður,
sem ólærður er í smíðaiðn, skuli
hafa getað gengið svo frá þessu.
— Ég naut mikillar og góðrar
fyrirgreiðslu trésmiðjunnar hér
á Kópaskeri. Þar fékk ég að
dunda mér við ýmsa þá smíði
er mér var þörf á, bætir Árni
við.
I Þarna sé ég fyrir mér ein-
Árni gefur fénu.
stakt dæmi, þar sem saman kem»
ur óbilandi trú á verkefni það,
sem leysa skal, góð menntun og
pryðileg lagni til allra verka.
ivieð allt þetta veganesi er hægt
að reisa nýbýli, þótt ekki sé not-
ið annarrar fyrirgreiðslu en þeirr
eða fjárstyrki.
— Og nú eruð þið hjónin kom-
in yfir örðugasta hjallann, Arni?
— Já, það má segja það. Við
höfum komið upp sæmilegu búi.
Við höfum nú 200 fjár, 5 kýr
og hross. Ég er eini bóndinn
hér í nágrenni Kópaskers, sem
sel frá mér mjólk. Alls eru nú
um 90 íbúar á Kópaskeri en
margar fjölskyldur eiga hver
sína kú.
— Hvað vildir þú að lokum,
Árni, segja um landbúnaðinn al-
mennt í dag?
•— Mér finnst það einna verst,
að menn skortir trú á lándbún*
aðinn. Allt er nú mælt í krón-
um og klukkustundum, en hvort
tveggja verður lítils virði, ef
ekki stendur á bak við trú á það
málefni, sem unnið er fyrir.
— Finnst þér líklegt, Árni, eða
heppilegt til að auka trú ungs
fólks á landbúnaði að úthúða
þessari atvinnugrein og óskap-
ast yfir hve voðaleg staða þeirra
manna er, sem hana stunda í
dag, eins og sumir stjórnmála-
menn okkar gera nú hvað rögg-
samlegast?
— Nei, ég geri ekki ráð fyrir,
að það sé til bóta.
— Ætlunin er ekki að fara
ræða stjórnmál eða þá stjórn-
málabaráttu, er nú stendur yfir,
Hins vil ég aðeins geta við þig,
að nú er mikið talað um vinnu-
þrælkun. Ég vildi mega spyrja
þig hvort þér hefði þau ár, sem
þú varst að koma upp þessu ný-
býli, nægt 8 stunda vinnudag-
ur og þú getað reiknað þér fullt
tímakaup.
— Nei, það er víst óhætt að
segja að 8 stunda vinnudagur
hefur ekki nægt. Um kaupið
verður minna sagt. Með stofn-
un nýbýlis er verið að stofna
verðmæti og þetta verðmæti hef-
ur verið kaupið mitt.
— Og afraksturinn af búinu?
—. Brúttótekjur af búi þessu
eru nokkuð miklar og ef allt er
reiknað, matvæli, kjöt og mjólk
og annað sem búið leggur heim-
ilinu til, ef þetta allt væri reikn-
að á smásöluverði, eins og það
er selt í kaupstöðum, ja, þá er
óhætt að segja að búið gefur af
sér góðar brúttótekjur. Nettó-
tekjurnar, fara svo eftir hygg-
indum bóndans við búrekstur-
inn, hagkvæmni allri og fyrir-
komulagi.
Tíminn líður og þótt enn sé
hríðarhraglandi úti, getum við
ekki dvalizt lengur á þessum
stað. Það hefur verið ánægju-
legt að - hitta þennan greinda
og prúða bónda, sem sýnilega
hefur óbilandi trú á íslenzkum
landbúnaði og hefur reist sér
myndarlegt býli á norðaustur-
hjara þessa lands. Þótt þar vori
síðast á landinu og vetur setjist
fyrst að, lætur hann sér hvergi
bregða. Það væri óskandi að ís-
lenzkar sveitir ættu fleiri syni
og dætur sem þessi myndarlegu
hjón.
— vig.
2 Taunus, 2 Volkswagen og Austin Gipsy
HAPPDRÆTTI SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS