Morgunblaðið - 31.10.1963, Síða 23

Fimmtudagur 31. okt. 1963
MORGUNBLADID
23
„Tveggja heima sýn“
*'
ný bók eftir Olaf Tryggvason
KOMIN er út hjá Fróða bók
eftir Ólaf Tryggvason, sem nefn
ist Tveggja heima sýn, og er hún
framhald bókarinnar Huglækn-
ingar, sem kom út í fyrra. í for-
mála segir höfundur m. a.: „I»eg-
ar ég skrifaði bók mína „Hug-
lækningar“, hugsaði ég ekki til
jjess að-skrifa aðra bók, en þar
sem þeirri bók var betur tekið
en ég gerði ráð fyrir, varð þaffc
mér óneitanlega hvöt til þess að
skrifa meira um þessi mál. í
öðru lagi hefur ýmislegt verið
ritað og rætt um hin andlegu við
— /Jbró///r
Framh. a bls. 22
fullu — og þetta var góð æfing
hjá liðinu hvað iþað snerti.
Kranat ber af í skotfimi ög er
reyndar eins konar öxull í liðinu.
Línuspil tíðka þeir Mtið sem
ekki en hraðirm er ógnsterkt
vopn hjá þeim.
Hörður og Guðm. Gústafsson
sem styrktu lið ÍR gáfu því
sterkan og góðan svip, Hörður
markhæstur og Guðmundur átti
góðan leik í markinu en var út-
keyrður undir lokin. Gunnlaug-
ur fékk aldrei notið sín vegna
„hundeltingarinnar“ og aðrir liðs
menn náðu sér ekki á strik og
buguðust við þessa óvenjulegu
mótspyrnu.
Dómari var Karl Jóhannsson
og dæmi vel þó hann gæti ekki
séð allar hrindingar, krækjur og
brögð sem fyrir komu.
— A. St.
— Njósnararnir
Framhald af bls. 1.
ið gefinn tveggja sólarhringa
frestur til að fara úr landi.
Verkfræðingurinn John But-
enko og bílstjórinn Igor A. Ivan-
ov voru handteknir skammt frá
járnbrautarstöðinni í Engle-
wood, New Jersey. Tveir rúss-
nesku fulltrúanna hjá Sf>, þeir
G. A. Povlov og Juri W. Roma-
shin, voru í bifreið þar skammt
frá. f bifreiðinni fannst skjala-
taska með upplýsingum varð-
andi innkaup bandaríska flug-
hersins. I»á var í bifreiðinni sér-
staklega útbúin ljósmyndavél,
sem stjórnað var frá sígarettu-
kveikjara í mælaborði. Þriðji
fulltrúinn, Vladimir I. Olenev,
var ekki viðstaddur.
horf síðan bókin kom út í þeim
(lúr, að það knúði mig til þess
að gera ýtarlegri grein fyrir við
horfum islenzkrar alþýðu til and
legra mála yfirleitt, einkum með
tilliti til þess að íslenzkt alþýðu-
Ólafur Tryggvason
fólk hefur óvenjulega og marg-
þætta reynslu í sálrænum efn-
um, reynslu, sem stenzt alla
gagnrýni og sleggjudóma, því
reynsluþekking er traustari
grunnur og rishærri bygging en
sú þekking, sem fengin er með
lestri bóka.
Enda þótt ég vitni nokkuð I
sanna og vitra menn og meðal
annars allvíða í guðspjöllin, er
meginmál hennar og rökstuðn-
ingur byggður á eigin j-eynslu“.
Af efnisyfirliti í .Tveggja
heima sýn, sem 219 bls., má
nefna: Hvað eru sálarrannsókn-
ir? Hvað spíritismi?, Hæðir
andans, Hvað er framundan?
Þjálfunartilraun, Blikið yfir
kirkjunni, Trúarreynsla, Lífgjöf
ult samband, Á landamerkjum
lífs og dauða.
. •
Tveggja ára dreng
ur fyrir bíl
í GÆRDAG varð það slys móts
við húsið nr. 15 við Þingholts-
stræti að tveggja ára drengur,
Indriði Sveinbjörnsson, Þing-
holtsstræti 15, varð fyrir hægra
frambretti sendibíls, sem ekið
var norður götuna. Indriði litli
var fluttur í slysavarðstofuna, og
reyndust meiðsli hans smávægi-
leg.
- Áð utan
Framihald af bls. 13.
þarfur í erfiðleikum komandi
ára.
Stórfengleg fimm ára áætl-
un til þróunar og fullnýting-
ar á auðlindum landsins, er
nú á síðasta árinú, en ekki
alls fyrir löngu spurði eitt af
dagblöðunum í Casablanca.
„Hvernig gengur með hina
miklu þjóðhagslegu áætlun?
Blaðið ályktaði, að hún hefði
enn ekki náð^ langt úr fyrir
teikniborðið.
Eins og önnur vanþróuð
löpd, skortir Marokko að-
stöðu til nauðsynlegrar fjár-
festingar. Vélar og annað til-
heyrandi krefst fjármagns. —
Við Marrakech var verið að
breyta árfarvegi. Mörg hundr
uð verkamenn sveifluðu hök-
um og skóflum — og engu
öðru. „Viljinn er fyrir hendi“
fullyrti verkfræðingurinn.
• Þvi miður verður einnig
vart nokkurrar póiitískrar
spillingar. Eitt af stærstu
hneykslismálum síðari ára
snertir hina alþjóðlegu hjálp-
arstarfsemi til styrktar þeim,
sem lifðu af hinn hræðilega
jarðskjálfta í Agadir, þar sem
12000 manns fórust. Menm vita
ekki, hve mikill hluti styrkt-
arfjárins hefur horfið' í vasa
óviðkomandi manna.
Hins vegar hefur miklu fé
verið varið til að lækka veru-
lega tölu þeirra, sem eru ólæs
ir og óskrifandi, en þeir hafa
verið 85—90%. Frá og með ár-
inu í ár eru öll sjö ára böm
skólaskyld. Þegar Frakkar
eftirlétu Marokkobúum sjálf-
stæði, þá gekk aðeins eitt af
hverjum fimm börnum nokkru
sinni inn um skóladyr. Á því
44 ára tímabili, sem landinu
var stjómað erlendis frá, þá
var háskólamenntun hverf-
andi fátíð hjá Marokkomöna-
um. Afleiðingin er stærsta
raunverulega vandamál Mar-
okko: skorturinn á mönnum
með æðri menntun.
í héraðinu Ksar-es-Souk
við Atlasfjöllin er meðalaldur
hinna þriggja æðstu lögreglu-
embættismanna 24 ár. Héraðs-
stjórinn í eyðimerkurhérað-
inu Ouarzazate er 30 ára að
aldri. Allir fjórir læknar hér-
aðsins (svæði, sem er á stærð
við Danmörku Og með 50000
íbúa) eru útlendir. Þar sem
háskólapróf í lögfræði og
humaniskum fræðum er oft
öruggur vegur til að hreppa
þægilegt stjómsýsluembætti,
iþá hefur aðeins hálf prósent
af háskólastúdentum í Rabat
Talsmaður bandarísku sendi-
nefndarinnar hjá SÞ sagði að
Kússarnir hafi gróflega misnot-
að dvalarleyfi sitt í Bandaríkj-
unúm og tilkynnti hann jafn-
framt samtökunum um brott-
vísun þeirra.
Verkfallsalda
í Frakklandi
John Butenko starfaði hjá fé-
laginu International Electric
Corporation, sem er dótturfélag
International Telephone & Tele-
graph Corporation. Vinnur I. E.
C. aðallega að smíði rafeinda-
stjórntækja fyrir flugherinn. —
Talsmaður félagsins sagði í dag
eð það hafi veitt bandarísku rík-
Islögreglunni (F.B.I.) mikla að-
stoð við að safna sönnunargögn-
um gegn Butenko, og að fylgzt
hafi verið með ferðum verk-
fræðingsins að staðaldri frá því
f apríl sL
París, 30. okt. — (NTB) —
M I KIL L vandi steðjar nú að
frönsku stjórninni vegna verk-
falla, sem opinberir starfsmenn
og verkamenn við ríkisrekin iðju
ver hafa boðað.
Ymsir starfsmenn ráðuneyt-
anna og rikisbankans hófu í dag
24 stunda verkfall, og starfsmenn
annarra banka hafa boðað verk-
fall á morgun.
Á næstunni er boðað til enn
umfangsmeiri verkfalla. Hafa tii
dæmis starfsmenn gas- og raf-
orkuvera boðað verkfall hinn 6.
nóvember, og er búizt við að
það verkfall bitni á öllum raf-
magnsnotendum.
Háskólakennarar og nemend-
ur hafa einnig boðað verkfalL og
á það að hefjast 26. næsta mán-
aðar. Er það gert til að mót-
mæla þrengslum í skólastofum,
ónógum vinnustofum og fyrir-
lestrarsölum o.fl. Þá gætir og
mikillar óánægju meðal verka-
lýðsfélaganna, sem krefjast hærri
launa vegna hækkaðs verðlags.
valið læknadeildina. Og'hvar
á að ná í verkfræðingana?
Iðnaður er samt sem áður
undirstaða velmegunarinnar í
borginni Casablanca, sem birt
ist í mynd hvítra skýjakljúfa,
en hann er einnig óbein orsök
hinna illræmdu fátækra-
hverfa, bajði þar og í Rábat.
Menn hugga sig við að sjá
megi þáð svartara í öðrum
löndum.
Þá er ekki auðveldara að
venja sig við þann fjölda at-
vinnulausra og sjúkra manna,
sem maður sér. í þeim hluta
Casablanca, sem nefndur er
Medina, þ. e. í arabiska hlut-
anum, sátu 14 menn í hnapp
og vögguðu sér- í takt við
ölmusuáköll „foringjans". —
Þeir voru allir blindir. Augn-
veikin „trac'homa“, hinn klass
íski refsivöndur mannkindar-
innar, er illvíg í Marokkó. í
skauti foringjans lá messing-
bakki með nokkrum pening-
um á. (Maður uppgötvar þó
fljótt góðan vilja Arabanna til
að hjálpa náunganum, en það
er ein af fimm grundvallar-
skyldunum; sem settar eru
fram í Kóraninum).
Hjúkrunarstarfsemi fyrir
hina efnalitlu hefur smátt og
smátt verið komið á. En mik-
ið starf er fyrir höndum:
Malaría, berklar og „ef þú ert
ekki líkþrár á jörðinni, þá
verður þú það á himnum", —
segir máltæki nokkurL
Opiumkrárnar, og sérstak-
lega hashis-reykingar, sem
eru jafnvel útbreiddar meðal
barnanna, er einasta líkn
margra, þar til himnaríkissæl-
an tekur við.
Andstæðurnar milli Araba
og Gyðinga eru álíka skarpar
og í öðrum arabiskum lönd-
um. Helmingurinn af hinum
rúmlega 200,000 Gyðingum,
sem bjuggu í Marokko, hefur
flutt til ísrael síðustu árin.
í arabiskri búð í hinum ara-
biska hluta Rabat, sést ekki
lengur mynd af Hassan II. eða
Muhammed V., hinum látna
og vinsæla konungi. Þess i
stað hangir þar — er manni
að missýnast? — Nei, stór
mynd af Adolf Eichmann.
Inni í landinu og á eyði-
mörkinni að baki hinna 4000
metra háu snjóklæddu Atlas
fjalla, sjást ekki einu sinni
hin ljótu, rauðu Coco-Cola-
skilti, sem ella eru alls staðar
nálæg. Vegaleiðarvísar og
götuskilti, bæði fyrir Araba
og frönskumælandi menn, eru
hér eingöngu á arabisku. í
þessum hluta Marokko ríkja
miðaldirnar enn ósnortnar.
Hin kastalalöguðu sveitaþorp,
sem reist eru af stórfenglegri
byggingarlist, eru oft þétt sett,
stundum kannski 5 á kíló-
metra. Líftaug þeirra er oft
ekki annað en lækur, sem
rennur — á óskiljanlegan rátt
að því er manni virðist — frá
Atlasfjöllum, nokkur hundr-
uð km. í átt til Sahara, þar
til hinn sterki hiti og eyði-
mörkin koma honum að lok-
um fyrir kattarnef.
Sums staðar hefur náttúran
af duttlungasemi sinni mynd-
að vin í eyðimörkina, og er
það lúxus, þar sem þeir efn-
aðri eiga 3—4 döðlupálma, og
hefur fjölskyldan lifibrauð
sitt af því.
Hvergi liggja bæirnir þétt-
ar en í dalnum við Ait-Ben-
haddu („hið brúna land, sem
ekki grænkar“). Þarna býr
landið yfir villtri, litríkri feg-
urð, sem maður sér tæpast á
nokkrum öðrum stað. En það
er hvergi eitt stingandi strá,
ekkert grænt.
Franciscusmunkur, sem ég
fylgdist með á hjúkrunarferð,
skýrði það svo, að ekki hefði
rignt þarna þrjú ár. Hann
benti á heiðan himininn. En
á hverju lifði allt fólkið? Ég
hefi verið hér í 18 ár, sagði
hann, og á hverjum degi hef
ég spurt sjálfan mig þessarar
sömu spurningar.
Fólkið eignast tíu börn og
vonar, að a.m.k. eitt þeirra fái
haldið lífi. — Það er þá svo
sem ekkert undur, þótt hinar
snotru prjónahúfur — ágæta
vandaðar að gerð, eins og allt
annað í Marokko — fáist
keyptar fyrir áttatíu aura.
Innan mjög fárra ára mun
erlendur ferðSmannastraumur
streyma yfir þetta ákaflega
lokkandi land, Marokko. Það
er ekki langt að hoppa þang-
að frá Mallorka. Hinir fjórir,
keisaralegu bæir," F’es og
Mekn’es, Rabat og Marrakech
er hver fyrir sig sérstakur
heimur, þar sem hægt er að
ná pálmum, eyðimörk og
snjó á sömu myndina, og ekki
má gleyma slöngutemjurun-
um né trúðunum.
En maður verður að flýtá
sér. Atlasfjöllin standa kyrr,
en þegar er byrjað að kalla
fólk til bæna gegnum hátalara.
Konur hjúpaðar „djellaba“
japla tyggigúmmí og „I love
Paris“ heyrist glymja í trans-
istor-útvarpstæki, senv tveir
menn ríðandi á litlum asna
eru með í fórum sínum. Rót-
tækasta byltingin er þegar að
verki: Eftir þrettán aldir eru
konur hins arabiska heims að
varpa af sér slæðunni. For-
ingi frelsisbaráttu hinna ara-
bisku kvenna er marokk-
anska prinsessan Lalla Aisha.
Hinn vandlætingasami vörður
þess er lýtur að siðvenjum
Múhameðstrúarmanna, Al-
Aazhar háskólinn i Kairó,
veitti fyrir nokkrum mánuð-
um konum aðgang að skólan-
um.
Konur hafa nú kosningarétt
í Marokko, og heldri konur
sjást nú í bikinifötum á bað-
ströndunum. Þó er enn al-
gengast að sjá karlmanninn
ríðandi á asna en konuna bera
vatnskrukku á eftir honum.
Eða svo maður taki dæmi,
sem enskur málfræðingur
sagði mér frá:
í hinum franska hluta borg-
arinnar F’és, rakst hann á fyr-
irtæki, sem nefnist: Elle et
Lúi, þ.e. Hún og Hann. Fyrir
neðan er letrað á arabisku:
Huwa u Hiyya, Hann og Hún.
Þjóðfélagsleg aðstaða borg-
aranna er ekki góð í Marokko,
þótt hún virðist ekki eins von-
laus eins og á Spáni og í Portú
gal, þar sem hin pólitíska harð
stjórn gerir líf fólksins
beiskjublandið.
Skyldu öll þessi tötralegu
marokkönsku börn, með bólg-
in augu, sem safnast brosandi
og full trúnaðartrausts í kring
um ferðamanninn, eiga ham-
ingjusama framtíð í vændum
í því nýja Marokko, sem nú
reynir að festa sig í sessi?
Eða — sú spurning er ofar-
lega á baugi í dag — verður
króftum þjóðarinnar eytt 1
landvinningastyrjöld gegn ná-
grannalöndunum — skamm-
sýn, endurvakin heimsvalda-
stefna — rétt eftir að hafa
losað sig undan hinni al-
ræmdu, evrópsku nýlendukúg
un? —
Skyndihap
rætti Sjálfstæðisflokksins