Alþýðublaðið - 11.01.1930, Qupperneq 2

Jít8S»*BUH®AÐ!B
Stærsta mál Reyfej avíknr bor gar.
Látið elill íara íram hjð yður hvað„s};eðs? í ShlMlnaiesl.
Pað er ekki lengra suður á
Skildinganes en suður í Öskju-
falíð, o,g víðast hvar úr Reykja-
vikurborg má sjá húsaþyrpingu
'pá, er þar hefir skotið upp síð-
ustu árin.
Hver eru lífsskilyrðin fyrir því,
að þarna rísi upp þorp, eða rétt-
ara sagt, hvað hefir staður þessi
app á að bjóða frá náttúrunnar
hendi, er geri inönnum lífvæn-
legt að búa þar? Því er fljót-
svarað, að staðurinn hefir alls
engin skilyrði upp á að bjóða, og
landið þarna suður frá, þar sem
búsunum skýtur nú upp svo óð-
fluga, eru purrir og gródtirlitlir
melar. Þorp þetta, er þarna hefir
myndast, lifir eingöngu á Reykja-
,yik, og íbúar þess eru nær alt
Reykvíkingar, sem stunda at-
vinnu sína hér í borginni, og
sem þvi má sjá daglega hér á
götunum, en hafa reist sér hús
i Skildinganesi, af þvi pað er
Htara við Iðgsagraaruraidæmi
Reykjavikur, svo peir með pvi
að búa par sleppa uradara út-
svari hér i Reykjavik.
Reykvíkingar hafa lagt mikið
fé í það að koma hér upp
•dýrri höfn, miklu og dýru vega-
kerfi, og lagt í margs konar ann-
an kostnað til þess að greiða
fyrir atvinnulífinu, og flestra
'þessara hlunninda njóta þeir, sem
á Skildinganesi búa, þó engan
eyri leggi þeir til þeirra, né held-
,ur til fátækraframfæris. Hlut-
‘hafi í togarafélagi getur búið á
Skild^nganesi og látið Reykjavík-
urborg sjá fyrir honum og börn-
um sjómanna, er drukkna af
skipum hans. Og auðvelt er ,að
skilja, að þvi efnaðíi sem menn-
eru, þvi meiri hag hafa þeir af
því að stökkva út fyrir takmörk
fögsagnarumdæmisins og þar
með komast hjá þvi að greiða
hér útsvar. Það þarf þá ekki að
sundra, að þeir, sem bygt hafa á
Skildinganesi séu aðallega stór-
efnaðir menn, þó undantekning
sé til frá því.
Það eru nú þegar flrattir svo
margir efraamerara út fyrii laraða-
mærira, að Reykjavikurborg
tapar nú pegar á pvi á araraað
hundrað púsrand krónum árlega,
svo hér er um milljónatap að
ræða fyrir Reykjavik. Bærinn
borgar um 7°/o af því fé, sem
hann hefir síðast fengið að láni,
og þó að við miðum við þessa
háu rentu, þá er tap Reykjavíkur
á flóttanum til Sldldinganess nú
pegar orðið”mlrast 2 millj. króraa,
því árlega tapið í útsvörum mun
nema ekki minna en 140 þús. kr.
Eitt er það samt, sem amar að
Skildinganesbúum og sem að
svo komnu máli setur töluverðar
skorður við því, að þorpið þar
vaxi hratt, en pað er að pá varat-
ar vatn.
Fái þeir vatn úr . vatnsveitu
Reyíkjavikur, þá er víst, að Skild-
inganesþorp vex á fáum árum
geysimikið og að allir hæstu
gjaldendurnir, sem geta losnað
undan útsvari hér með því að
flytja þangað, gera það. Það er
svo með þetta, að því fleiri efna-
menn, sem flytja, þvi meir eykst
útsvars-flóttinn, því það er ekki.
nema mannlegt, að merin hugsi
sem svo, að það, sem þeir sjá
vel metna nágranna sína gera,
það sé einnig þeim sjálfum heim-
ilt.
Það mætti því búast ^ið, að
Reykjavik misti helming af út-
svarstekjum sínum á fáum árum.
En þeir, sem eftir yrðu í Reykja-
vík, hefðu eftiT sem áður nærfelt
sömu útgjöld að greiða fyrir bæ-
inn, svo fullyrða má, að fái
Skildinganes vatnið, verði svo
að segja ólíft hér fyrir útsvorum,
en samt sem áður verði allar
framkvæmdir bæjarins stöðvaðar
af féleysi. Það er því ekki of
mikið sagt, að þó Reykjavík sé
n,ú í miklum uppgangi, þá geti
petta orðið tii pess að eyði-
íeggja Reykjavíkrarborg.
Hver maður, sem athugar máJ
þetta rækilega, hlýtur að sjá, að
það, sem hér að framan er sagt,
er rétt, en það er skylda hvers
einasta kosningabærs karls og
hverrar konu í Reykjavík, að at-
huga hvað hér er verið að gera,
áður en það er orðáð of seint.
I Ari2xma í vesturhluta Banda-
ríkjanna (og víðar) hafa verið
gerðar vatnsveitur til þess að
yeita vatni á eyðimerkur, én af
því þarna er sífelt heiður himinn
,og mikið sólskin, þá hefir með
vatninu mátt breyta eyðimörk-
inni í dásamlega og mjög vefð-
mæta aldingarða. Eyðimerkur-
lattdið, sem vatnið hefir náð til,
hefir vegna vatnsins aukist geysi-
lega að verðmæti, svo mikið, að
.því hefir verið við brugðið. En
það verðmæti á hvern fermetra
er pó ekki nema mjög lítill hluti
móts vlð pað, sem vatnið úr
vatnsveitu Reykjavikur mrandi
auka veiðmæti pranu melanna
i SMldlraganesI, pvi pað mundi
gera skattflóttamöranum úr
Reykjavikfærtað setjastpar að,
sem nú ekki treysta sér þangað
vegna vatnsleysisins. En það
myndi gera landið margfalt
verðméira en nokkuð land, sem
notað er til plönturæktar.
Nú er að athuga: Hverjir eru
J)að, sem hér eru að verki til
þess að eyðileggja Reykjavík, og
hver er tilgangurinn? Svarið er:
Hér vinna að aðaleigendur
landanna í Skildingnesi, og til-
gangurinn er: að auðga sjálfa
;sig á margfaldan koíjtnaö íbúa
Reykjavíkurborgar, þinn, lesari,
og mínn. Hér er ekki um það að
ræða, að bærinn tapi 100 þús.
krónum fyrir hverjar 100 þús.
krónur, sem Skf.dinganes-lóðar-
eigendur græða, heldur mun tap
bæjarins nema 10 til 20 krónum
fyrir hverja krónu, sem eigendur
Skildinganess taka á kostnað
Reykvíkinga; mismunurinn geng-
ur til skattflóttamannanna. Sagan
hermir um marga óvinaheri,
.sem farið hafa með Tánum um
löndin, en misjafnir hafa þeir
verið, og mest hatur hlutu þeir,
sem skemdu margfalt á við það
verðmæti, er þeir rændu.
í næstu grein skal skýrt frá,
með hvaða rétti eigendur Skild-
inganess þykjast geta krafist
þess, að Reykjavik eyðileggi
sjálfa sig á pvi, að láta þá fá
vatn, og skal þá jafnframt sýnt
;fram á, hve gersamlega þessar
kröfur eru sneyddar öllu rétt-
læti og hvernig pessi tilraun,
til pess að féfletta Reykjavik-
urborg, er varadlega undirbúin
fyrir minst átta árum.
Að lokum skal þess getið, sem
almenningur reyndar veit nú orð-
jð, að aðaleigendur Skildinga-
ness eru nokkrir aðalmenn íhalds-
flokksins (eða Sjálfstæðisflokks-
ins), þar á meðal og fyrst og
fremst Eggert Claessen banka-
/Stjóri og Jón Þorláksson fyrv.
forsætisráðherra.
Ólafur Fridriksson.
Mapnnmir Terkamanna.
Pétur Halldórsson hélt því fram
á B-lista-fundinum, að verkamenn
kysu með afturhaldinu vegna
þess, að það bæri hagsmuni
verkamanna fyrir brjósti. Hróp-
aði þá ungur verkamaður til Pét-
urs: „Viltu hækka svo kaup
verkamanna, sem vinna hjá bæn-
um, að þeir geti lifað af vinnu
sinni sómasamlega?"
„Ha?“ sagði Pétur.
Ungi verkamaðurinn eudui'tók
spurningu sína og bætti við: „Ég
spyr vegna þess, að ég hefi nú í
3 ár unnið í bæjarvinnunni og
þekki þess vegna kjör verka-
mánnanna.“
„Þetta er of langt mál til þess,
að ég geti svarað því nú,“ svaraði
Pétur — og hélt áfrara að tala
um umhyggju íhaldsins fyri»vel-
lýðan alþýðu.
Bílstjórarnlr.
Guðmundur Jóhannsson talaðj
,á B-lista-fundinum um almenn-
ingsbílana og sagðist skyldi skýra
það mál nánar síðar. Þá kallaðj
úngur bílstjóri til hans: „Þess
þarf ekki. Állir bílstjórar þekkja
þetta mál og jafnaðarmenn hafa
borið 'það fram í bæjarstjórn, en
það var drepið.“
„Bílstjórarnir vita ekkert um
það,“ sagði Guðmundur — og fór
að tala um slys Georgs III.
Bíistjóri.
Iha!ds«œskan.
Greinin hér i blaðinu í gær„
sem skýrði frá „æskulýðs“(!)-
fundi íhaldsins, vakti athygli með-
al ungra manna í bænum.
Ung stúlka, sem var að tala við
vinstúlku sína, sagði:
„Ætlar þú að kjósa með Valdi-
mar Hersi og Sigga í Litlu-Búð-
ínni?"
„Oj! Ertu svona dónaleg?!*
svaraði vinstúlkan,.
„Nei, góða! En þetta eru þó
æskumenn íha'.dsinsjþ svaraði hin»
Kr. B.
Erlenði síBGiskeyti*
Lundúnum, FB., 10. jan.
Tii Lundúnaráðstefnu nnar,
„United Press" tilkynnir:
Frá Montreal er símað: Coio-
nel Ralston, landvamarráðherrf
Kanada, er lagður af stað héðan
áleiðis til Lundúna, til þess a®
taka þátt í fiotamálafundimnn.
„R.-100."
Miklar líkur eru taldar til þessa
að loftskipið „R—100“ verði sent
í fyrstu Kanadaför sína í maí-
mánuði.
‘l
i
Frá Haagfandinnm.
Frá Haag er sixnað: Þrátt fyrir,
það, að þýzku fulltrúarnir féllust
í gær i aðalatriðum á tillöguE
Bandamanna, gerðu þeir tilrauii
til þess í morgun að fá samþykts
breytirtgartillögu, er sætti mót-
mælum Tardieu, sem brigzlaði
Þjóðverjum um undanfærslu o@
endurtók fyrri ummæli sin, er
hann bar fram þá spúmingue
hvort Þjóðverjar ætluðu sér að.
greiða skaðabæturnar eða ekkL
(Eftirpxentun bönnuð.)
Frá Vestmannaeyjnm.
Bæjarstjóri. — Björgunar og
eftirlits-sklp.
Vestm.eyjum, FB., 10. jan.
Fyrsti fundur nýju bæjarstjórn-
arinnar var haldinn í gærkveldL
Oddviti var kosinn Páll V. G.
Kolka læknir. Bæjarstjóri vaí
kesinn Jóhann Gunnar ólafsson
með 8 atkvæðum. Erling EIN
Ingsen hlaut eitt atkvæðL Áulð
þess var kosið í nefndir.
Mikill áhugi er á meðal bæjar-
búa fyrir því, að hægt verði að,
fá sem bezt björgunar- og eftir-
lits-skip á vertíðinni í stað
„Þórs". Bæjarstjórn samþykt þajt
um svohljóðandi tillögu:
Með því að svo virðist af sím-
skeyti ríkisstjórnar um björgun-
ar- og eftirlits-skip í vetur, sem
bæjarstjórn eigi ekki annars úr-
kosti en að þiggja vitaskipið'
„Hermóð" sem björgunarskip og
eftirlitsskip á yfirstandandi ver-
tíð, samþykkir hæjarstjórn að’
taka við skipinu og felur bæjar-