Morgunblaðið - 29.12.1964, Page 14

14
MORCUNBLAÐIB
Þríðjudagur 29. des. 1964

Útgefandi:
Framkvæmdas t j óri:
Ritstjórar:
Auglýsingar:
Ú tbreiðslust jóri:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
1 lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík. ^
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Sverrir Þórðarson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
MESTA FRAMLEIÐSLU-
ÁR í SÖGU LANDSINS
6kijr^k
UTAN ÚR HEIMI
,YF-12A' nýjasta flugvélin
í flugher Bandaríkjanna

NÝJASTA flugvélin í flugher
Bandarík janna nefnist „YF-
12A“. Það, sem fyrst og fremst
gerir hana frábrugðna oðrum
flugvélum flughersins er, að
hún getur flogið hraðar en
3,2 þús. km á klukkustund,
flogið í 21 þús. metra hæð,
borið langdrægar loftvarnar-
eldflaugar, starfað án aðstoðar
ratsjárstöðva á jörðu niðri,
fundið óvinaflugvélar í eigin
ratsjá og skotið niður slíkar
flugvétar löngu áður en þær
ná ströndum Bandaríkjanna.
Smiíði „YF-12“, sem var
nefnd „A-ll“ þar til í sept. sl.,
hófst 1959. Lítið hefur verið
skýrt frá gerð vélarinnar, en
vitað er að hún er um 30
metrar á lengd og vængjahaf
hennar er lim 45 metrar. Hún
er gerð fyrir tveggja manna
áhöfn, flugstjóra og mann,
sem hefur umsjón með vopna-
búnaðinum. Eldflaugarnar,
sem flugvélin ber, vega um
360 kg, eru tæpir 4 metrar á
lengd og 34 om í þvermál.
„YF-12A“ á flugL
Þær geta bæði borið vénju-
legar sprengjur og kjarnorku-
sprengjur. Ef eldflauginni er
skotið frá flugvélinni, er hún
flýgur á hámarkshraða, 3,2
þús. km, nálgast hún skot-
markið með 6,4 þús. km hraða
á klukkustund og vegna þessa
mikla hraða, getur eldflaug-
in grandað óvinaflugvélum
löngu áður en þær koma að
ströndum Bandaríkjanna.
Eitt af þvi, sem gerir
„YF-12A“ frábrugðna öðrum
flugvélum flughers Banda-
ríkjanna, er sem fyrr segir, að
hún þarf ekkí að hafa sam-
band við ratsjárstöðar á jörðu
niðri. Venjulega þurfa slíkar
orustuflugvélar að hafa sam-
band við ratsjárstöðvar, sem
beina þeim í rétta hæð, á rétt-
an hraða og ákvarða stefnu
þeirra. Þegar þær eiga eftir
skamma leið að skotmarkinu,
kemur það fram í þeirra eigin
ratsjám og árásin getur haf-
izt. Flugmennirnir verða að
stjórna vélinni mjög nákvæm-
lega meðan árásin er gerð, til
þess að flugskeytið hitti í
mark.
Hins vegar getur „YF-I2A“
flogið á árásarstað og gert á-
rásir án nokkurs sambands við
ratsjárstöðvar á jörðinni. Upp
lýsingar um skotmarkið eru
settar í rafreikni, sem er í vél-
inni sjálfri og hann gefur flug
manninum nákvæmlega upp
stöðu þess. Leitarratsjá vélar-
innar, siglingatæki hennar,
rafreiknir - og hve flugskeyti
hennar eru auðveld í meðför-
um, gera að verkum, að hún
getur tortímt bæði há- og
lágfleygum óvinaflugvélum,
t. d. flugvélum, sem fljúga
mjög lágt til þess að koma í
veg fyrir að iþær sjáist í rat-
sjám í landi.
Flugvélaverkfræðingar telja,
að „YF-12A“ muni ekki ein-
ungis koma flugher Banda-
ríkjanna að gagni heldur
verði reynslan, sem fengizt
hefur af smíði hennar mjög
mikiivæg í sambandi við
smíði farþegaflugvéla, sem
fljúga hraðar en hljóðið.
Árið 1964 sem nú er senn
*“• liðið var ár mikilla fram-
kvæmda og meiri frámleiðslu
en nokkru sinni fyrr-hér' á
landi. Sést það greinilega ef
bornar eru saman nokkrar
tölur.
Árið 1962 nam heildarverð-
mæti útflutningsframleiðslu
okkar um 3,6 milljörðum
króna, en árið 1963 var verð-
mæti útflutningsframleiðsl-
unnar um 4 milljarðar króna.
Á árinu 1964 er áætlað að
heildarverðmæti útflutnings-
ins verði um 4,5 milljarðar
króna. Er það mesta útflutn-
ingsverðmæti, sem um getur
á einu ári í sögu þessarar
þjóðar.
Hið mikla aflamagn á síld-
veiðunum fyrir Austurlandi á
ríkan þátt í þessari fram-
leiðsluaukningu. Nemur heild
araflamagnið á sumar- og
haustsíldveiðunum fyrih norð
an og austan nú rúmlega þrem
ur milljónum eitt hundrað og
þrjátíu og fimm þúsund mál-
um og tunnum. Er það lang-
mesti vertíðarafli, sem um get
ur í sögu síldveiða hér við
land.
Hin mikla stækkun og efl-
ing fiskiskipaflotans síðustu
árin hefur lagt grundvöll að
því mikla aflamagni sem bor-
izt hefur á land síðastliðin tvö
sumur. Án hinna nýju og full-
komnu veiðiskipa og tækja
þeirra, hefðu síldargöngurnar
fyrir austan ekki komið að
notum. Það er þannig hin
aukna tækni, sem er orsök
þess, að nú er hægt að veiða
síld við gerólík skilyrði, mið-
að við það sem áður tíðkaðist,
þegar nær eingöngu var
mögulegt að veiða vaðandi
síld.
Þessi mikla framleiðsla árið
1964 er að sjálfsögðu mjög
þýðingarmikil fyrir allan
þjóðarbúskapinn. Endanlegar
upþlýsingar liggja að vísu
ekki fyrir á þessu stigi máls-
ins um gjaldeyrisstöðuna
gagnvart útlöndum. En vitað
er, að hún er góð og hefur
batnað á árinu.
BLIKUR Á LOFTI
'%7'innufriður hefur ríkt meg-
" inhluta þessa árs og er
rík ástæða til þess að fagna
því. Hinsvegar eru nú ýmsar
blikur á lofti um ný átök og
ráðagerðir um stórfelldar
kröfur á hendur útflutnings-
framleiðslunni. Sem betur fer
eru einstök atvinnufyrirtæki
aæmilega á végi stödd, eftir
þetta mikla framíeiðsiuár. En
sú staðreynd verður þó því
miður ekki sniðgengin, að
stór hluti útgerðarinnar og
mörg hraðfrystihús víðsvegar
um land eigi við mikla erfið-
leika að etja. Um síðustu ára-
mót var líka þannig komið að
þing og stjórn varð að hlaupa
undir bagga með útgerðinni
sökum vaxandi erfiðleika
hennar. Á það þá ekki sízt við
um togaraútgerðina, sem svo
að segja öll virðist hanga á
horriminni.
En þrátt fyrir þessa erfið-
leika ætti íslenzka þjóðin að
geta mætt hinu nýja ári bjart-
sýn og vel fær um að bjarga
sér yfir stundarerfiðleika. —
Mestu máli skiptir, að íslend-
ingar eiga í dag betri, full-
komnari og afkastameiri fram
leiðslutæki en þeir hafa
nokkru sinni áður átt tii lands
og sjávar.
Viðreisnarstefna núverandi
ríkisstjórnar hefur gert upp-
byggingu atvinnulífsins mögu
lega. En höfuðtakmark henn-
ar hefur verið að tryggja jafn
vægi í efnahagslífi lands-
manna, tryggan grundvöll
gjaldmiðilsins og traust á hon
um utanlands og innan. Þetta
hefur tekizt til þessa, þrátt
fyrir það að á ýmsu hefur
gengið.
Allir ábyrgir íslendingar
verða nú að gera sér ljóst að
áframhaldandi þróun og upp-
bygging í þessu landi, veltur
á því, að þjóðin geri ekki
hærri kröfur á hendur bjarg-
ræðisvegum sínum en þeir
geta risið undir vegna sann-
anlegrar framleiðsluaukning-
ar. Það verður að tryggja ör-
uggan hagvöxt hér á landi
eins og annarsstaðar, en forð-
ast stökkbreytingar, sem eng-
um skapá kjarabætur, en
leiða í þess stað til glundroða
og upplausnar. Árið 1965 get-
ur orðið prófsteinn á það
hvort verður ofan á hér á
landi í nánustu framtíð, heil-
brigð þróun og batnandi lífs-
kjör eða upplausn og kyrr-
stað-
BÆKUR OG
BÖKASAFNARAR
/\kkur íslendingum þykir
^ vænt um þegar við erum
kallaðir bókaþjóð eða sögu-
þjóð. Og víst er það svo að
á íslandi hefur alltaf verið
lesið mikið, og er svo enn
þann dag í dag. Hér eru gefn-
ar út fleiri bækur en í flest-
um öðrum löndum. AUur al-
menrtingur kaupir og Les þess-
ar bækur og á flestum heim-
ilum getur að líta nokkurt
safn bóka. GLeggsta dæmið
um hinn almenna bókaáhuga
er sú staðreynd, að bækur eru
meðal almennustu jólagjafa
og tækifærisgjafa hér á landi.
Hér á landi er einnig margt
manna sem safnar bókum af
áhuga, sem jaðrar við ástríðu.
Um þá menn og bóksöfn ein-
staklinga hefur Jóhann Gunn-
ar ÓLafsson, bæjarfógeti og
fræðimaður á ísafirði, skrifað
skemmtilegan og stórfróðleg-
an pésa. Kemst hann þar m.a.
að orði á þessa leið:
„Um bókasafnara á alltaf
við hið fornkveðna: Amor
Librorum nos unit, það er ást-
in til bókanna sem sameinar
okkur, eða ef til vill: Ástin til
bókanna er, bókamönnum
sameiginleg. Bókamenn heyja
kapphlaup um góðar og sjald
gæfar bækur og kver, eða
kannske aðeins fágætar bæk-
ur, en styðja og styrkja á hinn
bóginn hver ánnan í leitinni
að bókum til að fylla i skörð-
in, og skiptast á bókum eftir
því sem hverjum og einum
kann að henta.
í hverjum bókasafnara og
bókamanni leynist bókaormur
inn og ástríðan til þess að
komast yfir fágæt kver, bóka-
sóttin leynist með þeim á mis-
munandi háu stigi, eða með
öðrum orðum, bókasafnararn-
ir eru misjafnlega langt leidd
ir af þessum yfirþyrmandi
sjúkdómi, og misjafnlega gerð
ir af guði og náttúrunni til að
veita honum viðnám.
En allir bókamenn eru
hreyknir af hillum sínum,
sem svigna undan þunga fá-
gætra og fagurlega bundinna
bóka“.
Enn segir Jóhann Gunnar
stðar í bók sinni:
„Bókavinurinn hefur jafn-
vel ánægju af því, að skera
upp úr hverri nýrri bók, sem
hann fær í hendur. Hann nýt-
ur þess að fletta blaði eftir
blað, fullur eftirvæntingar,
hvað hann muni finna á næsta
blaði af fögrum hugsunum og
skarplegum athugunum. Lest-
ur hverrar góðrar bókar er
bókavininum sönn nautn.
Hann sekkur sér í bókina,
gleymir umhverfinu og fyllic
hugann með efni hennar,
kryfur til mergjar og gagn-
rýnir, það sem vekur hjá hon-
um efasemdir, en dáir það sem
lyftir huga hans í æðra veldi.
Lesarinn snýst með bókinni
með hugblæ og afstöðu sem
svarar til efnis hennar. Hann
tekur aðra afstöðu til sagn-
fræði eða heimspekirita held-
ur en ljóðmæla og skáld-
sagna“.
Þessi frábæra og skemmtt-
lega bók um bækur, bókasöfn
og bókamenn var því miður
prentuð sem handrit í aðein*
200 eintökum. Tilefni hennac
var 60 ára afmæli Ragnars H,
Rágnars, skólastjóra Tónlisfc-
arskólans á ísafirði, 28. sepfc,
1958, sem er mikill fagurkeri
og bókamaður. Færi vel á því
að þessi litla bók, sem höfund-
urinn af mikilli hógværð kall-
ar „pésa“, næði einhverntím«
víðari lesendahring.