Morgunblaðið - 12.02.1967, Blaðsíða 10

10
MUKCiUNBLAtJiö, bUJNIN UUAiiUK 12. Í'EJJKUAR XiWT.
Kvöldstund með Þorsteini Gíslasyni, skipstjóra
hér, en við því verður þvi mið-
ur ekki gert.
Við sjáum mynd, þar sem
Mummi er á heimleið í vertíð-
arlok og Þorsteinn segir „í árs-
Við sjáuim myndir af söikk-
hlöðnum skipurn við veiðar,
skipum sem eru að háfa mis-
jafnlega stór köst, mynd sem
tekin er á Siglufirði 17. júní og
eru það 14—15 kg. Á sviði
veiðafæragerðar varð einnig
stórbylting, er nælonnœturnar
komu til sögunnar. Þar kom
léttleiki og styrkleiki í stað

' - ;■■■ -i'"'ífsímsmw~ m
minnisstæðustu veiðiferðinni,
um nýlokið við að landa full-
fermi á Bskifirði og voruim á
útleið í morgunsárið í Aust-
fjarðarþokunni eins og hún get-
ur orðið svörtust. Svo var hún
svört, að við höfðum orðið að
leggja að bryggju eftir rat-
sjánni. Þegar við vorum komn-
ir út á miðjan fjörð sáum við
einhverjar þústur í ratsjánni.
veiðum. Ég hafði meldað að við
sem þeir hefðu farið. „Við höfð-
værum 6 mílur V af Seley. Ég
bað manninn að athuga að sá
staður væri einmitt inn á miðj-
um Reyðarfirði. Það hafði eng-
inn trúað því að við værum þar
í vitlausri síld og flotinn var
allur fyrir austan Seley. Tveir
bátar fengu sild þarna auk okk-
ar, en aðeins var um nokkrar
*****
byrjun 1960 er ég staddur niður
á bryggju í Sandgerði þar sem
ég hitti flesta félaga okkar, sem
við fórum með í þetta stutta
ferðalag. Við óskum þeim gleði-
legs árs og þökkum liðin. Ég
held heim í það öryggi, sem
upphituð húsakynni bjóða íbú-
um sínum. Þeir halda út á Eld-
eyjarbanka móti útsynnings-
garranum í sína fyrstu veiði-
ferð árið 1960, sem jafnframt
varð þeirra síðasta, því að
Rafnkell frá Garði kom efcki
aitur að landL“
^ Fyrsti vísirinn
Á næstu filmu erum við
komin um borð í Jón Kjartans-
son SU 111. Þetta var 60 lesta
bátur, • sem þá var með betri
bátum. í dag tala merrn um 600
lesta síldarskip. Jón Kjartans-
son kostaði nýr rösklega eina
milljón króna, en var fyrsti vís-
irinn að atvinnurekstri, sem nú
ræður yfir atvinnutækjum að
verðmæti töluivert á annað
hundrað milljónir sem á sl. ári
skapaði þjóðarbúinu afurðir að
Viðir K. háfar á Hornbanka.
er ökladjúpur snjór á götum
og hvergi sér í auðan blett í
þeirri ævintýranna skál Hvann-
eyraskál. Á miðunum norður í
hafi sjáum við geysistóran
borgarisjaka, sem einna helzt
líkist eyju. Og Þorsteinn segir
okkur, að eitt sinn er gerði
hörkubrælu hafi 70 skip látið
reka í skjóli þessa landsins
forna fjanda.
Út frá þessu brælutali ræðir
hann um breytinguna á vega-
lengdunum, sem skipin sækja
síldina. Hér áður fyrr veiddist
síldin oft alveg upp í landstein-
um og lengst var farið út fyrir
Kolebinsey. Þegar þá brældi
héldu skipin sem skjótast til
hafnar og þá var landlega með
öllum þeim ævintýrum, sem
henni fylgdu. Núna sækja skip-
in síldina mörg hundruð mílur
NA í haf í Austurdjúp og þeg-
ar þar bráelir er látið reka und-
an veðri, eða haldið upp í, en
sjómennirnir liggja í koju og
bíða betra veðurs. Auðvitað eru
landlegur öðruhiverju, en þró-
unin hefur einnig þar valdið
breytingum.
gamla bómullargarnsins, sem
var þungt í meðförum og end-
ingarlítið miðað við það sem
nú er.
sem ekki áttu að vera þar. Við
settum stefnu á þær, til að
kanna hvað þetta væri, en auð-
vitað hafði engum dottið í hug
að kveikja á fiskileitartækjun-
um. Þegar við svo komum að
þessu kom í Ijós að þarna var
um bullvaðandi síld að ræða og
það inn á miðjum firði.
Og áður en sólarhringuriiui
Aflanum landað.
^ Minnisstæðasta
veioiferom
Næsta sumar erum við kom-
in um borð í Guðrúnu Þorkels-
dóttur SU 211, en hún var eig-
inkona Jóns Kjartanssonar. Nú
segir Þorsteinn okkur frá einni
var liðinn höfðum við fengið
þrjár fullfermisferðir á logn-
stilltum friðinum og landað til
skiptis á Eskifirði og Reyðar-
firði. Þegar við vorum á út-
leið í þriðju ferðina, fengum
við ámæli fyrir að hafa ekki
meldað rétt hvar við vorum að
torfur að ræða, sem við þurrk-
uðum algerlega upp.
Starf sjómannsins
í þessu sambandi er efcki úr
vegi að ræða lítið eitt starf síld-
arsjómannsirns. Alltof margir
eru þeirrar skoðunar, að síðan
kraftblökkin og öll þessi ný-
tízku löndunartæki toomu til
sögunnar, sé þáttur sjómanhs-
ins orðinn næsta lítill. Þessu
fer fjarri. Jafnframt aukinni
t æ k n i og vinnuhagræðingu
hafa skipin stæikkað og burð-
armagn þeirra aukizt gífurlega
sl 4—5 ár. Það ber ekki óisjald-
an við í síldarfréttum blaða og
útvarps, að sagt er frá ein-
hverju skipi, sem hafi fengið
svo stórt kast, að það hafi fyllt
sig og annað eða önnur skip úr
því. Þetta kemur fyrir, en ekki
oft. Það sem menn efcki gera
sérgrein fyrir er að þegar skýrt
er frá því að eitt skip hafi
fengið t. d. 300 lestir, að þessi
afli hafi ef til vill fengizt í
10—20 köstum og jaíravel fleiri,
og þá eru búmmköstin kannski
ekki talin með. Iðulega hafa
sjómennirnir vafcað í einn til
tvo sólarhringa og unnið þrot-
laust þar til einhver árangur er
kominn í lestina. Sé t. d. skipið
að veiðum NA í hafi og það
bræli þegar lestin er orðin hálf,
þá er sjaldnast farið í land,
heldur látið refca fyrir sjó og
vindi og haldið upp í ef veðrið
er því verra, þar til aftur lœgir
og hægt er að hefja leit á ný.
Og það skal enginn halda að
Þriðja veiðiferðin á sama sólarhring.
útflutningsverðmæti 300 millj.
kr. og á sl. 10 árum 1 milljarð
kr. Eigendurnir voru tveir, ann-
ar seldi vörubílinn sinn, at-
vinnutækið, en hinn veðsetti
húsið sitt til að geta klofið
bátskaupin. Þetta sumar köll-
uðu gárungarnir Jón Kjartans-
eon „skólaskipið“ vegna þess að
áhöfnin samanstóð að mestu af
kennurum og námsmönnum.
14 kg á faðminn
Og við höldum áfram síld-
veiðum með Jóni Kjartanssyni.
Við sjáum skipverja á Jóni
draga stórt kast og ofckur er
sagt, að á þessum árum hafi
stundum verið erfitt að ráða
við 500 tunnu kast. Nú með
hjálp stórvirkrar tækni er hægt
að ráða við 5000 tunnu kast
eða jafnvel meira. Það segir
sig sjálft, að það þarf engar
smáræðisnætur til að þola slík
átök. Fyrir 10 árum voru
stærstu næturnar 40—50 faðm-
ar þar sam þær voru dýpstar.
Nú eru þær 120 faðmar. Þá
voru 3—4 fcg af blýi á hvern
faðm, til að sökkva nótinni, nú
Færeyingar eru þeir einu.