Alþýðublaðið - 02.04.1930, Blaðsíða 2

2
AfcíSÝÐOBKAÐiÐ
Sfldareinkasalan
1
Terzlsa Ben. S. Þórarinssonar
er nýbúin að íá mikið ai skinandi fallegum
vörum gagnlegum og ódýrum. ULLARBANDIÐ
miklu ódýrara enn áður.
I
00 skammiraar m
í ummælum, sem höfð eru eft-
ir Jóh. Jósefssyni í eldhússdags-
umræðum og birt eru í Morgun-
blaðinu 29. marz s. 1., telur pessi
fnngmaður, að ekki hafi verið
kryddað nema 17 þús. túnnur
sildar s. 1. ár af Einkasölunni.
Eins og nærri má geta er þetta
ekkert annað en pvættingur hjá
pessum þingmanni, ef rétt er eft-
ir honum haft. Hann getur ekkert
um það vitað, hvað Einkasalan
hefir kryddað mikið síðast liðið
ár, því engar skýrslur eru komn-
ar út um það enn. Og hið sama
er að segja um ummæli hans um
kryddun Norðmanna, sem hann
segir’ hafa verið 40 þús. tunnur.
Krydduð, sykursöltuð og hreins-
uð síld, sem ætið er talin einu
nafni kryddsíld, mun hafa veriö
upp undir 30 þús. tunnur hjá
Einkasölunni síðast liðdð ár. Pað
sem Norðmenn hafa selt til Sví-
þjóöar síðast liðið ár, af þannig
verkaðri síld, mun hafa verið um
20 þús. tunnur. Er það ekki að
undra þó kryddverkun Einkasöl-
unnar yrði minná í fyrra en árið
á undan, fyrst söltun síldarinnar
yfirleitt varð mikið minni en árið
1928. Enda er bent á hér að fram-
an, hver ástæðan var fyrir því,
að svo litið var kryddað. Svíarn-
ir, sem kryddsíldina keyptu, biðu
eftir því, að síldin yrði betri en
hún var framan ’af sumrinu og
mistu svo síldarinnar þegar veið-
in brást. Þó Jóh. úr Eyjúm
skammi Svia fyrir þeirra yfir-
sjónir í síldannálum, munu þeir
telja sig vaxna upp úr því að
leggja eyrun við slíku.
Það er ekki ósjaldan, að mál-
gögn ihaldsins grípi til þess ó-
yndisúrræðis að líkja saman á-
standinu eins og það var áður
en Einkasalan tók til starfa, og
eins og það er nú. Björn Líndal
hefir að sönnu í „MiO;rgunblaðinu“
í fyrra vetur gefið þeim, sem
minna vissu en hann um hörm-
ungarástand síldarútvegsins, lýs-
iiigu af því fram að 1928, að
Einkasalan var stofnuð. En þessi
málgögn íhaldsins hafa ekki einu
sinni vit á því að taka til greina
umsögn sér vitrari manna úr
þeirra -eigin hópi, og því er ekki
annars að vænta, e» að það sem
þau segja um síldarútveginn, sé
tómt rugl, bygt á hinni mestu fá-
fræði, enda leynir það sér ekki,
að jafnvel þingmenn íhaldsflokks-
ins geta ekki farið með aúðveld-
ar og óbrotnar tölur, sem sherú
sildarútveg landsmanna án þess
að verða að athlægi. Ljósasta
sönnunin fyrir þessu er saman-
burður Jóh. Jósefssonar á árinu
1927, og 1928, þegar hann í þing-
ræðu er að færa sönnur á það,
að Einkasalán hafi valdið síldar-
Ásgeir 00 'Lindal.
— NI.
útveginum skaða. Hann sigir, að
fyrir síldina 1927 hafi fengist alls
5Vs milljón króna, en það fékst
líka fyrir síldina 1928 5V2 milljón
kr., og það þó að út væri flutt
55 þúsund tunnum minna af síld
1928 heldur en 1927. Gróði síld-
areigenda fyrsta ár Síldareinka-
sölunnar er því sá, að þeir spara
sér algerlega útflutning á 55 þús-
und tunnum síldar og fá þó jafn-
mikið verð fyrir síldina í heild
eins og árið áður. Þessi hagnaður
nemur rúmlega einni milljón og
200 pú&nndum kr. reiknað með
meðalverði á síldartunnu árið
1927.
• Það lítur út fyrir að fallið hafi
úr hjá „Morgunblaðinú' að skýra
frá mnmælum Jóh. Jósefssonar
um Austfjarðasíldina, sem leiddu
það af sér, að bent var á skemdu
síldina hjá Lindal síðast liðið
sumar.
Bent hefir verið á það hér að
framan:
1. ) Að þekking Björns Líndals
á stærð síldarinnar er ekki meiri
en það, að hann er valdur að á-
kvæði í reglugerð um flokkun
síldarinnar, sem veldur því að
næstum öll síldin, sem veiðist
við Norðurland,' er fyrir fram
dæmd annars flokks vara og að
Ásgeir Pétursson er þessu sam-
þykkur.
2. ) Að þeir Ásgeir og Líndal
dðvara ekki framkvæmdarstjóra
Einkasöhmnar um, að síldin geti
bragðist í lok ágústmánaðar og
þvi þurfi að hraða innflutningi á
tunnuin meir en venja sé til
3. ) Að Líndal og Ásgeir standa
uppi með frystihús sín hálftóm
og næstum altóm þegar síldveiði
þrýtur, svo sýnilegt er, að þeir
sjá ekki betur en aðrir fyrir
veiðibrestinn. 1
4. ) Að Birni Lindal mistekst svo
herfilega að verka síld að skaði
Einkasölunnar af því nemur 25
þús. kr,
Þó á þetta hafi verið bent eru
ummæli þau, sem Morgunblaðið
hefir eftir Jóh. Jósefssyni: „Að
valið á mönnum í framkvæmda-
stjórn Einkasölunnar hafi verið
gengið á snið við alla sérþekk-
ingu,“ algerlega ómakieg. Það er
viðurkent af öllum, sem til
þekkja, að Ásgeir og Líndal era
langfærastu mennimir, sem í-
haldið hefir á að skipa í stjórn
Síldareinkasölunnar végna sér-
þekkingar þeirra á síldarútvegin-
um.
E. F:
Biskupinn í Landakóti fer fram
á vegna kaþólska trúboðsins, að
lækkaður verði vatnsskattur kirkjr
unnar.
Á morgnn birfiist grein
sem Knnd Zimsen borgar-
stjóri hefnr rifiað sérsfiak-
lega fyrir Alftýðnblaðið.
Alþingi.
Neðrl delld.
Þingfundurinn í gær hófst á at-
kvæðagreiðslu, þar sem fjárlögin
voru afgreidd til efri deildar. Að
því töldu komst 3. umræða fjár-
laganna (fjármálin og eldhúsmál-
in) á 12. fundardag.
Fiskiveiðasjóður.
Sjóveðsréttur óskertur.
Samkomulag náðist í sjávarút-
vegsnefnd neðri deildar um fisú
veiðasjóðsframv. Var lagt til
grandvallar frv . það, er Ásgeir
og Sveinn hafa flutt að tilhlutun
stjórnarinnar. Varð það að niður-
stöðu, að horfið var að því, að
frv. þetta nái eingöngu til lán-
stofnunar til skipakaupa og til að
korna upp iðjufyrirtækjum í ver-
stöðvum, en fjalli ekki um rekstr-
arlánsstofnun. Við umræðiur i
gær um þetta mál benti Sigurjón
Á. Ólafsson á, að rekstrarlánamál
bátasjómanna þarf að leysa á
næstu þingum, þótt nú sé talið
öraggast fyrir framgang frv. um
lánstpfnun til bátakaupa, að sá
þátturinn sé skilinn ' frá til af-
greiðslu á þessu þingi. — Stofnfé
hins nýja Fiskiveiðasjóðs íslands
séu eignir gamla Fiskiveuðasjóðs-
ins, tillag úr rikissjóði, er nemi
einni milljón kr. og «é greitt
sjóðnum ac) fiillu eigi síðar en
1. júní 1941, og í þriðja lagi
fiskiveiðasjóðsgjald af öllum ís-
lenzkum fiskiafurðum, sem fluttar
era til útlanda, samkvæmt öðra
frv., er fylgir þessu frv. Sigur-
jón benti á, að þar eð línugufu-
bátar eru mjög hentugir til sjó-
sókna og útlit er fyrir, að þeim
muni f jölga að mun hér við land,
þá sé ekki rétt að útiloka, að
sjóðurinn veiti lán til kaupa á
svo stórum skipum, ef fé er fyrir
hendi. Var það að ráði, að þótt
lánin séu einkum miðuð við
skipakaup alt að 35 smálesta, þá
megi einnig, þegar sjóðurinn efl-
ist, veita lán til kaupa á stæni
bátum án þess hámarksstærð sé
ákveðin.
Eins og frv. var í fyrstu, var
til þess ætlaet, að sú kvöð hvíldi
á skipum, sem sjóðurinn fengi
veðrétt í, að skipverjar skyldu
jafnan að eins vera ráðnir .upp
á hlut í afla. Sigurjón benti þá
á, að þetta væri mjög óheppilegt
ákvæði. Varð þaö síðan að niður-
stöðu í nefndinni, að fella það>
burtu, en setja í þess stað á-
kvæði um tryggingarsjóð, er sé
varáð til þess að bæta Fisldveiða-
sjóðnum þann halla, sem hann
kann að bíða vegná sjóveða í
veðsettum skiþum. Er stjórn
Fiskiveiðasjóðsins heimilað að
þafna i tryggingarsjöðinn á þann
hátt að leggja árlegt aukagjald,
er nemi alt að V4°/o á lán þau,
sem skipsveð er fyrir. — Gert er
ráð fyrir, að Fiskveið'asjóðurinn
verði sérstök deild í Útvegsbank-
anum. Útlánsfé sjóðsins skal skift
sem jafnast eftir bátaútgerð i
hverjum hluta landsins.
1 frv. um fiskiveiðasjóðsgjald
til Fiskiveiðasjóðsins af útfluttum
fiskiafurðum var gjaldið upphaf-
lega sett Vi °/o af verði þeirra.
Sjávarútvegsnefnd lækkaði það $
1/8,0/0. Skal það greitt þangað til
höfuðstóll , Fiskiveiðasjóðsins
nemur 8 milljónum kr.
Tillögur nefndarinnar um bæði
þessi frv. voru samþyktar í gær
og framvörpin afgreidd til 3. uro-
ræðu.
LandbúnaðarmáL
■ Samkvæmt ósk atvinnumála-
ráðherrans flytur landbúnaðar-
nefnd n. d. frv. um mat á kjöti
til útflutnings. Gildandi kjötmats-
lög ná að eins til saltkjöts, ert
Uin frosið kjöt eru engin matslög
til. — Vísað í gær til 2. umræðu,,
Einnig var frv. því, er nú skai
greina, vísað til 2. umr. og land-
búnaðarnefndar.
Jörundur Brynjólfsson flytur
frv. til heildarlaga um laxoeidi
og siluhgsveidi. Er það bálkur
mikill, sem nefnd, er atvinnu-
málaráðherra skipaði s. 1. haust.
héfir samið. í nefndinni voru;
Jörundur, Ólafur Lárasson pró-
fessor og Pálmi Hannesson rekt-
,or. — 1 frv. er stefnt að þremur
meginatriðum: Að greiða göngu
Lax og silungs upp eftir ám og
gera veiðina þar með jafnari en
uður í ánum ofanverðum og neð-
anverðum. Að hamla rányrkju, en
efla klak. Og í þriðja lagi aði
halda veiðirétti undir þær jarðir,
sem hann hafa haft, m. a. með
endurkauparétti á hlunnindunum.
Samkvæmt frv. má /ekki skilja
veiðirétt við landareign, hvorki
að fullu og öllu né um ákveðinn
tíma, nema stangaveiðirétt um
nokkur ár. Undantekning er þó
ger, ef fiskiræktarfélag þarf að
taka veiðirétt á leigu til þess að
afla klakfiskjar. Þegar veiðijörð
er leigð til ábúðar skal veiðirétt-