Morgunblaðið - 06.06.1967, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚNÍ 1967.
19
í
Rúmlega 100 Vestur-
f slendingar ■ heimsókn
SNEMMA í fyrramálið, kemur
til landsins hópur V-estur-íslend-
inga.félagið í Seattle á Kyrra-
ha'fsströnd Bandaríkjanna sem
stenidur fyrir þessari hópferð. í
hópnum eru 102 manns og hefur
margt þeirra komið til íslands
áður. Ferðast er m.eð leiguvél
| frá flugtfélaginu Pacific Western
Air Lines.
Lent verður á Keflavíkurflug-
velli og annast Loftleiðir atf-
greiðslu vélarinnar. Aígreiðsla
Loftleiða á Reykjavíkurflugvelli
mun, gefa nánari upplýsingar
um komu fólksins til Reykjavík-
ur. Nöfn farþeganna, ásamt ein-
t - STYRJÖLDIN
Framlh. atf bls. 12
kynrt. Þessum úrslitakostum
gat Nasser tæpast svarað
nema á einn hátt, úr því sem
komið var og gæzluliðið fór
é brott. Á hjnn bóginn herma
sumar heimildir, að Nasiser
hafi sjálfur verið mjög undr-
andi á þessum skjótu við-
brögðum U Thants, sem settu
bann í þá aðstöðu að standia
nú augliti til auglitis við
ísraelsmenn og bera sjálfur
fulla ábyrgð á þróun mál-
anna.
Þessar sömu heismildir
herrna, að Nasser hafi í raun
og veru ekki kært sig um
stríð við ísrael; hann hafi að-
eins viljað fá frjálsar hend-
ur til herflutninga, til þess að
sýna ísraelsmönnum styrk
sinn og benda þeim þannig
á að hafa sig hæga í erjunum
við Sýrland og Jórdaníu á
landamærunum þeim megin.
Stjórnir Sýrlands og Jórd-
aníu hafa otftsinnis núið Nass-
er því um nasir, að honum
þyki gott að fela sig að baki
Sameinuðu þjóðanna. Og
Sýrlendingar, sem hatfa á síð-
ustu árum snúizt æ meira til
kommúnisma og tengzt Mosk-
vu sterkum böndum, hafa að
undanförnu keppt við Egypta
um forystuhlutverk í heimi
Araba. Egyptar urðu því að
sýna styrk sinn. Víst er, að
1 það hefur ekki verið af hlý-
hug í garð ísraelsmanna, að
þeir hafa forðast bein vopna-
viðskipti við þá fram til
þessa, heldur hitt, að Nasser,
forseti, hefur vitað, að her
Israels var svo öflugur, að
Arabaríkin voru tæpast und-
ir það búin að mæta honum
og vinna öruggan sigur. Enda
benda fyrstu fregnir af gangi
bardaganna til þess, að það
hafi verið rétt ályktað. — En
hvort ísraelsher fær til lengd-
ar staðizt sókn sameinaðra
Arabaherja frá sex löndum er
< annað mál — hvað þá etf Sov-
[ étríkin og Kína leggja Aröb-
J um lið, en Vesturveldin sitja
hjá aðgerðarlauis.
- SKÚTU HVOLFDI
Framh af bls. 32
ist hún af sjó, en reisti sig við
en vallt á hina hliðina. Slóst hún
þannig til og frá og urðu pilt-
arnir að synda frá henni til
að verja sig fyrir höggum af
mastri og stögum.
• Tveir menn í Kópavogi höfðu
orðið vitni að þessum atburði,
og reru út til þeirra á gúmbjörg
unarbát. Ennfremur hafði lög-
reglan í Kópavogi samband við
slökkviliðið á Reykjavíkurflug-
velli og fóru menn þaðan út á
hraðbát. Þegar þeir komu á vett-
vang hafði mönnunum á gúm-
björgunarbátnum tekizt að
bjarga piltunum þremur, en
þeim hafði á hinn bóginn áður
tekizt að losa segl skútunnar, svo
að hún maraði í hálfu kafi.
! Hraðbáturinn dró fyrst
gúmbjörgunarbátinn með mönn-
unum í land, en náði síðan i
Skútuna. Piltunum mun ekki
hafa orðið meint af volkinu, en
i þeir voru alllangan tíma í sjón-
um. ~
hverjum upplýsingum um þá,
verða birt í blöðunum fljótlega
eftir komuna. Héðan fer hópur-
inn atftur vestur 3. júlí.
(Frá Þjóðræknisfélaginu).
Fál. Jfffniönaöarraannfc
FéX. nfenntaskölakennara
‘'SveHnaíéX. ÍnSsgágna^mföa^'
Ptístmannaféiag íýlanda
llstarm
- MISNOTKUN
Framhald atf bls. 32.
prentarafélag, Skúli Þórðar-
son fyrir Félag Menntaskóla-
kennara, Þorsteinn Sigurðs-
son fyrir Samband íslenzkra
barnakennara, Skapti Sigþórs
son fyrir Félag íslenzkra
hljómlistarmanna, — svo að
dæmi séu tekin.
Er hér um freklegar blekk-
ingar að ræða og reynt að
gefa í skyn, að félög þessi og
almannasamtök gangi erinda
kommúnistaflokksins. í flest-
um þessara félaga eru komm-
únistar þó 1 miklum minni-
hluta og hatfa fyrrnefndir
fulltrúar þeirra ekki fremur
leyfi til að nota stéttarfélög
sín í pólitískum atkvæðaveið-
um kommúnista en til dæmis,
ef Magnús Kjartansson skrif-
aði undir fyrir hönd Blaða-
mannafélags íslands.
Ekki verður hjá því kom-
ist að félög þau, sem þama
eiga hlut að máli, taki til
sinna ráða og krefjist þess atf
einstökum meðlimum sínum,
að þeir noti ekki félög sín í
pólitískri baráttu, heldur
starfsheiti eða heimilisfang.
Væri raunar ekki úr vegi, að
stjórnir þeirra félaga, sem
hér eiga hlut að máli, lýsi því
yfir, að fyrrnefndir aðilar
hafi skrifað nöfn sín undir
sem einstaklingar en ekki
fulltrúar félaganna. Eða talar
Haukur Helgason í nafni
Starfsmannafélags Útvegs-
banka íslands, þegar hann
skrifar undir „opið bréf“ frá
Kommúnistaflokki fslands?
Eða Skúli Þórðarson — er
hann fulltrúi Félags Mennta-
skólakennara á opinberum
vettvangi?
Væri ekki úr vegi að sann-
leikurinn kæmi í ljós, og þá
sæist að með þessum undir-
skriftum og misnotkun á al-
mannasamtökum neyna komm
únistar að hylja sig reykskýi
blekkinga og falsana.
- SJÁLFSÁKV.
Framhald atf bls. 1.
fram komu vegna hinnar nýju
stefnu í efnahagsmálum. Á með-
an haftastefnan var ríkjandi
urðu atvinnurekendur að beita
sér að því að fá leyfi hjá stjórn-
arvöldunum til hvers konar
framikvæmda. Kom það niður a
allri þjónustu eða vilja til að
auka framleiðnina, því að varan
seldi sig sjálf í skjóli hatftanna.
Það er hins vegar lífsnauðsyn
að auka framleiðnina, svo að
unnt sé að standast samkeppni
bæði við innlenda og erlenda
aðila.
— Hvað snertir lífskjör al-
mennings, þá hefur kaupmáttur
launa samkvæmt útreikningi
Efnahagsstofnunarinnar aukizt
um tæplega þriðjung á mann.
Ég tel þó raunverulega aukningu
kaupmáttar hafa verið meiri,
því að nú getur fólk ráðstafað
tekjum sínum eftir eigin vali og
á sem hagkvæmastan hátt fyrir
það sjálft, í stað þess að áður
voru það opinberar úthlutunai.--
nefndir, sem sögðu til um, hvern
ig fólkið mætti ráðstafa tekjum
sínum. Hitt er svo annað mál,
hvort lífshamingja fólks hefur
aukizt að sama skapi. Nú ger-
ir fólk aðrar og meiri kröfur *il
lífsins, en í upphafi viðreisnar.
— Framsóknarmenn tala um
kreppu. Auðvitað hefur verðfall
ið á útfltningsafurðunum skap-
að örðugleika, sem eru algjör-
lega utanaðkomandi. En eins og
stjórnarandstæðingar þakka
ekki ríkisstjórninni hið hag-
stæða afurðaverð, sem verið
hefur, þá geta þeir ekki kennt
henni lækkunina nú. Sá sam-
dráttur, sem verið hefur í tekj-
um sjávarútvegsins virðist í bili
hafa dregið nokkuð úr eftir-
spurn eftir vinnuafli. Hins vegar
tel ég, að engin ástæða sé til
að óttast atvinnuleysi, sé rétt
haldið á málum. Miklar fram-
kvæmdir sanda nú yfir á vegum
hins opinbera svo og hjá einka-
aðilum.
— Framsóknarflokkurinn seg
ist muni stjórna svo sem hann
hefur áður gert, en í öðru hvoru
orði bera þó framsóknarmenn
af sér, að þeir hafi í hyggju að
hverfa aftur til haftastefnunnar,
sem frá var horfið, þegar við-
reisnin hófst. Ég mundi vilja
taka það fram, að engum yrði í
rauninni meira fagnaðarefni en
mér, ef slíkt væri mælt af heil-
um hug, því að tilfellið er, að í
öllum nágrannalöndum okkar er
ekki um það deilt, hvort beita
skuli þeim hagstjórnartækjum,
sem beitt hefur verið á viðreisn-
artímabilinu. Hvergi vilja menn
hverfa aftur til slíkrar stjórn-
arstefnu, sem hér á landi rí'kti
fyrir 1959. Allir flokkar, sem
nokkurs fylgis njóta, hvort sem
þeir eru tii hægri eða vinstri,
eru sammála um að sömu tækj-
um skuli beitt og hér hefur ver
ið gert síðustu tvö kjörtímabil.
Enginn boðar afturhvarf til
haftastefnunnar á ný.
— En Framsókn hefur þvi
miður gert það að sínu aðalbar-
áttumáli, að beita sér gegn þess-
um viðurkenndu hagstjórnar-
tækjum og fordæmir þau. Og
þar sem hún hefur ekki bent á
nein önnur úrræði, sem tryggt
geti áframhald þessa frjálsræðis,
sem áunnizt hefuT, verður að
líta svo á, að hún hafi ekki neitt
annað í huga, en afturhvarf til
haftastefnunnar. — Annars verð
ur að hafa í huga, að mikið af
því, sem Framsóknarmenn
segja, er orðaleikur. Þeir átta
sig á því að almienningi þykir
orðið höft Ijótt, og því hafa þeir
lagt sig fram um að finna upp'
ný heiti á stefnu sína, sem bet-
ur gengur í augu fólksins.
Eitt' af því nýjasta er að
það þurfi að raða niður verk-
efnunum, þannig að það skyn-
samlegasta sé látið sitja í fyrir-
rúmi. Þetta lætur út af fyrir sig
ekki illa í eyrum, þvi að með
einhverju móti verður að fram-
kvæma þá niðurröðun. En það
sem deilt er um 1 því etfni, er
hvort fólkið eigi sjálft að
ákveða hvernig það raðar nið-
ur þeim þörfum sínum, sem það
viU fullnægja, eða hvort það eru
opinberir aðilaT, sem eiga að
annast niðurröðunina. Það sem
manni skilst á Framsóknar-
mönnum er, að þeir muni beita
sér fyrir annarri stefnu en ríkt
hefur. Getur þá ekki verið um
annað að ræða en, að opinberum
nefndum verði á ný falin niður-
röðunin — bæði hvað snertir
fjárfestingu og neyzlu.
— Hjákátlegt er að Tíminn
skuli vera farinn að tyggja upp
eftir Frjálsri þjóð, að tertu-
botnakaupin margumtöluðu, séu
sönnun þess, hvernig hið frjálsa
neyZluval leiði til óskynsam-
legrar meðferðar á fjármunum.
Þetta verður ekki skilið á ann-
an veg en þann, að Framsóknar-
flokkurinn sé að undirbúa fólk-
ið undir að horfið verði aftur til
gamla skömmtunar- og hafta-
kerfisins, fái hann ráðið.
— Hagfræðin sem slík er hlut
laus. gagnvart öllum flokkum og
stjórnmálastefnum. Þann rúma
aldarfjórðung, sem ég er búinn
að kenna stúdentum, hefur
ávallt verið fullkomlega gagn-
kvæmur skilningur milli mín og
þeirra, sem ég hefi kennt um
þetta atriði. Aldrei hefur komið
til neinna árekstra á þeim vett-
vangi, þótt sjórnmálaskoðanir
hafi oft verið ólíkar. Hitt er ann
að mál og það hefur verið mín
skoðun, sem mótað hefur afstöðu
mína til stjórnmála, að fólkið
verði þeim mun hamingjusam-
ara, eftir því sem það nýtur
meira frj'álsræðis. Hér á ég ekki
eingöngu við frjálsræði til að
miynda sér stjórnmálaskoðun
heldur einnig til að velja sér
störf við sitt hæfi og síðast en
ekki sízt til að fá að ráðstafa
aflafé sínu í samræmi við eig-
in óskir.
— Auðvitað hefur hið opin-
bera mikilvægu hlutverki að
gegna í svo iltlu þjóðfélagi sem
okkar. Það heimtir skatta, sem
standa verða straum atf kostn-
aði opinberra aðila og þeirrar
þjónustu, sem það veitir borg-
urunum.
— Ég vil taka það fram, að
sú afstaða mín, að frjálsræðið
sé bæði einstaklingum og þjóð-
félaginu fyrir beztu, er trúar-
játning, en ekki byggð á hag-
fræðilegum eða vísindalegum
röksemdum, en mér finnst að að
reynsta síðustu 7—8 ára hafi
staðfest það skýlaust, að fólkinu
líður nú allmiklu betur eftir að
frjálsræðið komst á.
— Að lokum vil ég segja
þetta. — Þeir sem óska eftir
því, að komið sé á fót á ný opin-
berum nefndum, sem raði niður
fyrir fólkið, hvernig það eigi að
nota fjármuni sína til innkaupa
fyrir heimiHn — þeir skulu raða
atkvæðum sínum á þá fjóra
flokka, sem slíka stefnu boða.
Skiptir ekki máli hvernig sú
niðurröðun verður, en hinir,
sem sjálfir viljá ráða neyzlu
sinni og fjárfestingu — þeir
kjósa Sjálfstæðisflokkinn, sem
alltaf verður höfuðmerkisberi
þessarar frjálsræðisstefru, sagði
Ólafur Björnsson, prófessor, að
lokum.
- SUEZ-STRÍÐIÐ
Framhald af opnu
skipaferðum um skurðinn og
binda enda á hafnbann Egypta
á ísrael.
Ekkert var um það sagt, hve-
nœr aðgerðir þessar skyldij het;
ast, en ljóst var, að Frakkar
vildu að látið yrði til skarar
skxíða sem fyrst. Ekki var held-
ur fullyrt, að fsraelsmenn hefðu
fal'lizt á að taka þátt í hern-
aðaraðgerðunum, en ljóst var,
að þeir biðu eftir áliti Breta,
Eden lét enga skoðun í ljós, en
átti erfitt með að leyna ákafa
sínum og kvaðst mundu skýra
Mollet frá ákvörðun sinni, þeg-
ar hann hefði ráðfærzt við sam-
ráðherra sína.
Þessi fundur varð til þess, að
ágreiningum Edens og Nuttings
varð ó brúanlegur. Nutting vildi
skjóta öllu á frest, en Eden lagð
ist gegn öllum töfum, og Nutting
varð ljóst, að þótt hann reyndi
að fá starfsmenn utanrikisráðu-
neytisins í lið með sér, mundi
Eden ekki láta segjast. Nutting
samdi ítarlega greinargerð um
afstöðu sína, en allt kom fyrir
ekki.
★ LLOYD A BÁÐUM
ÁTTUM
Nutting varð ljóst, að eina von
hans til að hafa áhrif væri sú.
að fá Lloyd utanríkisráðherra, á
sitt band. í fyrstu var utanríkis-
ráðherrann mótfallinn áætlua
Frakka, en enginn vafi lék á þvi,
að Eden hafði þegar ákveðið afí
fallazt á áætlunina, hvað svx*
sem utanríkisráðherrann segði.
Lloyd neitaði að hlusta á rök-
semdir Nuttings og féllst á
frönsku áætlunina, þótt honum
væri það þvert um geð. Nutting
sá að vonlaust var að fá Eden
til að skipta um skoðun og
ákvað að segja af sér.
22. október ræddi Nutting við
Lloyd, sem hafði veikzt af
slæmu kvefi. Lloyd sagði, að
allar likur bentu til þess, að
áætlun Frakka mundi fara út um
þúfur vegna óánægju fsraels-
manna með hana .Ben Gurion
vildi fá tryggingu fyrir því, að
flugher Egypta yrði útrýmt um
leið og fsraelsmenn hæfu árás-
ina, því að ella yrði ísraelskum
borgum ógnað, en þar sem hlut-
verk Breta og Frakka átti að
vera í því fólgið að skerast ekki
í leikinn fyrr eftir að Egyptar
neituðu að flytja burtu herlið
sitt vestur yfir Súez-skurð, gætu
Bretar ekki útrýmt flugher
Nassers um leið og Ísraelsmenn
réðust inn í Sinai-skaga. Vei’a
yrði Egyptum frest til að svara
úrslitakostum Breta. fsraels-
menn voru ekki sannfærðir um
stuðning Breta og vildu ekki
verða peð á taflborði þeirra.
Þeir voru tregir til að flækjast
inn í deiluna um Súez-skurðinn,
en vildu óðir uppvægir binda
enda á hermdarverk Egypta og
hafnbann Egypta á Akabaflóa.
Lloyd, utanríkisráðherra, var
enn á báðum áttum og sagði
Nutting, að hann vissi ekki hvað
hann ætti að ráðleggja stjórn-
inni að gera. Nutting varð svo
.hissa, að hann sagði að hann
hefði aldrei trúað því, að hann
ætti eftir að lifa það, að brezk-
ur utanríkisráðh. léti slíkt frá sér
fara þegar hann ætti að taka
ákvörðun. Tveimur dögum síðar
hafði Frökkum tekizt að róa
ísraelsmenn, og Eden var enn
staðráðnari en fyrr að áætlun
Frakka yrði hrint í framkvæmd.
Lloyd vildi ekki eða gat ekki
beitt . áhrifum sínum til að
stuðla að friðsamlegri lausn
deilunnar.
★ ÚRSLITA-
ÁKVÖRÐUN
24. október hélt brezka stjórn
in fund um málið, en engin
ákvörðun var tekin. Þó sendi
brezka utanríkisráðuneytið orð-
sendingu til frönsku stjórnarinn
ar, þar sem hún var beðin að
koma þeim skilaboðum áleiðis
til fsraelsstjórnar, að Bretar
væru staðráðnir í að hrinda
áætlun Frakka í framkvæmd og
mundu verða við kröfum fsra-
elsmanna um loftárásir á
egypzka flugvelli. Þessi fullviss-
un réði úrslitum. ísraelsmenn
féllust á að taka þátt í Súez-
stríðinu. Brezka stjórnin kom
saman til fundar og henni var
skýrt frá því að ísraelsmenn
mundu hefja árás á Sinaiskaga
29. október og brezka stjórnin
mundi senda Egyptum úrslita-
kostL
Nutting gekk á fund Lloyds
og sagði honum að hann gæti
ekki haldið áfram störfum I
stjórninni. Lloyd sagði honum,
að Eden hefði lagt til að hann
fengi annað embætti í stjórn-
inni, en Nutting hafnaði boð-
inu. Hann sagðist þó mundu
halda áfram störfum meðan á
deilunni stæði. Eftir að hafa
rætt við Sir Walter Monckton,
samráðherra og gamlan vin, sem
einnig var andvígur stefnu
Edens, var Nutting enn staðráðn
ari en áður að segja af sér.
Nutting segir, að hann hefði
ekki getað varið stefhu stjórn-
arinnar á þingi eða á öðrum vett
vangi. Aðgerðirnar brytu í bága
við stofnskrá S.Þ. og þrívelda-
yfirlýsinguna sem hann hafði
sjálfur undirritað. Og síðast en
ekki sízt væri hér um að ræða
samsæri með ísraelsmönnum,
sem væri gegnsætt og hlyti að
koma í ljós. . ~