Alþýðublaðið - 03.05.1930, Qupperneq 2

Alþýðublaðið - 03.05.1930, Qupperneq 2
2 A&ilYÐBBllAÐIIÐ Tvö bæjarstjórnarhneykslL Ihaldinu hefir vafalaust fundist 1 ástæða til pess að láta eitthvað til sin taka á síðasta bæjarstjóm- arfundi, af pví dagurinn var pessi dagur — 1. maí —, enda framdi pað á fundinum tvö regin- hneyksli. Hið fyrra var að meiri hlutinn nam úr gildi hlutfalls- kosningalögin, er kjósa átti í kjörstjóm landskjörsins, með pvi að' neita að láta fara fram hlut- fallskosningu, en vitanlega á minni hlutinn heimtingu á henni, og framdi forseti ólög, er hann för að bera pað undir bæjarstjórnina, hvort hann ætti að fara eftir fundarsköpum eða ekki. Hitt hneykslið var pó meira, pegar íhaldið neitaði að taka fyr- ir á fundinum kaup bæjarvinnu- manna. og var pað felt með at- kvæðum Einars Amórssonar, 1 Guðmundar Ásbjörnssonar, Guð- mundar Eiríkssonar, Guðmundar Jóhannssonar (sem auðsjáanlega ekki vill að verkamenn verzli við sig), Jakobs Möllers (sem vill að verkamenn segi upp Vísi), Péturs Hafsteins og Péturs Halldórsson- ar. Með pví að málið yrði tekið fyrir greiddu peir Framsóknar- mennirnir atkvæði, auk Alpýðú- flokksmannanna, sem bám pað fram. Hér er um pað að ræða, hvort Reykjavíkurbær eigi að halda á- fram að borga yfir 100 verka- mönnum fyrir eina 5 daga vik- unnar pó unnið sé 6 daga. En á hneyksli petta hefir Morgunblað- ið ekki minst einu orði, og er hér um meiri hneyksli að ræða en pó 12 geðveikir læknar hefðu verið settir frá. gera hann óhæfan til skipstjóm- ar og hann á ekki sjálfur sök á peim né hefir leynt peim pegar hann réðist á skipið, pá á hann rétt á priggja mánaða kaupi frá ráðningarslitum, ef hann hefir ekki verið ráðinn með skemmri uppsagnarfresti. Þetta ákvæði er pins og í sjómannalögum annara Norðurlandapjóða. Nú lætur skipstjóri af stöðu sinni, en heldur pó um skeið kauprétti að lögum, t .d. ef hann verður að hætta skipstjórn sök- úm veikinda eða af slysi. Ef svo er um samið, að kaup hans er reiknað eftir tekjum af skipinu eða ágóða útgerðarinnar, og fari svo, að ágreiningur rísi um, hve há upphæðin skuli yera, sem hon- urn ber samkvæmt pví, pá skal hún ákveðin með rnati lögskrán- ingarstjóra. Þó getur hvor aðili um sig lagt pað mat undir úr- skurð sjódóms. Sjómannalðgln, (Nl.) Refsiákvæði, sem skipstjóra er heimilt að beita vegna ýmsra yf- irsjóna skipverja, eru * ýfirleitt mtiduð í sjómannalögunum, frá pvi sem áður er í íslenzkum lög- um. Sektarhámark. er lækkað úr hálfsmánaðarkaupi í 7 daga kaup. Þegar refsisekt er ákveðin, pá skal ekki eingöngu tekið tillit til pess, hve mikil y.firsjónin var eða til atvikanna pá er hún var framin, heldur einnig til hegðun- ar pess manns að undanförnu, sem sektinni er beitt við. Sektar- refsingu skal eigi beitt, „ef yf- irsjónin er smávægileg og ætla má, að áminning nægi“, og ef ástæða pykir til er skipstjóra heimilt að láta sektargreiðslu, sem hann hefir ákveðið fyrir yfir- sjón, falla niður að nokkru eða öllu leyti. Hingað til hefir verið heimilað í islenzkum lögum, að skipstjóri verji sekta^íé pví, er hér ræðir um, til endurgjalds á kostnaði. eða tjóni, sem yfirsjón pess, sem sektaður er, hefir bakað útgerð- inni. Norðmenn og Danir hafa séð, að slík heimild er varhuga- verð. Útgerðarmaðu r á ekki að eiga neina fjárvon í sektum skip- verja. 1 samræmi við norsku og dönsku lögin er svo ákveðið í íslenzkú sjómannalögunum, að skipstjóri skal afhenda skráning- arstjóra eða ræðismanni sektar- féð. Sé fé pví, sem pannig sain- ast, varið til hagsmuna sjómönn- um eða vandamönnum peirra samkvæmt ákvæðum, sem at- vinnu- og samgöngu-málaráðu-’ neytið setur par um. Fyrir strok af skipi skal skip- verji sæta sekturn, en ekki fang- elsi, svo sem hingað til' hefir' verii' í lögum, nema svo sé á- státt, að mönnum eða skipi er fitefnt í voða vegna stroksins eða aðrar miklar sakir eru til, pá getur pað varðað fangelsisrefs- ingu. TMú er máður ráðinn í skiprúm og kemur hann eigi til skips. á ákveðnum tima -ellegar hann fer af skipi í leyfisleysi, pá hafa ís- lenzk lög heimilað að flytja hann á skip með lögregluvaldi. Slíkt ákvæði, að heimilt sé að pvinga mann með lögregluvaldi til pess að uppfylla vinnuskuldbindingu, er nálega einsdæmi í íslenzkri löggjöf, í sjómannalögunum er heimild pessi einskorðuð við annað tveggja, að skipið sé eigi nægilega mannað að öðrum kosti (svo að til vandræða horfi) eða skipverjinn sé ölvaður. — Alpingi gekk pannig frá á- kvæðum um uppsagnarfrest á skiprúmssamningi, að á samningi stýrimanna og vélstjóra er hann mánuður, ef ekki er öðru visi um samið, vika á öðrum skiprúms- samningum, nema á íslenzkum fiskislíipum einn dagur. (Þessum ákvæðum var breytt frá pví, sem upphaflega var í frumvarpinu.) Það ákvæði er í lögunum, að skipverjum skal ,ef pess er kost- ut, gefið tækifæri til að halda guðspjónustu á skipinu á helg- um dögum. — Ákvæði sjómannalaganna gilda einnig um pjóna á skipum, loft- skeytamenn o. s. frv., eftir pví, sem við getur átt. Loks skal getið priggja riý- mæla um réttindi skipstjóra. Útgerðarmanni ber að sjá um, að gerður sé skriflegur samning- ur við skipstjóra um ráðningar- kjör hans. Hingað til hefir pað ekki verið lögákveðið. Þetta á- kvæði tryggir ■ rétt skipstjóra gagnvart útgerðarmannl. Ráðn- ingarkjör hans verða eins ský- laus og annara skipverja. Sé skipstjóra vikið úr stöðunni vegna veikinda eðá meiðsla, er Á alpingi í fyrra ygldi Ólafur Thors sig talsvert yfir sjómanna- lagafrumvarpinu. Hann var pá ekki búinn að lesa nema hrafl úr pvi, en hafði pað mjög á hornum sér, að Sigurjóni Á. Ólafssyni hefði verið falið að undirbúa lög- in. „Mgbl.“ tók undir með Ólafi og rák upp gól mikið. Á pinginu í vetur var Ólafur miklu rólegri en árið áður pegar málið var rætt. Nú mun hann líka hafa verið bú- inn að lesa frumvarpið. Hefir hann pá væntanlega ekld komist hjá að taka eftir pvi, að hann hafði hlaupið á sig á fyrra ping- inu. — Lögin voru afgreidd án neins verulegs andróðurs. Munu íhaldsmenn ekld hafa viljað auka óvlnsældir sínar á pví að pæfast fyrir máíinu. Þeir gátu hvort eð var ekki ráðið niðurlögum pess. Nú hafa aðalnýmæli sjómanna- lagartna verið rakin hér. Geta sjó- menn sjáifir dæmt um, hvers virði pau eru fyrir pá og rnetið undirbúningsstarfið par eftir. Það munu peir líka gera. Risavaxið kaupfélag, Ákureyri, FB., 1. maí. Aðal- fundur Kaupfélags Eyfirðinga er nýlega afstaðinn. Félagið hefir selt vörur innanlands 1929 fyrir kr. 3 147 000. 1928 var sams konar sala kr. 1917 000. Hér er ekki meðtalin innanlandssala frá slát- urhúsi félagsins. Innlendar afurð- ir teknar til sölumeðferðar fyrir kr. 1561000, en árið 1928 fyrir 1283000. Vörubirgðir í árslok 1929 rúmlega 1 miljón, innstæður í sjóðum félagsins kr. 1 556 000, aukning á árinu sem svarar fjórðimgi úr miljón. Aðalfundur ráðstafaði arði af ársstarfseminni, 225 000 kr. Einár Árnason ráð- herra og Ingimar Eydal voru endurkosnir í stjórn félagsins. Hljómsveit Reykjavíbnr. Það hefir verið heldur hljótt um Hljómsveit Reykjavíkur und- anfarið. Þeim, sem kunnugir eris ástæðum i peim herbúðum, kem- ur pað ekki á óvart. Hljómlistar- vinir pessa bæjar hafa sárt sakn- að hennar, og fagna henni nú eins og sólunni og sumrinu. Þaö parf ekki að taka pað fram, að hljómleik hennar í Gamia Bíó f gærkveldi var maklega fagnað, en að eins hinir gömlu tryggu vinir hennar komu til pess að fagna henni. Hljómsveit Reykjavíkur ætti að vera óskabarn okkar, sem við ölf rifumst um að bera á höndum i okkar. En hvað gerum við ? Hú» býðst til pess að gefa okkur kost á að njóta hins fegursta í tilver- unni, en við látum sem við heyr- um pað ekki. Ef til vill hafa bæjarbúar ekki alment gert sér grein fyrir pví hverjir pað eru, sem standa aðs pessu ágætasta fyrirtæki pessa bæjar, og' hvernig pað er til orði- ið. Ef peir athuguðú að pað eiu menn úr ýmsum stéttum pessa bæjarfélags, sem hafa endur- gjaldslítið, og flestir alveg end- urgjaldslaust, notað Wstundir sínar til pess að gera sig hæfa til að kynna okkur hina göfug- ustu allra lista. Eigxrm við fram- vegis að láta pessa menn borga með sér, eða láta pá sleppa meðj að vinna endurgjaldslaust fyrir okkur ár eftir ár. Alpýða pessa bæjar verður aði. leggja sitt fram til stuðnings H. R. Sjálfs sín vegna má enginn fara á mis við hin göfgandi á- hrif tónlistaiinnar. Hingað til hefir frítími almenn- ings frá, hinni hörðu lífsbaráttu; ekki verið nema til nauðsynlegr- ar líkamsendurnæringar, en um leið og hin sjálfsagða krafa um styttingu vinnutímans hefir náð fram að ganga, verða menn að læra að nota timann rétt. Þá fer fyrst að verða vandi að liia,. er menn eiga að fara að velja á milli hégómlegra skemtana og mentandi og göfgandi lista. H. R. hefir heppnast að fá. hingað frá Vínarborg mann, sem. við pegar eigum stórvirki ac pakka. Dr. Franz Mixa er ekki að, eins gæddur óvenjulegum dugn- aði sem stjómandi, en hann er svo mikill listainaður, að við munum, pótt síðar v.erði, telja okkur mikla sæmd að ’hafa feng- ið hann hingáð. Alpýðuínenn og konur! Hljóm- listin er vissulega ekki neiri reikningspraut. Hún talar beint til hjartans. Hún er sameiginlegt ;mál okkar allra, alheimsrnál. Eng- inn getur pví afsakað sig með pví, að hann ekki skilji. 3/5. E. R. J.

x

Alþýðublaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.