Morgunblaðið - 16.03.1969, Qupperneq 16

16
MORGUNBLADIÐ, SUNNUDAGUR 16. MARZ 196®
■Últgefandi H.f. Ánváfcur, Heyfcjavífc.
Fnamfcvæmda&tj óri Haraildur Sveinsaon.
'Ritstjóraz' Sigurður Bjarnason frá Vigur.
MattMas Jcrfhannesa'en.
Byjólfur KonráS Jónssion.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttasitjóri. Björn Jóihannsson'.
AUiglýsingiaBtjóri Árni Garðar Kristinason.
Ritstjórn ag afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími lð-lOD.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-60.
Asfcxiftargjald kr. 160.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu fcr. 10.00 eintafcið.
ÁTÖK RÚSSA OG
KÍNVERJA
Cíðan landamæraskærur
^ urðu milli rússneskra og
kínverskra herflokka í Asíu
í byrjun þessa mánaðar, hafa
deilurnar milli Moskvu og
Peking stöðugt farið harðn-
andi. Miklar mótmælaaðgerð-
ir hafa átt sér stað við sendi-
ráðin í Peking og Moskvu og
málgögn kínverskra kommún
ista segja að 3-^1 hundruð
milljónir manna hafi tekið
þátt í mótmælagöngum gegn
atferli Rússa. Hin opinbera
fréttastofa Pekingstjórnarinn
ar hefur gengið svo langt að
birta yfirlýsingu frá ástralska
kommúnistaflokknum, þar
sem að því er lýst yfir að
Rússar undirbúi nú styrjöld
á hendur Kínverjum. Sé til-
gangur þeirra að eyða Kína.
Önnur málgögn kínverskra
kommúnista segja, að ef leið
togar Sovétríkjanna hefji
styrjöld, þá muni Kínverjar
tortíma Sovétríkjunum!
Flest bendir til þess að það
hafi verið Kínverjar sem hófu
árásirnar á landamærum
Kína og Sovétríkjanna um
daginn. Pekingstjórnin hefur
verið miklu ofsafengnari í
árásum sínum á Moskvu-
stjórn heldur en rússnesku
kommúnistarnir á Kínverja.
Um það verður naumast
deilt, að bak við þessi átök
rússneskra og kínverskra
kommúnista, er baráttan um
það, hvor flokkurinn skuli
hafa forystu fyrir kommún-
istaflokkum heimsins. So-
vézki kommúnistaflokkurinn,
sem stendur á gömlum merg
og fræðiritum Marx, Engels
og Leníns telur að sér beri
forustan og engum öðrum.
Kínversku kommúnistarnir
telja hins vegar að vegna þess
að Kínverjar eru 700 milljón-
ir og kínverski kommúnista-
flokkurinn hinn stærsti í
heimi, þá beri honum forystu-
hlutverkið.
Það eru allmörg ár síðan
kínverskir kommúnistar byrj
uðu að ásaka leiðtoga Sovét-
ríkjanna um „endurskoðunar-
stefnu og svik við hina einu
sönnu kenningu Marx og
Leníns“.
Vel má svo fara að stjórn-
málasambandi verði slitið
milli Kína og Sovétríkjanna.
Hins vegar er afar ólíklegt að
til stórstyrjaldar dragi á milli
þeirra á næstunni. Við því
eru Kínverjar engan veginn
tilbúnir. Þeir munu hins veg-
ar vafalaust halda áfram í
vaxandi mæli hatursáróðri
gegn Sovétríkjunum. Kínverj
ar telja að stór hluti sovézkra
landa í Asíu sé í raun og
veru gamalt kínverskt land.
Þessum löndum beri Sovét-
ríkjunum að skila Kína. Sovét
ríkin taka hinsvegar þessum
kröfum Kínverja af fullum
fjandskap.
Deilur rússneskra og kín-
verskra kommúnista eru þann
ig tvíþættar. Þær eru annars
vegar hugsjónalegar, ideolog-
iskar, en hins vegar tog-
streita um landayfirráð.
Átök þessara tveggja risa-
velda geta haft mikil áhrif á
gang alþjóðastjórnmála á
næstu árum. Þess vegna bein
Í9t athygli heimsins í vaxandi
mæli að því, sem gerizt á
landamærum Sovétríkjanna
og Rauða Kína.
ARÐBÆR
FJÁRFESTING
að er augljóst mál, að sá
einstaklingur sem tekur
lán til eyðslu er illa á vegi
staddur en öðru máli gegnir
ef hann aflar sér lána til
framkvæmda, sem fullvíst er
að munu færa honum örugg-
ar tekjur í aðra hönd til þess
að standa straum af greiðslu
vaxta og afborgana af lánun-
um og skjóta traustari stoð-
um undir efnahag hans.
Hið sama á við um lán-
tökur þjóðarinnar í heild.
Skuldabyrðin sem vinstri
stjórnin skildi eftir sig var
fyrst og fremst til komin
vegna yfirdráttar- og eyðslu-
lána og þess vegna var hún
mjög þungbær. Erlendar
skuldir þjóðarinnar á síðari
árum eru hins vegar til komn
ar með öðrum hætti. Á síð-
ustu fimm árum hafa erlend-
ar skuldir þjóðarinnar aukizt
um 3200 milljónir króna en á
sama tíma höfum við tekið
erlend lán til Búrfellsvirkj-
unar, til kaupa á fiskiskipum
og flugvélum að upphæð 4000
milljónir króna. Þær tekjur,
sem Búrfellsvirkjun fær af
sölu raforku til álbræðslunn-
ar í Straumsvík standa undir
greiðslu afborgana og vaxta
af lánum virkjunarinnar.
Millilandaflugvélar Loftleiða
og Flugfélags íslands afla
þjóðinni dýrmætra gjaldeyr-
istekna og hið sama er að
segja um fiskiskipin.
Stjórnarandstæðingar gagn
rýna þessa skuldaaukningu
en hvar værum við á vegi
staddir ef við hefðum ekki
ráðist í virkjun Búrfells eða
kaupa» á fiskiskipunum og
& A
lll u 1 AN UR HEIMI
Sean Connery hvítþveginn
til að geta leikið í Moskvu
NÝLEGA var frá því skýrt
hér í blaðinu að sovézkir og
ítalskir kvikmyndatökumenn
væru að vinna saman, að kvik
mynd um leiðangra ítalans
Umbertos Nobiles til Norður
pólsins og Norður-heimskauts
svæðisins. Þótti það tíðindum
sæta að Sean Connery, sá er
lék njósnahetjuna miklu,
James Bond — eða 007, öðru
nafni í mörgum kvikmyndum
á að leika hlutverk norska
landkönnuðarins Roalds Am-
undsens.
Kvikmyndin er tekin bæði
á Ítalíu og í Sovétríkjunum,
og nefnist „Raiuða tjaldið".
Eru stjórnendur ítalskir og
sovézkir, en leikararnir víða
að. Til þessa hefur Sean Conn
ery ekki verið mjög hátt skrif
aður í Sovétríkjunum, og þyk
ir yfirvöldum þar í landi þeim
lítil virðing sýnd í James
Bond myndunum. Hefur Sean
Connery hlotið slæma dóma
fyrir þátttöku í myndunum
og var sagður dæmi hnignun
arinnar í auðvaldsríkjunum.
Nú hafa málin snúizt við,
því Sean Connery á að leika
í mynd, sem sovézkur leik-
stjóri sviðsetur. Reyndist þá
nauðsynlegt að hreinsa leik-
arann áður en hann kæmi til
Moskvu. Er sú hreinsunarher-
ferð hafin, eins og meðal ann
ars kemur fram í myndatexta
frá Tass-fréttastofunni með
myndinni ,sem birt er hér á
síðunni. Myndin er af Claudia
Cardinale, en ljósmyndari V.
Mastukov frá Fotokhronika
Tass. Segir í myndatexta nokk
uð frá myndinni „Rauða
tjaldið" og um leikarana. Um
Connery er þessi klausa: Fyr-
ir nokkrum vikum var skýrt
frá nafni leikarans, sem á að
leika hlutverk Amundsens.
Er það Sean Connery, al-
ræmdur leikari, sem neitaði
að leika í kvikmyndunum um
James Bond og kom þannig
flatt upp á mörg vestræn blöð
og tímarit.
Þarna er ekki verið að taka
það fram að Connery hafi
leikið Bond í mörgum kvik-
myndum, heldur aðeins að
hann hafi neitað að leika
Bond.
Af öðrum leikurum í
„Rauða tjaldinu" má nefna
Claudiu, sem myndin er af,
og leikur hún hjúkrunarkon-

Glaudia Cerdinale. Ljósm.: Fotokhronika Tass.
una Valerie. Bretinn Peter
Fineh leikur Nobile og Hardy
Kruger fer með hlubverk
sænska flugmannsins Lund-
grens. Kruger er Vestur-Þjóð
verji. Sovézki leikarinn Ed-
uard Martsevioh leikur Sví-
ann Malmgren, og segir að
það hlutverk hafi svipuð
áhrif á sig og hlutverk Haml-
ets, sem hann fer með um
þessar mundir í Mayakovsky-
leikJhúsinu í Moskvu.
Kvikmyndin „Rauða tjald-
ið“ fjallar, eins og fyrr grein
ir um leiðanlgra Nobiles til
Norður-heimskautssvæðanna
á árunum 1926-28. Fyrstu ferð
sína fór hann árið 1926 ásamt
Amundsen og Lincoln Ells-
worth í loftfarinu Norge. Lagt
var af stað frá Spitsbergen,
flogið yfir Norður-pólinn og
áfram til Alaska. Urðu um
það nokkrar deilur eftir á
hver þremenninganna ætti
mestan heiður skilinn af leið-
angrinum.
Árið 1928 fór Nöbile í loft-
farinu „Italia" nokkrar ferðir
yfir heimsskautssvæðið. í
einni ferðinni fórst loftfarið
og ihó'fst þá víðtæk leit að
Noibile og félögum hans með
þátttöku sveita frá mörgum
þjóðum. Meðal leitarmanna
var Amundsen, sem flaug yfir
leitarsvæðið. Týndist flugvél
hans í leitarfluginu, og fórust
allir, sem í henni voru. Alls
fórust 17 manns úr leitarflokk
unum og leiðangri Nobiles, en
Nobile bjargaðist og hélt vís-
indastörfum sínum áfram.
flugvélunum. Það sér hver
maður í hendi sér, að þá ríkti
ekki einvörðungu stöðnun
heldur mjög alvarleg aftur-
för í efnahags- og atvinnu-
málum landsmanna. Auðvitað
verður þjóð á sama hátt og
hver einstaklingur að fara
varlega í lántökur en við Is-
lendingar erum illa á vegi
staddir, ef við þorum ekki að
taka lán erlendis til arðbærr-
ar fjárfestingar á borð við
Búrfellsvirkjun, kaup á ný-
tízku fiskiskipum og flugvél-
um.
Konodiskor
rækjur ódýrar
Stavangri, 12. marz NTB
SÍÐUSTU mánuði hefur magnið
af ódýrum kanadískum rækjum,
sem boðið hefur verið fram á ev-
rópskum markaði, orðið svo mik
ið, að það er orðið tilfinnanlegt
fyrir norskan útflutning. Hefur
samkeppnin frá Kanada komið í
ljós á síðustu árum.
Á þessum árum hafa norskir
og sænskir sjómenn veitt takmark 1
að magn af rækjum og verðið á
þeim hefur verið haft all hátt,
svo að veiðarnar borguðu sig. Á
þessu ári hefur veiðin verið
nokkru meiri, en það er enn of
snemmt að segja nokkuð um á-
rangurinn af veiðunum, er haft
eftir Lars Storberget fram-
kvæmdastjóra hjá Skagerak-fisk
í viðtali við Stavanger Aftenblad.
f Noregi eru kanadískar rækjur
nú 5 kr. (norskum) ódýrari en
norskar rækjur pr. kíló. — Það
er ljóst, að með lægra verði get
um við einnig aflað okkur stærri
markaða, svo að ekki er hægt að
tala um neina söluerfiðleika,
sagði Lars Storberget.