Morgunblaðið - 06.06.1969, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. JÚNf 1969
3
Um daginn og veginn
Útvarpserindi Jóns Eyþórssonar
JÓN Ey'þórsson var tvdimæd.a-
laiuist eiiran af mætustu míöniniuim
simnar kynislóðar hér á iandi.
Han;n vair fjölhæifur gáfuimaöur
og fj öllfróðuir, jafnt á gömuil
fireeði seim ný, ein uimifiram allt
góður ísleandimguir, sem þefkkti
í .seran lamid si'tt og þjóð flestum
eða ölilium betur og var sífelilt
við búimin að leggja góðu máli
lið. Þaninig var Ihamn einn þeiirra
miaininia, sem á síniuim tíimia beittu
sér fyrir stofmun útvarps hér á
laindi og vair frá uppfhafi terngd-
ur startfsemi þess á maingan
hátt. Átti hainn m.a. lemgi sæti
í útvarpsráði, en kunnastur vair
'hann þar meðal almenningis fyr-
ir erindatfliutning sinn, enidia má
víst 'hafa fyrár saitt, að enginn
ræðumaðuir Ríkisúitvarpsins, fyrr
eða sfðar, hatfi til lamgtframa átt
viðlíka vinsælidum að faigna. Er
iþá eikki hvað sízt átt við'eriindi
- BIAFRA
Framhald af bls. 1
hefðu verið máðaðir vagna ásiklor-
ama Páls pátfa VI og þjóðhöfð-
ingrja Galbons og Fílalbeinisstrand-
aatfnin'ar. HeiimiiMir í höfuðborig
Galbons, Liibreiviillle, herma að 18-
mienmimgamdr verði liátnár laiusár
inman tvegglj'a sóilairhTÍnga ag
senidlir 'tij Rómiar um Lifbreviille.
Fuliltrúar Ítailíu stjónnar hiafa
verið í Biatfra og fardð frarn á að
olíiusitöðvarstairfsmennimii'r verði
náðaiðir.
14 hinna 18 olíustöðvarsttanfs-
miamna eru ítailokir ríklisfbongar-
ar, þrír enu Vestur-Þj óðverjiar
og einn Lílbainiomsmiaður. Kuimn-
uigir sagja að Biafnaistjónn haffi
styrikt stöðu sína á alþjóðavett-
vamtgi m'eð því að héta því að
takia þá atf lítfi. Nú hiafi Ítalíu
stj ónn í fyrsta dkipti komið á
opinberu samlbaindli vilð Biaíra
stjónn og með ihótumum síinum
hafi Oj-ukwu unnið töluverðain
stjónnmiálaisigur.
HÓTUN FLCGMANNA
Fréttaritari diönsku Ritzau-
tfréttastofuinmar á Sao Tomié
segir að nornænir ílulgmienm haifi
átt töluvenðan þátt í því að
Ojufcwu ákvað að láta útilend-
ingana laiusa. Þeir hótuðu að
ihiætta ioftflutniimgum tdil Biafra,
elf ölíusltiöðvarstairfsmennimÍT
ynðu tekmir aif ÍM.
Ful'ltnúi fluigman'na, J. H.
Pöllley, saigði í daig að atf-
tökiur olíuistöðvarstarflsmainna nma
miumdiu kippa igrumdlveM undam
Haftflutniingunium, Nefnd fiuig-
manna 'gefck á flumid fulltrúa
Biatfira í Saio Tomé, Godtfried
Okaye eifcíilbiiskuips, og hann kom
úrsliitaiklostum þedmra áledlðdis tii
Ojiufcwu hiershö'fðingja.
ítalgki fuilltrúinn, sem dlvailizt
hefur í Biafna, Mardio PedJini,
befur heirmsóitt fangaina og segir
að þeir séu við beztu heilsu.
hans „um dagdnn og vegirnn",
en hamm hótf tflutniintg þesisia 'þátt-
ar haustið 1906 og átti þair með
stóra.n hiluit að Iþví að koma út-
varpinu inin á hvert hieiimili, að
heita mátti.
Mairgur heifur salknað þess, að
eiga eklki prentuð þessi vinsœiu
erimdi Jóns Eyþóonsisionar, og fyr-
ir tveimuir árum hatfði svo sam-
izt um millli hanis og Almenma
bókatfélaigsins, atð gefið skylldi út
noklkuð úrval þeinra eða sýnis-
ihiom. En Jón l'ézt 6. marz 1968,
án þetsis að homuim hetfði ummizt
tími og heilaa til að búa hand-
ritið til útgátfú. En hamn hatfði,
þeigar séð varð, að hverju
stefnidi, snúið sér til Eiríkts
Hreinis Fiinnbogasionar og beðið
hamm að annast verkfð í sinm
stað. Var það auðsótt mál, og
þessa dagana er ritið komið á
markaðinn hjá Almeona bófca-
félaginu.
Um daginn og veginn er all-
milkil bók og veglega úr garði
gerð. Teku.r megiinefni henmar
til tímiabilsiins frá 26. ototóber
1.936 og þaæ til síðast í maií 1941,
en þá flutti Jóin sjálifur flest er-
imdin í þesisum útrvairpsþætiti. Þó
eru hér ennfremur iþrjú erindi
frá 1951, eitt tfrá 1952 og loks
siíðasita erinddð, frá 24. október
1966, en það vair jatfnéramt
kveðjuierindi hanis tdil hluistend-
ainna og þáttariinis.
- VIETCONG
Framhald af bls. 1
KÖNNUNARVÉL
SKOTIN NIÐUR
Bandarísk kamnumamfluig'vél atf
igerðinmi F-4 var dkotin niður
yfir Norðuir-Víetnam í dag, að
sögn bamdiarískiu heratjómiarimmr-
,ar í Saigom. Fluigvéllin steyptist
í hatfið 'Uindan stlrönd Norður-
Víetmam, um þrjár Bjóomílur
auistuir atf Domig Hoi, sem er 65
km fyrir norðam vopmaílauisia
beltið.
Tvær Phanton-þotur, sem
fyl'gdu köninumiairflugvéldmmii, réð-
uist á loftvannastöðvar, en þaðatn
hafði skiothríðin komdð.
Tveir mienm voru í kömmuini-
artfluigvéliminii, og vörpuðu þeir
sér út í AailJlhlííif. Þyría bjamgaði
möinimuimum. Ann.ar þedinria var
særður og var hamin flluitltur um
borð í spítalaskip.
Mifci'll viðbúnaðuir betfur verið
fyririskipaðuir í Saigon þar sem
sprenigjutiliræði hafa færzt í
aulkiana og óttazt er að hér kummi
að vera um uindamtfaira nýrrar
hiryðjuiverfcaöMu vegwa Midway-
fuindar Nixonis ag Tháieuis.
Manmfalll í liði Bandiaríkja-
manina í síðuistu viku var svipað
og í viikuininii á uinidam, en minmia
í herliði Saiigon-istjónnar og í
röðuim kommúnista.
í formála fyrir bókdinni kemst
útgetfamidin'n, Eiríkiur Hreinm
Finnbogason, m.a. þamnig atð
orði: „Þegar Jón Eyþórssom hóif
aið flytja þáttinn Um dagimn og
veginn fyrstnr mamma, mairkaði
hanm honium þegar í upphafi
álkveðna steifnu, sem þáttuirimm
svo hélt, - meðan Jón Eyþórsision
sá um hainm. Varð þáttnrimin
strax í meðferð hanis sá daig-
skrárliður, sem einmia ailmienmast
vair hlluistað á, enda tóftosrt flytj-
amdamum að komia á m'eð honum
Mfrænu sambandi milllá útvairps-
ins og Musitemda víðsvegar um
laimd. Fyriirsipumum og brétfum
rigndi ytfir úr ölium áttum um
ólílk'uistu etfni, og er haegt að
atfla sér aif hand'rituim Jóns Ey-
iþórissonar alð þáttumum góðrar
vi'tneiSkju um það, hverju ísilenzk
ur allmenningur var að velfoa
tfyrár sér á þessium ámum. Innan
um voru spuminigar, sem aiuð-
að koma þeim í bobba, sem
svara skyldi. Það tókist vissuilega
efcki, en sivör Jóns Eyiþórsisonar
við slíkum spumimguim korau
hlu.sitendium gjama á órvart og
vök'tu kátínu og uratal, en aðrir
ihneyksiluðust, eins og títt er.“
Ölfliu þessu er furðuvel til skila
haildið í bófcinni Ura dagiinn og
veginin. Og víst er það bædd
sikemimtilegt og fróð'legt að fylgj
ast með slíkum leiðsoguimanini
som Jóni Eyþórtssyni inn í hieim
liðinis tíma, þar sem jatfnm-argt
ber á góma og þar á meðal sitt-
hvað, sem kjemur, unigum les-
end'um að mininsta kosti, ærið
kynlliegia fyrir sjónir. En í þess-
um erimdum erum við í naurn
Iþangað komin, sem þjóðin ölll
hefuir safnazt saman undiir eitt
- TÉKKÓSLÓVAKÍA
Framhald af hls. 1
lamdi, Jórdaníu, Líbanon, Vemezu
ela og Equiador, en ekki var
igneint frÉ ræðanna hiljóðam. NTB
'firéttastofan segir að eitt mál
beri hæsit, þegar firá sé skiilin
m'argneflnid eminigianefMng, þ. e.
undirbúningur hátíðalhiaida á
næsta ári til að minmaist 100.
ártfðar Leniins.
Vitað er, að þnátt fyrir miiíkla
leynd sem yfir funidum sendi-
netfndainna hivílir, ætflia nokikur
níki að hetfja máls á innrásinni
í Tékkóslóvakíu og má þá vænita
að til tíðdimda kunmi að dragia,
segir AP-fréttaistoiflan.
MoSkiva var í hátíðaibúnimgi í
dag vegnia setinii'mgar ráðstetfn-
unnar, fánar hvarvetnia. við hún
og mymdir atf Lenin blöstu við
hvert sem litið var.
í NTB fréttum frá Vairsjá í
Pólliandi í dag er hiatflt eftir
þekiktum stjárnimiálasénfiræði'mgi,
að ósennilegt sé að einlhver áramg
ur verði aif ráÖstefnummi né hield
ur aið hún miuin.i leiða til nokk-
urra bneytimga í alþjóðamálium,
að rminms'ta kiosti ekki í einu
vetifamgL
Jón Eyþórsson
þak, og mierm og viðbuirðir stíga
fram á sjániansviðJð í ainnað
srrm, IjóslilfaincLi og greinilega.
Og ÖII ber bókin trútft viltni um
hin möngu huigðarefni hötfundar-
ins, svo að segja má með sanmi,
að hún sé spj'aLdainma á milM
samfelld náma fróðleilks um
náttúru Islands, þjóðhætti og
þjóðlítf.
Um daginn og veginn er bók,
sem möngum eldri mönnium verð
ur kærkomin táll upprifjunar, og
á hún þó ekki síður erindi við
yngrd kymsilóðir, sem þar kanna
ófcunna stiigu. — Bókin er 239
blis. með nákvæmini natfna- og
efnisisflsirá. Prentsmiðja Haifnar-
fjarðar annalðistf premtiuin og
band, en Tonfi Jónsson sá um
útflit og kápu. Verð til féliags-
manna í AB er fcr. 395.00.
(Frá AiJ).
Moskvu, 5. júnií NTB
DÓMSTÓLL í Kænuigairði hef-
uir dœmt þrítfuigan venktfræðing
ti'l þriiigigjia áma fangelsisvistfar fyr
ir undinróðurssta’nflsem'L að því
er sfcýnt var finá í dag. Verk-
firæðiimguirimn Borxs Kotsjulbej-
evslky hefur setið í igæzkwarð-
haldi síðan í desember. Að sögmi
NTB fréttastfotfummar var hann
ihandtfekinn og ákæcðuir vegna
orða sem hann lét falla á vinnu
stfað rmeðain stóð yifir sex daga
srtiríðið í júní 1967.
— Sæta árásum
Framhald af bls. 1
Þetta hefur NTB fréttastofan
eftir áreiðanlegum heimildum í
Prag í kvöld
Pelnar bar ýmisa þekkta
stjórnmálamenn, menntamenn og
blaðamenn þedm söfcum að hafa
átt samvinnu við erlemd fjöl-
miðlunairtæki og boðaði harða
hríð gegn þeim í framtíðinni.
Meðatf þeirra, sem Pelner er
sagður haifa malímgneiintf og s’agt
þá hafa stundiað ndiðunriitfs og
uinddirróðursstaTfsemd vioru þeir
Eduard Goldetucker, florimaður
Ritihiöfundaisiamltialkianina og fræig-
ur 'utmlbátasimnd, og stórme'kstar-
inn í Sk'ák Luidefc Packmamn, en
hann vair mijög ákafur fyigiis-
maðu.j. Dulboeks.
m KARNABÆR
TÍZKUVERZLUN UNGA FÓLKSINS -- TÝSGÖTU 1 — SÍMI 12330.
Aukin þjónustu
opið til kl. 4 e.h. Iougordag
Þessar vörur voru teknar upp \ gær
DÖMUDEILD: HERRADEILD:
★ STUTTERMA JERSEY- ★ STAKAR BUXUR
SKYRTU-PEYSUR ★ STAKIR JAKKAR
★ STUTTERMA PEYSUR ★ PEYSUR
★ BUXUR i LITUM ★ BINDI
★ BUXNADRAGTIR ★ BINDASETT
★ TERYLENE & DACRON ★ KLÚTAR
REGNKÁPUR ★ BOLIR M/MYNDUM
★ SUMARBOLIR
★ VESTISPEYSUR.
STAKSTEII\IAR
30 ára feluleikur
í rúm 30 ár hafa kommúnist
ar á íslandi verið í stöðugum
feluleik — þeir hafa verið að
fela sitt rétta andlit. Tilgangnr-
inn með þessum feluleik hefur
jafnan verið sá, að sannfæra
kjósendur um, að raunverulega
væru komimúnistar ekki af sama
sauðahúsi hér og í öðrum lönd-
um. í þessu skyni tóku kommún-
istar upp nýtt nafn á flokki sín-
um fyrir rúmum 30 árum og þeg-
ar sú nafnbreyting dugði ekki
lengur til var tekið upp enn nýtt
nafn. Jafnframt hafa kommúnist-
ar verið óþreytandi við að skýra
íslendingum frá því, að þeir
hyggðust alls ekki koma hér á
fót kommúnísku þjóðfélagi held
ur „íslenzkum sósíalisma", sem
væri miiðaður við „íslenzka stað-
hætti“. Til þess að gefa hinu
„nýja“ andliti enn sannferðugri
mynd hafa kommúnistar, ekki
sízt á síðari árum, haft uppi hóf
lega gagnrýni á ýmislegt í stjórn
arfari kommúnistarikjanna aust
an járntjalds, og jafnan þegar
mikil tíðindi hafa borið að hönd
um í þeim löndum hafa kommún-
istar hér lýst því yfir, að þeir
tækju ekki afstöðu til slíkra
atburða í kommúnistaríkjunum.
Fall Stalíns
Þrátt fyrir þessa stöðugu við-
leitni kommúnista á íslandi til
þess að þvo hendur sínar af at-
burðumi í kommúnistalöndunum
hefur reynslan samt sýnt, að ekk
ert hefur leikið kommúnista hér
jafn grátt og einmitt ýmsir ógeð
felldir atburðir í kommúnista-
ríkjunum. Það sýnir okkur, að
feda þótt stöðugt hafa verið
reynt í þrjá áratugi að sann-
færa kjósendur á íslandi um, að
kommúnistar hér væru ekki eins
og kommúnistar þar, hefur það
ekki haft tilætluð áhrif. Ræða
Krúsjoffs um Stalín hafði djúp-
stæðari áhrif á kommúnista á fs-
landi en nokkur einn atburður
fyrr og síðar. Þá var þeim bein-
línis sagt, að allt það, sem þeir
höfðu í áratugi kallað „Morg-
unblaðslygi“ væri satt. Ágrein-
ingur um afstöðu til þessara upp
ljóstrana Krúsjoffs veldur meðal
annars þeim klofningi, sem nú
er upp milli Kommúnistaflokks-
ins og Sósíalistafélags Reykja-
víkur. Blóðbaðið í Ungverjalandi
hafði einnig mjög viðtæk áhrif á
kommúnista hér og gerði það að
verkum, að fjölmargir óbreyttir
flokksmenn yfirgáfu þá. Loks má
minna á þau áhrif, sem innrásin
í Tékkóslóvakíu hafði innan
Kommúnistaflokksins, en hún
leiddi til margháttaðs ágreinings,
og er ekki útséð unn það enn
hversu alvarlegar afleiðingar þess
arar innrásar verða fyrir komm-
únista.
Bregzt bogalistin
Sú staðreynd, að miklir atburð
ir í kommúnistaríkjunum hafa
jafnan haft neikvæð áhrif á kjós
endafylgi kommúnista hér á ís-
Iandi er örugg vísbending um,
að almennngur hafi jafnan séð
í gegnum blekkingarleik komm-
únista. En ekki má gleyma því,
að þeim sjálfum hefur stundum
brugðizt bogalistin, og ekki haft
miátt til að leyna sínu rétta eðli.
Þetta kom t.d. berlega í ijós í
skrifum Magnúsar Kjartanssonar
um Tékkósióvakíu, er hann
| gat með engu móti leynt
samúð sinni með innrásaröflun-
um og andúð sinni á umbóta-
sinnum. Sl. þriðjudag urðu
kommúnistum á svipuð mistök.
Frásögn Þjóðviljans af frönsku
forsetakosningunum og óstjóm
Ieg gleði blaðsins yfir því, að
frambjóðanda kommúnista tókst
að halda fastafylgi þeirra, komi
blaðinu gjörsamlega úr jafnvægi
En kommúnistum er vorkunn.
Það er ekki svo oft sem þeir fá
„góðar“ fréttir utan úr heimi.