Morgunblaðið - 06.06.1969, Blaðsíða 13

Morgunblaðið - 06.06.1969, Blaðsíða 13
13 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. JÚNf 1969 vel, og að söluimögulei'kar eru imeiri en menin óraði fyrir. Kröf ttnniar, sem gerðar eru til síum- aríkísilgíiiirsinis eru miklar. Kis- iliðjan hefur fullkomlega stað- izt þær kröfur. Stöðugt er þrýst á um meira magn og þeirri eftirspurn verður mætt með stækkun verksimiðjunnar. Á það skal svo lögð þung á- herzla, að engir meiri háttar ófyrirsjáanlegir erfiðleikar hafa komið í ljós við fram- leiðsluna. — í»u rrkarar verksmiðjunn ar hafa af suimum verið tald- ir stórgallaðir, hvert er yðar álit? — Að telja þurrkarana stór- gallaða er algjörlega úr lausu lofti gripið. Einu umtalsverðu gallarnir, eru þeir, að rúllur sem aninar þurrkarinin hvilir á hafa slitnað óeðlilega hratt. Þessi galli hefur ekki komið fram á rúllum hinis. Það er svo önmiuæ saga, að niotkun þunrk- airanna er vandkvæðum bund- in vegna eðlis efnisins, sem þeim er ætlað að þurrka. Nauð- synlegt hefur verið að þreifa fyrir sér, hvernig bezt er að haga keyrslunni. Um þurrkar- ana gildir vitaskuld hið sama og um öll svið vinmslunmar, að- eims reynsla og tími skera emd- anlega úr um hagkvæmustu til- högunina. í þessu sambamdi má geta þess, að meðeigandi verk- smiðj'Uninair, Johns Mamivillflie fyr irtækið, hefur frá upphafi veitt ómetanlega aðstoð við vinmisl- una með því að hafa einm eða fleiri sérfræðinga á staðnum. Síðan umræðumar fóru fram á Alþingi í vetur, hefur ýmiis- legt nýtt gerzt í þessum málum. Hinir margnefndu þurrkarar hafa síðan náð þeim afköstuim, sem þeim var ætlað að hafa miðað við 12 þúsumd tonma heildarafköst. Það sem mikil- vægara er, verksmiðjan mun örugglega geta náð 12 þúsund tonna afköstum í fyrsta áfanga- Þurrkararnir eru vandasmíð — Fullyrt hefur verið opin- berlega, að það hefði verið hæg ur vandi að smíða þurtTkarama innanlands, og það með betri árangri? — Varðandi fyrra atriðið, þá er hér um að ræða þurrkum sem ekki á sér fynri hliðstæð- ur. Kísilgúr hefir aldrei ver- ið þurTkaður á þennan hátt áð ur. í slíku tiiliviki enu vélaifraim- leiðandanum send sýnishorm af efni því sem um er að ræða. Framleiðandinn prófar síðam efnið í eigin tilraunaþurrkara og áætlar á þann hátt hverm ig brugðist skuli við vamdam- uim. Þegar hér er komið sögu, er fyrst komimn tími til að gera tilboð í smíðina. Þessar aðstæð ur binda vélakaupin við til- tölulega fáa aðila, er hafa yf- ir að ráða þeim tækjuim og þeirri reynslu við þurnkun sér- stæðra efna, sem nauðsymieig er í þessu tilviki. Að ininlendir að- ilar hefðu, á þessu stigi, get- að gert viðlhlítandi áætium og tilboð um smíði slíke þurrkara á grundvelli reynslu sinmiar í síldariðnaði, virðist mér afar hæpið einkanlega þar sem gufuþurrkarar hafa aldrei ver- ið smíðaðir hér á landi. Bamda- ríska fyrirtækið, sem tók að sér smíðina, er heimsþekkt fyr ir framleiðslu á gufuþurrkiur- um af sömu megingerð og hér um ræðir. Við höfðum hér eimm ig í huga, að þetta fyrirtæiki hafði smíðað gufuþurrkara fyr- ir Áburðarvenksmiðjuna, sem í alla staði hefur reynzt vel. Anm ars kermur mér sú fullyrðing á óvart, að Evrópuimemin standi Bandaríkjamömnium frarmar á sviði gufuþurTkunar. Þvert á móti hef ég ekki orðið þess áskynja, að í Evrópu væri mik ið gert að því að framleiða gufuþurrkara, en mér er vel kunmiugt uim að slík tækmi er háþróuð í Bandaríkjumuim. Svik? — Rætt hefur verið um, að bandaríska verkfræðifyrirtæk- ið Kaiser, sem dkipulagði og hafði urnsjón með verksmiðju- byggingunini hafi hlumnfarið fs lendinga fjárhagslega í áætlum um sínium. Þá hefur ráðherra verið legið á hálsi fyrir að hafa ekki búið svo um hnútana að hægt hefði verið að krefja Kaiser-fyrirtækið skaðabóta vegna meintra vefksmiðjugalla. — Um áætlanir Kaiser-fyrir- tækisims vil ég fullyrða að þær stóðust út í æsar. Áætlanir nóðu hins vegar aðeins yfir sjálfan stofnkostnaðinn við verksmiðj- uina. Þær ná vitanlega ekki yf- ir undirbúninigskostnað, svo sem einis og fleiri ára raran- sóknarkostnað, sem tekinin var með í endanlegu uppgjöri. Þesisi kostnaðuir var til kominin löngu áðluir en Kaiseir kom að verkirau og er með öllu óvið- komandi áætluinium þeinra. Einnig er það út í hött að segja Kaiser hafa svikið verk- smiðjuna óvinnisluihæfa intn á íslendinga. Það var ekki í þeirra verlkahrinig að prufu- keyra verfcsmiðjuna. Um slíkt VEir aldrei samið. Það ætluðu eigendumir frá upphafi að framkvæma sjálfir. Vert er að gera sér grein fyrir, að Kais- er-fyrirtækið var alls eikki verktaki á staðnum, heldiur dkipulögðu þeir verkið, höfðu umsjón með því og voru ráð- gefandi. Frumdrögin að verk- smiðjurmi voru frá mér kom- in. Þau voru síðan færð út af Kaiiser en endamlega tiilhög- un voru þeir langt frá því að vera einir um að ákveða. Það voru miklu fleiri aðilar, sem lögðu hér hörad á plógiran, bæði innlendir og erlendir. Allir voru þessir verkfræðiiragar hoU ráðir Kísiliðj uinini og unrau verk sitt með mestu prýði. Þá má geta þess, að Kaiser var eina verkfræðifyrirtæ'kið, sem kuranugt eir um að hafi aranast byggiragu svipaðrar síunangúr- vinnslu fyrir aðra. A vatnsbotni — Að lokum, Baldur, hefur Kísiliðjan reynzt það, sem þér bjuggust við? — Eg er ný'kominin að raorð- an úr heimsókn í verfcsmiðj- una. Tilganguir ferðariranar var ekki að yfirlíta veirkismiðj- una, en hjá því gat ekki farið að ég sæi að allur er rekstur- inn til fyrirmyndar, og festa komin í vinnubrögðin. Ferðiin saninfærði mig enn betur um, að það er hreint tímaspuramál hveraær verksmiðjain verður hið blómlegasta fyrirtæki fjár- hagslega, og megi þaranig eitga sinn þátt í að stuðla að þeim stöðugleika, sem okkur skortir svo sárain í efnabagslífinu. Ég yrði siðastur allra til að efast um góðan árangu/r héðara af. Ég veit einnig af feragiinni reynslu, að á botmi Mývatns bíður okkar hráefni, sem næg- ir til að vinraa úr 10 milljón tonn af síumarkísilgúr. Útflutn ingsverðmæti alls magnisiras yrði 1 þúsuind milljón dollarar eða 88 þúsund milljón íslenzkar krónur. Engiran getur sagt fyrir um hvort þessi náttúnuauðæfi verði nokkurn tíma nýtt til fulis. En það er trúa mín, að stækkunin sem nú stendur fyr ir dyxum á verksmiðjurani sé ekki sú síðasta og áfram verði haldið með enn meiri stækkiun í framtíðirani. Mér finrast það saranast sagna mjög óverðskuldað hvernig veitzt hefur verið að þekn Magnúsi Jórassyni, fjárimálaráð- herra og Pétri Péturssyni fyr- ir stjórn þeirra á málefraum Kísiliðjunnar. Um atbeina þeirra í þessum málum mœtti margt fram telja, og að mörg- um ólöstuðum eru það þeir menin, ®em Kísiliðjan á mest að þakka og um leið þjóðin öll. Þ. W. Kísiliðjan og þróin, fyrir miðju Myndin er af verksmiðjusvæðinu. í bakgrunni er kísilþróin. Þaðan er kísilgúrnum dælt í tank- inn lengst til vinstri, en síðan fer hann í gegnum þurkarana og ýmis vinnislutæki, unz hann kemur út sem hvítleitt duft. Til hægri sést hvar afgangsgufan streymir út í loftið. (Myndinnar tók Mats Wibe Lund j.r). Turninn gnæfir við himin

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.