Morgunblaðið - 11.06.1969, Qupperneq 5

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. JÚNÍ 1969
GÓÐ UMGENGNI
FÓGUR BORG
Cestur Ólatsson, arkitekt:
Fegrunarmál
SÉRHVER borg eðia bær ber
mertki um slkoðaniir, fegiurðar-
síkyn og líf þeirra maona, sem
ihana reistu og gegniir þar sama
miálii um Akureyri, New York
eða B'íl'diU'dal. Þeer byigigimigar,
miannvirkj eða s'krúðgarðiar þess-
ara staða, sem aiuigað lítiuir, eriu
staðfestmg á lifniaðarháttum
Heildorútsvör í Eyjum og
uðstöðugjöld 52 milljónir kr.
ÚTSVARS- OG SKATTSKRÁ
Vestma nin aeyj a hefuir nýleigia
verið lögð frarn.. Heiidarúitsivöir
námiu tæpum 41 miiHjón króna
á 1'647 félög og eiinsit.aklin'ga. Að-
stöðugjöM niámiu 10 mililjónium
og 800 þúis. kr. á 275 einstáikliinlga
og féiög. Tekj'Uiskattuir á ein-
stafklinga og félög nam 15,5
miMjón'Um króna á 2295 gjald-
endiur. Lagt var á eftir hinium
liögfboðnia útsvairsstiga. Hér fara
á eftirr nöfn þeirra félaiga og
einstalkliniga er m'esrt greilða í út-
srvör, tekiju- og eignaislkatt og að-
stöðuigjaid, samanlaigt: Félög: ís-
félaig Vestmainnaeyja hf. 1483
þús. kr., Vinnsl'ustöðiin hf. 1256
þús. kr., Fiskiðjan 'hf. 1194 þús.
kr., Hraðfrystistöð Einars Sig-
urðissionair 952 þús. kr., Haraidur
Eiríksson hf. 6‘50 þús. kr., Gunn-
ar Ólaifsson og oo. 526 þús. tor.
Einstakliinigar: Aase Si'gfúsison
lyfsali 393 þús. kr., HiLmar Rós-
miundsson útgehðaTmaður 386
þús. kr., Jón Hjaitasion haesita-
réttarlögmaðiur 352 þús. kr., Ár-
sæ]j Sveinsson, dánanbú, 343 þús.
kr., Björn Guðmiund,ssion kaiuip-
maður 308 þús. kr. og Emil And-
ersen útgerðarmaður 268 þús. kr.
Raunhæfum árangri í fegrunarmálum í Reykjavík verður því
aðeins náð að litið sé á höfuðborgarsvæðið í heild, og átök sem
flestra sameinuð sem láta þessi mál til sín taka.
komand'i fyrirtséki skiQi hagnaði
og það er varla raunlhæft að fara
þess á leit við fyrirtæfei, sem
raimibar á gjaldþrot] eða fóllk,
sem þarf að virana myrkranna á
miilili fyrir næsibu aflborgiun á hús-
niæði, að það leggi auk þess í
tu'gþúsunda kostnað við frágang
á lóðum. Samt sem áður verður
að ætlaist til þess^ a@ nokkiur
sniyrtimennsika og fraimfevæmda-
menning sé ætíð ríkjandii bæði í
athöfnum og umigengisivenjum.
f sjálfu sér er það lítea virð-
ingarvent, að vernda einstök
gömiul hús, sem á einn eða annan
hátt eru tengd menninigarsiögu
þjóðiariinnar, en ef litið er á borg-
arsivæð'ið í helld þá er það allit
umlhverfi borgarinnar, sem skipt-
ir miáli. I>að er því ekki síður
æskilegt að vernda fagra, sér-
k'eniniilBga og merlka sbað'i í borg-
arliandinu og það umihverfi, sem
gömiuil og fögur hús mynda í
saTneiningu.
Þa'ð er fljótgert, rraeð tækrai
nútímians, að spilla meirkium og
fögruim stöðum eða rífa gömui
hús. Ef við finnum eikki leiðir
til að kortlaggja og feata í
álkvæði verndun á bæði miertoum
stöðum og bygginguim og jaÆn-
framlt leiðir til að fjiánmagna
þann kostnað, sem þetta hefur í
för með sér mó búast við að
miairgt fari fongörðium, jafnivel
þótt ÍSland s.é stórt ag landis-
menn fáiir.
Opiniberar stofn'ainir, ýmis
þjóraustu-, Slaemmti- og félags-
starfisemi mynda ásamt fögrum
MeS fyrirvara um það, að þetta sé ekki nútímalistaverk, er lagt
til, að þetta fyrirbæri sé fjarlægt.
og sórkenniletgum stöð'um í borg-
arailndlimu ýmsa þá aðdráttar-
póla, sem fólk saökir til. Milli
þessaira staða ferðast menn yfir-
leitt í ýmsium farartækjuim þar
sem oft kann að vera langt á
mil'M slílkra staða, neroa þá helzt
í gamla miðlbæmum.
Þegar stigið er uipp í farair-
tæki, sem yfirieitt fer hraðar en
gangandli fóllk bregðuir oktour
flestuim samt svo við, að við
gietium varla fest aiugu á, eða
notið að sjá, mijög llit'la hjluti,
sem fyrir auigu ber. Geta þessir
hliuitir annars vegar verdð það
langt í burtu, að við sjáum þá
il'la, eða það nærri aið þeir þjóti
framhijá mieð leiftuirihraða'. Öðnu
máli gagnir siarnit orm stærrí h'lultd
og náttúruifyriribriigði, svo setn
fjöll, vötin og daii — eimkum ef
við sjáum þau í fjiairska.
Listaverk hafa í sjálifu sér lítið
giMli, nemia á þau sié horft eða
þeirra notið. Væri því æskiiiagt
að staiðsetninig lisbavea'toa og gerð
(eða stærðarhliutföll) ýmiissa
framkvæmida væri miðuð við
hvernig horft verður á viðteom-
andi liista'verk eða framfcvæmd
og þau stærðarhlutföll, sem enu
rífcjandi í viðtoomanidi landsdagi
og 'heldiairihverfi.
þess fólks sem þarna bjó, og sem
býr á þesswim stöðum jafnvel
enn þann daig í daig.
Saimia miáli 'geignir um Reýkja-
vík. Vöxtur borgarinniar hefur
á undanfömum áruim verið mijög
ör og er þvi dkki nemia eðldlegt
að yfirbragð borgarinnar beri
srvip af þessiuim öra vexti og
menninig'U þ'eirrar kynsilóðar, sem
þar sbóð að framtovæimidum. Því
ber etok'i að leyna aö hér er urn
geysdimi'kið framtak að ræða, og
jafnvel þótt það væri mælt í
steinsteypu einind siaman er lík-
legt að komandi kynslóðum veit-
iislt erfiitt að komia jafn mikiu í
venk , hilutfaillslega, á jafn
sfcömimium tíma.
Á þesisu tímialbiM hötfiuan við
a@ vísiu éktoii haft ótakmarkað
fjármiagn til umráða, siem tæpast
verður heldur hægt að búasit við
í náinmi fraimtíð og er því varla
að uradra þótt eiinlhverjar æiski-
legar framkvæmidiir hafi þunfit að
bíða vegraa annairs, sem meira
lá á.
En þótlt Reýkjaivík sé umig
borg, fylgja því eragu að síður
kostir en gatllar. Að vísu má
finna mangt,' sem betur gæti far-
ilð, en þó er það hiuggun að ekkd
akortir verkefni. Aulk þessa get-
um við einmig lært af reynislu
og mistökium annarra borga og
ættuim því ékki að þurfa að gera
sömiu glappaskotin sjálfir.
Borg'arm'enning íslendinga á
sér skamma sögu, og þótt uipp-
bygging hafi verið ör er ekki úr
vegi að stöku sdinmium sé srtaildirað
við og litið nrn öxl. Eitt höfuö-
síkiilyrðd fyrir því, að raunlhæf
framtför gieti átt sér stað í þess-
uim eímuim, ©r að bæði fraim-
kivæmdaaðilar og al'lir þedr, sem
hafa áhrif á útldt borga og bæja,
með umigengni, hineámsum eða
öðruim hætti, vinni saimian. Ekki
einungiis í ein® viku á hiverju
ári — heidur allt árið.
Það er aðalatriðdð fyrir hverja
fjölsteyldu að eiga kost á ódýru
og henitiuigu húsniæði, en auk þess
er það kostur ef þetta húsmæði
getur jafnframt verið faguirt og
í snotnu 'Umlhiverfi. Þennan eim-
falda sannleika verður hver
borigarstjórn að hafa í huiga, ef
vel á að fara, og haga opinberum
framlkvæmidiuim samlkvæmt því.
Svipuðu máli gegnir einnig
t. d. 'Uim verzlanir og iðnifyrir-
tæki. Það er aðalatriðd að við-
Borgir og bæir verða seint fullbyggðar. Það er eðlilegt að stöðug endurnýjun eigi sér stað jafn
framt nýbyggingu, en mikils er um vert að haga þessari endurnýjun og nýbyggingu þannig, að
borgarlandið líti ekki stöðugt út fyrir að vera ein byggingarlóð.
Það sem Skiptir höfiuðrraáM ©r,
að sérhver framfcvæmid, hvort
sem hún snertir vermdum fag-
•urra staða eða byggingu nýrra
mannvirkja sé eins rækilaga
undirbúin af hæfustu kunnáttu-
mönnium og kiositur er á ef okkur
á að talkast að skapa eða varð-
veita giott og fagurt umlhverfi
bæði í borguim og bæjium og á
íslaindi ! beild.
Flugmólofélog íslonds
Félagsfundur verður haldinn í Tarnarbúð fimmtudaginn 12. júní
kl. 20.30.
Fundarefni:
I. Kosning fulltrúa á landsþirig F.M.I. (sem háð verður
28. og 29. þ.m.)
II. Hr. B. Aasbö trá Norska flugmálafélaginu sýnir
skuggamyndir og talar um modelflug í Noregi.
STJÓRNIN.
Iðnaðarhúsnœði
Rúmgott iðnaðarhúsnæði óskast til kaups eða leigu.
Upplýsingum veitt móttaka i síma 30688 i dag og á morgun
kl. 5—7.