Morgunblaðið - 25.06.1969, Síða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. JÚNÍ 1960
Kristján Jóhann Kristjánsson, forstjóri
Minningarorð
KRISTJÁN Jóhann Kristjánsson,
forstjóri, verður í dag til mold
ar borinn.
Með honum er fallinn í valinn
einn merkasti athafnamaður
þessarar aldar.
Starf hans var einkum á sviði
iðnaðar, þó að hann ynni einnig
mjög merikilegt starf á öðrum
sviðum atvinnumála og almennra
félagsmála.
Hann lærði og lagði upphaf-
lega stund á trésmíðar, en atorka
hans og framfarahugur leiddi
hann fljótlega inn á það svið at-
vinnulífsins, sem þá vair að vaxa
úr grasi, það er að segja verk-
smiðjuiðnað.
Þar sá hann möguleikana og í
honum sá hann framtíðina.
Hann fór ekki troðnar slóðir
með því að hefja framleiðslu í
greinum, þar sem að aðrir höfðu
áður rutt brautina, heldur hóf
hann framleiðslu á sviði, sem þá
var lítt þekkt hér á landi, og
sem hann sá að mundi hafa
mikla þýðingu fyriir framtíðar-
uppbyggingu atvinnuvega lands-
manna. Hann Valdi heldur ekki
framleiðslu, sem þrifizt gæti í
sikjóli hafta og tolla, heldur fram
leiðslu, sem alla tíð hefur þurft
að standa í fullri samkeppni við
lítt eða ekki tollaða erlenda fram
leiðslu.
Einmitt þetta lýsir Kristjáni
Jóhanni vel. Hann var baráttu-
maður. Hann gerði Kassagerð
Reykjavíkur að hinu glæsilegasta
iðnfyrirtseki í eigu einstaklinga
hér á landi. Hugur hans var sí-
fellt ungur og alltaf leitandi að
nýjungum og móttækilegur fyrir
öllu nýju í atvinnurekstri. Hann
hafði óbilandi trú á, að íslend-
ingum tækist að tileinka sér
tækni nútknans. Hann gat vissu
lega lýst vonbrigðum sínum og
hneykslazt á því, sem hann taldi
að miður færi eða vitlaust væri
gert af hálfu einstaklinga eða op
inberra aðila. En aldrei upptók
það hann svo, að það drægi úr
framfarahug hans og trú á fram
tíðina.
Þó að hann hefði ærið nóg að
starfa í atvinnurekstri, gaf hann
sér góðan tíma til þess að sinna
aknennium félagsmálum iðnaðar
ins. Hann var kosinn í stjórn
Félags íslenzkra iðnrekenda 1943
og var kjörinn formaður 1945.
Gegndi hann því trúnaðarstarfi
til ársins 1956. Á þessum árum
lagði hann grundvöll að því
starfi, sem síðan hefur verið unn
ið á vegum Félags íslenzkra iðn
rekenda. Hann var óþreytandi í
að tala máli iðnaðarins og á
drjúgan þátt í þeirri viðurkenn-
ingu sem iðnaðurinn hefur hlot-
ið með þjóðinni. í störfum fyrir
félagið naut sín einmitt fram-
sýni hans og baráttuhgur.
Fyrir hið óeigingjarna og frá-
bæra starf hanis kjöri aðalfund-
ur Félags íslgnzkra iðnrekenda
hann fyrsta og eina heiðursfélaga
sinn 1956. Og 1. janúar 1960
sæmdi forseti íslands hann fálka
orðunni fyrir stönf að iðnaðar-
málum.
Allt þetta sýnir hve mikillar
virðingar hann naut hjá sam-
starfsmönnum sínum og þjóð
sinni.
Við félagar Kristjáns Jóhanns
í iðnaði söknum góðs félaga og
ötuls og tillögugóðs samstarfs-
manms, sem óþreytandi vann að
málefnum iðnaðaxins, allt þang
að til hann fyrir tveimur mánuð
um fór ásamt eftirlifandi konu
sinni, Sesselju Dagfinnsdóttur, í
heimsókm til dóttur sinnar í
Bandaríkjunum. Þar andaðist
hann 17. júní sl.
Sjálfur á ég mjög margar hug-
ljúfar endurminningar frá löngu
samstarfi með Kristjáni Jóhanni,
sem ég geymi með mér um ó-
komna daga. Fyrir hönd félags-
manna og starfsliðs Félags íis-
lenzkra iðnrekenda votta ég
ekkju hans, börnum og öðrum
ástvinum dýpstu samúð á þess-
um sorgardegi.
Nafn hans er óafmáanlega
skiráð í atvinnusögu þjóðar okk-
ar og minningin um hann mun
ávallt fylgja Okkur, sem með hon
um störfuðu.
Hann hvíli í friði.
Gunnar J. Friðriksson.
Þungt e,r tapið það er vissa
þó vil ég kjósa vorri móður
að ætíð megi hún minning kyssa
manna er voru svona góðir
að ætíð eigi nún menn að missa
meiri og betri en aðrar þjóðir.
Mér kom í hug þetta erindi
úr ljóði Sig. skálds Sigurðssonar
er mér barst fregnin um andlát
margra ára húsbónda míns Krist
jáns Jóhanns Kristjánssonar for-
stjóra. Frá fyrstu stundu sam-
starfsins við hann, varð ljúf-
mennsika og góðvild gleggsta ein
kenni og mest áberandi í um-
gengni hans, sem entist til ævi-
loka. Þannig umgekkst hann allt
starfslið sitt bæði á dkrifstofu
og í verksmiðju. Þess varð aldrei
vart, að þessi afburða fram-
kvæmdamaður léti starfsl'ið sitt
finna til valdaaðstöðu yfiirboðar-
ans. Hann leit á startfsliðið sem
jafningja sinn og breytti við það
sem vini eins og mikilmenni
sæmir og starfsliðið mun undan
tekningarlaust hafa talið hann
góðan vin, sem gott væri að
vinna fyrir.
Kristján Jóhann Kristjánsson
var dæmigerður veruleikinn um
drenglyndasta yfirboðarann.
Ég votta eftirlifandi konu hans,
syni, dóttur og öðrum aðstand-
endum einlæga samúð við and-
lát þesisa mæta manns.
Edda Eiríksdóttir
FYRIR 8 mánuðum hélt Kristján
Jóhann Kristjánsson upp á 75
ára afmæli sitt með sinni venju-
legu rausn. Þá ávairpaði ég hann
nokkrum orðum, fyrir eigin hönd
og Okkar allra í Félagi Snæfell-
inga og Hnappdæla. Þá hafði ég
yfir orð Snonra Sturlusonar í
Heimsikringlu, í hinni meistara-
legu lýsingu hans á Erlingi
Skjálgsyni frá Sóla: „Og öllum
kom hann til nokikurs þroska“.
í þessum orðum og allri frásögn
Snorra er mikil birta, og hún
lýsir einlægri aðdáun og ást á
hinum mikilhæfa höfðinigja.
f dag verður hinzta kveðja
mín og okkar allra enn hin sama
til Kristjáns Jóhanns, ég held
að engin orð geti tjáð hug okkar
betur. Okikur er efst í huga þakk
lætið til bóndasonarhis vestan
úr Kolbeinsstaðahreppi, sem stöð
ugt reyndi að koma öllu og öll-
um til meiri þrosíka og með því
jákvæða starfi gerði sjálfan sig
að miklum höfðingja, ávann sér
dæmafáa ást og virðingu allra
er honum kynntust. Hann átti
langan starfsdag, sem hann not-
aði kostgæfilega til kvöloks. f
starfinu var hann í fylkingar-
brjósti og varð því einatt fyrir
töluverðum vopnaburði. En slíkt
beit lítt á heilsteypta brynju
dren gskaparm anmsinis.
Við kveðjum Kristján Jóhann
með eftirsjá, og miklu þakklæti
fyrir ótrúlegt dagsverk. Fjöl-
skyldu og ættingjum sendum við
innilegar samúðarkveðjur og
blessunarósikir.
Glsli frá Tröð.
í DAG er til boldar borinn Krist
ján Jóhamn Kristjánsson for-
stjóri. Við íráfall Kristjáns Jó-
hanns er fallinn í valinn einn
af mikilhæfustu forystumönnum
í atvinnumálum þjóðarinnar á
síðari árum.
Kristján Jóhann var lands-
kunnur athafnamaður, enda harð
duglegur og fylginn sér, ef hann
sneri sér að lausn einhvers mál-
efnis. Hann var gæddur eldmóði
hins athafnasama hugsjónamanns
og var fundvís á möguleika til
margvíslegra framkvæmda.
Hann fylgdi hugsjónum sínum
eftir af svo fágætum áhuga og
framsýni, að flestir þeirra manna
sem hann leitaði til, áhugamál-
um sínuim til stuðnings, sann-
færðust um ágæti þeirra og léðu
honum lið, enda var Kristján Jó
hann svo sannfærandi og einlæg
ur í málflutningi sínum, að hvar
sem hann sneri sér að framgangi
einhverg máls, þótti hann sjálf-
kjörinn til forystu.
Hann stóð að stofnun fyrir-
tækja, sem í dag eru meðal öfl-
ugustu fyrirtækja í einkaeign á
íslandi. Kassagerð Reykjavikur
og Loftleiðir eru góð dæmi um
þann trau’sta grundvöll, sem
hann byggði á. Þar fóru saman
áræði, bjartsýni og dugnaður.
Sagan uim sveitapiltinn véstan
úr Kolbeinsstaðahreppi, sem hélt
að heiman fátækur af veraldar-
auði en þeim.mun ríkari af heill
andi hugsjónum æskumannsins
um frægð og frama, er táknræn
fyrir dugmikla uniga menm á
ölluim tímuim. En hversu margir
þessara ungu manna haifa séð
drauma sána rætast og verða að
stórbrotnum veruleika? Kristján
Jóhann var einn hinna fáu út-
völdu, sem með viljastynk og
dugnaði náðu settu marki í líf-
inu, þótt ekki blési alltaf byr-
lega og oft gæfi á, í ölduróti at-
hafnalífsins.
Sem húsbóndi var Kristján Jó
hann virtur af starfsfóiki sínu,
fyrir ljúfmannlegt viðmót og iát
lausa framkomu í daglegri um-
gengni við það. Hann var hjálp-
samur þeim, sem á hjálp hans
þurftu að halda og lét ógjarnan
gamalt starfsifólk frá sér fara,
meðan það treysti sér til þess að
vinna.
Nú þegar leiðir skilja að sinni,
minnist ég með þakklæti margra
ánægju stunda, sem ég og fjöl-
skylda mín áttum á hinu góða
heimili þeirra hjóna, Sesselju og
Kristjáns. Jóhanns.
Við vottum ástvinum hans öll
um Okkar innilegustu samúð.
Ifalldór Sigurþórsson.
Kristján Jóhann Kristjánsson,
forstjóri Kassagerðar Reykjavík
ur lézt að heimili dóttur sinnar
og tengdasonar frú Helgu og
James Balamenti, Phænix, Ariz-
ona, þann 17. þ.m. Þar sjá fs-
lendingar á bak óvenjulegum,
gáfuðum, athafna- og ágætis-
manni.
Útförin fer fram í dag kl. 1,30
frá Fríikirkjunni í Reykjavík.
Kristján var fæddur að Kald-
árbakka í Hnappadalssýslu þann
29. Október 1893, og var því á
76. aldursári. Um alllangt skeið
hafði Kristján gengið vanheill
til akógar, en svo sem títt er með
sálarsterka menn þá talaði hann
fátt um og hlífði sér ekfki frá
störfum. Þess vegna kom andlát
hans mörgum meir á óvart. En
það kemur öllum á óvart að sjá
á eftir Kristjáni yfir þessi landa
mæri, því þótt hann væri orðinn
þetta gamall að árum, þá var
hann hinn sami ferski andi,
Skarpur ljúfur og skemmtileg-
ut, og mér finnst ég hafa góða
afsökun þó ég tæki ekki eftir
því að hann væri með eldri
mönnurn.
Það risu miklir boðar af Krist
jáni Jóhanni hvar sem hann fór.
Elklki af bægslagangi né hávaða,
heldur sakir gáfna hans, fram-
sýni og áræðis. Hann hlaut mikl
ar og góðar gjafir í vöggugjöf
og fór óvenju vel með þær alla
ævi. Hann trúði á guð, var til-
gerðarlaus, góðviljaður öllum
mönnum, glaður og veitandi hvar
sem harin fór. Þetta er mikið
sagt, og ég veit að Kristjáni Jó-
hanni væri þvert um geð að oflof
væri á hanm borið, en þetta er
satt, svona kynntist ég þessum
manni, og þeir sem þekktu hann
minna en ég, mega gjarnan vita
hve .séristakur hann var. Það er
öllum holt og þroslkandi að fylgj
ast með æviferli slíkra forustu-
manna.
Mörgum verður það á að taka
meir eftir lúðrablæstri stíðs-
hetja og stjórmmálamanna en
Skapandi forustumönnum á öðr
um sviðum, en öll finnurn við ef
við nemum staðar á flugi tím-
ans eitt augnabiik, og líturn hlut
laust yfir eigin veg og annarra
hvílíkt aðalsmerki lítillætið er.
Með ævi Kristjáns í huga sjáum
við vel hverju Grettistaki má
lyfta, þegar saman fara þeir kost
ir, sem hann bar.
Kristján var alinn upp í hörð
um skóla svo sem flestir alda-
mótamenn, og það væri rangt
að halda að hinir meðfæddu hæfi
leikar hans hafi orðið honurn svo
drjúgir fyrirhafniarlaust. Því fór
víðs fjarri. Kristján var feifcnaleg
ur starfsmaður og baráttumaður,
einbeittur og stilltur, og það er
aðdáunarvert og verður vinum
hans og ættmennum styrikur og
örfun, að lita yfir ævi hans og
sjá hann koma ósáran úr sínum
mikla baTdaga.
Kristján lifði stórkostlegt tíma
bil í sögu íslenzku þjóðarinnar
og íslenzka þjóðin lifði þetta
framfaratímabil vegna þess að
hún átti syni á borð við Kristján
Jóhanan Kristjánsson. Saga hans
er saga íslenzks iðnaðar allan
hans tíma og miklu lengra fram,
og þótt hans verði alltaf mest
getið þar, þá mun nafn hans
einnig lifa í sögu flugmála á ís-
landi og margra annarra vel-
ferðar og fraimfaraimál'a okkar
lands. Hann var óskiptur íslend
irugur, staðráðinn í að vimna landi
sínu og þjóð og vann vel.
Kristján var alinn upp í sveit
og stóð þar alltaf föstum rótum.
Það var eitt af því, sem dró okk-
ut saman. Hann var einlkar fé-
lagslyndur, skáldmæltur og allra
manna firóðastur og skemmtileg
astur.
Mér verður nú litið til baka
yfir rúmt 20 ára skeið, sem við
áttum nána samleið, og hve ótelj
andi og verðmætar voru þær
glöðu og góðu stundir, sem ég
naut í návist hans. Það eriu hlið
holl öirlög að fá að kynnast ■—
þó ekfci væri meira — en einnm
slíkum mainni á lífsleiðinni.
Stönf Kristjáns voru mörg og
merkileg og munu aðrir ræða
það mi'kla efni, ég sendi þegsar
línur aðeins til þess að þakka
honum og votta honurn látnum
virðingu mína og til þess að tjá
konu hans, frú Sesselíu Dag-
finnsdóttur, börnum hans og öðr
uim nánum vandamönnum sam-
úð mina og konu minnar.
Það stóðu boðar af Kristjáni
Jóhanni alla hanis ævi, og þótt
hann sé nú horfinn á hafið
mifclia, þá munu þeir lengi enn
brotna á ströndum þesisa lands.
Far þú vel vinur.
Hjörtur Jónsson.
NÁNUM vinum og sfcyldimenn-
um Kristjáns Jóhanns, en svo
var hann jafnan nefndur, var
kunnugt um, að hann hafði um
nokfcurt skeið efclki gengið heill
til sikógar. Honuim sjálfum var
og fyllilega ljóst að heilsa hans
hafði orðið fyrir áfail'li af sjúk
leika þeim, ,er 'hanin hafði kennt
um nclklkurt Skeið. Vinir hans
höfðu stundum góðlátlega ráð-
lagt honum, að hann skyldi nú
fara að taka sér lífið léttara, er
aldurinn færðist yfir. En slík
var skapgerð hans, að hann gat
ekfci breytt lifnaðairháttum og
lífsvenjum sínum eða dregið af
sér í fangbrögðum sínum við
þau verkefni og vandamál, er
hann taldi sig þurfa að leysa.
Hann kunni lítt að hlífa sér.
Enda þótt að kunningjum hans
væri þverrandi heilsufar hans
kunnugt, fór það eklki hjá því að
oss setti hljóða, er við fréttum
hið Skyndilega fráfall hans þar
sem hann dvaldist í heimsókn
hjá dóttur sinni, er búsett er í
Amerfku.
Ég tel efcki þörf á að rekja hér
sögu starfsiferils Kristjáns Jó-
hanns, 'hún er flestum fullorðn
um landamönnum kunn. Hún
var og ýtaTÍega rakin í blöðum
landsinis fyrir tæpu ári, 75 ára
afmœli hainis var mirunzt. En er
við nú samiferðamenn hans og
vinir kveðjum hann hinztu
kveðju fer ekki hjá því, að hug-
urinn leitar til baka til endur-
minninga um margar ánægjuleg
ar samverustundir við Kristján
Jóhann.
Enda þótt við Kristján Jöhann
værum uppaldir á og ættaðir frá
svipuðum slóðum og ég þekkti
margt ættmenna hans, urðu
kynni okkar fyrst náin, er veg
ir ofckar mættust í störfum fyrir
félagssamtök iðnrekenda. Sam-
eiginleg kynni af mönnum og
málum byggðarlaga, sem við báð
ar þefcktum, færðu Ofcbur og wær
hvor öðrum. En það fór ekki
hjá því, að hver sem kynntist
Kristjáni Jóhanni, brifist af hans
sérstæða persónuleika og fjöl-
Framhald á bls. 11