Morgunblaðið - 21.10.1969, Side 11

MORG-UNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. OKTÓBER 1909
11
Ég minnist fleiri gleðistunda en
sorgarstunda úr starfi mínu
Viðtal við Maríu Maack áttrœða
María Maack er áttræð í dag.
Við náðum talj af henni stutta
stund áður en Landsfundur Sjálf
stæðisflokksins hófst, því hann
sat María að sjálfsögðu, eins og
alla aðra landsfundi flokksins
frá upphafi, og hefði varla gef-
ið sér tíma til að sitja í blaða-
viðtölum á meðan.
Aldurinn hefur ekki dregið úr
Maríu kjarkinn. Hún fór enn í
sumar vestur í Grunnavík. Þar
hefur hún tekið á leigu prests-
setrið á Stað ,og dvelur á æsku-
stöðvunum á hverju sumri. —
Ég er fædd á Stað, segir María,
en ég er ekki alin þar upp. Fað-
ir minn, Pétur Andrés Maack
Þorsteinsson, drukknaði á heim-
leið úr kaupstaðaferð þegar ég
var á þriðja ári. Móðir mín, Vig-
dís Einarsdóttir frá Aðalvík,
fluttist þá að Faxastöðum í
Grunnavík með okkur börnin.
Þar ólst ég upp til 18 ára aldurs,
þegar ég fór til Reykjavíkur, til
vinafólks ömmu minnar, sem
hafði boðið mér að koma.
— Já, ég fer ve&tur á hverju
suimri. Þar er mjög ánægjulegt
að koma og vera u.m tíma. Þó
ekki sé búið í Grunnavík er þar
oft gestkvæmt. Aðalvikingar
voru þar í sumar að heimsækja
æsíkustöð'vanniar, 70 taflsins, um
líkt leyti og ég var þarna, og
þeir kiamiu margir til mín. Með
þeim var sr. Jón Thorarensen
prestur sem hafðd m.essað hjá
Aðalvíkingum. Sr. Þorbergur
Kristjánsson kemur líka alltaf
og messar á Stað meðan ég er
þar og með honum mes&ugestir.
— Þegar þú fórst að heiman,
18 ára gömui, hafðárðu þá í huga
að fara í hjúkrun?
— Mig langaði í Menntaskóla
og vildi verða læknir. En móðir
mín var fátæk ekkja og gat
ekki kostað mig. Konan sem ég
fór til, ætlaði að láta mig læra
að sauma, sagði að menin,taskóli
væri ekki fyrir stelpur. En ég
fór in.n í Lauigarnes og réði mig
gangastúlku yfir siumarið með
loforði um að ég yrði þar lær-
lingur um haustið 1919. Og þeg-
ar ég var ekki lengur upp á
neinn kominn með það, þá lýsti
ég því yfir að ég skyldi aldrei
læra að sauma og það hefi ég
ekki gert. Prófessor Sæmiundur
Bjarnhéðinsson var yfirlæknir í
Laugarnesi og Harret Kjær yf-
irhjúkrumarkona og hjá þeim
lærðí ég hjúkrun.
— Og svo varstu í 55 ár við
hj úkrun arstörf ?
— Já, ég byrjaði 20 ára gömul,
1. október 1909, og hætti 1. októ
ber 1964. Þar af var ég frá 6.
janúar 1918 og þar til ég hætti
við farsóttir hjá Reykjavíkur-
bæ. Farsóttirnar voru fyrst eft-
ir að ég byrjaði hafðar í
Franska spítalanum, en síðar
var gamla Sóttvarnarhúsið við
Framnesveg fengið fyrir smit-
andi sjúkdóma, sem bærust til
landsins.
— >ú hefur fengið eldskirn-
ina í spönsku veikinni, sem kom
skömmu eftir að þú byrjaðir sem
hjúkrunarkona. Hafði það ekki
mikil áhrif á unga stúlku
að lenda í þeim ósköpum?
— Við höfðum hálfan Franska
spítalann á leigu í spönsku veik
inni. Það var ógurlega sorglegt.
Við vorurn auðvitað allan sólar-
hringinn við störf og fengum
menn úr skólum bæjarins til að
hjálpa okkur, mest háskólastúd
enta í fyrstu. Svo fengum við
n,ema úr Vélstjóraskólanum og
það var miklu betra, því þeir
gátu þvegið gólfin, kynnt og
unnið hvaða störf sem var. Guð
mundur Hlíðdal, síðar póst- og
símamálastjóri og þýzki verk-
fræðingurinn Funk og margir
aðrir voru sjálfboðaliðar við að
vaka yfir sjúklingum. Þeir hjálp
uðu okkuT að búa um rúmin á
morgnana, bera kol og margt
fleira. Það munaði miklu, því
fastafólkið hafði svo mikið að
gera. Sjálf lá ég aðeins einn dag
í spönaku veilkimmi, vair þá rnieð
40 stiga hita, en varð að fara
fnam úr til að taka á móti barni
sem kona ein með spönsku veik-
inia var að fæða í spítalainium.
Við urðum svo að hafa barnið
hjá okkur í rúminu og ég hafði
það þennan eima dag, sem ég lá.
— Þegar maður er ungur og
sér gleði og sorg, þá hefur það
mikil áhrif á mann, heldur
María áfram og víkur að fyrri
spurningu minni. Margir voru á
móti því að ég færi í hjúkrun,
en ég vildi ekki láta neita mér
um þetta. Þasg veginia skrifaði ég
ekki ömmu minnd um það, fyrr
en ég var ráðin, því ég hefði
tekið mark á því, ef hún hefði
lagzt gegn þvi. Því fylgja bæði
gleði- og sorgarstundir að vera
hjúkruin.arkona. Mér fannst
einkum sorglegt þegar ungt fólk
dó og konur frá mörgum börn-
um. En þetta er yndislegt starf,
og mér finnst ég hafa fleiri gleði
stunda að minnast frá mínu
starfi en sorgarstunda.
— Hvenær komstu svo i Far-
sóttarhúsið í Þingholbumum?
— Ég var í gamla sóttvarnar-
húsinu vestur frá, þar til við
fluttum í nýja Farsóttarhúsið 13.
fiebrúar 1920. Ég man það svo
vel, að ég fór með tvo tauga-
veikisjúklinga aftan á flutn-
ingabíl á milii, því enginn
sjúkrabíll var til þá. Ég var svo
þar til haustsins 1964 og veitti
Farsóttarhúsinu forstöðu allan
þann tíma.
— Þú hefur þá upplifað marga
farsóttarfaraldra?
— Já, það komu margar far-
sóttir. En eftir að farið var að
einangra farsóttarsjúklingana,
dró úr þeim, svo ekki þurfti
lengur að nota nema neðri hæð-
ina í húsinu fyrir þá. Þá var
farið að nota efri hæðina fyrir
sjúklinga, sem biðu eftir að kom
ast á Vífilstaði. Og eftir að
berklasjúklingunum fækkaði,
voru teknir aðrir, siðast tauga-
veiklaðir sjúklingar. Þeir voru
svo þarma þar til þeir fióru í nýju
taiuigad'eild’iinia \ Borgarsjúkrahiús
iiniu í Fossvogi í júní Ii968.
— í Farsóttarhúsinu var gott
að starfa, heldur María áfram.
Og alltaf var góð saimvinna við
borgarstjórana. Ég var þar borg
airstjómartíð Knud Ziemsen, Jóns
Þor’lákssonar, Péturs Halidórs-
sonar, Bjarna Benediktssonar,
Gunnars Thoroddsens og síðast
Geirs Hallgrímssonar og minnist
þeirra allra sem góðra borgar-
stjóra.
— Jæja, er þetta ekki búið,
segir María snögglega og stend
ur upp. Nú kem ég með kaffið
hanida þér. Og þar mieð er viðtal-
inu lokið En yfir kaffibollunum
rifja ég upp síðasta stórafmæli
Maríus þega'r svo margir komu
að heimsækja hana að húsið var
troðfullt fram á nótt, uppi og
niðiri og í ölluim 'kimiuim og leiigiu
bílstjórinn, sem ók mér þangað,
sagði: — Á Ránargötu? Til henn
ar Maríu? Þangað fara allir í
dag! Svo ég spyr Maríu hvort
hún verði heima núna. — Syst-
kinabörnin mín og afkomendur
þeárra hafa boðið mér að vera í
Sjálfstæðishúsiinu og þar ætla ég
að vera milli kl. tvö og sjö,
svarar hún. — E.Pá.
Áttræð verður í dag — 21. októ
ber 1969 -— María P. Maack fyrr
verandi yfirhjúkrun.arkona Far
sóttarhúgsins í Reykjavík.
Löng eru orðin kynni okkar,
eða frá þvú að hún var 'hjúkr-
unarkona við Holdsveikraspítal
ann í Laugarnesi, en ég var þá
um tíma vikatelpa þar í eldhús-
in.u. Það fyrsta, sem ég heyrði
um Maríu talað, var, hvað hún
væri góð og nærgætin við hina
óhamingjusömu sjúklinga. Ég,
sem var ekki nema á fermingar-
aldri, hændist strax að þessari
failegu og glæsilegu stúlku, enda
var hún mér sérstaklega góð. Við
urðum fljótlega góðar vinkonur.
Seinna kyrintist ég Maríu á
öðrum vettvangi. Það va,r í fierða
lögum okkar um landið. María
elskar landið sitt og ég býst við
að fáir séu þeir staðir, sem hún
hefiir ekki ferðast um í óbyggð-
um og öræfum landsins, sem fæ®t
ir leggja leið sína .um. Ég var
svo heppin að komast í margar
þessar ferðir með hemnd. María
var að sjálfsögðu foringi og far-
arstjóri, og í gleðskap að ferðum
loknum var hún oft hyllt sem
drotltointg örætfamma.
Mörg þessara fierðalaga hafia
grópast í mimnimgtu minia, en þó
sérstaklega eitt. Við vorum 12
saman, með 17 hesta. Við fórum'
inn á Hreppamannaafrétt. Við
tjölduðum í Gl'júfuirleit, vorum
þar í 10 diaiga og ferðuimat um
málæga staði, bæði til fróðleiks
og til að skoða hina stórbrotnu
málttúiriulfeguirð, sem þair er alls
staðar að sjá. Nutum við góðrar
leiðsagnar hins fróða fjallkómgs
þeirra Hreppamanna, Jóhanns
Kolbeinssonar frá Hamarsheiði,
en hann kunni skil á öllum ör-
nefnum á þessu slóðum.
Þetta átti amnars ekki að verða
flerðasaga, heldur afmæliskveðja
til Maríu Maack.
Kona, sem um árabil var hjálp
arstúlka hjá Maríu Maack á Far
sóttarhúsinu, en er nú hjálpar-
hella mín í veikindum mínum,
segir, að þegar hún hugsar um
Maríu Maack, komi sér ævinlega*
í hug ljóðlínur í kvæði Stein-
gríms Thorsteinssonar um fóstur
iaindið, sem „agar oss strangt með
sín ísköldu él, en á samt til blíðu,
það meinar allt vel“. Já, María
meinar allt vel, má ekkert aumt
sjá, án þess að reyna að bæta
þar um. Veit ég.því, að margiar
hlýjar kveðjur og góðar óskir
streyma til hennar í dag víðs veg
ar að.
Að lokum mínar eigin afmælis
kveðjur: Guð gefi þér góðan og
glaðan afmælisdag og blessi þér
alila ókomna daga.
Kristín L. Sigurðardóttir.
Tryggið
yður fyrir frostskemmdum
á steypu og notið Sika
frostvara.
J. Þorláksson & Norðmann hf.
NUDDSTOFAN Lougavegi 13
Getum bætt við nokkrum konum í nudd. Pantið tíma sem fyrst.
Uplýsingar í síma 14656.
Stútka eða kona
vön afgreiðslustörfum óskast. Ekki yngri en 20 ára.
Upplýsingar á skrifstofu Sæla-Café Brautarholti 22 frá kl.
10—12 f.h. og 2—5 e.h. í dag og næstu daga.
Þó Moskvitch sé eini fólksbíllinn sem hægt er að snúa í gang,
er ástæðulaust að treysta á sveifina í frosthörkum vetrarins.
Það er þægilegri og ódýrari lausn (aðeins kr. 525 m/sölusk.)
og láta okkur aðgæta eftirfarandi atriði sem tryggja örugga
gangsetningu.
1. Ath. kerti og platínur.
2. Ástand kveikjukerfis athugað.
3. Ath. rafhlöðuleiðslur og tengingar.
4. Hreinsuð og mæld rafhlaða.
5. Blöndungur hreinsaður.
6. Viftureim og vatnshosur ath.
7. Styrkleiki frostlögs mæidur.
8. Vél stillt og bílnum reynsluekið.
Hringið í síma verkstæðis oxkar, 38600, og veljið þann tíma
sem hentar yður, með tillit til tafarlausrar afgreiðslu.
^ Bifreiðar &Landbúnaðarvélarhf.
S Suðurlandsbraul 14 - Beykjavík - Sími 38600
Marþi Maack á heimili sínu á R ánargötu. Myndin var tekin fyr-
ir nokkrum dögum. Ljósm. Kr. Ben.