Morgunblaðið - 26.11.1969, Side 2

2
MORjGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 216. NÓV. 1069
Rússar og Norðmenn í
fótspor íslendinga —
Ráðstafana að vænta hjá þeim
til verndar síldarstofninum
EGGERT G. Þorsteinsson, sjáv-
arútvegsmálaráffherra, er ný-
kominn heim af fundi fiskimála-
ráðherra Danmerkur, íslands,
Noregs, Svíþjóffar og Sovétríkj-
anna. Á fundi þessum, sem hald-
inn var dagana 19.—21. nóvem-
ber sl., var rætt um tiltekin
vandamál fiskveiða í Norffaust-
ur-Atlantshafi, einkum hvaff
varffaffi ástand fiskistofna og afla
horfur í þorsk-, ýsu- og síldveið-
um.
Þaff sem einkum vakti athygli
íslenzku nefndarinnar, er þenn-
an fund sótti var viðurkenning
norska og sovézka fiskimálaráff-
herranna á þeim ráffstöfunum,
sem íslendingar hafa gert til
verndar og aukningar síldar-
stofnunum. Töldu þeir, að þessi
stefna íslenzkra yfirvalda væri
rétt, og sögffu aff vænta mætti
áþekkra ráffstefna af hálfu
heggja þessara þjóffa. Svo sem
kunnugt er, hefur sú skoðun ver
ið ríkjandi meðai fiskifræðinga
og yfirstjórn fiskimála þessara
þjóffa, að sildarstofninn væri
svo sterkur, aff vemdun hans
væri ástæðulaus. Reynsla síff-
ustu ára virffist sem sagt hafa
leitt til nokkurra hugarfars-
breytinga í þessum efnum.
Á fumdi, sesm sjávairútvegs-
m álar áðh erra hélt mieð blaöa-
naöniimiim í gaer, kom fram, að
sovézki fiskinaálaráSherrainin, Ish
kov, hafði boðið tii fumidairins í
Moskvu, en huigmymdim nm slík-
am fumd kom fyrst fram, er Egg-
emt G. Þorsdeinsson var í opin-
berri heimisókm í Sovétríkjumuim.
ÁHERZLA Á SÍLDVEIÐARNAR
Eggert G. Þorsteinsson lagði á
það höfuðáherzlu í málflmtnimgi
sínum á fumdinum í Moskvu, að
íslendingar væru fyrst og
fremst kom'nir til fundarins
Sandur
5. bókin í Rit-
safni Guðm.
Daníelssonar
FIMMTA bókin í Ritsafni Guð-
mundar Daníelssonar — Sandur
— er nú komin út hjá ísafoldar-
prentsmiðju, en hún kom fyrst
út árið 1942 hjá forlagi Þorsteins
M. Jónssonar á Akureyri. Fymsta
bókin í Ritsafninu, Bræðurnir í
Grashaga, kom út hjá ísafold
árið 1963, og naesta ár mun Land-
ið handan landsins koma út í
þessu Ritsafni.
„Sandur er frásögn um bar-
áttu kynslóða við eyðandi öfl
náttúrunnar, arfgengan hjátrúar
geig og harðlynd lögmál þjóð-
félagsins. Upp úr slíkum jarð-
vegi spretta kynlegir kvistir með
djúpar og seigar rætur skapgerð
ar í ættmoldinni. Reginvaldur
Búason er eins og kjamgróður,
sem hefur verið falinn en ekki
kæfður, sandi, og fær skyndilega
lífsafl og vaxtarmöguleika .... “
Þannig lýsir Jón heitinn Eyþórs-
son bókinni og söguhetjunni í
Tímanum 1942, er hún kom út.
Höfundur ritar eftirmála með
hverri bók í Ritsafninu, og í eft-
irmála að Sandimum segist hann
hafa ætlazt til að skoða mætti
aðal einkennistákn sögunnar —
sandinn — sem symból: „Sand-
urinn, sem vindurinn feykir,
hann vill ekki fjúka. Hann fýkur
nauðugur og leitast án afláts við
að finna skjól, þar sem hann geti
gróið upp og orðið grænt og gott
land á ný. Fólkinu er eins farið.
Meðan „straumar og votir vind-
ar“ þjóðlífsbreytinga og tíðar-
anda, „velkja því til og frá þráir
það rótfestu og öryggi. Sandur-
inn er þess vegna ekki aðeins
sandur, heldur einnig fólikið í
landinu .“
Guðmumdur Daníelsson getur
þess einnig í etftinmála Sands,
að bókin sé miðbindi þriggja-
binda verks, og rökur nokkuð
eamhengi þessara bóka: „Sand-
ur er tengdur „Eldi“ á þann hátt,
að nokkrar af sögupersónum
Elds (I. bindi þessa verks), eru
einnig sögupersónur í „Sandi“
„Sandur" er þó alls ekki
framhald af „Eldi“, heldur
gerast báðar sögumar sam-
tímis. Þræðir beggja sagn-
anna eru raktir hlið við
hlið. Með þessari aðferð er reynt
að varpa ljósi á söguefnið úr
tveim gagnstæðum áttum, líkt og
maður ætlaði að ljósmynda hús
og umhverfi þess, fyrst fram-
Guffmundur Daníelsson
hliðina, síðan bakhliðina. f nið-
urlagi „Sands“ renna sögumar
saman í eitt. Þriðja bók þessa
samstæða verks, „Landið hand-
an landsirLs", er beint framhald
beggja fyrri bókanna".
(Frá ísafoldarprentsmiðju)
vegma síldveiðann.a, einkum þó
til að ráðgast um þann mikla
vanda, sem alvarlegt ástand síld
arstofna hefur skapað. Benti
hann á mikilvægi síldveiða fyr-
ir ísilendinga og nauðsyn raun-
hæfra ráðstafana til verndar og
aukninigar síldarstofnum. Lýsti
hann samstöðu íslendinga með
því, að uininið yrði að þessium
málum innan vébanda hinna al-
þjóðlegu stofnana, þótt ráðherra
funduirinm gæti samt sem áðúr
orðið til þess að hraða afgreiðslu
þessara mála þar. Ráðiherrann
lýsti þekn ráðstöfunum, sem ís-
lendingar hafa gert til verndar
íslenzku síldarstofnunum og
fórnum þeim, sem íslenzkir út-
vegsmienn og sjómenm hafa orð-
ið að færa af þeirn sökum. Taldi
hann, að ráðstafamir þessar gæ'tu
orðið fyrirmynd þeirra aðgerða,
sem giera yrði til vemdiar
uorsk-íislenzka síldarstofniimum
sérstaiklega, enda hefðu ísle'nd-
iragar einir og einhliða þegiar
gert þessar ráðstafanir.
GÓÐAR UNDIRTEKTIR
Skoðanir hinna fiskimálaráð-
herr.anna á fundinum genigu í
sömu átt og lýstu þeir ánægju
sinni yfir áðurgreindum einhliða
Framhald á hls. 27
Ólafur Jóhannesson.
Ólafur Björnsson.
Norræna félagið
ræðir menningarmál
Frummælendur Ólafur Jóhann-
esson og Ólafur Björnsson
NORRÆNA félagið efnir til
fundar í Norræna húsinu
fimmtudaginn 27. nóvember
nk. Hefst fundurinn kl. 8.30
síðdegis.
Frummæ'lendiur varlða:
1. Ólafur Jóhannesson prófesisor,
fonmiaður mienmiimigairmiála-
nefnidar Norðurlandairáðls, er
ræ'ðiir um mienniinigarmál á
vettvamigi NorðuiriLandianáðs.
2. Ólafur Björnsson prófessor,
futltrúi feilandis í sitjóm Nor-
ræmia mieminámgair»jóðsiinis, ræð-
ir stanflsiemi sjóðsdms og til-
ganig.
Að laknum framisöguræðum
svara málshefjen-duir fyrirspurn-
um og athuigajsemdum.
Ölium er heimiiM aðgamgw.
Landsvirk j un:
Vélstjórar
í verkfall?
VÉLSTJÓRAFÉLAG íslands hef
ur boffaff verkfall vélstjóra hjá
Landsvirkjun frá 2. desember, ef
samningar hafa ekki tekizt fyrir
þann tíma. I gærkvöldi hélt
sáttasemjari fund meff fulltrúum
vélstjóra, Vinnuveitendasam-
bandsing (f. h. Landsvirkjunar)
og Landsvirkjunar.
Imgólfur Imgólfssion fnam-
k væmidast jóri V élstjóiraifélagsi'ns
saigði Morguníblaðinu, a@ vélistjór
ar væru búnir að eiga lenigi í
samn'inigaþófi og væri kratfa
þeirra um kaiuiphiækikium aifieið-
img atf samninigurn, sem gerðir
voru viff iðmaðairmenin, m. a. natf-
Víðtækar tillögur
í menningarmálum
samþykktar af nemendum MH
MORGUNBLAÐINU barst í gær
eftirfarandi ályktun frá Mál-
fundafélagi Menntaskólans við
Hamrahlíð:
„Málifumdur um „aðbúnað lisia
manna“, haldinn í Memntaskól-
amium við Hamrahlíð, fiimntu-
daginm 20. 11. 1969, áíyktar eft-
iirfaramdi:
1. Ríkið greiði árlegan helm-
imig áætlaðs reksturskostnaðar
Þjóðleikhússins, gegtn því að
miðaveirð þeas verði lækkað um
hielminig. Áðganiguir að bamasýn-
inigum Þjóðleilkhússina verði
ókeypie. Stofniað verði íslenzkt
brúðuleikhús. Laigt er til, að i
embætti þj óðleikh ússtjóra verði
skipað til tveggja ára í senr..
2. Ríkið geri gamgskör að því
að styrkja íslenzka krvikmynda-
gerð á eftirfaraindi hátt:
a) Skemimtamiaskattur af kvi'k-
myndum renmi óskiptur til ís-
lenzkrair kvikmyndagerðar.
b) Ríkið styrki íslenzka kvik
myrwiasaifináð. *
c) Sjónvarpið styðji íslenzka
kvikmyndagerð eftir fönigum, og
þá helzt mieð því að kaiupa ís-
lenzkar kvikmyndir á sann-
gjörnu verði.
3. Tollar á pappír og bóka-
gerðlarefni verði felldir ndður.
Ríkið kaiupi 500 einitök aif ís-
lienzkum bókm'enmitaverkum og
íslenzkuim fræði- og vísindaTÍt-
um, enda sé gildi þeirra ótví-
raett.
4. Útgeifin verði hamda æðri
skólum sérstök atfsiáttarskirteini
að tóoLeikum Sintfóníuihljómsveit
arininiar, þar seim aJflft að 75%
atfsláttuir verði veittur".
virkja og fleiri hjó Danidisivi'rkj-
un. Ef til venktfall'a kemiur verð-
ur það einB komiar keðjuverk-
fall, því að ætluinin vélstjóna er
ekíkii sú að láta það koma niður
á hinium almenmiu ratfmiaignsnot-
enidum. Ef grípa þarf tii venkfalls
venður það skipulagt þanmiig að
fyrsta sóLairhring'inn miær það til
Giutfuaflsstöðvarinniár við Elliða-
ár. Síðan verður tveggja sólar-
hrimiga hOé, þá sólarfhirin.gsvenk-
fa/li í Steinigrímsstöð og etftir
tveggja daga hlé sólanhrinigsverk
faill við íra/foss. 8. desemiber verð
ur vinma stöðvuð við íratfoas og
í Steilngrímisstöð. Það verður
ótímabumdin vimniustöðvuin, en
mieð vairastöðvum á að vena
hiægt að fuilnægja ratfmaignisnotk
uiniinni.
—i En vomanidi verður samið
svo að ektoi þurtfi að grípa til
þesisara aðgerða, sagði Inigóllfux
að lofeum.
Lýst eftir manni
í GÆR var lýst eftiæ tæpiega
fimmituigum sjúkliirngi á Klleppi,
Kristjéni Tromiberg. Krisrtjiám er
hiár, þrekinn mieð dökfct hiár. —
Hanin var klæddur döklkium flöt-
um og grænni úlpu. 1 gærfcvöldi
hafði ekkiert tii hamg spurzt, en
síðaist var vitað um ferðir harus
M. 6 á m/ániudiagisikvöljd.
2 nyjar
lyfjabúðir
FORSETI íslands hefur hinn 13.
nóvem'bar si., að tillögu heil-
brigðismálaráðhetrra, failizt á að
settar verði á stofn tvær nýjar
lyfjabúðir í Reykjawík, Ömmiur í
Árbæj arh verfi og him. í Breið-
holtshvetrfi I og II.
Ráðumieytið hetfur í daig aug-
lýst lauis til umsóknar lyfsölu-
leyfin í nefndum hverfum og er
umsókmiarfrestur til 23. desem-
ber nk.
Dóms- og kiirkjumiáiiaráðuimeytið,
25. ruóvember 1969.
Misjafn
afli
ísafjarð-
arbáta
ísatfirði, 25. nóvember.
ÖGÆFTIR voru hér í síðustu
vifcu og komust ldmubátar að-
elns á sjó tvo síðustu daga vik-
unnar. Aflinn var 5—7 lestir í
róðri. f gær voru allir bátar á
sjó og var afli þá svipaður. Flest
ir rækju'bátamir fóru 5 róðra
í síðustu viku, en atflinn var
mjög misjatfn. Fengu aðeins 6
bátar leyfiiiegan hámar'ksafla, 3
lestir, en margir bátanna náðu
aðeins 1500 kg. atfla í vitouinmi.
f gær var afiinn heldur betni,
600—11 á bát. Flestir bátarnir
voru þá að veiðum utarle-g.a í
Djúpinu. — Fréttariitari.
Moskva:
Sviptingar á lóð sendiráðs
t- s
Mostova, 25. nóv. NTB.
ROSKIN sovézk kennsluikona
leitaffi í dag hælis í franska
sendiráffinu í Moskvu, en áff-
ur en hún komst inn í bygg-
inguna lenti hún í hörkuáflog
um viff sovézkan lögreglu-
mann, sem var á verffi viff
bygginguna. Hafði kvenmaff-
urinn reynt aff ryffjast fram-
hjá lögreglumanninum, en
hann hugffist meina henni inn
göngu. Urffu nokkrar svipt-
ingar á sendiráðslóðinni unz
starfsmaffur kom á vettvang
ofg skipaffi lögreglumanninum
aff hafa sig á burt.
Framsfea semdináðið í
Mosfevu hetfur ektoert viljiað
segja um málið, en mofefcrir
sjómairvotta'r voru að atlburð-
inum og segja þeir að sovézfe-
Ur bílstjóri vi@ sendáráðið
hatfi gemgið í lið m/eð lögnegl/u
miannimum. — Áreifðamlogar
hedmidiir bötfðu fyrir saibt, að
bíiistjórinn hetfði taifarlauist
verið refeiirun úr st/airfli.
Þiá söglðu ajóniarvottar, að
tooman hetfði hrópað háetötfum
að hún vildi toomiast úr lanriii,
en það er óthuigsiandi án leytfiis
sovézfera yfirvalda. Á toomiam
þvi efefei anmaima toosta völ en
setjiast urn toyrrt í senidiráðiiruu
og vera þar til fraimíbúðar,
svo fremi að sendiráðið veitd
leytfi siitt tái þeas.