Alþýðublaðið - 04.06.1930, Blaðsíða 2

I
ABHXBBBIí'A'niB
Verkfalllna lokið.
Verkfallinu hjá Alliancefélaginu er nú lokiö og samkomulag
komið á. Greiðir félagið taxta Dagsbrúnar öllum verkamönn-
um sínum.
6
Kjordagnrinn.
Á alþingi í fyrra flutti Jón
Baldvinsson þá tillögu, að kjör-
dagur við almennar, reglulegar
alþingiskosningar skyldi fram-
vegis vera lögákveðinn almenn-
ur hvíldardagur. Þesisi sjálfsagða
réttarbót fékk að eins fjögur at-
kvæði og var feld með miklum
atkvæðamun. Sameinaðist mestur
hluti ihalds- og „Framsóknar"-
þingmanna efri deildar gegn
henni.
Ef tillaga þessi hefði verið
samþykt, þá hefði landskjörið í
ár að sjálfsögðu ekki farið fram
á helgum degi, en dagurinn hefði
samt verið almennur frídagur.
íhaldsmenn eru að reyna að
telja fólki trú um, að það sé
svo sem ekki þeim að kenna, að
landskjörið fer nú fram á helg-
um degi og að það sé ekki að
eins mesti óþarfi, heldur sé það
gert af óvináttu við kirkju og
kristindóm og sé sök jafnaðar-
manna. Þetta er hið mesta fals.
Það voru þau Jón Þorláksson,
Jóhannes, fyrrum bæjarfógeti,
Ingibjörg, Björn Kristjánsson og
Jónas Kristjánsson, sem greiddu
atkvæði gegn tillögu Alþýðu-
flokksins um það, að kjördag-
urinn skyldi verða almennur fri-
dagur. Það er þvi þeim að kenna,
að nú, er kosið á helgidegi. Vit-
anlega ætluðust þau til þess, að
alþýðufólki skyldi verða gert
sem ailra örðugast fyrir að sækja
kjörfund með því að ákveða alla
alþingiskjördaga á, mestu anna-
tímum ársins, en fella tillögu um,
að þeir skyldu vera almennir frí-
dagar. Það er aðalatriðið fyrir
IhaUisflokknum. — Eí það væri
vandlæti vegna helgidagsins,
sem íhaldsfólkinu gengi til, þá
hefði það ekki komið í veg fyrir
að tillaga Jóns Baldv. yrði sam-
þykt og að þar með yrði trygt,
að aldrei yrði kosið á helgidegi.
Og þá myndi það ekki láta sér
á sama standa, þó að sjómenn og
verkanienn verði að vinna h’vem
helgidaginn eftir annani, — þó
að sjómenn verði að fiska á
sjáifri hvitasunnunni eða verið
sé að flytja ís út í togaíra á að-
fangadagskvöld jóla, til þess að
sjómennirnir sleppi ekki við að
fara út á haf á jólanóttina, eins!
og einn „máttarstólpi" íhaldsins
lét gera fyrir fáum árum.
Stiórnarsbiftin i Svipiðð.
Lundúnum (UP). 3. júni. FB.
Frá Stokkhólmi er símað: Kon-
ungurinn hefir falið Ekman, leið-
toga Frjálslynda flokksins, að
mynda stjórn.
927
er nú talan, sem vantar, þvi
fjórir hafa bæzt við. Það ættu
hefczt aldrei að vera færri en
það ,sem kæmu á dag. Ó.F.
Nýfar leiðir
___ t
Morgunblaðið skýrir frá því
síðastliðinn sunnudag, að Mey-
vant Sigurðsson hafi farið á bíl
alla leið til Selvogs á 6 klst.,
en af þeim tíma var bíllinn
fastur í 5 klst. Þetta er nú gott.
þótt ótrúlegt sé, en blaðið segir
enn fremur, að þetta sé í fyrsta
sinn, sem bíll fari þessa leið, en
ekki í fyrsta skifti, sem Meyvant
opni nýjar leiðir. Sannleikurkm
er sá, að út Bæjarþorp, að Hrauni
og út á Hliðarbæi hefir verið
farið með bíla nú mörg undan-
farin ár, og í fyrra sumar fór
ég með bíl fullan af fólki alla
leið út á Nesflatir. Sjálfsagt hefir
Meyvant komist nokkrum metrum
lengra, og er þá ekki nema sann-
gjarnt að segja, að hann hafi
opnað þann spottann.
Sveinbjöm Guðlcuigsson.
ZeppelinsfilBgið.
Lundúnum (UP.), 3. júní, FB.
Frá Lakehurst í Bandaríkjunum
er simað: Loftskipið „Zeppelin
greifi“ lagði af stað í morgun til
Friedrichshaven um Sevilla, og
er þetta seinasti áfangi hins sögu-
lega flugs, sem farið er til þess
að koma á loftskipasambandi
milli þriggja heimsálfa.
Dr. Eckener býst við, að ferðin
muni standa yfir í 70 klukku-
stundir. Veðurhorfur voru taldar
mjög góðar, er loftskipið lagði
af stað.
Síðari fregn hermir, að kl. 1
í nótt hafi loftskipið verið á 38.
gráðu norðurbreiddar og 13
gráðu vesturlengdar.
Frá brezbn stiórninnl.
Lundúnum (UP). 3'. júní. FB.
Ramsay MacDonald forsætisráð-
herra tilkynti í neðri málstofunni
í gær, að stjórnin hafi ákveðið
að hafa tvö nýlendumálaráðu-
neyti, annað fyrir sjálfstjórnar-
nýlendurnar, hitt fyrir aðrar ný-
lendur. Ráðherra verður yfir
hvoru ráðuneytinu um sig. Thom-
as ráðherra hefir tekið boði
MacDonalds um að vera ráðherra
sjálfstjórnarnýlendumála, og læt-
ur þvi af ráðherrastörfum þeim,
er hann hefir áður haft.
78 ára
er i dag Guðríður Þðrðardóttir,
Nýlendugötu 22, móðir Magnúsar
V. Jóhannessonar.
Fyrir hvaO á áriO 1930
aO verOa frægast?
Eftir Árna Ágústsson.
(Nl.)
Nú eru 1000 ár liðin síðan al-
þingi var stofnað. Á þessu ári á
að minnast þessa sögulega merk-
isviðburðar með hátiðahöldum.
Enginn vafi er á því, að í tilefni
af því er oss veitt sérstök eftir-
tekt meðal stærri þjóða, sem búa
í nærliggjandi löndum. En hvað
getum vér boðið fulltrúum þeirra
upp á til þess að sjá dáð vora
og framtak í 1000 ár? Er það
ekki næsta lítið, að undanskilinnii
náttúrufegurð landsins, sem er
þó hálfu minni heldur en hún var
á landnámsöld? Er Fjallkonan
ekki enn með nakin brjóst og
fölar kinnar, eins og Bólu-Hjálm-
ar komst svo snildarlega að orði?
Er hún ekki talandi vottur um
rányrkju Islendinga í 1000 ár?
Enn er rányrkjan í algleymingi.
Enn byggist landbúnaður þjóðar-
innar að langmestu leyti á rán-
yrkju. Enn er þessi kynslóð að
ræna íslenzka mold gróðrar-
möguleikum sínum.
I dag, þegar vér lítum um far-
inn veg og athugum þjóðarástæð-
urnar, þá komumst vér að fullri
raun um, að oss hefir miðað
skemmra áfram en æskilegt væri.
Vér sjáum,' að vér búum enn í
óræktuðu landi með miklum
framtíðarmöguleikum. Vér sjá-
um hvert sem vér lítum verkefn-
in, sem hrópa á þjóðina til dáða-
verks. Vér sjáum rányrkjuna i
sveitunum. Beztu jarðirnar verða
braskinu að bráð og lenda í
auðn. Vér vitum af miklum hluta
af hinum vinnandi lýð búa í ó-
hæfum bústöðum, þar sem heilsu
hans og kröftum er voði búinn.
Mikinn hluta ungu kynslóðarinnar,
sem á að taka við þjóðarstarfinu
eftir nokkur ár, sjáum vér alast
upp í göturykinu hér í Rvík á
óhollum hanabjálkum og rökum
kjöllurum. Vér sjáum merki úr-
kynjunarinnar svo að segja á
hverjum einasta ungling fyrir
trassaskap og hirðuleysi þeirra
manna, sem teljast forráðamenn
þjóðarinnar. Kröfur þjóðarinnar
eru: Meiri og hagkvæmari ment-
un, betri húsakynni, ræktun
landsins, fullkomnar almanna-
tryggingar, góðir barnaleikvellir
1 bæjum, þar sem unga kynslóð-
in er firt óhollum götunum o. m.
fl. Þessar kröfur eru allar þann-
ig, að á framkvæmd þeirra velt-
ur að miklu leyti framtíð og vel-
ferð þjóðarinnar á næstu 1000
árum. Ekkert af þessu þolir bið.
En þrátt fyrir allar þessar ’þarfir
þjóðarinnar, þá hefir óhamingju
íslands orðið það enn að vopni,
að eiga þá menn í opinberu lífi
sínu, sem verja kröftum sínum í
mannvíg í hinni pólitísku bar-
áttu. Valdabaráttan geisar milli
æðstu manna landsins eins og
versti faraldur, svo að ekkert
reynist óhult fyrir. Tveir stærstu
stjórnmálaflokkar í landinu deila
um það, hvort einn maður í
æðstu stjórn landsins sé geðveik-
ur eða ekki. Allur blaðakostur
þessara flokka gengur í deilur
um hið svonefnda Kleppsmál,
sem komið er um flest lönd, og
vitnar ógeðslega um ísland, sem
nú er að halda 1000 ára afmæli
' alþingis. Litla þjóðin, sem býr í
óræktuðu framtíðarlandi við hin
yztu höf, nýbúin að losna af
klafa erlendrar kúgunar, er nú
leidd af þeim vesölu foringjum,
sem heimta völdin hver af öðrum
og beita til þess hvaða meðul-
urn sem vera vill, jafnvel þó það
kosti þjóðina alt, sem hún hefir
á haldið og unnið í 1000 ár.
Hinn 15. júní n. k. eiga að fara
fram mikilvægar kosningar. Þá
á að kjósa 3 menn á alþing til
8 ára. Vér skyldum nú. ætla, að'
flokkarnir deildu um aðferðina
til þess að leiða dagskrármái
þjöðarinnar til farsællegra lykta.
En svo er ekki. Deilurnar standæ
nú hæst um það, hvor sé geðbil-
aðri, dómsmálaráðherrann eða
„sérfræðingurinn“, sem var á
Kleppi. Um þetta á íslenzka þjóð-
in að kjósa sér fulltrúa á alþing
15. júní 1930, á þúsund ára af-
mæli þess. Þeir, sem fylkja sér
um málstað „sérfræðingsins",.
eiga að kjósa íhaldið. Hinir
eiga að kjósa Jónas dómsmála-
ráðherra. Aldrei hefir slíkt regin-
hneyksli skeð á íslandi. Slíku
moldviðri persónulegs haturs
geta að eins hugsjónalaus og
valdasjúk peðmenni þyrlað upp
til þess að hylja nekt sína í op-
inberu lífi. En þjóðin finnur til
þess, sem hún þarf, og hún mun
spyrja forráðamennina, hvað þeir
ætli að gera til þess að eflá
fengið sjálfstæði vort. Hvað þeir
ætli að gera til þess, að oss
takist að ræktia /landiö og ala
vel upp ungu kynslóðina, svo að
framtíð þjóðarinnar sé sem bezt
trygð. Hvað þeir ætli að gera tii
þess, að árið 1930 leiði þjóðina.
til frama og frægðar, eða hvort
þeim sé alvara með að drekkja
dýrustu þörfum hennar í blóð-
sporum „pólitískra" nsæiaviga og
hefndarverka. Eða fyrir hvað á.
árið 1930 að verða frægast?
Þjóðin spyr og hún bíður ekkí;
lengi eftir svari, því að hún hefir
sjálf ráð á því að sparka foringj-
unum, þegar þeir sýna sig í gerfi
valdfýkinna uppivöðslumanna,
sem líklegir eru til þess að leiða
yfir þjóðina ógnir nýrrar Sturl-
ungaaldar.
Þjóðin krefst þess af læknastétt
landsins, að hún sjái sóma sinn
í þvi, að gegna sínum mikilvægu