Morgunblaðið - 17.08.1971, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. ÁGÚST 1971
Otgsfandi hf. Árvakur, Raykjavík.
Framkyaamdaatjóri. Haraldur Sveinsson.
Rilstjórar Matthías Johannessan.
Eyjólfur KonráS Jónsson.
Aðstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstraeti 6, simi 10-100
Augtýsingar Aðalstrœti 6, sími 22-4-80.
Áskriftargjald 195,00 kr. á mánuði innanlands.
f lausasölu 12,00 kr. aintakið.
DJÖRF ÁFORM
í VIRKJUNARMÁLUM
CJíðasta Alþingi einkenndist
k'-' mjög af miklum og djörf-
um áformum í virkjunarmál-
um. Þannig voru samþykkt
frumvörp um stórvirkjanir í
Tungnaá við Sigöldu og
Hrauneyjafoss, en virkjan-
irnar verða hvor um sig um
170 MW að stærð. Til saman-
burðar er Búrfellsvirkjun
fullgerð 210 MW. Miðlunar-
mannvirkin við Þórisvatn
verða sameiginleg fyrir þess-
ar þrjár virkjanir.
Þáverandiiðnaðarráðherra,
Jóhann Hafstein, lagði mikla
rækt við að gera þessa lög-
gjöf sem bezt úr garði, en
hún er í heimildarformi, svo
sem venja er um slíka laga-
setningu. Var þetta í sam-
ræmi við stefnu hans í orku-
málum, sem fólst í því að
halda stórvirkjunum áfram,
en ísinn í þeim efnum var
brotinn með hinni miklu
Búrfellsvirkjun, og koma upp
smávirkjunum, þar sem stór-
virkjun var ekki talin tíma-
bær eða aðstaða að öðru leyti
slík, að það þætti henta, svo
sem var um Lagarfoss- og
Svartárvirkjanir.
Er lýst var áformum vinstri
stjórnarinnar í orkumálum,
höfðu menn áhyggjur af því,
að fyrri áætlanir yrðu lagðar
á hilluna, enda ekki séð, að
stjórnin hygðist beita sér
fyrir því, að nýjum, orku-
frekum iðnaði yrði komið
upp í landinu. En aukin húsa-
hitun með rafmagni þarf ekki
á að halda nema broti þeirrar
orku, sem frá stórvirkjun
fæst, auk þess sem hún kepp-
ir við varmaveiturnar, sem
víða hefur verið komið upp
á þéttbýlustu svæðunum, svo
sem í Reykjavík og víðar.
Sl. föstudag var Þjóðvilj-
inn að hælast um yfir því,
að ríkisstjórnin hygðist nota
sér heimildir Alþingis til
stórvirkjana í Tungnaá. Er
það vissulega gleðiefni, ef
ríkisstjórnin lætur af því
verða. Spurningin er aðeins
sú, hver sé orkunotandinn,
sem eigi að gera stórvirkjan-
irnar mögulegar.
Missagnir iðnaðarráðherra
T Þjóðviljanum 13. ágúst sl.
endurtók Magnús Kjart-
ansson, iðnaðarráðherra, fyrri
missagnir sínar um hag-
kvæmni Búrfellsvirkjunar og
gerir um leið samanburð á
kostnaðarverði raforku frá
Tungnaárvirkjunum og Búr-
fellsvirkjun, þar sern hann
kemst m.a. svo að orði, að við
hefðum „skuldbundið okkur
til að selja álverinu raforku
fyrir 22 aura í 25 ár frá samn-
ingsgerð“.
í þessu sambandi er nauð-
synlegt að átta sig á því í
fyrsta lagi, að slíkur saman-
burður fær ekki staðizt þeg-
ar af þeirri ástæðu, að verð-
grundvöllurinn er annar, sem
reiknað er með. Þannig hefur
allur tilkostnaður mjög auk-
izt hér innanlands siðan ráð-
izt var í Búrfellsvirkjun,
verðhækkanir hafa orðið er-
lendis og sumar mjög miklar
á hinum margvíslega tækni-
búnaði, sem til virkjana þarf,
og loks hefur fjármagns-
kostnaðurinn vaxið með
hækkuðum vöxtum, bæði hjá
Alþjóðabankanum og á frjáls-
um markaði. Síðast en ekki
sízt fer ráðherrann vísvitandi
rangt með, er hann segir, að
kwst. sé seld álverinu fyrir
22 aura frá samningsgerð,
þar sem fyrstu 6 árin er
kwst. seld á 26,4 aura, en
lækkar þá í 22 aura, en skatt-
ar álversins hækka samtímis.
Með þessu er ekki verið að
gefa í skyn, að virkjanirnar
í Tungnaá hafi verið hag-
kvæmari en Búrfellsvirkjun
á sínum tíma. Þvert á móti
var það alla tíð vitað,
að stórvirkjun við Búrfell
yrði hagkvæmasti virkjunar-
kosturinn, ef og því aðeins
að unnt reyndist að tengja
hana orkufrekum iðnaði.
Þetta verður svo ljóst, sem
verða má, ef athugað er verð
hverrar kwst. frá virkjuninni.
Á S'l. ári nam kostnaðarverð-
ið 47,4 aurum, en hefði num-
ið 224 aurum án álversins.
Þegar á árinu 1973 hrapar
kostnaðarverðið niður í 24,7
aura og við fullnýtingu niður
í 20,1 eyri 1977. Án orkusölu-
samninganna eru sambæri-
legar tölur 84,5 og 52,5 aurar.
Hið sama verður að sjálf-
sögðu uppi á teningnum um
stórvirkjanirnar í Tungnaá,
að þær verða því aðeins hag-
kvæmar, að unnt sé að tengja
þær orkufrekum iðnaði.
Það muna menn, að sjald-
an var meir ósatt sagt um
orkumál þjóðarinnar en í
Þjóðviljanum, meðan Magnús
Kjartansson var þar ritstjóri.
Slík ósannindi getur Magnús
Kjartansson, iðnaðarráðherra,
ekki leyft sér að bera fram.
Þess er því að vænta, að hann
taki nú upp aðra og betri
háttu a.m.k. á meðan hann á
sæti í ríkisstjórn íslands.
Flóttafólkið ber örlög sín af æðruleysi og móðirin reynir að
þvo syni sinum við þær hörmulegu aðstæður, sem flótta-
mannabúðirnar hafa upp á að bjóða.
Dum Dum-flitgvelli
við Kaikútta, 9. ágúst.
Frá Freysteini Jóhannssyni,
blaðamanni Morgunblaðsins.
MEGNIÐ af deg-inum hef ég
horft á flóttafólk frá A-Pakist
an streyma inn í Salt Lake
City — fióttamannabúðirnar
hér við Kalkútta. Örþreyttir
foreldrar ber.jast áfram síðasta
spölinn með úrvinda börn sín
á handleggnum og aleigu fjöl-
skyldunnar í pinklum á Iiöfð-
inu. Á sinn dapurlega liátt fagn
ar þetta fólk nú unnum sigi-i —
það hefur náð lifandi á leiðar-
enda. En margir flóttamenn fá
aldrei að sjá þennan draum
sinn rætast. Og aðrir upplifa
hann til þess eins að tapa hon-
um aftur. Svona verður lífið,
þegar mannlegt helvíti þessa
heinis fær að rísa upp í öllu
sínu vekli.
„Við höfum raunverulega
engin efni á að taka á móti
einum einasta flóttamanni,“
sagði B.B. Mandal, yfirmaður
flóttamanna'Stoifn'unar Vestur-
Bengal við mig, þegar ég spurðii
hann, hversu lan.gt Indverjar
gætu genigið í gestrisninni. „En
við verðurn að taka við þeim,
hvað sem það kostar. Hér er
um mannslif að ræða. Fól'k!
Hvernig á ég að geta lokað dyr-
um mínurn fyrir fó’lki, sem er
hrakið til miín fyrir það eiitt
að vera lifandi verur? Eins og
ég og þú. Kannt þú einhver
ráð við þessu, ísl'endin.gur?“
Og hverju á ég að svara
harmþrungnum auguim ungu
móðurinnar, sem hefur orðið
að fórna barni S'inu á flóttan-
um?
Þau lögðu upp fná þorpinu
fimmtíu saman. Monsúnregnið
helltist yfir þau, en óttinn við
stjórnarhermennina • rak þnu
áfram dag og nótt. Að morgni
bv&clis't hópurinn í litilli
lægð. Skyndilega eru her-
m©nn á næsbu grösum. Og
bamið fer að gráta í öiwum
móður sinnar. 1 örvæntingu
reynir hún að þagga niður í
baminu. Hún finnur augu
ferðafélaganna hvíla á sér. —
Sumir þeirra eiga lika ung-
börn. Hvað hugsar hún? Svo
hæt'tir barnsgirátiurinn s'kyndi-
lega og hermennirnir fara hjá.
En þegar hópurinn heldur
áfram, telur hann aðeins 49. 1
lægðinni að baki l'iggur litill
barnslíkami — fóm til þeirra,
sem áfram feng-u að haida til
frelsisins. Og hverju á ég svo
að svara til?
„Það virðast engin takmörk
fyrir því, sem þetta fólk hefur
orðið að ganga i gegnum,"
segir indversikur hjúkrunar-
maður, sem starfar við Salt
Laike City-búðirnar við mig. —
„Morð', rán, na'uðganir og a.ftur
mcwð. Það er hræðilegt að
þurfa að hlusta á þet'ta.“
Og það er ekki hægt að taka
á móti öl'luvn í ednu. En flótta-
fólkið bíður þolinmótt í rigning
unni og einnig nóttinni. Ein
hvern táma kemiur röðin að
hverjum og einuim og svoiítil
bið skiptir litlu máli héðan aif.
Sem ég nú stend þama í for-
hliði fióttamannabúðanna, er
lítið barn borið hjá. Móðir þess
heldur dauðahaldi í börumar
og varir hennar hæras't í þög-
uilli hæn fyrir lí'fi þess. En einn
ig hér tekur dauðinn sinn tol'l.
Kl'U'kik.ustundiu síðar er litla
barnið dáið.
„Hvað gefcur Indland ei,gin-
lega haldið lengi áfram að taka
við flóttafólki frá A-Pa‘kistan ?“
S’engutíta, æðsti embæittisimaður
Vestur-Bengal, brosir að spum
ingu minni. „Af okkar há'líiu,"
svarar hann svo, „eru sem
stíendur lítil takmörk — nema
peningar. Við Indverjar erum
fátæ’k þjóð oig ef við eigum að
geta hjálpað flóbtaifólkiniu
áfram, verða aðrir að hjálpa
okkur til að hjálpa. Hver eru
takmörk ykíkar á hjálp við
okkur? — Hvað þurfið þið mik
ið?“ — Sengutta brosir aftur:
„Við þurfum þegar meira en
Þar sem holræsarör eru ekki fy
Þessir strákofar eru merki fl