Morgunblaðið - 02.03.1972, Page 28

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. MARZ 1972
SAGAN
TVITUG
STULKA
OSKAST.
1 þýðingu Huldu Valtýsdóttur.
. . . fólkið hefur bara sína henti
semi. Þeim hefur farið mikið
fram síðan Matheson tók við.
Hvaðáað leika?“
„Þótt þú lítir aldrei framar á
unga stúlku, þá áttu eftir að
gjalda þessa. Bach og Handel.
Fyrstu svítuna, conserto grosso
úr opus 6 og eitthvað fleira. Því
geturðu aldrei þagað? því. .
„Hana hef ég í betri útsetn-
ingu á plötu. Nei, ætli ég verði
ekki heima. Kitty vill sjálfsagt,
að ég verði heima."
Ég gafst upp. Mér fannst ég
standa einn gegn öllum á þessu
heimili. Höfuðhöggið var farið
að segja til sín og mig sárverkj-
aði í ennið. Ég kvaddi fólkið.
Penny brosti bara og horfði á
kúluna á enninu á mér. Gilbert
ók þegjandi með mig á stöðina.
Lestin var nýfarin. Sú, sem ég
tók, beið í sundarfjórðung und-
ir ánni. Ég hraðaði mér á tón-
leikana og komst þangað í tæka
tið. Svo varð tíu minútna seink-
un. Strengur slitnaði í fiðlunni
í miðju kafi. Síðan tók við drjúg
ur göngutúr í rigningunni. Viv-
ienne var í hræðilegri buxna-
dragt úr einhverju efni sem
minnti helzt á bilsætisáklæði.
Hún var svoiitið þegjandaleg og
úti á þekju, en vildi ekki segja
mér hvers vegna. Eggjakakan
sem hún pantaði sér á veitinga-
húsinu var þurr og allt of sölt.
Og ég hellti úr fullu vinglasi yf-
ir borðdúkinn, 1 rúminu var þó
heldur skárra. Þó ekki eins og ég
hafði vonað. Næsta morgun
sá ég að línubrengl hafði orðið
í greininni minni og misritazt
hafði nafri Kohlers. Eftir það
sem á undan var gengið, fannst
mér það bara eðlilegt.
II. kafli.
Bara gosdrykk, takk.
Ég heyrði ekkert frá Roy
næstu fimm, sex vikurnar. Það
er að segja ekki beint. En nafni
hans skaut oft upp bæði fyrir
mér og almenningi. Hann var
einn af fleirum sem skrifuðu op
ið bréf til „The Times", þar sem
Smith-stjórninni í Ródesíu voru
settir úrslitakostir: hún skyldi
afhenda forystumönnum svartra
öll völd í hendur innan 48
klukkustunda eða eiga von á
innrás úr lofti ella. Viðtal birt-
ist við hann í einu sunnudags-
blaðanna, þar sem hann gerði
grein fyrir áliti sinu á ungu
fólki. Það hijóðaði noikkuð á
sama veg og hann hafði útlistað
fyrir mér á göngu okkar um
garðinn. Hann sagði, að það, sem
ungt fólk væri að berjast fyrir,
værl engu ómerkara en kristin-
dómurinn á sínum tíma, og þeir
sem væru andvigir frjálsri sölu
á hassi og öðrum eiturlyfjum
væru það eingöngu vegna sinn
ar eigin svörtu samvizku. Hann
tók þátt í sjónvarpsumræðum
um framtið lis,ta og var þá greini
lega búinn að gleyma hvaða
óþægindum hann hafði orðið fyr
ir vegna þátttöku í sjónvarps-
þáttum. Ég missti af útsending-
unni en frétti að stjómmálum
hefði verið blandað í umræðurn
ar og skoðanir hefðu verið mjög
skiptar, — hefðu spannað allt frá
skoðunum Roys til þeirrar skoð-
unar einhvers bandarlsks mynd
höggvara sem hélt því fram að
list ætti engan rétt á sér nema
hún þjónaði niðurrifsöílum í
þjóðfélaginu. Mér létti, þegar ég
sá það í einhverjum menning-
arslúðurdálki að hinn fjörugi
hljómsveitarstjóri Roy Vander-
vane væri að æfa sinfóníur
Mahlers með London-sinfóníu-
hljómsveitinni fyrir hijómleika.
Það var þó skárra en „upphafn
ing nr. 9“.
„Allt gekk sinn vanagang hjá
mér þennan tíma. Tímaritið
„Hljómplötuleikarinn" sendi
mér stóran kassa með 24 sinfóní
um Haydens og dágóðan stafla
af lesningu með, tid umsagnar.
Þetta voru átta stórar plötur
(10 klukkustunda verk að
hlusta á ailt) og mikið lesmál
um ævi tónskáldsins og samtíma
þess án nokkurra ummæla um
sinfóníurnar. Þá vikuna hljóm-
aði Hayden látlaust fyrir eyrum
mér, eða öllu heldur, rann inn
um annað eyrað og út um hitt.
Harold Meer var sæmilegur,
neitaði aðeins að birta umsögn
um velheppnaða hljómleikaför
fiðlukvartetts til Póllands. Mér
varð nokkuð ágengt með bók-
ina um Weber, kom honum frá
Salzborg til Vínar. Eftir mikið
þjark náði ég skyrtu út
úr þvottahúsinu, sem hafði orð-
ið þar innlyksa, eða verið í út-
láni í nokkra mánuði og ég lét
stilla píanóið mitt. Vivienne tók
ólundar- og utangáttasveiflurn-
ar með venjulegum stigbreyting
um: þær sem sé jukust, þegar
nálgaðist helgi, komust í algert
lágmark síðari hluta laugar-
dags, þegar við leigðum okkur
venjulegan bíl og fórum í öku-
ferð um nágrennið, og tóku síð-
an að vaxa á sunnudagskvöld-
ið. Þó komust þau aldrei á það
hátt stig, að mér væri veruleg-
ur ami að þeim. Ég ákvað á
sunnudagskvöldið að láta til
skarar skríða sitja ekki (eða
liggja ekki) og biða þess þegj-
andi að lát yrði á duttlungun-
um.
„Er hinn farinn að herða
sóknina?"
„Nei,“ sagði Vivienne.
Þetta svar var einmitt ljós
vottur um einn bezta eiginleik-
ann í fari hennar. Þessi „hinn“
hafði komið til skjalanna um
jólaleytið og helming fritímans
ásamt þriðjudags og föstudags-
kvöldum eyddi hún með honum.
Enda þótt hún vissi að ég vissi
um tilvist hans, hafði hann þó
aldrei borið á góma okkar
á miili fyrr en núna. Mér var
það léttir að losna við tilsvör
eins og „hvað í ósköpunum ertu
eiginlega að tala um, maður?"
Reyndar var hún jafn sikjót að
viðurkenna staðreyndir eins og
hún var treg til að gefa upplýs-
ingar óumbeðið. Ef mér lék hug-
ur á þvi, til dæmis að vita,
hvaða atvinnu faðir henn-
ar stundaði (einhvern tima hafði
það komið í ljós að hann vann
á skrifstofu einhvers trúarfé-
lags) þá mátti lí'kja aðferðinni
við spurningaleik, þar sem
spurningunum er aðeins svarað
með já-i eða nei-i. Þó var þessi
eiginleiki hennar frekar kostur
en galli.
„Er hann vel stæður?"
„Nei. Álíka og þú.“
„Ég skil. Kvæntur?"
„Nei.“ Þetta sagði hún með
áherzlu.
„Nú, sumir eru það. Prúð-
menni?"
„Ég væri ekki með hon-
um annars. Alveg nógu mikið
prúðmenni. Nei, meira en það.
Frekar lágvaxinn. Og svo er
hann með þetta skegg. Ekki yf-
irvaraskegg. Alskeggjaður,
nema á efri vörinni."
„Ekki heyrist mér hann vera
fremri mér.“
„Hann er það ekki. En hann
er afar huguisamur. Þú ert það
oft iíka, en hann er það alltaf.
Það er hans mikli kostur. Og
hann er traustur. Ég get alltaf
treyst honum."
„Ég vona, að þú reiðist ekki,
þótt ég segi, að eftir lýsingunni
heyrist mér hann vera heldur
leiðinlegur."
„Ekki laust við það,“ sagði
Vivienne.
Eftir stundarþögn sagði ég:
„Veit hann um mig?“
„Já.“
„Hvernig?"
„Hann spurði og ég sagði hon
um það.“
„Nú, já. Er honum sama?“
„Honum finnst það miður. En
hann segir að það sé skárra en
ekkert og að það sé mitt einka-
mál.“
„Er þér sama, þótt við séum
tveir? Hefurðu haft það þannig
áður?“
„Ætli ég sé ekki orðin vön
því . . . einu sinni voru þeir
þrír, svo ég býst við að mér sé
sama. Og ég veit, að þér er sama.
Þér finnst það jafnvel ákjósan-
Góðarbækur
Gamaltverð
JjW^ BÓKA-
flft MARKADURINN
W SILLA OG VALDA-
HÚSINUÍlfHEM
Ueizlumotur
Smurt bruuð
og
Snittur
SÍLD & FISRUR
Auglýsendur
Ef þið hafið í huga að koma auglýsingum
í SUNNUDAGSBLAÐIÐ þá vinsamlega hafið
samband við auglýsingaskrifstofuna fyrir
KL. 5 í DAG.
velvakandi
0 Vituð ér enn —
eða hvat?
Ragnar Halldór Hall, stud.
jur., Víðimel 64, Reykjavík,
skrifar:
„Þetta stef úr Völuspá, þar
sem sú, sem kvæðið er lagt í
munn, storkar Óðni i frásögn
sinni, hefur í vetur verið fært i
nútimabúning og er nú nafn á
allvinsælum spurningaþætti
sjónvarpsins — Vitið þér enn?
Að minni hyggju er þessi þátt
ur sá bezti, sem sjónvarpið hef
ur verið að fikra sig áfram með
i þessum „spuiningadúr", en
það er alkunna, að íslendingar
kunna yfirleitt vel að méta það,
þegar garnir eru raktar úr
menningarvitum samtiðarinnar.
Stjórn þessa þáttar er i hönd
um Barða Friðrikssonar, og er
svo að sjá sem hann hafi tckið
sér hlutverk völvunnar, sem
fyrr var getið, því að hann á
það til að storka mönnum, er
þeir gerast sekir um að geta
ekki svarað, og kemur jafnvel
fyrir, að maðurinn er alveg
glórulaus yfir fávísi svarenda
sinna.
Það var tilefni þessara lína,
að ég undirritaður varð alveg
bit á Barða og félaga hans, Guð
mundi, í siðasta þætti, að hann
skyldi ekki vita það, hvar upp-
lýsingar væri að finna um
fyrsta islenzka óperusöngvar-
ann.
0 Fyrsti íslenzki
óperusöngvarinn
Saga þessa merka íslendings
er rakin í stuttu máli i bók, sem
heitir íslendingabók og var gef
in út i Reykjavik árið 1958. en
þar eru rakin æviágrip merkra
brautryðjenda á meðal íslend-
inga.
Bók þessi er saman tekin og
gefin út af Gunnari Hali, og
gegnt efnisyfirliti hefur hann
heimfært vísu eftir Örn Arnar-
son um þetta starf sitt:
Samkembt hef ég sundruð gögn,
safna í vefinn hverri ögn,
upp því gref úr gleymsku og
þögn
glötuð stef og týnda sögn.
í íslendingabók eru myndir
af Ara Maurusi Jónssyni og ætt
ingjum hans, og ættir hans eru
þar raktar, stiklað á stóru í ævi
ferli hans og tilfærðir nokkrir
dómar um söng hans úr inn-
lendum blöðum og erlendum —
allir mjög lofsamlegir.
Þessí grein er þvi aðeins sett
hér fram, að þeir, sem fram
komu í fyrrnefndum sjónvarps-
þætti vissu ekki, hvar væri að
fá upplýsingar um æviferil Ara
M. Jónssonar og vildu jafnvel
halda þvi fram, að engar heim-
ildir væru til um hann yfirleitt.
Þvi vildi ég fara að dæmi Ara
hins fróða Þorgilssonar, sem í
sinni íslendingabók lagði mik-
ið upp úr þvi að fá það sem
gleggst fram, er sannara reynd-
ist.
Með þökk fyrir birtinguna.
Ragnar Halldór Halí.“
0 IVIeð staup í hendi
Þórarinn Helgason skrifar:
„Heiðraði Velvakandi!
í dagblaðinu Timanum 30.
janúar sl. er mynd af tveimur
framámönnum á sviði búnaðar-
móla, þeim Gisla Kristjánssyni,
ritstjóra og Stefáni Jasonarsyni
formanni Búnaðarsamband3
Suðurlands.
Mynd þessi gefur mér tilefni
til hugleiðinga til fleiri átta en
búskapar, enda eru mennirnir
á fleiri sviðum liðtækir og þó
vonandi minnst á þvi sviði, sem
myndin einkum gæti gefið í
skyn. Staupin, sem þeir hafa í
höndum, verka allt að þvi sem
kjarni myndarinnar, tákn þess
tíðaranda, sem einna mesta
ógn vekur hugsandi mönnum i
þjóðfélaginu. Hvað höfðingjarn
ir hafast að, hinir ætla sér leyf
ist það. Ekkert tiltökumál væri,
þótt að almúgafólk léti sér til
hugar koma: Svona eiga menn
vera, þetta er fint. Hér sjáum
við fordæmi fyrirmanna þjóð
félagsins!
Þetta var nú í afmælishófi og
ekki til „hvunndags", en svo
mikið þarf ekki við að vera
ætið. Alsiða er, að félagasam-
tök ljúki fundum með vin-
drykkju. Þá eiga fjölmiðlar
verulegan þátt i því að eggja
til áfengisdýrkunar í landinu,
t.d. þegar heyrist í hljóðvarpi,
að hellt er í staupin og skálað
með tilheyrandi pompi og
prakt. — Þetta hefur áhrif nán-
ast sem áróður. í sjónvarpí
verður þessi háttur sýnu aug-
ljósari.
Myndin, sem var tilefni þessa
greinarkorns, gæti bent til þess
að hinir gömlu og góðu ung-
mennafélagar hafi snúið við
blaðinu og lesi nú annan
texta en fyrrum. Þó ætla ég
ekki, að um raunveruleg sinna
skipti sé að ræða. Tizkan er á-
leitin og erfitt undan henni að
komast. Menn eru yfirleitt ófús
ir að gerast uppreistarmenn
gegn henni sem mörgu öðru, þó
að ill þyki undir að búa.
Þá er það enn myndin góða!
Vera má, að þeim heiðurs-
mönnum sé sú gamalkumna
sveitameruiska föst 1 minni. að
ekki sé hjálpvænlegt að vera
tómhentur 1 lifsbaráttunni. En
hæfilegri og sannari auglýsing
eins og á stóð að halda á lofti
einhverri framleiðsluvöru Slát
urfélags Suðurlands i snotrum
umbúðum. En gamam gæti líka
verið að fá mynda af Glsla
Kristj ánssyni með „krepping
fullan" af snarrótarpunti eða
melgresi sem tákn sigurstrang
legrar baráttu fyrir lífinu á
norðurhjara og þar með hans
sjálfs.
Vonlítið tel ég, að eldri kyn-
slóðin afmái drykkjuskapar
skömmina af islenzku þjóðinni,
en það varðar heill hennar í
framtimanum. Það verður hlut-
skipti æskunnar, sem nú er
uppi og mest skömmuð fyrir ó
reglu, ef slikt á að gerast. —
Hvernig komið er um drykkju-
skap ungmenna er sök þeirra,
sem stjórnað hafa þvi, hvað
þau hafa heyrt og séð.
Reykjavik, 1. febrúar 1972.
Þóiaiinn Ilelgason.**