Alþýðublaðið - 24.07.1958, Blaðsíða 4

Alþýðublaðið - 24.07.1958, Blaðsíða 4
4 AlþýSublaðið Fimmtudagur 24. júlí 1958 Pétur Pétursson: Heim FARIÐ AF STAÐ. ÉG MUN hafa dregizt á það við ritstjóra Alþýðub!aös;ns áð- ur en ég fór í þessa för, að ég skyld; segja eittihvað frá henni, þegar és kæmi til baka. Þetta er ég nú að hugsa um að gera. Auðvitað verður hér ekkí um neina tæmandi ferðasögu að ræða, heldur reynt að segja í stórum dráttum frá því, hvern ie; ferðin gekk fyrir sig og því helzía, sem fyrir augu bar. Auk þess getur verið, að rnínar eig- in hugleiðingar varðandj ákveð ín málefni fljóti með. Allir muna, að skömmu áður en farið var af stað höfðu ung- versk stjórnarvöld látið myrða nokkra af forustumönnum upp- reisnarinnar 1958. Komu þá fram hér á landi margar radd.ir, sem fordæmdu slíkt athæfi, og er sú fordæniing sannarlega á fúllum rökum reist. LTrn hitt, hVort hætt skyld; við að fara í fyrirhugaða ferð þingmanna- hefndar til Ráðstjórnarríkjanna má e. t. v. deiia. Ef það mál er athugað nánar, verða nokkrar staðreyndir, augljósar. í fyrsta lagi var ferðin ákveðin fyrir meira en tveimur árum síðan af öllum þingflokkum. 1 öðru lagi vai- ákveðið fyrir pmglok í vor að taka boðinu nú, og var þao tilkynnt sendiráði Ráðstjórn- arríkjanna hér. í þriðja lagi má svo hreint ekkj gleyrna því, að við höfum um allmörg und- ahfarin ár haft mikið viðskipta samband við þetta land, sem aHjir flokkar hafa talið hag- kyæmt fyrir íslendinga. Ég er hræddur um, að ríkisstjórn Rússlands, og raunar hvaða rík- isstjórn sem er hefði litið þá ákvörðun alvarlegum augum, ef hætt hefði verið við förina á allra síðustu stundu. Eg skai ékki segja um, hverjar síleið- ingarnar hefðu getað orðið. En auðvitað verðum við að svna þeim þjóðum, sem við höfum viðskipti við, fulla kurteisi, — jaifn ósamrrála sem við erurr þeim að öðru leyti í ýmsum málum. Þetta finnst mér vera þungamiðja málsins, og taldi ég þvf fráleitt að hætta við förina á síðustu. stundu. Við fórum af stað frá Reykja vík miðvikudaginn 25. júní. — Þátttakendur í förinn; voru: Emil Jónsson, forseti samein- aðs Alþingis, Alfreð Gíslason, Karl Guðiónsson, Karl Kristj- ánsson, Sigurvin Einarsson og undirritaður. Auk. þess tók Pét ur Thorsteinsson, ambassador f&lands í Moskvu, þátt í förinni mestallan tímann. KOMIÐ TIL MOSKVU. Ég hef heyrt eftir manni, sem mikið hefur lesið um Rúss- land ,bæði jákvætt og neikvætt að hann héldi, að bæði sjónar- miðin hefðu nokkuð rétt fyrir sér. Það er svo ósegjanlega margt, bæðj gott. og illt, sem hægt er að segja um ríki eins og Ráðstjórnarríkin, sem ná yf- ir góðan hluta af Evrópu og allan norður hluta Asíu. með íbúatöluyfir 200 milljónir. Þar verður því að hafa í huga, að enda þótt við sjömenningarni’- færum yfir abstórt landssvæð1 í suð-vestur hluta Ráðstjórnar- ríkjanna (líklega 6—7000 km.) þa er hér aðeins um að ræða i injög lítið brot af öllu því ógn- Þættir úr þingmannaför !. arlandflæmi, sem ríkin ná yfir. Á rúmlega hálfum mánuð; er því engin leið að fá neina tæm andi mynd af þjóðinni eða því skipulagi, sem hún býr við. Þar við bætist svo, að förin var.íóuð- vitað að mestu skipulögðffýrir- franj( og virtust liflir ,'mögu- leikar vera á neinum meirihátt ar breytingum þar frá, sem í sjálfu sér er kannski ekki ó- eðlilegt. Á hinn bóginn var það margt, sem við; fengum nýjar og gleggri humyndir um. Að því kem ég síðar. flugvélar, sem væru að fara til Rússlands. Bað mig að afhenda sér myndavélar minar tU geymslu á meðan við værum á leiðinni, sem ég vitanlega gerði. Annað atvik var þannig. að ég skrifaði á póstkort í flugvél- inni, sem ég ætlaði að senda með henn.j til baka, eir.s og venja er að sé hægt með milli landaflugvélum. En hér var það ekki tilfellið. Flugfreyian sagði, að sér væri bannað að taka við nokkru kortj eða bréfi. sem til baka. Allt Vest- Ein aðalgatan í Moskva. Frá Kaupmannahöfn fórum við um kl. 11 fimmtudaginn 26. júní með flugvél frá SAS- Ti Moskvu komum við svo um fimm-leytið, enda er tveggja klukkustunda tímamunur. — Eins og sakir standa fljúga flug vélar frá SAS tvisvar í viku til Moskvu, og brýst'loftsflug- vélar rússneskar. af gerðinni TU-104, fljúga emr.úg tvisvar í viku til Kaupmannahafnar. — Flug ð var þægilegt með SAS- vélinni. Hún kom hverg-; við og var rúmlega fjóra tíma á Jeið- inni. Eitt lítið atv.k sýnir vara- semina, sem áhöfn þessara SAS vé'a virðist verða að hafa. Ég ætlaðj að taka mynd af ferða- félögum mínum, þegar þeir væru að fara um borð í flugvél- Ina- Einn, af áhöfnmr.i kom hlaupandi með þa'ð sama og sagði mér, að slikt vær; algjör- lega bannað, þegar i hlut ættu urlanda-lestrarefni verður að loka rækilega niður á meðan flugvélin stendur við í Moskvu. Slíkt segja reglurnar, og það er víst eins g:ott að brjóta þær ekki. Hins vegar skal þess get- ið, að eftir að við vorum komn ir til Rússlands mátt; ég taka allar þær myndir, sem mig lang’ að; til. Þegar komið er inn yfir Rúss land, sér maður fremur litið af vegum. Og á þeim vegum, sem sjást sér maður varla bifreið. Það er auðséð að af þessu mikla landflæmi er mikið land í raun og veru óunnið. Víða er langt á milli húsaþyrpmga og stór skógarbelti. Rússar verða ekki landlausir á næstunni, svo mikið er víst. Þegar flugvél okkar hafði lent á flugvellinum í Moskvu, var þar mik'ið tilstand. Fjórtán manna móttökunefnd var þar til staðar, undir forustu þing- forseta, en þeir eru tveir, ann- ar fyrir sambandsráðið en hinn fyrir þjóðemisráðið, sem saman mynda æðsta ráðið. Fjöldi myndatökumanna var þarna kóni.nn , börn með blóm og svo stór hópur áhorfenda. For- séti sambandsráðsins flutti ræðu, sem jafnóðum var tú!k- uð á dönsku, en Emit Jónsson svarað; með annarri reeðu, þar sem hann þakkaðj fyrir boðið og móttökurnar. Var síðan ekið rakleitt inn í borgina Og við settir á eitt bezta hótel borgar- innar, Hótel Sovétsakja. Um kvöldið sáum. við undurfagra ballett-sýningu, ,,Svanavatnið“, og má mikið vera, ef annars staðar í heiminum finnst lista- fólk, sem er öllu fremra í list sinni heldur en rússneskir bail- ettdansarar. KREML. Þegar maður keyrir inn í Moskvu, er eitt af því, sem ó- kunnugur tekur fyrst eftir loga gylltir, sívalir, háir turnar. —1 Þetta eru tumarnir á Kreml. Innan múra Kreml eru ævaforn ar kirkjur og hallir, sem nú eru margar listasöfn, auk þinghús byggingar og annarra bygginga, þar sem allra æðstu stjórnendur landsins hafa aðsetur,. 1 vaida tíð Stalins var almenningi ekki leýfilegt að koma inn í Kreml. Þetta hefur nú breytzt fyrir nokkru síðan. Nú fær almenn mgur að fara inn í Kreml og skoða þar listasöfn og önnur söfn frá keisaratímunum. Enn fremur er bústaður Lenins nú opinn sem minjasafn, þar sem allt er með svipuðum ummerkj um og þegar hann lézt. Var mjög skemmtilegt að skoða þess; söfn og húsakynni, enda dvöldum við þarna drjúgan hluta úr deginum. Þegar við komurn fyrst til Kreml, vorum við leiddir ti! forlátaherbergja, þar sem fyrir voru forsetar þingsins og ýmsir aðrir embættismenn. Var þar fyrst rætt um áætlunina, sem mér virtist að mestu ráðin áður, eins og fyrr var sagt. Nokkrir okkar lýstu áhuga sínum á því að fara norður til Murmansk til aðalútgerðarstaðar Ráðstjórnar ríkjanna. Á þeirri ferð voru þó talin öll vandkvæði, m1. a. vegna fjarlægðar, sem að vísu má til sanns vegar færa. Var okkur þá bent á, að mikil útgerð væri Þingmannanefndin skoðar nýjan rússneskan bíl. frá„ Riga í Lettlandi, og varð að samkomulagi, að þangað skjddi farið. Á þessum fundi í Kreml var okkur gefin allglögg mynd af því hvernig æðsta ráð ið er saman sett og hvernig það vinnur. Okkur var sagt frá þessum; atriðum aftur, þegar við komum til Kreml í síðara sk'pt ið, rétt fyrir heimförina, og mun ég því segja síðar bæði frá þingj og þingkosningum þar í landi, eins og mér komu þau atriði fyrir sjónir. Eft;r að við yfirgáfum Kreml fórum við á landbúnaðar og iðnaðarsýnmgu — sem er árlega haldin í Móskva. Er það mjög- stór og viðamikil sýning, enda höfum við ekki tíma til að líta á nema örfáar deildir sýningarinnar. Þó sá ég þar ýmislegt, sem virðist vera gersamleg ,eopierað‘ eftir semskonar vestrænum hlutum, Má þar til nefna myndavélar, útvörp, bíla o. fi. Hins vegar er augljóst, að stórkostleg tækni þróun á sér stað á ýmsum svið um og má þar til nefna þá aeild sýningarinnar, þar sem. sýnt var líkan af „Spútnik“ og ýmsar upplýsingar um hann. í það heila tekið fannst mér mik ið til sýningarinnar koma. STALINGRAD. Stalingrad var ein af þeim borgum, sem ýmsir okkar höfðu mikinn áhuga á að heimsækja. Menn mundu eftir þeirri borg frá fréttum í síðasta stríði og minntust hinnar hetjulegu varnar borgarinnar, sem heims fræg varð. Laugardaginn 28. júní var svo farið þangað með flugvél. Þegar út á flugvöllinn kom, reyndist okkur ætlað að hafa einkaflugvél tip umráða, og skyld; hún bíða eftir okkur á hverjum viðkomustað. Þá kom einnig í ljós, að fylgdarmenn okkar skyldu verða fjórir, undjr forustu þingmanns, Dudin að nafni, sem hér virtist vera eins konar fulltrúi fyrir Ukraniu hjá stjórninni í Moskvu. Skal það sagt strax, að þessir ferðafölag ar okkar voru framúrskarandi vinsamlegir og skemmtilegir. Þá voru með í förinni fjórir myndatökumenn, sem ijós mynduðu og kvikmvnduðu ferðalagið allt. Flugið frá Moskvu til Stalih grad tekur rúmlega fjóra tíma. Þar á flugvellinum voru auð vitað hátíðlegar móttökur eins og alla staðar. Um eftirmiðdag inn var borgin skoðuð undir foructu yfirverkfræ'ðings borg arinnar. Það verður að hafá í huga að talið er að um 85% allra húsa í borginni hafi eyði lagzt eða orðið fyrir skemmdum í stríðinu. Borgin er því að ýmsu leyti nýtízkulega byggð upp. Mesta athyglj vekur eíns konar aðalgata, sem kölluð er ,,Stalinprospect“. Hún er nokk urra kílómetra löng og allt að 60 metra breið. Mjög falleg gata með yfirleitt fallegar bygg ingar a báðk vegu. Hins vegar sér maður auðvitað talsvert af gömlum: lágum húsum í útjöðr um borgarinnar, sem eru sjáan lega tæpast mannabústað.'r, — þótt þeir séu notaðir sem slíkir. En slíkt á auðvitað ekkert frem ur við um Stalingrad. heldur en margar aðrar stórar borgir. I)m kvöldið skoðuðum við hæðir þær vestur af Stalingrad, sem lengst og mest var barizt um í síðasta stríði. Hefur þar verið reistur fallegur minnis- varði untf allan þann fjölda hermánna. sem féll í þeim orustum. .' Var þeím átökum lýst að nokkru og síðan var okk Framháld á 2. síðu.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.