Morgunblaðið - 18.09.1973, Qupperneq 17

MORG UNRL AÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 18. SEPTEMBER 1973
17

Þremiur áruim áður hafði elzta
Sömur hans ag alnafni farizt i
fluigsJysi á Kastrupfliuigivelli, en
hann stóð honum næstur að rik
iserfðum. Það varð þvi sonarson
ur hamis, Garl Gustaf, sém varð
ríkisarfi árið 1950, og hamn mun
nú að ölliuim liikinduim, 27 ára að
a’.dri taka við ríkjum af afa sín
um.
Brúðkaupsmyiul af Gustaf Adolf og Louise Mountbatten.
Gustaf Adolf VI tekur í höndina á litlum landa sinum við heiir
sóknina til íslands 1957 *
Bæði sem krónprims og komumg
ur gerði Gustaf Adolf sér far um
að komast i sem nánast samband
við þegina sina, en á slika við
lietmi hafði nokku-S skort i valda
tíð afa harns og föður. Með per
sóinutöfrum símuim og aliþýðleik
tókst honum að hefja kon-ung-
dæmið y-fir stjórnraá], án þess að
það tapaði virðuleik simum.
Guistaf Adolf flerðaðiist viða
sem fufflitrúi þjóðar sinmar, og
m.-a. hefiur hamn he-imsóitt ísiaind
tviíveigis. 1 fyrra skiptið var hann
viastaddur Alþingishátíðina á
Þinigvöll'u-m árið 1930, ein sáða-r
kom hann í jún-í'lok 1957 i opisn
béra heimisókn ásamt Louásie
drottninigu. Hann var hinn áliu-ga
s-aim-a-siti um að kynma sér hin-ar
ýmis-u bl'iðar islenzkrar menn-ing
ar. Hiainin hreifst svo mjög af fog
urð Þinigvalia er hatnm kom þar í
fyigid Asgieirs Ásgeirssonar, þá
veramd. forseta, að hann varð
sfrinn í há-d-egisverðarb-oð ríki-s-
stjórnarin-nar að Valhöll. Hanm
spjal'laði uim forniminjar í Þjóð-
mimjasafminu við dr. Kristján
El-djárm þáver-amdi þjóðminja-
vörð. Hann h-eimsótti Hallidór
Laxn-eiss að G-ljúfraisteini og
ræddi v'ð h-ann um bókmemntir.
Han-n heiimsótti fiskverk'unar-
st-öð og rabbaði við s-tarflsfóik
þar uim fis‘k. Og þanmig mætli
lemgi te-lja.
í ávarpi sem Gu-s-taf Adolf
fliu-tti i veizliu forseta Isl-amds
kvöidið e-ftír komuna s-agði han-n
m.a.: „Þótt n-ú sóu liðin 27 ár,
síðan ég steiig fyrst fæti á land
á ísilandi, á þúsiu-n-d ára árfcíð Al-
þimgis, eru mér enn í fersku
minni hin sterku áhrif frá ís-
lenzku þjóðinni, h-inium virð-ulegu
þj óðarerfðum benmar og himni
sórke-nnil-agiu og hri-kalagiu nátt
úrufogiurð landsims. Það er mér
eimkar kært og hefur verið mér
tiOhlökkunarefni að fá að lifa
aftur þ-essar m'nhingar og efna
á ný til persón'uil-egr-a ky-nna af
1-andi yðar.“
Þrátt fyrir am-nir stnar sem
þjóðhöfðiin-gi, -gaf Guistaf AdoK
sér jafnan tíma til að sinn-a einn
iig öðru-m áhugamáium símum,
-sem voru helzt forn-l-eifafræðln,
aiuisturlienzk lii-st, grafík, íþróttir,
bókmenntir og trjiá- og garðrækt.
í sambamdi við störf h-ans við
forinleifara-niniS'óknir má geta þess
að ha-nm kiom sér upp merfcu
safni au-stuirlemzkra l'stmun-a og
hann var kjörimn heiðursdoktor
v'ð fjölda háskóla. Þá eru i garði
hans við su-m-arhöl'liina Soif-iero
bCóm, runnar og tré víða að, með
al a-ntnans fágætar tegu-ndir aust-
an frá Japan, Kína og H'malaja
fjöllum.
Þegar Svíakomu-ngiur varð r.i
ræður á siíðasta ári, var afmælis
ins m-innzit með miklum hátiða-
höldum, ií Svíþjóð, ag sétu 'm-
lenzfeu forsetiáhj ón-in aftmæ’iishóf
ið ásamt þjóðhöfðingjum h'.nna
Norðurliandaruna.
Og nú þegar himn ald-ni og svip
mikli koniuirngur er látímn., reynir
4 h-versu lanigii hið mikla fylgí
s-em haimn ávan-n sæn®ka kon>unig-
dæmirnu enidist í veCiferðarþjóðfé
lagii Svia, Honum tóksf að halda
í síðusfcu valdaréttiindi kon-uings
i stjómarskránni. Það veltur
hvað mest á hinium u-ng-a Carli
Guiataf hve 1-emgi þa-u fá að
standa.
Nú ÞEGAR hiinn aldni og litríki
kon-un-g-ur Svía, Gu-staf VI Adoif
er horfinn af s-jón-arsviðiniu, t-elja
teargir Svíar að þær raddlr s-em
uPpi hafa verið í Svíþjóð um af
konuingdæmisins mun-i
wrða háværari. Flestir álíta að
viðleitni Gust-afs Adolfs við að
Sera konu'ngsdæmið v-insælla
meðal þjóðarinnar hafi borið mik
árangiur, on en-gu að siður
á h-ugmyndin um að gera Svi-
þjóð að lýðveldi tal&verðan
stuðnimg, —- einkum in-nan Jafn
aðarmana niflokks-ins sem nú er
við völd. Lýðveldissinnar hafa þó
aldrei gripið til þess að gagn-
lýna konung persómulega. Virð
teg fyrir honum er al'menn og
»terk.
Gust-af Adoif fæddist í konumgs
höl'Mmcii í Stokkhólm-i 11. nóvem
ber árið 1882, og hefði hanm því
orðið 91 árs i haust. Foreldrar
hams voru Gustaf, þáverandi
krónprins og kona hans Victoria
prins-essa af Baden. Þá sat Osc-ar
II afi hans á veldisstól-i. Prin-sinn
unigi var settur til menmta í ein-ka
skóla hirðarinnar og tók stúdenfs
próf þaðan árið 1901. Árið eftir
hóf ha.nn -nám í sögiu, fomleifa
fræði og féla-gsfræði við Uppsala
háskóla, auk þess sem hann
stumdaði ná-m við sæn-ska herfor
ingjaskólanin. Str-ax á uniglings
aldri hafði ha-nn fengi-S mitoinn
áhuiga á fornleifafræði, og hafa
störf ha-ns á því sviði hlotlð við
urikariminigu víða um heim. Eiin'k
I um er hann þ-ekktur sem sérfræð
I ingur í högigmyndalist Etrúska.
1 janúar 1905 kynntist G-ustaf
Adolf brezbu prin-sess-unmi Mar
-giaret Victoria, dóttur Arthurs
prins, o-g hertoga af Con-n-aiu-ght,
og var hún barnabarn Viotoriu
drottnin'giar. 1 júní sama ár voru
þau giefim saman í kapellu í Wind
sorkastala. Eignuðust þau fimm
börn í 15 ára hjónábandi, en
Margaret lézt árið 1920. Meðal
þessara barma var Ingiríður sem
síðar varð drottnimig Dana. —
Þfemiur áruim eftir lát fyrri konu
sinn-ar kvæntist Gu-sitaf Adoltf
lofði Louise Mountba-tten, en hún
lézt árið 1965 eftir 41 árs hjóna-
bamd.
Giustaf Adolf varð krónprins
árið 1907 þegar af-i hans lézt
og faðir hans varð konumgur. -—
Sjáiif'Ur varð ha-nn svo konumgur
í október 1950 við andlát Gust-avs
V.
Þjóðhöfðing.jarnir, Gustaf Adolf og Ásgeir Ásgeirsson kveðjast
við brottför þess fyrrnefnda í júlí 1957
Gustaf VI Adolf
— konungur Svíþjóðar látinn
Svísikonnngur við e.imi af fornminjaskápum sínutn.
Jón Axel Pétursson sýnir Svíakonungi skreið í fLskverkunarstöð Bæjarútgerðarinnar,