Morgunblaðið - 07.11.1974, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. NÖVEMBER 1974
Umræður á Alþingi:
Lánsfiárþörf sveitarfélaga
GUNNAR Thoroddsen félags-
málaráðherra fylgdi ( gær úr
hlaði frumvarpi til laga um efl-
ingu Lánasjððs sveitarfélaga.
Morgunblaðið hefur áður gert
grein fyrir efni frumvarpsins.
Frum varpið gerir ráð fyrir þvf, að
ðafturkræf framlög til Lánasjóðs-
ins hækki þannig, að framlag
Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga mið-
ist við 5% af brúttótekjum þess
sjóðs og framlag rfkissjóðs verði
helmingur framlags Jöfnunar-
sjóðs. Ráðherra rakti tildrög og
sögu Lánasjóðsins, allt frá árinu
1966, er hann var stofnaður með
lögum, óskir Sambands fsl. sveit-
arfélaga um eflingu sjóðsins og
þær röksemdir sem liggja til
grundvallar þeim óskum, sem
rfkisstjórnin yrði nú við, með
flutningi þessa frumvarps.
Ráðherra gat þess, að auk
Fyrir-
spurnir
Oddur Ólafsson beinir eftir-
farandi spurnirigum til
menntamálaráðherra: 1) Hvað
veldur þeirri miklu töf, sem
orðið hefur á opnun náms-
brautar í sjúkra: og iðjuþjálf-
un við Háskóla Islands. 2)
Hvenær hefst kennsla í
þessum fræðum?
Ragnar Arnalds spyr
iðnaðarráðherra hvers vegna
framkvæmdir séu ekki hafnar
við' lagningu byggðalinunnar
milli Norður- og Suðuriands?
Ræða Gtmnars
Thoroddsen
Ræða Gunnars Thor-
oddsen iðnaðarráðherra,
við útvarpsumræður frá
Alþingi um stefnuræðu
forsætisráðherra verður
birt í heild á þingsíðu
blaðsins á morgun.
beinna framlaga, hefði Lána-
sjóðurinn jafnan til umráða láns-
fé, aðallega frá Framkvæmda-
sjóði, en að auki kæmi mjög til
greina, að Byggðasjóður léti af
hendi rakna lánsfé, sem Lána-
sjóður framlánaði til sveitar-
félaga.
Lúðvfk Jósepsson lýsti stuðn-
ingi við frumvarpið. Hann beindi
þvi til þingnefndar, sem um frum-
varpið fjallaði, hvort ekki væru
tök á því, að hækka framlag ríkis-
sjóðs þann veg, að það væri jafnt
framlagi Jöfnunarsjóðs sveitar-
félaga, en sá sjóður væri eign
sveitarfélaganna, og framlag úr
honum til lánasjóðsins því ein-
vörðungu tilfærsla á ráðstöfunar-
fé þeirra sjálfra.
Benedikt Gröndal lýsti þeirri
skoðun sinni, að framkvæmda-
kröfur almennings til hins opin-
bera væru í vaxandi mæli á sviði
varanlegrar gatnagerðar, vatns-
veitna, félagslegra stofnana eins
og elliheimila, dagheimila og
sjúkrahúsa, íþróttaaðstöðu o.fl.,
sem féllu aðallega í framkvæmda-
hlut sveitarfélaga. Þessvegna
væri full ástæða til að efla lána-
sjóðinn og væri hann meðmæltur
frumvarpinu í aðalatriðum.
Ólafur G. Einarsson þakkaði
rfkisstjórninni skjót viðbrögð við
tilmælum sveitarfélaganna. Hann
þakkaði og stuóning þingmanna,
sem fram hefði komið í umræðun-
um. Samskonar beiðni hefði áður
verið send fyrrv. félagsmálaráð-
herra, sem þá hefði í engu verið
sinnt. Tók hann undir tilmæli
þess efnis að þingnefnd athugaði
um möguleika á hækkun framlags
ríkissjóðs til jafns við framlag
Jöfnunarsjóós.
Halldór E. Sigurðsson land-
búnaðarráðherra sagði, að honum
hefði ekki verið kunnugt um til-
mæli sveitarstjórnarsambandsins,
til fyrrv. félagsmálaráðherra, um
eflingu lánasjóðsins. Sér væri ljós
þörf á eflingu sjóðsins og þó fyrr
hefði verið. Til sin sem þáverandi
fjármálaráðherra hefði þó ekki
verið leitað með þetta mál, sem
AIÞHKil
nú væri flutt með samþykki
beggja stjórnarflokkanna.
Karvel Pálmason kvaðst styðja
stjórnarfrumvarp þetta sem
ábyr|tir stjórnarandstæðingur.
Hinsvegar væri ekki nóg að efla
lánsmöguleika sveitarfélaga,
heldur þyrfti að auka tekjustofna
þeirra jafnframt. Til þess hefði
verið tækifæri, er hækkun
bensinskattsins hefði verið á dag-
skrá. Hann hefði þá lagt til að
hluti hækkunarinnar kæmi í hlut
sveitarfélaga til varanlegrar
gatnagerðar.
Að loknum umræðum var frum-
varpinu vísað til 2. umr. með 25
samhlj. atkv. og til félagsmála-
nefndar með 28 samhlj. atkv.
Gunnar Thoroddsen
félagsmálaráðherra.
Greinargerð með frumvarpi til laga:
Happdrættíslán til að
fullgera Norðurveg
Morgunblaóið birti í gær frum-
varp til Iaga um happdrættislán
til fjáröflunar vegna Norðurveg-
ar, sem fullgera á, skv. frumvarp-
inu, á 3—4 árum. Flutningsmenn
eru Eyjólfur Konráð Jónsson og
fleiri. Greinargerð með frum-
varpinu fer hér á ef tir:
„Unnið er nú að nýjum*kostn-
aðaráætlunum vió gerð framtíðar-
vegar milli Akureyrar og»Reykja-
víkur á vegamálaskrifstofunni og
munu þær væntanlega liggja
fyrir, þegar mál þetta kemur til
umræðu og afgreiðslu í nefnd.
Ljóst er, að heildarkostnaður við
vegagerðina verður mun hærri en
þær 1200 milljónir kr., sem ríkis-
stjórninni er heimilað meó frum-
varpi þessu, ef samþykkt verður,
að afla á iáni, en til viðbótar yrði
framkvæmdin fjármögnuð með fé
skv. vegáætlun og samgönguáætl-
un Noróurlands. Ætti þá að vera
séð fyrir fjármagni til að ljúka
uppbyggingu vegarins og hefjast
handa um að leggja hann bundnu
slitlagi. En til að ljúka verkinu
ycóMafnframt leitað eftir láni er-
lendis og ákvörðun tekin um slíka
lántöku, þegar kostnaðaráætlanir
liggja fyrir og upplýsingar um
hugsaáleg lánakjör.
Ekki ewþví að leyna, að nú er
þörf aðhalds við opinberar fram-
kvæmdir, og einkum er nauðsyn-
legt að halda í skefjum eftirspurn
eftir vinnuafli. Samt sem áður
verður að ráðast í ýmsar meiri
háttar framkvæmdir á næstu
árum, og þá er einmitt heppilegt
að láta þau verkefni ganga fyrir,
sem útheimta lítið vinnuafl, eins
og vegagerð þessi, þar sem fyrst
og fremst eru notaðar stórvirkar
vinnuvélar, enda má slá fram-
Sinfóníuhljómsveitin í Garðahreppi
Tónlistarfélagið og Tón-
listarskólinn í Garðahreppi
standa fyrir sinfóníutón-
leikum í hinu nýja íþrótta-
húsi Garðahrepps í kvöld
kl. 20.30. Allur ágóði af
þessum hljómleikum mun
renna til byggingar
safnaðarheimilis Garða-
hrepps.
Sinfóníuhljómsveit Is-
lands hefur heimsótt
Garðahrepp árlega undan-
farin ár, en leikur nú í
fyrsta skipti við góðar að-
stæður í nýja íþrótta-
húsinu. Meðal verkefna er
píanókonsert eftir Katsja-

Safnaðarheimilið sem nú er f smfðum f Garðahreppi.
turian og verður einleikari
með hljómsveitinni Gísli
Magnússon, en hann lék
þennan konsert með hljóm-
sveitinni í vor. Auk fleiri
verka verður konsertfor-
leikur Tjaikowskis „1812“
frumfluttur hér á landi.
Stjórnandi hljómsveitar-
innar verður Páll S. Páls-
son.
Um þessar mundir er
verið að byggja safnaðar-
heimili fyrir Garðhrepp-
inga í Hofstaðalandi. Þar
verður til húsa ýmis konar
félags- og þjónustustarf-
semi, auk barna- og tón-
listarskóla.
Tónlistarskóli Garða-
hrepps er 10 ára á þessu ári
og var þess minnzt í vor
með nokkrum hljómleik-
um, einnig fóru nemendur
í hljómleikaferð um Suður-
land til Hornafjarðar og
tóku þátt í þjóðhátíðar-
haldi. Við skólann eru 12
kennarar og nemendur eru
200.
Aðgöngumiðar á tónleik-
ana fást í bókaverzlunum:
Veda í Kópavogi, Grímu í
Garðahreppi og hjá Oliver
Steini í Hafnarfirði.
kvæmdum við brýr á frest, ef
menn telja það nauðsynlegt, en
raunar eru ekki ýkjamargar brýr,
sem endurbyggja þarf á þessari
leið á næstunni.
Æskilegt væri að ljúka þessum
framkvæmdum á 3—4 árum og
hefjast þá handa við enn aðrar
stórframkvæmdir í vegamálum,
einmitt með því m.a. að hagnýta
happdrættisskuldabréf. En fjár-
öflun með þessum hætti til meiri
háttar vegaframkvæmda gerir
það að verkum, að meira fjár-
magn verður til annarra aðkall-
andi framkvæmda í vegamálum.
Góður vegur milli Akureyrar og
Reykjavíkur kemur ekki einungis
norðlenskum byggðum aó gagni,
heldur einnig Vesturlandi, Vest-
fjörðum og Austfjörðum — og
auðvitað landinu öllu, því að
Sunnlendingar hagnýta veg þenn-
an að sjálfsögðu og gera I vaxandi
mæli, eftir því sem bílaeign vex
og vegurinn batnar.
1 héruðunum, sem þessi vegur
liggur um, búa um 35000 manns
eða 40% landsmanna utan
Reykjavíkur og Reykjaness.
Munu þessar byggðir styrkjast
verulega við vegabæturnar, og er
óvíst, hvort hægt er að gera annað
átak í bráð, sem hefði jafnmikil
áhrif á jákvæða byggðaþróun í
landinu, enda tengir vegurinn
saman þéttbýlustu svæði
landsins, þar sem samtals búa
meira en y* hlutar landsmanna.
Eðlilegt er, að meira f jármagns
sé aflað til opinberra fram-
kvæmda með lántökum hjá
almenningi en hingað til hefur
tíðkast. Ríkisvaldið slær þá ekki
eignarhaldi á fé manna, heldur
tekur það að láni. Skattheimta
verður þannig léttbærari, og eign-
ir alþýðu veróa meiri en ella.
Vegamálin eru það svið opinberra
framkvæmda, sem almenningur
hefur einna mestan áhuga á. Þess
vegna er auðveldast að afla fjár
til þessara framkvæmda með
skuldabréfaútgáfu. Ef útgáfa
þeirra bréfa, sem hér er gert ráð
fyrir, gengur vel, má hefja ný
útboð vegna annarra vegafram-
kvæmda.
I frumvarpinu er ekki ákveðið
hvaða kjör skuli fylgja bréfunum,
heldur skuli það ákveðið með
reglugerð. Ekki er heldur
útilokað, að samhliða happ-
drættisvinningum verði um að
ræða vexti af bréfunum, sem þá
yrðu að sjálfsögðu lágir. Hins
vegar verða kjörin í heild að
miðast við almenn vaxtakjör á
hverjum tíma og vera með þeim
hætti, að almennan áhuga veki.“