Alþýðublaðið - 27.10.1930, Side 2

B
AKÞYÐDB&AÐIÐ
Stórkostleg
VJársvik.
Mðrg púsund sisippnnd af
veðsettam fiski seld og af-
hent án pess að veðhafar
fái andvirðið.
Fyrir skömmu fengu banka-
stjómir Landsbankans og tJtvegs-
bankans vitneskju um það, að
Þór'ður Flygenring kaupmaður og
útgerðarmaður í Hafnarfirði
myndi hafa selt og afhent fisk,
sem hann hafði veðsiett bönkun-
um, án þess að láta andvirðið
ganga til þeirra.
Stjórnir beggja bankanna
kærðu athæfi þetta; önnur sendi
kæruna til bæjarfógetans í Hafn-
arfirði, hin til dómsmálaráðu-
neytisins. Mun þetta hafa gerst
siðastliðinn föstudag. En á föstu-
dagskvöld sendi þóröur Flygen-
ring skriflega beiðni um, að bú
hans yrði tekið til gjaldþrota-
skifta til bæjarfógetans í Hafn-
arfirði.
Eftir tilmælum bæjarfógetans í
Hafnarfirði hefir sérstakur dóm-
ari verið sHpaður til þess að
framkvæma rannsókn i máli
þessu og annast skifti búsins.
Var Þórður Flygenring kallaður
fyrir rétt á laugardaginn og mun
þar hafa játað að hafa, án sam-
þykkis eða vitundar bankanna,
selt og afhent fisk, sem hann
hafði veðsett þeim, og ráðstafað
sjálfur andvirðinu til annara en
bankanna.
Að því, er Alþýðublaðið hefir
frétt, er hér um mjög háar fjár-
hæðir að ræða. Þórður Flygen-
ring mun hafa gefið bönkunum
yfirlýsiirtgar um, að hann ætti um
7000 skippund af fiski og hafa
fengið lánað hjá þeim milli 300
og 400 þúsund krónur gegn veði
í fiskinum. Langmest af fiskinum
er þegar selt og afheart, án þess
að bankarnir hafi fengið nokk-
uð upp í veðlskuldimar. — Kaup-
endur að fiskinum voru ýmsir
innlendir og erlendir fiskikaup-
menn.
Réttarhöld stóðu yfir mestan
hluta laugardagsins. Að þeim
loknum lét dómarinn setja Þórð
Flygenring í gæzluvarðhald.
Verður nú þegar byrjað að rann-
saka bækur hans og reikninga
og hvert fé þaÖ, sem hann fékk
fyrir fiskinn, hefir runnið.
Lítur út fyrir, að hér sé um
að ræða ein'hvér hin stórfeldustu
fjársvik, sem uppvíst hefir orðið
um hér á landi.
Hitt veit enginn, hve mörg eða
stór breitt hefir verið yfir.
Frá sjómðnnnimm.
FB., 26. okt.
Farnir tii Englands. Vellíðan
alJra. Kveðjur til vina og vanda-
manna.
Skipshöfnin á „Hilmi“.
Falltrúaráð. — Sambanðsðina.
Sjómannafélag Reykjavikur
kaus 11 fulltrúa til sambands-
þings og fulltrúaráðs á fundi sín-
um í gær. Þessir menn voru
kosnir:
Ólafur Friðriksson,
Sigurður Ólafsson,
Sigurjón Á. ólafsson,
Jón A. Pétursson,
Rósinkranz Ivarsson,
Björn BI. Jónsson,
Jón Guðnason,
Jóhann Sigmundsson,
Guðmundur Einarsson,
Jón Guðlaugsson,
Sigurður Sæmundsson.
Varafulltrúar voru þessrr kosn-
ir:
Hjörtur Jónsson,
Jón Bach,
Eðvarð Jónsson,
Jón Bjarnason,
Jón Sigurðsson,
Eggert Brandsson,
Björn Jónsson frá Bala,
Ólafur Árnason,
Sigurjón Jónsson,
Sveinn Sveinsson,
Páll Þorbjömsson.
S!ys.
Níels Sveinsson bóndi í Þing-
eyrarseli í Víðidalsfjalli í Húna-
vatnssýslu kom ekki aftur heim
til sín er hann hafði farið að
leita að kindum núna fyrir helg-
ina. Var hans leitað og eftir langa
leit fanst hánn örendur. Hafði
}xann hrapað í Víðidalsf jalli. Niels
heitinn var 55 ára gamall, átti 6
eða 7 böm, þar af 3 yfir ferm-
ingu. Hann var alþektur atorku-
maður. Hann var bróðir ólafs
Sveinssonar fyrv. vitavarðar á
Reykjanesi.
Námwslysið siðasta.
Lundúnum (UP.), 26. okt. FB.
Frá Saarbrucken er símað: 141
námmnaður fóm niðuT í May-
bachnámuna í gærmorgun. 88
námumenn eru inniluktir. —
Námustjórnin hefir tilkynt, að 6
menn hafi beðið bana, en kveðst
óttast, að nærri hundrað námu-
menn hafi látið lífið er gas-
sprenging varð í námunni.
Stéttarviltir verkamenn.
Lundúnum (UP.), 27. okt. FB.
Frá Berlín er símaðfr Þjóðemis-
sinnaðir málmiðnaðarverkamenn
hafa ákveðið að hefja vmnu í
dag. Óvíst er um hve mikimn
hluta málmiðnaðarmanna þar er
að ræða, en sennilega eru þeir
aLlmargir, [sem eru þarna að
svikja félaga sina].
EsperantO'Orðabækur.
í Alþýðublaðinu í gær er fyrir-
spurn um það, hvort verið sé að
vinna að samningu esperanto-
orðabókar, og hvað því verki
miði þá áfram.
Nú er þ\d fyrst til að svara,
að esperanto-or’ðabók er ekki ná-
kvæmt hugtak. Það getur verið,
að oröabókin, sjálf sé á esper-
amto með þýðdngum á íslenzku,
eða gagnstætt. Beggja bókanna
er hán mesta þörf.
Að esperanto-orðabók með ís-
lenzkum þýðingum hefir mér vit-
anlega ekkert verið imnið enn þá.
Veldur það mestu um, að orða-
safnið aftan við kenslubók Þor-
stedns dregur ótrúlega drjúgum
við lestur, svo lítið sem það er,
og margir geta nokkuð notast við
erlendar orðabækur, og annað
hitt, að það er tiltölulega fljót-
legt að taka slíka bók saman og
alt af hægt að gera það, þegar
minsta von verður um að unt
sé að koma henni út.
En af íslenzkri orðabók með
þýðingum á esperanto er það að
segja, að nú er komið langt á
þriðja ár síðan Esperanto-félag-
ið í Reykjavik hófst handa með
samningu hennar. Forstjórn
verksáns er í höndum Þórbergs
Þórðarsonar, en ýmsiT aðrir es-
perantistar hafa aðstoðað hann
nokkuð. Nú munu vera til milli
tuttugu og þrjátiu þúsund orða-
miðar, sem búið er að fullraða,
og auk þess nokkuð dálitið 6-
raðað. Er það geysimikil vinna,
sem í þessu liggur, því að mesti
sægur hinna beztu esperanto-rita
hefir verið lesinn og vandlega
orðtekinn til þess að þýðingarnar
gætu orðið sem allra vandaðastar
og teknar úr málinu eins og það
er notað, en ekki smiðaðar af
höfundi orðabókarinnar sjálfum.
Þetta er meira verk en nokkurn
þann getur grunað, sem ekki hef-
ir sjálfur fengist við eitthvað
svipað. Hefir Þórbergur imnið að
þessu með óþreytandi elju og
dæmafáum dugnaði, og er hon-
um annað meiir í huga en hverfa
fcrá því fyrr en bókin er kamin út.
Svona er þá málum komið.
Samning bókarinnar er komin
langt, þegar þess er gætt, að þeix
mefln, sem helzt hafa að henni
unnið, mega helzt aldnei líta upp
frá brauðstritinu til að gefa sig
að ólaunaðri vinnu eins og þetta
er. Þó ervon um, að bókin verði
fulkamin áður en langt líður, en
þá kemur spurningin: hvemig á
að koma henni út? Tiil þess þarf
fé, mikið fé. Esperanto-félögin
hér á landi eru öll bláfátæk og
fæstir esperantista aflögufærir
svo nokkru nemi, en sala bókar-
innar yrði ekki mikil fyrstu ár-
in, nema vit landsstjómarínnar
(hver sem hún, verður) vaxi svo,
að hún geri esperanto að náms-
grein í skólum. En þörf bókar-
innar verður sizt að minni fyrir
þessi vandkvæði, og um ræki-
f5? r s •» <M)
Iegt esperantonám er ekki að tal@
fyrr en hún er komin út.
Að endingu vil ég þakka þan»
áhuga, sem stendur bak við fyr~
irspumina.
24. okt. 1930.
Ólafur P. Kristjánsson
(ritari Esperanto-félagsims í
Reykjavík.)
Jónas Rafnar:
Staksteinár.
Jónas Rafnar, Iæknir að Krist-
nesi, sonur Jónasar heitins &
Hrafnagili, er löngu kunnur af
skáldskap sínum, aðallega smá-
sögunum, sem birzt hafa í tíma-
ritum vomm. „Staksteinar" er
fyrsta stóra skáldsagan, sem kem-
ur frá hans hendi og má segja,
að ekki sé illa af stað farið. Að
visu er sagan ekki efnismikil eða
mögnuð sterkum og áhrifamikl-
um lýsingum og atburðum, en
heild hennar er svo feld og yfir-
lætislaus, að hún skilur eftir
glöggar myndir í huganum,
myndir, sem lengi munu vara.
„Hreppaflutningur" er fyrir-
sögnin á fyrsta kafla sögunnarK
og áður en byrjað er að lesa hana
finst manni, að hér hljóti að
vera á ferðinni saga, er lýsi
hreppaflutningum og viðskiftum
öreiga og yfirvalda. En svo er
ékki. Að vísu er sagt frá hjónum,,
sem komið er með til sýslu-
manns; á að flytja þau austur á
land; en þau staðnæmast hjá yf-
irvaldinu, og sýslumaðurinn ger-
ist velgerðamaður þeirra. Hann
byggir þeim „Nausíið", sjóbúðar-
ræfil, þar sem eldstóin er við
fótagaflinn á rúminu og moldar-
gólfið er um hálft hreysið. Þarna.
hafast „sveitarómagamir“ við,
berjast við örbirgð síina. Þau
eiga litinn son, augasteininn, og
, móðirin, skapstór alþýðukona,
sem á ilt með að þola hrakn-
inga og kúgun, hreiÖrar um
bamið sitt í fátæklegum ræflun-
um í hreysinu, sem sýslumalð-
urinn gaf af ríkdómi náðar sinn-
ar. — Augu hennar eru oft þrút-
in og rauð, herkjudrættirnir verða
dýpri í kringum munninn, en
mildin við sína vex um leið og
hún fjarlægist nábúana. Lýsing-
ar höfundar em góðar svo langt
sem þær ná. En það er auðfund-
ið, að hér ér á ferðinni höfund-
ur, sem er gersamlega ósnortinn
af þeim hreyfingum, sem nú her-
taka þjóðimar og allar bókment--
ir þeirra. Hann virðist líta á líf
öreiganna sem eðlilegt og óhjá-
kvæmilegt. Að. vísu kennir við-
kvæmni við og við, en í henni
er enginn stórhugur, sem verða
mætti til þéss að rétta úr baki
alþýðumannsins og kenna hon-
um að gera kröfur. Sagan, endar
á þvi, að sonur öreiganna verðui
isæmdarbóndi í sinni sveit, loðinn
um lófana og fjárglöggur. Hann
tekur fram hjá konu sinni og;
fær fyrfrgefningu. —