Alþýðublaðið - 09.09.1958, Blaðsíða 7

í>riðjudagur 9. sept.
1958
Alþýðilbtaðrð
LESTIN þuínlungaðist inn í1
Merced, smáborg í San Joa- •
rhims-dalnum, þar sem Jose-;
snitefarar, er að iiorðan korna,!
skipta um farkost. Þangað eru
um 80 mílur frá Merced og ie;ð
in liggur í austur, upp í Sierra :
Nevadafjöllin.
Ferðapésar hafa það eftir
fræðimönnum að Josémitedal-
urinn sé myndaður af ísjökii, !
er hafi skafið út árdali. Ekki
þykir mér sú skýring aðgengi- 1
Jeg, eftir að hafa séð aðstæður.
Mér þykir sennilegra að hér sé
um jarðsig að ræða, sem í að-
alatnðum hafi myndað dalinn.
Yærj hitt mjög furðulegt, Þar
sem fjöllin kringum dalinn eru
um 4000 feta há og veggbröit, I
og í þokkabót úr granít. Hér
við bætist að báðúm megin. dais
ins er .að finna risafururnar
frægu, sem taldar eru eldri en
ísöld, 3600—3800 ára gamlar,
og einhverjar elztu lifandi ver
ur jarðar. Væri furðulegt, ef
ísaldarjökullinn hefði þyrmt
Jífi þeirra á sama tíma og
hann hamaðist við að graía
sundur granítið með þeim ár-
angri, sem auðsær er.
Nú hver er ég, að ætia
að deila við dómarann, ef betta
er rétt haft eftir jarðfræð'ing-
um? 'Hitt er svo annað má’, aö
torj.óstvitið er alltaf örðugt við- |
fangs. En hvernig sem Jose-
mitdalurinn er myndaður breyt
lr það engu um hina sérstæðu
fegurð hans og tign, sem ég
%gg að eigi engan sinn líka '
hér á jörð, og það skiptir meira
máli en annað.
Oddur Á. Sigurjónsson:
f
Ur vesfurför XI
! litfögur fiðrildi og
< KLUNNALEGIR BIRNIR.
Dalurinn er um 10 km. lang
ur og 2—3 km. breiður. Eftir
tootni hans rennur Mercedáin,
sem er safn fjallalækja, — er
steypast hér og hvar ofan af
þverhnípunni, sem gerir dal-
ínn. Eiga þeir fossar drjúgan
þátt i að auka á fegurð og til-
breytni. Á dalsbotninum skipt
ast á skógarteigar, þar sem
mest ber á hinni fögru bein-
vöxnu Ponderose-pinju, sem
auk fegurðar sinnar er ágæt-
ast smíðaviður, og svo iðgræn
engi, þar sem dádýrin vaða
glrængresið í miðjar síðar. I
skógarfyigsnunum silast þung-
lamalegir skógarbirnir, svartir
að iit, en þeir eru eins og dá-
dýrin, friðaðir og liggur þung
hegning við að granda þeim,
jafnvel erta þá. Litfögur fiðr-
ildi sveima milli angandi blóma
og fuglakliðurinn ómar marg-
raddaðir í og yfir krónum
trjánna. Blátær áin kvíslast
milli fagurra hólma, vöxnum
viði og blómskrúði.
'Slíkir staðir er sannkölluð
Paradís ferðamanna, enda er
talið að milli 900 þúsund og
einnar miljónar manna gisti
dalmn árlega. Við mynni dals-
áns heilsar fyrsta náttúruundr-
ið, sem. er steinbogi er bílveg-
urinn liggur undir og brátt
■tolasa við Brúðarslæðu-foss á
hægri hönd og El Capitan á
vinstri, þegar haldið er inn
dalinn. E1 Capdtain er 4300
feta hár granítklettur, svo slétt
ur og brattur, að enn hefur eng
nm klifurgarpi tekizt að sigra
hann. Þykir mér líklegt, að bið
■'verði á því. Er innar kemur,
opnast sýn til Korfusníps •—
(Basket dome) á vinstri hönd,
en sá snípur er sem reglulagað
ur kúpull. Skýjastóll fyrir botn
inum og Hálfkirkjan á hægri
hönd mynda umgerð dalbotns-
ins. Er sú fjallasýn eindæ'ma
tíguleg. Inni í dalbotninum er
svo smávatn, Mirror Lake —
(Spegilvatn) sem aþa sína ævi
hefur haft Þessa fjallaþrenn-
ingu standandi á höfði í blá-
tærum vatnsfietinum. Kringt
skógi til beggja enda og risa-
fjö.lunum til hliða, er það sem
blíðlegur dráttur í svip þessara
furðuheima.
Út frá aðaldalnum gengur
smádaJur eða öllu heldur stórt
gil til suðansturs, sem geymir
tvo fagra f-ossa, Vernon-foss,
sen: hkist Skógafossi að fegurð,
nema umhverfið er skógi klætt
og Nevadafoss, sem hrapar
fram af suð-austurbrún hengi-
flugsins, er lykur um gilið. —
Neðar í gilinu falia svo árnar
saman í hrapandi róti og brjót-
ast í iðuköstum niður á sléttan
dalbotninn. Hér opnast ný feg
urð og ný útsýn við hvert fót-
mál, en þeim, sem er gangan of
þung er kleift að fá fótviss
múldýr til þess að bera sig
um klungrin undir leiðsögn
þrautkunnugra ferðagarpa.
RISAFURURNAR FRÆGU.
Hér átti ég kost á einum og
hálfum degi, og það er ’angt
um of skammur tími til þess að
sjá allt, sem hér er að sjá, enda
getur enginn komið svo til
þessa dals, að hann ekki geri
ferð sína til að sjá risafururnar
í Mariposagilinu. Þetta er um
35 mílna leið (56 km.). Þessir
jötnar, sem aðeins tvennt fær
grandað, 'eldi ngar og mannshönd
in, standa þar í fremur mögr-
um. jarðvegi. Hér var það
skemmdarverk unnið að fella
hæsta tréð, en af því höfðu
banamenn þess enga gleði eða
gagn, nema frægð af endemum.
Enn liggur þessi fallni konung-
ur í þrem hlutum, þar á grund-
inni, þoldi ekki fallið. Elding
hefur tappstýft næsta jötun-
mn, svo að hæð hans er aðehis
um 70 metrar. Samt blómgast
þassi heljaraskur ogbersittbarr
skógareldar gert atlögu að risa-
furunum, og flestar þeirra bera
bruasár á berki, frá rótum og
a'llangt uppeftir. En jafnvel
eldurinn fær ekki unnið þeim
grand, nema af himni komi. •—•
Furðulega hiýtur sá ,maður að
vera geiður, sem hrífst ekki
andspænis þessum undramætti
lífs cg mo’dar, sem þylur s>nn
þögula oývöaróð fyrir augum
og ímvndunarafli, í vexti og'
Risafura. Trén til hægri til
samanburðar.
Hugurinn er blandinn sökn-
uði og fögnuði við brottför. —
Söknuði af að missa sjónar á
þessum lifandi furðuverkum og
fögnuði af því að hafa gefizt
tækifærj til að sjá og skynja
það, sem hér ber fyrir augu.
Lestin þrumar suður Sem-Joa-
chimsdalinn á ný og nú liggur
leiðin til Bakersfield, þar sem
dvelja skal næstu 10 daga við
skóla.
inn eftirbátur landa sinna, aus-t
an hafs og vestan (hann er
fæddur í Bandaríkjunum) um
alúð og gestrisni alla. Reynd
ist hann mér síðar í hvívetna
sem bezi má verða. En 10 dagar
líða fljótt, þegar nóg er um að
hugsa og hér var mín loka-
dvöl í skólum. Svo hafði verið
ráð fyrir gert að héðan færi ég
til Hollywood, ef vera mætti
að stjörnur bæri fyrir augu og
önnur án.ægja mætti af hljót-
ast. Hér hlaut ég því að kveðja
þessa síðustu af mínum stéttar
bræðrum! vestra, sem mér var
yifrleitt óblandin anægja að
kynnast og minnist með vinar
hug fyrir samskipti öll, þótt
ekki kysi ég að vera í brirra
aðstöðu.
GISTIVINÁTTA LANDA
í HOLLYWOOD.
Los Angeles — Hollywood,
ásamt, vel má vera fleiri út-
borgum, sem nú eru löngu sam-
vaxnar, sennilega langstærsta
borg veraldar að ffatarmáli. —
Bein leið þvert mn í borg.na
er um- 80 km„ var mér tjáö.
En hús standa þar dreift og eru
auk þsss mjög lág vegna jarð-
skjálftahættu. Nú hvíldi þung
revkjarslæða yfir borginni á
stórum kafla, því að eldur ]og-
aði í á annað hundrað þúsund
tonna olíugeymi. Var af þessu
hinn versti *fn'yku'r og svælan
huldi útsýni alla í grennd við
eldinn.
Komið var að kveldi, er lest-
in náði áfanga, en móti mér tók
íslendingur, sem ég hafði haft
lítilsháttar bréfasamhand við
! áður og því voru mín vand-
| kvæði engin. Jóhanne.s Newton
■ er Skagfirðingur að ætt, búsett
ur í Hollywood og kvæntur
amerískri konu. Hjá honum
gisti ég þær þrjár nætui, sem
Stjórnaýbygiíingin í Sarramentó', höfuðborg Kaliforníu Sarramentódaþ
með tign þess, sem ákveðinn
er í að láta engin áföll bevgja
sig. Ummál stofnsins er röskir
35 metrar neðst, og það þarf um
18 manns til að slá um hann
hring með því að teygja vel
úr skönkunum og taka svo
höndum, saman.
Annar risi hefur verið
skemmdur með því að höggva
akfæran veg gegnum stofninn.
En þrátt fyrir það lifir hann
og blómgast. Nú hafa þessir öld
nu meiðir verið friðaðir og
verða vonandi ekki unnin þar
fleiri skemmdarverk. Oft hafa
GÓÐ KYNNi — EN EKKI j
SKIPTI.
Bakersfield er miðstöð olíu-
vinnslu og hreinsunar hér syðst
í dalnum og þéttur skógur bor- f
turna þekur stór svæði í ná-
grenni borgarinnar. Samt er
annar iðnaður og ræktin enn |
þyngri á metum í lífsafkomu
fólks. Hér fyrirhitti ég í
kennslumálaráðuneytinu norsk
an mann, son Kristiane Skjer- í
ve, sem hneykslaði piparjóm- j
frúr í mínu ungdæmi með bók-
um sínum um kynferðismál. —
Sýnilegt var að hann var eng-
ég dvaldi þar í borg og naut
alúðar þcjrra ágæ-tu hjóna. Jó-
hannes er óvenjumikill áhuga-
maður um íslandsmál, þótt
hann dvelji fjarri fósturjörð-
inni og við hann er ánægju-
íegt að tala um þá hluti. Tvo
aðra íslendiiiga hitti ég þar, —
Jónas Kr.stinsson, Eyíirðing að
ætt og Einar Jónsson frá Skarði
í Dalsmynni, S.-Þing. Báðir
tóku þeir mér sem beztu
hræður og vildu flest gera
mér til ánægju. — svo seint
verður fullþakkað viðmót
þeirra landanna þar í borg.
Þóttist ég nú góðu bættur að
vera í slíkum félagsskap eftir
stranga útivist frá löndum og
máli. Jónas ók með mig víðs
vegar um borgina fyrsta dag-
inn og sýndi mér m. a. gamla
borgarhverfið, sem bsr spánsk-
an svip. Hér sveimar enn andi
Canquistadaranna gömlu yfir
vötnunum og hér er sýnt gam-
alt hús með öllum húsbúnaði
og óbreyttu umhverfi. Ríkilát-
ir hafa þeir verið, sem þar
bjuggu, en lítils væru þeirra
þægindi verð við það, sem nú
tíðkast.
Næsta dag skoðaði ég Was-
hington library við leiðsögn frú
Newton. Reyndar er ekki mik-
ils um vert bókasafnið. En þar
er eitt bezta saf nmálverka etfir
Gainsborough og að’ra enska
málara, rn. a frummyndin
,,The Blue Boy“, sem heims-
kunn er. En mest þótti mér
vert um skrúðgarðana Þar, sem
eru með austurlenzku sniði og
svo Kaktusgarðurinn. Þeir
stæra sig af einhverju 15ezia
safni kaktusa þar á einum: stað
og sa-tt er, að þar kennir
margra furðulegra „grasa“. En
ekki er friðvænlegt að taka sér
þar sæti eða hreiðra um sig.
í LANDI WALT DISNEY.
Lokadagurinn fór svo í að
skoða Disneyland, undraheima
Walt Disneys hins heims-
kunna kvikmyndateiknara. Hér
gefst kostur á að sjá óbeizlað
ímyndunarafl Disneys bregða á
leik. Þessi staður er einn vm-
sælasti skemmtistaður ungra
og aldinna þar í borg og ætið
fullt hér af fólki. Hér gefst
kostur á fjölbreyttum skemmt-
unum, sem yfirleitt eru ódýrar
viðfangsefnum ferðalanga i
en gefa innsýn í furðu mörg a£
fortíð, nútíð og framtíð. Eftír-
sóttust er ferðin inn frumskóga
fljótið. Umhverfi allt er frum-
skógur með villtum dýrum og
mönnum, sem í fljótu bragði
virðist lífi gætt, en allt er að-
eins snilldarleg eftirlíking.
Þarna Hggja ljón yfir felldri
bráð, dauðii zebradýri, og virð-
ast háma í sig lostætið. Við
næsta skógarnef teygir risa-
vaxinn karlfíll. hausinn út 'úr
skógarþykkijnu. og rjóður á
vatnsbakkanum og fljótið sjálft
er fullt af krókódílum, sem ým-
ist eru rétt undir vatnsskorp-
unni eða svamla á grynningutm.
Þarna teygir vatnahestur upp
hausinn og geispar íerlega. —-
Yniim'enn með boga, örvar og
spjót undirbúa árás á bátinio,
sem sleppur naumlega til þess
að lenda svo rétt í greipar gor-
illuapa, en bjargast líka fyrir
snarræði stýrimanns. Þvaðr-
andi páfagaukar og smáapar
feika sér í trjátoppunum og
litfögur fiðrjildí þe'kja lima,
vefjast og flækjast um trjáboli
og skógarsvörð. í framtíðar-
landi eru sýndar hugmvndir
um geimför framtíðarinnar og
landslag á öðrum hnöttum. —-
Einn þátturinn er landkönnun,
sem hcfst á æfa gömlu landa-
bréfi á Tslandi, íslenzku í huð
og hár. Er það eina landabréf-
ið, sem þar er sýnt. Saga Jules
Verne, Sæfarinn sýnd í mynd-
1 um og það sem har fyrir augu
; próf. Arnonax, Einn dagur, —
j þótt heilí væri og notaður úi, í
i æsar, er langt urn of stuttur iil
að sjá allar þær furðir, sem
Disneyland geymir. Og nú var
að því komið að halda í áttina
heim. Ég var sammæltur víö
i vin minn Aitken frá Nýia S,já
landi næsta morgun austur í
Arizona og saman ætluðum við
að skoða Grand Canyons. Því
Frr.tnh.aid « 8. síðu,