Morgunblaðið - 25.10.1975, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. OKTOBER 1975
11
VELVAK/XIMDI
Velvakandi svarar f sima 10-100
kl. '14—15, frá mánudegi til föstu-
dags
0 Þadan sem
bjórinn flýtur
Herdfs Hallvarðsdóttir, sem
dvelst í Þrándheimi og er 19 ára
að aldri, skrifar:
„Mig langar mjög til að leggja
orð i belg eftir að hafa lesið grein
Hjördisar Gunnarsdóttur Hansen
frá Noregi um bjór og vandamál
þau, er hún telur fylgja bjórnum
þarlendis.
Ég hefi verið búsett í Noregi i
full tvö ár nú, og hef umgengizt
mikið af norskum unglingum.
Þykist ég því geta sagt rétt og satt
frá ástandinu í þessu landi.
Hið hryliilega, fljótandi fikni-
efni, bjórinn, fæst hér út um allt
og er engum til ama, þvert á móti
er hann öllum til ánægju. Hver
sá, sem orðinn er 18 ára, getur
keypt bjór, en eitt kann að koma |
andstæðingum bjórsins spánskt
fyrir sjónir.
Unglingar hérlendis drekka
bara alls ekki mikinn bjór. Fólk
hér neytir bjórsins aðallega með
mat og finnst mér sjálfsagt að
leyfa það.
Hjördis segir í grein sinni, að
orðið hafi að breyta hjúkrunar-
heimilum i hæli fyrir drykkju-
sjúk börn og siðan í fangelsi.
Þætti mér gaman að fá rök fyrir
þessari fáránlegu staðhæfingu,
sérstaklega hvað viðkemur þvi að
bjórinri hafi valdið þessu.
Ennfremur reynir Hjördis að
sýna fram á, að eiturlyf fylgi i
kjölfar bjórsins. Langar mig að
biðja hana og aðra, sem kunna að
vera á sömu skoðun, að líta í eigin
barm, nefnilega á þróunina á Is-
landi upp á siðkastið.
Þar fyrirfinnst enginn bjór,
nema sá eftirsótti smyglaði, en
samt sem áður streyma eiturlyf til
landsins.
Þetta er auðvitað neikvæð
þróun, sem á sér stað i flestum
löndum Evrópu, en það sem mér
finnst fráleitt er að kenna bjórn-
um um. Það getur einfaldlega
ekki staðizt, þar sem hann er
bannaður!
Ætla ég nú að vona, að ís-
lendingar hætti að taka fólk, sem
virðist sjá ofsjónum, alvarlega, en
sýni heldur, að ísland er lýðræðis-
ríki og krefjast þjóðaratkvæða-
greiðslu um málið. Kominn er
tími til að við islendingar fáum
frjálslyndari löggjöf í þessu máli,
eins og meginhluti annarra landa
í Evrópu.
Herdis Hallvarðsdóttir.“
Una saga danska
Ný skáldsaga eftir Þórarin Helgason
HELGAFELL hefur gefið út Una
sögu danska eftir Þórarin Helga-
son.
Á bókarkápu segir svo um bók-
ina: „Þórarinn Helgason tekur í
skáldsögu sinni vísbendingu
Landnámu um skapgerð Una, og
lætur söguna hefjast á mis-
heppnuðu ástarævintýri Una og
konungsdóttur, við hirð Noregs-
konungs. Um leið varpar hann
ljósi á tildrög íslandsferðar Una.
Síðan fylgir sagan í aðalatriðum
frásögn Landnámu, og fellir þar
ekkert úr. Mál sögunnar er forn-
legt, sem vera ber, en frjálslegt og
óþvingað eins og munnleg frá-
sögn. Sá háttur höfundarins að
vefa skáldsögu utan um beina^
grind fornrar frásagnar og auka
við samtölum, persónum og atvik-
um, er í samræmi við gamla
íslenzka hefð að endursegja forn-
sögur, þegar söguna þraut, en for-
vitna áheyrendur fýsti að heyra
meira um persónurnar. Frá-
sagnargleði, ást á fornsögunum,
auðugt málfar og gamansemi
leggjast á eitt í þessari skemmti-
legttíslenzku skáldsögu."
Una saga danska er tæplega 100
bls. og prentuð í Víkingsprenti.
Þannig Htur ,,anti-smoke‘'
blandan út.
A að slökkva síga
rettulöngunina
Uaa
saga
daasYux
Þórarinn Helgason
Fyrir skömmu var hafinn
innflutningur á efni, sem nefn-
ist „anti-smoke“. Þetta efni eða
lyf er framleitt í Danmörku og
er mjög hjálplegt þeim, sem
vilja hætta að reykja, og hefur
þegar hjálpað fjölda manns.
Fólk, sem tekur meðalið inn,
á að taka vissan skammt á dag,
og þarf enginn að búast við því
að hætta samdægurs. Heldur
dregur hægt og hægt úr löngun-
inni, og fólk hættir smám sam-
an, en gert er ráð fyrir að með-
alið sé tekið inn í 28 daga.
Teknologisk institut í Kaup-
mannahöfn hefur reynt meðal-
ið á fólki, sem ætlaði sér að
hætta að reykja. Hópnum var
skipt til helminga, og fékk ann-
ar meðalið, eins og það kemur
frá framleiðanda, en hinn ann-
ars konar blöndu en með sama
bragði. Útkoman var sú, að þeir
sem tóku hina réttu anti-smoke
blöndu fundu sífellt minna og
minna fyrir löngun í sígarettur,
en ástand hinna var óbreytt.
FRÁ LEIDBEININGASTÖD HÚSMÆDRA
Kartöflur
Á þessu hausti hafa ekki
aðrir en þeir, er sjálfir hafa
kartöflugarð, getað borið á borð
nýuppteknar kartöflur. Því
miður fór svo, að erlendu
kartöflui;nar, sem fluttar voru
til landsins í sumar, voru ekki
eins góðar og skyldi.
Það væri mikill skaði, ef
menn hér á landi færu að
minnka kartöfluneyzluna af
þessum ástæðum, og vonandi
tekst svo til í vetur að ávallt
verði á boðstólum góðar kart-
öflur. Það skiptir verulega máli
bæði frá fjárhagslegu og heilsu-
farslegu sjónarmiði.
f kartöflum er mikið magn af
C-vítamíni, um 20 mg í 100 g af
nýuppteknum kartöflum en C-
vítamínmagnið rýrnar smám
saman og er yfirleitt ekki eftir
nema tæplegur helmingur þess
þegar kartöflurnar fara að eld-
ast.
En þar sem kartaflna er neytt
daglega á flestum íslenzkum
heimilum, eru þær einn af
mikilvægustu C-vítamingjöfum
okkar. En mannslíkaminn
þarfnast um 45 mg af C-
vítamfni á dag.
Þar að auki eru i kartöflum
m.a. hvíta (protein), steinefni
eins og t.d. járn og kalium og
B-vítamín.
Kartöflur eru með ódýrustu
fæðutegundum, sem völ er á,
kostar 1 kg af kartöflum 63 kr.
Með því að auka kartöfluneyzl-
una væri unnt að minnka að
einhverju leyti kjötneyzluna.
Hvert kg af lambakjöti kostar
nú 460 kr. og upp í 588 kr. Það
skiptir þvi þó nokkru máli fjár-
hagslega, hvernig menn
skammta á diskinn sinn.
Þvi hefur verið haldið fram,
að kartöflur séu fitandi, en sé
flett upp i næringarefnatöflu
má sjá að, 100 g af kjöti gefa
um 220 hitaeiningar og 100 g af
kartöflum gefa 90 hitaeiningar.
Það eru þvi ekki kartöflurnar
sem eru aðalorkugjafar mál-
tíðarinnar. En sé feit sósa eða
brædd feiti látin út á kartöfl-
urnar á diskinum, þá verður
máltíðin að sjálfsögðu mun
orkuríkari.
Sama máli gegnir ef kartöfl-
urnar eru steiktar t.d. á pönnu
eða feiti i djúpsteikingarpotti
og búnar til svokallaðar
franskar kartöflur.
100 g af frönskum kartöflum,
sem eru skornar i stafi
(pommes frites) eins og tiðkast
að bera fram á veitingahúsum,
gefa 300 hitaeiningar. En ef
kartöflurnar eru skornar i
örþunnar sneiðar (pommes
chips) gefa 100 g af sllkum
kartöflum 530 hitaeiningar.
Venjulegar soðnar kartöflur
eru með orkusnauðari fæðuteg-
undum, sem við leggjum okkur
til munns. Þeim, sem vilja
grenna sig, spara við sig fitu
(en I kartöflum er sama sem
engin fita) eða spara sér út-
gjöld vegna fæðis, ber að auka
kartöfluneyzluna.
Á flestum íslenzkum
heimilum eru kartöflur bornar
á borð a.m.k. einu sinni á dag,
og þann sið skulum við ekki
leggja niður. Óhætt er að áætla
a.m.k. 150—200 g kartöflur á
mann á dag. Fjögurra manna
fjölskylda þarf því að kaupa um
5 kg af kartöflum á viku. Það
myndi bæta afkomuna og jafn-
vel heilsuna ef menn legðu sér
til munns um 250 g af kartöfl-
um á dag.
Sigríður Haraldsdóttir.
Franskur fyrirlestur um nútímalist
Næstkomandi þriðjudagskvöld
28. október, heldur prófessor
Jean Onimus fyrirlestur um
nútímalist i Franska bókasafninu
á Laufásvegi 12. Fyrirlesturinn
nefnir hann „L’informalisme
dans l’art actuel" (Formfrelsi í
list nú á dögum) og mun hann
sýna myndir máli sínu til skýring-
ar.
Jean Onimus er prófessor við
háskólann í Nizza. Hann hefur
skrifað fjölda bóka og greina um
bókmenntir og listfræði, sem hlot-
ið hafa viðurkenningu og verið
þýddar á fjölmörg tungumál.
Ennfremur hefur hann kennt við
marga háskóla utan Frakklands,
m.a. Yale-háskólann í Banda-
ríkjunum og háskólann í
Montreal í Kanada.
Fyrirlesturinn hefst kl. 20.30 og
er öllum heimill aðgangur. Að
fyrirlestrinum loknum mun Jean
Onimus svara fyrirspurnum við-
staddra.
HELLUBlÓ
Allir þekkja
leiðina austur
yfir heiðina
til hennar kellu
sem fékk dellu
og fór á Hellu
PEUCAN ★
HELLUBÍÓ
SÆTAFERÐIR FRÁ B.S.Í.
Landsins
siðfágaðasta
og
spakasta
hljómsveit
DISKÚTEK
ÁSLÁKUR
verður einnig
til staðar