Alþýðublaðið - 19.11.1930, Blaðsíða 3

AEÞYÐBBbAÐIÐ
S
ií Idklist okkar í framtíði'rmi — ef
spásagnargáfa mín svíktiT mig þá
ekld. — Um leik Signinar Magn-
úsdóttur er ekki hægt aö fjölyrða.
Hún var snotw í þessu liitla hiut-
verki. — Það, sem leikflokkinn
vantar helzt, er góður kvenkostur.
Meðferð ffeiri leikenda hirði ég
ekki að nefna. Framkoma leik-
fLokksins er í tveimur orðum
sagt: mjög góð.
Sviösútbúnaöur var nú einn sá
allra bezti, er hér hefir sést. Og
sjaldan hafa áhorfendur klappað
kif fyrir auðu sviði fyr en. nú, en
J>að varð, er tjaldið var dregið
'upp, er 4. sýning hófst. Frey-
móður er áreiðaniega hér á réttri
hyllu. Maður finnur, að hér er
styrkur leikflokkur á ferðinni,
sem nýtur góðrar stjórnar og
hlýðir aga. — III stjóm og enginn
agi sýnir engin afinek.
V. S. V.
Bændnr og verkamenn.
Borgaraflokkamir báðir, „Fram-
sókn“ og íhald, eru innilega
sammála um það, að hagsmunir
bænda og verkamanna rekist á
og hljóti alt af að rekast á, og að
af þeirn sökum geti bændur ekki
orðið verklýðssinnar og jafnaðar-
menn.
Þetta er eim af þeim villukenn-
imgum, sem íhöldin bæði sífelt
bamra á, í þeirn tilgangi einum,
að reyna að mgla stéttarvitimd
alpýöjunnar og breiöa yfir aðal-
atriðí Ijjóðfélagsmálanna.
Hvað eru beendur?
Níu tíundu hlutar islenzkra
bænda að minsta kosti eru verka-
menn, einyrkjar, sem að lang-
mestu leyti lifa á handafla sín-
um. Afurðrr búanna er kaup
þeirra, eins og hluturinn er kaup
fiskimannsins og vikulaunin kaup
verkamannsins á eyrinni.
Því meira verð, sem bóndinn,
einyrkinn, fær fyrir afuxðir sín-
ar, því hærra er kaupið hans.
Hann deildi og deilir við kaup-
manninn um afurðaverðið, kaup-
ið sitt, alveg á sama hátt og í
sama tilgangi og verkamaðurinn
deildí og deilir við atvinnurek-
andann um sitt kaup. Báðir vifja
fá sem mest fyrir vinnu sína.
Bamdurnir hafa sitofnað sam-
vinnukaupfélög til að fá hærra
verð fyrir afurðir sínar, til að fá
hærra kaup. Og verkamenn hafa
stofnað verkamannafélög til þess
sameinaðir að hækka kaupið sitt.
Sjómenn hafa gert slíkt hið sama
til að hækka hlut sinn eða kaup.
Og bændur, sjómenn og verka-
menn nota einnig kaupfélögin til
þess að fá erlendar nauðsynjar
sínar fyrir sem lægst verð. Því
að lækkað verð á erfendum vör-
um þýðir sama og hækkað kaup.
Stjórnmálasamtök bæncla
spruttu upphaflega, — þótt nú
séu þau komin á villigötur, —
upp af kaupfélagsskap þeirra og
60 aara. 50 aora.
Elephanl-cigareltiir,
Ljúffengar og kaldar. Fást alls staðar
I heildsðla hjá
Tðbaksveizlnn Islands h. f.
samvinnuviðleiítni, eins og srtjóm-
málasamtök verkamanna og sjó-
manna spmttu upp af verklýðs-
samtökunum og era einn megin-
þátturinn í þeim.
Samvinnustefnan, sem „Fram-
sóknar“-flokkurinn kennir sig við,
en þverbrýtur í bága við með
breytni sinni, er einn þáttur jafu-
aðarstefnunnar, sem verklýðs-
samtökin berjast fyrir.
Það er því býsna ömurlegt
þegar foringjar „Framsóknar"
ganga í lið með íhaldinu og
reyna að telja bændum trú um,
að hagsmunir þeirra hljóti að
rekast á hagsmuni verkalýðsins í
kaupstöðum og kauptúnum
landsins, að í meginmálunum
eigi Kveldúlfur og kotbændur
samleið, því að báðir séu „at-
vinnurekendur". Einyrkinn og
togaraeigandinn, smábóndinn og
stórkaupmaðurinn eiga, að því er
Jónas frá Hriflu hefir sagt, að
standa hlið \dð hlið og berjast
gegn jafnaðarmönnum, þegar
þeir ætla að framkvæma stefnu-
mál sfn. Þá ætlar Jónas að falLa
í faðm Jóns Þorlákssonar, Kveld-
úlfs og Claessens, segir Jónas
sjálfur.
Hagsmunir bænda og verka-
manna fara saman. Báðir keppa
eftir því að fá sem hæst kaup
fyrir vinnu sína. Báðir stofna til
félagsskapar í þessu skyni.
• Hér er auðvitað ekki átt við þá
fáu bændur, sem eru svo ríkir
að þeir lifa á eignum, eða reka
bú sín að mestu eða öllu með
keyptu verkafólki. Þeir tilheyra
stétt eignamanna og atvinnurek-
enda. Tekjur þeirra eru arður af
eignum eða gróði á aðkeyptri
vinnu, en ekki verkalauu sjálfra
þeirra.
Þeir bændur, sem þannig eru
settir, eru að eins sárafáir. All-
ur þorri islenzkra bænda eru
verkamenn, starfa sjálfir að bú-
um sínum með skylduliði sínu
og að mjög litlu leyti með að-
keyptri hjálp neina rétt um há-
sláttinn.
Því hærra sem kaupgjald
verkafólks í kaupstöðum og
kauptúnum er, því meira getur
það keypt af þeim vörum, sem
bændur afla á búum sínum og
selja til kaupstaða og kauptúna,
og því hærra verð fá bændurnir
fyrir þessar afurðir, svo sem
mjólk, smjör, skyr, kjöt o. fl. o.
fl. En. því lægra sem kaupgjaldið
er við sjóinn, þvi minna geta
bændur selt þangað af afurðum.
Það er því' beggja hagur:
bænda og verkalýðs, að verka-
launin í kaupstöðum og kaup-
túnum séu sem hæst Þar er
stærsti og bezti markaðurinn fyr-
ir afurðir bænda. Það af fram-
leiðsluvöram þeirra, sem selt er
innanlands, selst yfirleitt fljótar
og betur en hitt, sem selt er á
erlendum markaði. Þess vegna
ríður bændum á að tryggja sem
bezt þenna innfenda markað, en
hann byggist á kaupgetu verka-
lýðsins, á þvi, að verkalaunin
séu sæmilega há.
Fyrir atbeina verklýðsfélag-
anna hafa verkalaun í kaupstöð-
um og kauptúnum landsins
hækkað svo, að þar er nú orð-
inn stærsti og bezti markaöjurinn
fyrir afurðir bænda. Um helm-
ingur landsmanna býr á þessum
sföðum- Þær sveitir, sem næst
liggja stórum kaupstöðum og
kauptúnum og hafa gott vega-
samband eða tíðar reglubundnar
sjóferðir til þeirra, skera sig úr.
Þar er yfirleitt afkoma bænda
bezt, afurðir þeirra í mestu verði,
þ. e. kaup þeirra hæst. Þar er
mest gert að húsabyggingum og
jarðabótum. Þar eru framfarirn-
ar mestar. En alt byggist þetta á
þvi, að kaup verkafólksins sé svo
hátt, að það geti keypt vörur
hænda, en verði ekki að sætta sig
við ódýrari útlendar vörur.
Ekkert er íbúum í sveitum
landsins yfirleitt meira keppi-
kefli en að fá gott vegasamband.
bílfæra vegi, við kaupstaþina og
stærstu kauptúnin. Til hvers? Til
þess að geta notið innlenda
markaðsins. Það sýnir bezt,
hversu mikils virði bændur sjálf-
ir telja hann.
Þegar „fulltrúar bænda" á al-
þingi leggja tolla á nauðsynjar
almennings til þess að hlífa auð-
mönnum og hátekjumönnum við
eigna- og gróða-skatti, þá vinna
þeir gegn hagsmunum bænda,
lækka verkalaun þeirra, bregðast
sinni stétt.
Og ef íslenzkir bændur láta
ginnast til þess að styðja stór-
atvinnurekendur í kaupstöðunum
í tilraunum þeirra til þess að
lækka laun verkalýðsdns þar og
með þvi draga úr kaupgetu hans,
þá vinna þeir gegn sinum eigin
hag.
Þá gerast þeir böðlar sinnar
eigin stéttar.
Þeir, sem ala á fjandskap millj
bænda og verkalýðs í kaupstöð-
um, vinna fólskuverk.
íslendingafélagið í Osló.
Islendingafélagið í Osló hefir
beðið Fréttastofuna fyriT eftir-
farandi tilkynningu:
„Vér viiljum tilkynna þeim ís-
lendingum, sem hafa í hyggju að
fara til Osló í náinni framtið, að
íslendingafélagið í Osló, — sem
starfað hefir siðan 1924, og sem
hefir það markmið að safna
Jöndum saman til sameiginlegra
skemtifunda og til að viðhalda
tungu sinni og þjóðerni, — hefir
nú aflað sér fasts heimilisfamgs,
þar sem landar, er til borgarinn-
ar koma, geta leitað sér allra
upplýsinga hjá stjóxn félagsins.
Hinn góðkunni íslandsvinur,
Sejersted Bödtker forstjóri:, hefir
sýnt félaginu þann velvilja að
leyfa því að mota skrifstofu sina
í Tollbodgaten 17 sem heknilis-
fang. Með því að hringja þangað
eða skrifa geta landar ávalt kom-
iist í samband við stjórn félags-
ins.
F. h. stjórnar íslendingafé-
lagsins í Osló.
G. Benediktsson,
p. t. formaðurV
Togamrnt. „Arinbjörn Hersír"
og „Sindri“ komu úr EngLands-
för í gærkveldi. „ólafur“ koarn af
Veiðum í morgun með 1500 körf-
ur isfiskjar.
Oéð bfría gleðiip á hvildap-
stimdiM öfi veitir njálp á
vinnustandam. Neitlð yðar
ekbi nm góða birta.