Morgunblaðið - 23.02.1977, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. FEBRUAR 1977
Björn 0. Pétursson
forstjóri
Fæddur 1.10. 1916.
Dáinn 16.02. 1977.
„En til þess veit
eílffAin alein rök“.
<E. Ben.)
Björn Oli Pétursson var fæddur
að Hallgilsstöðum á Langanesi.
Þar bjuggu þá foreldrar hans,
Sigríður Friðriksdóttir og Pétur
MethUsalemsson. Sigriður var
orðlögð fyrir rausn og myndar-
skap, var htin ekkert síður forsjá
heimilisins en htisbóndinn. Hann
aftur á móti var listrænn, t.d. var
hann organisti i Sauðaneskirkju
og kenndi mörgum unglingum á
hljóðfæri. í litla bænum undi
margur við söng, en húsbóndinn
lék undir á hljóðfæri sitt. Var
þá stundum gestkvæmt.
Þegar ég minnist þess, dettur mér
í hug vísuorð E. Ben.: „Oleðin er
heilust og dýpst við það smáa."
Árið 1922 var þeim hjónum sagt
upp jarðnæðinu. Var þá brugðið á
það ráð að flytjast til Vestmanna-
eyja, en þaðan var Sigríður ættuð.
Ekki var dvölin löng þar, því
Pétur gat alls ekki hugsað sér að
setjast þar að. Neyddist því fjöl-
skyldan til að flytjast árið eftir
norður á Langanesströnd í algjöra
óvissu og var i fyrstu dreifð meðal
vina og venslafólks. Varð það að
ráði, að keypt var spilda, 3
hektarar, ur landi Saurbæjar og
hafin bygging nýbýlis, er hlaut
nafnið Hafnir. Landi þessu fylgdi
hagaganga fyrir 30 kindur, eina
kú og hest og uppsátur fyrir bát.
Augljóst var, að ekki var hægt að
reka búskap með þessum
bústofni, enda i upphafi reiknað
með að draga björg í bú með
sjósókn. Að Höfnum sameinaðist
svo fjölskyldan smátt og smátt,
eftir því sem ástæður leyfðu.
Björn taldi það hafa verið misráð-
ið hjá foreldrum sínum að setjast
ekki heldur að á Bakkafirði eða
Þórshöfn, vegna þess hvað lend-
ing og önnur aðstaða var slæm á
Höfnum og erfiðleikar á að koma
frá sér sjá'varafla.
Unglingsárin vann Björn
almenn störf, sem til féllu, svo
sem vegavinnu, sjóróðra, fisk-
verkun o.fl.
Um 1930 keyptu bræðurnir
trillubát, sem þeir gerðu út frá
Höfnum. Má þá segja, að þá hafi
heimilið farið að rétta úr kútnum.
Þessi systkinahópur á Höfnum
vakti snemma athygli. Hann
hefur heldur ekki brugðist
vonum manna, bræðurnir allir
kunnir hæfileikanenn, hver á
sinu sviði, og það er mál manna,
að systurnar gefi þeim ekkert
eftir.
Systkinin í aldursröð: Marinó,
heildsali í Reykjavík, Elín, hús-
móðir i Laxárdal i Þistilfirði, Val-
gerður. húsmóðir í Keflavfk, Odd-
geir, smiður og uppfinningamað-
ur í Keflavik, Björn Óli,
framkvæmdastjóri í Reykjavík,
Agúst húsgagnasmiðameistari og
dægui lagaiiöfundur i Kópavogi
og Garðar, en hann dó í bernsku.
Átján ára fór Björn í Eiðaskóla
og var þar tvo vetur og aðra tvo í
Samvinnuskólanum, en stundaði
-Minning
sjó á sumrin frá Höfnum. Hann
réðst til Kf. Austfjarða, Seyðis-
firði árið 1939. Eftir ár sagði hann
upp starfi sínu þar, keypti litinn
mótorbát, gerði hann út frá Þórs-
höfn og var sjálfur formaður.
Hann seldi bátinn um haustið og
tók að sér barnakennslu á Skálum
á Langanesi.
Um þetta leyti kynntist hann
Þuríði, dóttur hjónanna
Guðmundar Vilhjálmssonar,
fyrrv. kaupfélagstj. og oddvita
m.fl., og Herborgar Friðriks-
dóttur, Syðra-Lóni. Þar var, og er
enn, rómað fyrirmyndarheimili.
Aftur lá leið Björns til Seyðis-
fjarðar í hans fyrra starf, og þar
gengu þau Þuríður i hjónaband 9.
ágúst 1941.
Það ár sagði þáverandi kaup-
félagsstj., Jón Gunnarsson, upp
starfi sínu. Karl Finnbogason
skólastjóri fór þess þá á leit við
Björn, að hann tæki að sér fram-
kvæmdastjórastarfið. Sýnir það
glöggt tiltrú þá, sem hinn viður-
kenndi skólafrömuður bar til
Björns Péturssonar. Björn
hafnaði þessum tilmælum, því
hjónin höfðu þá ákveðið að flytj-
ast frá Seyðisfirði.
Arið 1942 bauðst Birni fram-
kvæmdastjórastarf við verslun í
Keflavík. Tók hann því boði. 1945
var stofnað Kf. Suðurnesja,
Keflavik, og varð Björn fyrsti
framkvæmdastjóri þess og gegndi
því starfi til 1949. A þessum árum
réðst Björn í útgerð, en þar skipt-
ust á skin og skúrir, eins og oft
vill verða, og endaði með því, að
hjónin misstu allt sitt. Það gefur
auga leið, að þetta hefur verið
mikíl reynsla fyrir hjónin, ekki
síst konuna með barnahópinn
unga.
Það.er alkunna að jafnvel af-
burðarkona týnist stundam gjör-
samlega almenningi, vegna þess
hvað störf hennar eru hljóðlát.
Oft vill líka eiginkonan gleymast,
þegar mannsins er getið, en hver
er það annar en konan, sem
stendur að baki manns síns? Er
það ekki eiginkonan, sem oft
hefur úrslitaáhrif á það, hvort
eiginmanninum nýtast hæfileikar
sínir, jafnvel hvort maðurinn
verður að manni eða ekki? Er það
ekki fyrst og fremst konan, sem
skapar heimilið og elur upp börn-
in?
Oft vill svo verða að sundur-
lyndi gerir vart við sig milli hjóna
þegar jnest á bjátar. 1 þessu tii-
felli var því öfugt farið, aldrei
stóðu þau hjón nær hvort öðru en
einmitt þá, og sýnir það best hvað
i þeim bjó.
Það eru sígild sannindi, að
áreynsla og andstreymi eru tvær
meginundirstöður mannlegs
þroska og kannski nær enginn
fullum þroska án þess að verða
fyrir alvarlegum áföllum. Þeir,
sem ekki brotna, vaxa við þau.
Hannes Hafstein talar um
storminn, sem „gráfeysknu kvist-
ina bugar og brýtur, og
bjarkirnar treystiT um leið og þú
þýtur"; E. Ben: „mótlæti mann-
vitið skapar“.
Björn fluttist með fjölskyldu
stna til Reykjavíkur árið 1955.
Þar sinnti hann ýmsum versl-
unarstörfum, aðallega fasteigna-
sölu, þar til hann stofnaði heild-
sölufyrirtækið Björn Pétursson
h.f. og tískuverslunina Karnabær
h.f. i félagi við Guðlaug Berg-
mann. Má með sanni segja, að
þessi fyrirtæki hafi undir hans
stjórn vaxið með óvenjulegum
hraða, en það mun vera iðnaðar-
deildin (fataverksmiðja), sem
drýgstan þátt á í þeirri öru upp-
byggingu.
Ég þekkti Björn Pétursson vel.
Hann var geðprúður og glaðvær,
skipti tæpast skapi á hverju sem
gekk, hafði hreina unun af að
verða öðrum að liði, og sást þá
bókstaflega stundum ekki fyrir
(þegar mikið lá á). Björn var f jör-
djarfur athafnamaður, karlmenni
bæði til sálar og líkama. Hann
liktist í mörgu mjög móðurbróð-
ur sínum, Benoný Friðrikssyni
(Binna í Gröf), aflakónginum
landsfræga, sem var sannkallaður
kappi.
Við hjónin höfum verið gestir á
heimili Björns og Þuriðar hér i
Reykjavtk, líka gist þau f sumar-
bústað þeirra á Stóru-Hvalsá.
Móttökurnar þar fyrnast seint,
alúðin var svo einlæg, að maður
gleymdi því að maður var gestur.
Einmitt þá varð mér fyrst ljóst,
hvað Þuríður liktist móður sinni,
en hana þekkti ég vel og met
öðrum konum meira.
Björn þeirra hjóna eru: Hauk-
ur, viðskiptafræðingur, framkv.-
stj. Félags ísl. iðnrekenda f. 30.4.
1942. Kona: Kristín Jónsdóttir, f.
13.2. 1944. Pétur, viðskiptafræð-
ingur, framkv.stj. Karnabæjar f.
2.12. 1943. Kona: Olga Guðmunds-
dóttir, f. 14.8. 1947. Herborg, f.
28.7. 1946, dáin 25.2. 1953.
Sigurður, efnaverkfræðingur,
framkv.stj. ísl. matvæla, f. 2.8.
1950. Kona: Hildur Sigurbjörns-
dóttir, f. 3.5. 1952. Steingrímur,
nemi í læknisfræði, f. 12.12. 1954.
Kona: Bryndís Snæbjörnsdóttir,
f. 7.8. 1955.
Allir eru bræðurnir efnismenn,
og sannast þar málshátturinn „að
sjaldan fellur eplið langt frá
eikinni".
Við hjónin kveðjum Björn
Pétursson með miklum söknuði,
og vottum fjölskyldu hans ein-
læga samúð.
Jóhann Friðriksson.
Aðeins eitt eigum við mann-
anna börn öruggt þá við fæðumst
i þennan heim, þ.e. dauðann. En
jafnvel þótt sjúkdómar herji á og
knébeygi einhvern náinn ástvin
og þó að við höfum heyrt fótatak
mannsins með ljáinn um stund,
þá er koma hans ávallt svo óvænt
og sár.
Tengdafaðir minn, Björn Óli
Pétursson, háði stutta en erfiða
baráttu við vágestinn mikla, en þá
sem ævinlega sýndi hann hug-
rekki og karlmennsku. Stilling
hans og æðruleysi gaf okkur hin-
um þrek. Kona hans, Þuríður,
veik vart frá hvílu hans. Kjarkur
þeirra beggja og hugarró allt til
hinstu stundar er eins konar tákn
fyrir samstillingu hjónabands
þeirra.
Er ég kynntist Birni fyrst, fyrir
einum áratug, varð mér stráx ljóst
að hér var sérstæður maður á
ferð. Margir eru miklir menn en
fáir eru mikilmenni. Björn var
mikilmenni. Húsið varð annað og
betra hús er hann bar að garði.
Mér er minnisstætt er hann með
tvo eða þrjá hesta til reiðar bar
við himin á Valhúsahæðinni og
lét spretta úr spori. Ósjaldan var
áð á Látraströndinni. Þá fengu
hestarnir rúgbrauð en börnin að
koma á bak. Björn var mikill nátt-
úruunnandi og naut þess að verja
tómstundum sinum í útilif. Fátt
fangaði þó hug hans eins og hest-
arnir hans. Og að öllu ógleymdu
eru þær stundir sem barnabörnin
áttu með honum við hirðingu
hestanna og útreiðar svo og öll
samtölin um Blesa, Eika og Rispu,
fæðingu folaldanna o.fl. gulli
betri. Það voru lika skemmtilegir
dagar þegar verið var að heyja
handa hestunum úti i Ráðagerði.
Annasamir en þó svo frábærir
dagar. Sonur minn sagði fyrir
nokkrum dögum: „Hann afi, hann
var meira en afi. Stundum var
hans eins og pabbi minn og stund-
um eins og stóri bróðir."
Björn var mikill atorkumaður
og kappsamur um þau mál er
hann vann að. Hann var bjart-
sýnn og áræðinn en undirbjo verk
sin af kostgæfni. Margir urðu til
að leita ráða hjá honum og fór
enginn þaðan án fyrirgreiðslu.
Framkoma hans og fas var slíkt
að allir hlutu að meta hann mik-
ils. Hann var hvarvetna hrókur
alls fagnaðar og meiri höfðingja
heim að sækja en þau hjón er vart
hægt að hugsa sér.
En þó Björn ynni mikið kunni
hann vel að meta kyrrð og ró. Þau
hjónin eignuðust ásamt fleirum
jörðina Stóru-Hvalsá í Hrútafirði
og dvöldust þar jafnan nokkurn
tíma úr árinu. Þær stundir voru
þeim dýrmætar svo og okkur öll-
um er þar komum. Björn átti þar
seglbát og hygg ég, að einhverjar
hans sælustu stundir hafi verið er
hann sigldi um Hrútafjörðinn
með sonum sinum. Þeir sem
heima biðu fylgdust með litla
fleyinu með appelsinugulum segl-
unum þar sem það skreið á öldun-
um. Og er komið var að landi beið
sæfaranna rjúkandi kaffi og heit-
ar kleinur eða pönnukökur.
Já, þær eru margar minning-
arnar sem leita á hugann. En hvar
værum við stödd án þeirra? Ég
þakka tengdaföður mínum fyrir
samfylgdina, sem þvi miður varð
allt og stutt, og fyrir allt það sem
hann var mér og mínum nánustu.
Heimurinn v,æri betri ef hann
byggðu fleiri slikir menn. Guð
blessi minningu hans.
Kristin Jónsdóttir.
Vinur minn og félagi Björn
Pétursson verður jarðsunginn í
dag.
Erfitt á ég með að sætta mig við
að hann skyldi falla svo skjótt
fyrir „manninum með ljáinn“.
Björn var svo einstaklega hraust-
ur og viljasterkur maður. Það var
ekki lengra en i ágúst að við
gengum niður að Seltanga við
Laxá í Aðaldal og ég þurfti að
hafa mig allan við að fylgja
honum eftir. Ef til vill gat ég ekki
trúað að nokkuð gæti grandað
honum, slik voru okkar kynni. Nú
verður mér margt hugsað um líf
og dauða.
Björn var félagi minn I þeim
fyrirtækjum, sem við stofnuðum
saman, en hann var líka vinur
minn og engum manni á ég meira
að þakka í lífinu.
Við Björn kynntumst fyrst árið
1960. Fljótlega tókust með okkur
góð kynni. Hann var traustur,
réttsýnn og sterkur, einmitt þeir
eiginleikar sem ungur maður,
nýkominn úr skóla, þarfnast. Á
þeim tímum voru miklar svipting-
ar meðal ungs fólks. Hin svo
kallaða „pop-bylting“ var í aðsigi.
Ég efast um að margir menn á
hans aldri hafi þá skilið betur
sjónarmið ungs fólks. Þessi kynni
okkar og gagnkvæmur skilningur
á breyttum viðhorfum urðu meðal
annars til þess að við stofnuðum
Karnabæ saman árið 1966. Björn
fór ekki varhluta af þvi áliti, sem
við fengum af þessari ákvörðun.
Flestum fannst þetta algjört glap-
ræði og sérstaklega fyrir mann á
Björns aldri. Á þessam timum var
það t.d. glæpi næst að áliti „eldri
kynslóðarinnar" að karlmenn
hefðu sítt hár. Björn lét þetta álit
ekki á sig fá. Hann skildi að allt er
breytingum háð og stöðnun þýddi
ekkert annað en afturför. Við
héldum ótrauðir áfram. Það sam-
starf sem við höfum átt, er mér
óhætt að fullyrða, er með eins-
dæmum. Við brúuðum raunar
þetta fræga kynslóðabil, sem þá
og nú er svo umtalað einungis
með því að koma til móts við hvor
annan.
Það er önnur hlið á Birni, sem
mig langar til að minnast.
Flestum, sem lítt þekktu til hans,
verður viðskiptahliðin án efa
minnisstæðust og á hann þar allt
gott skilið, en sú hlið sem ég mun
síðast gleyma er hjálpsemin og
næmur skilningur á vandamálum
annarra. Björn var vinur vina
sinna og þeir sem til hans leituðu
fóru sjaldnast af hansfundi án
hjálpar. Hann gat verið hrjúfur
við fyrstu kynni, en það var að-
eins þunn varnarskel, sem hann
reyndi að setja upp, því hann
mátti varla aumt sjá. Við mig kom
hann fram eins og einn af sonum
sinum.
Björn var alinn upp i sveit norð-
austanlands á þeim timum sem
hver og einn þurfti að berjast
harðri baráttu fyrir lífsbjörginni.
Hann missti föður sinn ungur og
urðu hann og bræður hans að
sækja björg í bú. Margar sögur
sagði Björn mér frá þessum tím-
um og þær heilluðu mig.
Björn kenndi mér að meta
raöauglýsingar — raöauglýsingar — raöauglýsingar
húsnæöi í boöi
Iðnaðarhúsnæði
til leigu við Funahöfða. Húsnæðið er 300
fm á jarðhæð og 1 20 fm á efri hæð og
leigist í einu lagi eða hlutum frá og með
1 . júní n.k.
Tilboð leggist inn á augld. Mbl. fyrir 1.
marz n.k merkt: „Iðnaðarhúsnæði —
1 743".
Skrifstofur
Teiknistofur
Til leigu allt að 300 fm húsnæði við
Grensásveg.
Tilb. leggist inn á skrifst. Morgunbl. fyrir
föstudag merkt: „Útleiga: 4834".
Hafnarfjörður til leigu
Falleg 2ja herb. íbúð í fjölbýlishúsi frá 1.
marz n.k. Tilboð ásamt nánari
upplýsingum óskast send augl.d. Mbl.
merkt: „íbúð : 4835."
Verkstæðishúsnæði
til leigu, 240 ferm. Húsnæðið er nýtt,
fullfrágengið utan og innan. Malbikað og
girt vel upplýst svæði fyrir framan tvær
stórar innkeyrsludyr. Mjög rúmgott bíla-
stæði við húsið.
Upplýsingar í síma 18603 kl. 9 —12
næstu daga.